سەنبى, 27 ءساۋىر 2024
العىس ايتۋ كۇنى 1809 28 پىكىر 1 ناۋرىز, 2024 ساعات 12:10

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

كورنەكىلىك سۋرەت egemen.kz سايتىنان الىندى

وسىمەن 9-شى رەت اتالىپ وتكەلى تۇرعان العىس ايتۋ كۇنى – كۇردەلى زاماندى يىق تىرەسە بىرگە ەڭسەرىپ، قىسقا مەرزىم ىشىندە زەينەتتەگى پرەزيدەنت نازارباەۆتىڭ باسشىلىعىمەن تاۋەلسىز قازاقستاندى قۇرۋ جولىندا ايانباي تەر توككەن ەلىمىزدىڭ بارلىق ازاماتتتارىنىڭ ءبىر-بىرىنە قۇرمەت بىلدىرەتىن كۇنى دەپ سيپاتتالادى.

باسقاشا تۇيىندەسەك،

1 ناۋرىز - نازارباەۆتىڭ پارمەنىمەن قازاقستان حالىق اسسامبلەياسى قۇرىلعان كۇن.

ماقساتى - جىل سايىن قازاقستاندا تۇراتىن بارلىق ەتنوستاردىڭ ءبىر-بىرىنە مەيىرباندىق تانىتىپ، تاعدىرلارى قازاق جەرىندە توعىسقان ادامداردىڭ قازاقتارعا العىس ايتۋ كۇنى رەتىندە اتاپ ءوتۋ.

باسقا ەلدەردە، اتاپ ايتساق - 1620 جىلداردان بەرى امەريكا شتاتتارى مەن كانادادا العىس ءبىلدىرۋ كۇنى جىل سايىن قاراشا ايىندا جالپىحالىقتىق مەرەكە، ازاماتتىق جانە وتباسىلىق ءداستۇر رەتىندە كەڭىنەن اتالىپ كەلەدى ەكەن. ءبىر قىزىعى، ۇزاق جىلدارعا سوزىلعان ايتىس-تارتىس، ءارتۇرلى ءدىني كوزقاراستاردان كەيىن، 1941 جىلى اقش كونگرەسسى العىس ءبىلدىرۋ كۇنىن ءار جىلدىڭ قاراشا ايىنىڭ ءتورتىنشى اپتاسىنىڭ بەيسەنبى كۇنى اتالىپ وتەتىن رەسمي مەرەكە رەتىندە بەكىتىپ بەرگەن.

سالىستىرا سارالاساق، امەريكالىق العىس ءبىلدىرۋ كۇنى مەن بىزدەگى العىس ايتۋ كۇنىنىڭ ءمانى مەن ماڭىزىندا ۇقساستىق كوپ.

امەريكا تاريحى بىلاي دەيدى:

ۇلىبريتانيادان شىققان «مەيفلاۋەر» كەمەسى ەكى اي ءجۇزىپ، مۇحيتتاعى دولى تولقىندار مەن قاتەرلى دۋىلداردان امان ءوتىپ، 1620 جىلدىڭ سالقىن كۇزىندە امەريكا قۇرلىعىنىڭ قازىرگى ماسساچۋسەتس شتاتىنىڭ جاعالاۋىنا تۇمسىق تىرەيدى. مۇحيتتاعى اۋىر ساپاردان كەيىن دە جات جەردە اعىلشىنداردى قۇشاق جايا كۇتىپ العان ەشكىم جوق ەدى، قاراشانىڭ سۋىعى مەن قاتال تابيعاتى قارسى الادى.

بەيتانىس جەر، بەيمالىم تابيعي ورتاعا، بەيتاراپ كليماتقا كەلگەن ءۇيسىز-كۇيسىز جۇزدەگەن كولونيزاتوردىڭ ءبىرازى اش-جالاڭاش قۇرعاق ايازدان، بەلگىسىز اۋرۋلاردان قايتىس بولادى. ءتىرى قالعاندارى جەرگىلىكتى ۇندىستەر تايپاسىنىڭ كومەگىمەن پليمۋت كولونياسىن قۇرادى.

ۇندىستەر اعىلشىندارعا ءومىر ءسۇرۋ تاجىريبەسىن: بۇتالار مەن قامىستان باسپانا سالۋدى، اڭ اۋلاۋدى، جەر وڭدەۋدى، توپىراققا قانداي داقىلدار سەبۋدى، جابايى يت-قۇستار مەن تابيعي قاتەرلەردەن قالاي قورعانۋدى ۇيرەتەدى.

جەرگىلىكتى ابوريگەندەردىڭ كەڭپەيىلدىگى مەن مەيماندوستىعىنا ريزا بولعان اعىلشىن قاۋىمداستىعىنىڭ ۇلكەندەرى كەلەسى جىلى 90-عا جۋىق ءۇندىس تايپالارى كوسەمىن جيناپ الىپ، كەڭ داستارحان جايىپ، العىستارىن ايتقان ەكەن.

دەمەك، ءبىزدىڭ ەكس-پرەزيدەنت بۇل يدەيانى امەريكادان "يمپورتتاعان".  قالاي دەسەك تە بارىڭىزگە مىڭ العىس، دوستار!

وسىنداي ۇلان-عايىر جەردى ۇرپاعىنا اماناتقا قالدىرعان اتا-بابامىزدىڭ ارۋاعىنا ريزالىعىمىز شەكسىز. امان بولايىق، بار بولايىق!

جومارتبەك نۇرمان،

ارداگەر جۋرناليست، پۋبليتسيست

Abai.kz

28 پىكىر