جۇما, 10 مامىر 2024
جاڭالىقتار 2820 0 پىكىر 26 ءساۋىر, 2011 ساعات 05:37

وڭعار قاڭلىباەۆ. بوستىرە ماقتاۋ بيزنەسكە اينالدى

مىناۋ قۇتىرعان نارىق زامانىندا حالىق الدىندا پالەندەي ەڭبەگى سىڭبەگەن بىرەۋلەردى بوستىرە ماقتاۋ بيزنەسكە اينالدى عوي. سونىڭ ءبىرى ەمەس، «بىرەگەيى» تەك قانا قىز-قىرقىندى، كۇيدىم-ءسۇيدىمدى ءومىر بويى «جىرلاپ» ساقال-شاشتى اعارتقان  تۇمانباي مولداعاليەۆ دەگەن «كلاسسيك» بار ەكەنىن جاقسى بىلەسىزدەر. «مەن وسى ولەر مە ەكەم كىم بىلەدى... ايەلگە دەگەن ىستىق ساعىنىشپەن... » دەگەننەن ول ارىگە بارىپ كورگەن ەمەس.

جاقىندا «تۇركىستان» گازەتى «اقنيەت جىردىڭ الىبى» دەپ ايقايلاتا تاقىرىپ قويىپ، سەيفوللا وسپان دەگەننىڭ تۇماعاسى تۋرالى ءبىر بەت ماتەريالىن جاريالادى. سەيفوللانىڭ ايتۋىنشا،  تۇمانباي قوعامدىق تاقىرىپقا ەشقاشان قالام تارتىپ كورمەسە دە قازاق حالقىنىڭ رۋحاني اكەسىنە اينالعان عۇلامالار مۇحتار اۋەزوۆپەن، ءسابيت مۇقانوۆپەن جانە عابيت مۇسىرەپوۆپەن ءيىن تىرەسە الادى ەكەن. بۇل نە سۇمدىق؟

مىناۋ قۇتىرعان نارىق زامانىندا حالىق الدىندا پالەندەي ەڭبەگى سىڭبەگەن بىرەۋلەردى بوستىرە ماقتاۋ بيزنەسكە اينالدى عوي. سونىڭ ءبىرى ەمەس، «بىرەگەيى» تەك قانا قىز-قىرقىندى، كۇيدىم-ءسۇيدىمدى ءومىر بويى «جىرلاپ» ساقال-شاشتى اعارتقان  تۇمانباي مولداعاليەۆ دەگەن «كلاسسيك» بار ەكەنىن جاقسى بىلەسىزدەر. «مەن وسى ولەر مە ەكەم كىم بىلەدى... ايەلگە دەگەن ىستىق ساعىنىشپەن... » دەگەننەن ول ارىگە بارىپ كورگەن ەمەس.

جاقىندا «تۇركىستان» گازەتى «اقنيەت جىردىڭ الىبى» دەپ ايقايلاتا تاقىرىپ قويىپ، سەيفوللا وسپان دەگەننىڭ تۇماعاسى تۋرالى ءبىر بەت ماتەريالىن جاريالادى. سەيفوللانىڭ ايتۋىنشا،  تۇمانباي قوعامدىق تاقىرىپقا ەشقاشان قالام تارتىپ كورمەسە دە قازاق حالقىنىڭ رۋحاني اكەسىنە اينالعان عۇلامالار مۇحتار اۋەزوۆپەن، ءسابيت مۇقانوۆپەن جانە عابيت مۇسىرەپوۆپەن ءيىن تىرەسە الادى ەكەن. بۇل نە سۇمدىق؟

رۋشىل جاكەلەرىنىڭ قولىنا سۋ قۇيىپ ءجۇرىپ  ج.كارىباەۆ دەيتىننىڭ سەناتورلىققا ىلىگىپ، پارلامەنتتە پالەنباي جىل قۋىرشاق دەپۋتات بولىپ، باس  شۇلعىپ قانا قايتقانىن ءبىلۋشى ەدىم. سول كارىباەۆ كەزىندە وزىندەي بوزوكپەلەردى تەگىس اتقا مىنگىزگەن-ءدى. قازىر وتساۆكادا وتىرىپ «ەڭبەگىنىڭ جەمىسىن» ۇنەم قىلۋدا. وسى تۋرالى جاقىندا ەل گازەتى دەپ دابىرايتاتىن «ەگەمەندە...» سايقىمازاقشى تولىمبەك الىمبەكۇلىنىڭ «ءتورت باتا» دەگەن ءمانزۋماسى جارىق كورىپتى. مۇندا ول الگى «ۇستازىن» باتاگوي ەدى، دۋالى اۋىز ەدى دەپ جەر-كوككە سىيعىزباي ماقتايدى. سودان «ۇلگى» العان ءوزى دە اۋزىمەن قۇس تىستەيدى ەكەن. مۇنى وقىپ وتىرىپ جۇرەگىڭ اينىپ، قۇسقىڭ كەلەدى. اعا گازەتتىڭ كىم كورىنگەننىڭ قول جاۋلىعىنا اينالعانى قالاي؟

بۇل «مىقتىلاردى» شەنەپ بىرەر اۋىز ولەڭ جازىپ ەدىم. سونى رەداكتسياعا جولداپ وتىرمىن. ەگەر، قاجەت دەپ تاپساڭ جارق ەتكىزىپ جاريالاپ جىبەر. الگى كرىلوۆتىڭ الاڭعاسار مايمىلىنداي وزدەرىن ولەڭ - اينادان كورىپ تاڭقالسىن ءبىر، شىركىندەر. مۇمكىن ويلانار. ءاي، قايدام؟...

ال، ءوزىم اتىشۋلى «شاڭىراقتا» تۇرسام دا الماتىنىڭ تۇرعىنىمىن دەپ ەسەپتەيمىن. اتى-ءجونىم وڭعار قاڭلىباەۆ. زەينەتكەر مۇعالىممىن. سىناعانىم ءۇشىن ىعاي-سىعايلار بۇلقان-تالقان بولىپ تۋلاسا مەنى «شاڭىراقتان» تاباتىنىن ەسكەرتكىم كەلەدى. سوتتاسا مەنىمەن سوتتاسىن، بۇعان بويىمىز ابدەن ۇيرەنگەن.

سونىمەن ايتايىن دەگەنىم...

بۇلار كىمدەر؟

ءى.

قىزىق قۋعان قيقۋلاردىڭ اقىنى،

اتى شۋلى  «انا اۋىلدىڭ» جاقىنى.

جەتپىس اسىپ، جەر تايانىپ تۇرسا دا،

كىرمەپتى ءالى سول شىركىننىڭ اقىلى.

ساساي تەكە مەرتىكسە دە بوكسەدەن،

ەسىل-دەرتى جەزوكشەنىڭ تاقىمى.

 

ءىى.

اۋزىنان شىقپايدى  سوز ەلىم دەگەن،

كەلىمسەككە  جەم بولدى جەرىم دەگەن.

ۇلتىم دەپ ەمىرەنىپ كورگەن ەمەس،

ويلايتىنى جالپاڭداپ ءىشىپ-جەگەن.

كۇنى ەرتەڭ اجال جەتىپ تىراڭ ەتسە،

قازاق دەپ بيشارانى قالاي كومەم؟

 

ءىىI.

اسقانداي تولىمبەكتىڭ مەيماناسى،

ال، ماقتانۋ - ءولىمنىڭ قاراباسى.

ەزۋلەپ بۇرا تارتىپ اداسادى،

ايتپەسە، ەمەسپىن عوي سونىڭ قاسى.

 

«باتاگوي» «ۇستازى» سول كارىباەۆ

جىلماڭداپ كەتەتۇعىن سوزدەن تايىپ.

قويعان اتى  ايەلگە بۇزاۋ-باسپاق،

باتا بەرمەس  «باسقاعا» قولىن جايىپ.

بۇل سۇيەلدى كورسەتكەن كوزگە شىققان،

الماتىنىڭ جاتاعى - قاڭلىباەۆ.

 

وڭعار قاڭلىباەۆ.

الماتىنىڭ جاتاعى.

ءساۋىر، 2011ج

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1907
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1992
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1671
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1513