سەيسەنبى, 21 مامىر 2024
جاڭالىقتار 2476 0 پىكىر 14 اقپان, 2012 ساعات 18:27

موريتس فلورين. ەليتى، رۋسسكي يازىك ي سوۆەتسكايا يدەنتيچنوست ۆ پوستسوۆەتسكوي كيرگيزي

موريتس فلورين (ر. 1983) - يستوريك، ناۋچنىي سوترۋدنيك گامبۋرگسكوگو ۋنيۆەرسيتەتا. سفەرا ناۋچنىح ينتەرەسوۆ - پروبلەمى يدەنتيچنوستي ي يسلاما ۆ كيرگيزي، رابوتاەت ناد مونوگرافيەي و سوۆەتسكوي يدەنتيچنوستي ۆ سرەدنەي ازي ۆ 1953-2011 گوداح.

 

موريتس فلورين

ەليتى، رۋسسكي يازىك ي سوۆەتسكايا يدەنتيچنوست ۆ پوستسوۆەتسكوي كيرگيزي

دليا كادىكبەكا ايداراليەۆا، كيرگيزسكوگو ميليتسيونەرا، روديۆشەگوسيا ۆ 1955 گودۋ ۆ يسسىك-كۋلسكوي وبلاستي، ودنيم يز سامىح پامياتنىح سوبىتي ۆ جيزني ستالا پوەزدكا نا موسكوۆسكۋيۋ وليمپيادۋ. ون سام يگرال ۆ فۋتبول ي ۋۆلەچەننو سلەديل زا پەرۆەنستۆوم سسسر. ي حوتيا بويكوت وليمپيادى زاپادوم ەگو، كونەچنو جە، رازدوسادوۆال، نو زا سۆويۋ، سوۆەتسكۋيۋ، كوماندۋ ون بولەل س ەششە بولشيم ەنتۋزيازموم. ۆ لۋجنيكاح ون ۆپەرۆىە ۆ جيزني ۋۆيدەل زاپادنۋيۋ پۋبليكۋ. بولەيا زا سۆويۋ كوماندۋ، ون نە ۋپۋسكال سلۋچايا رۋگنۋت ينوستراننىح سپورتسمەنوۆ. ناتسيونالنوست، كاك سچيتاەت ون، ۆ ەتوت مومەنت زناچەنيا نە يمەلا: "مى ۆسە گورديليس تەم، چتو مى سوۆەتسكيە". بولشە ەمۋ ۋجە نە دوۆەلوس پەرەجيت تاكوگو ەدينەنيا سو ۆسەم سوۆەتسكيم نارودوم، ي تەپەر ون ۆسپوميناەت ەتوت مومەنت س بولشوي نوستالگيەي. پو حودۋ ناشەگو رازگوۆورا ون تو ي دەلو پوۆتوريال: "ەتي سپورتسمەنى، كوتورىە ۆىستۋپالي زا سسسر، دو سيح پور ناشي سپورتسمەنى!"[1].

موريتس فلورين (ر. 1983) - يستوريك، ناۋچنىي سوترۋدنيك گامبۋرگسكوگو ۋنيۆەرسيتەتا. سفەرا ناۋچنىح ينتەرەسوۆ - پروبلەمى يدەنتيچنوستي ي يسلاما ۆ كيرگيزي، رابوتاەت ناد مونوگرافيەي و سوۆەتسكوي يدەنتيچنوستي ۆ سرەدنەي ازي ۆ 1953-2011 گوداح.

 

موريتس فلورين

ەليتى، رۋسسكي يازىك ي سوۆەتسكايا يدەنتيچنوست ۆ پوستسوۆەتسكوي كيرگيزي

دليا كادىكبەكا ايداراليەۆا، كيرگيزسكوگو ميليتسيونەرا، روديۆشەگوسيا ۆ 1955 گودۋ ۆ يسسىك-كۋلسكوي وبلاستي، ودنيم يز سامىح پامياتنىح سوبىتي ۆ جيزني ستالا پوەزدكا نا موسكوۆسكۋيۋ وليمپيادۋ. ون سام يگرال ۆ فۋتبول ي ۋۆلەچەننو سلەديل زا پەرۆەنستۆوم سسسر. ي حوتيا بويكوت وليمپيادى زاپادوم ەگو، كونەچنو جە، رازدوسادوۆال، نو زا سۆويۋ، سوۆەتسكۋيۋ، كوماندۋ ون بولەل س ەششە بولشيم ەنتۋزيازموم. ۆ لۋجنيكاح ون ۆپەرۆىە ۆ جيزني ۋۆيدەل زاپادنۋيۋ پۋبليكۋ. بولەيا زا سۆويۋ كوماندۋ، ون نە ۋپۋسكال سلۋچايا رۋگنۋت ينوستراننىح سپورتسمەنوۆ. ناتسيونالنوست، كاك سچيتاەت ون، ۆ ەتوت مومەنت زناچەنيا نە يمەلا: "مى ۆسە گورديليس تەم، چتو مى سوۆەتسكيە". بولشە ەمۋ ۋجە نە دوۆەلوس پەرەجيت تاكوگو ەدينەنيا سو ۆسەم سوۆەتسكيم نارودوم، ي تەپەر ون ۆسپوميناەت ەتوت مومەنت س بولشوي نوستالگيەي. پو حودۋ ناشەگو رازگوۆورا ون تو ي دەلو پوۆتوريال: "ەتي سپورتسمەنى، كوتورىە ۆىستۋپالي زا سسسر، دو سيح پور ناشي سپورتسمەنى!"[1].

ۆ پياتيدەسياتي پروۆەدەننىح منوي ينتەرۆيۋ تاكيە يستوري ۆسترەچايۋتسيا دوۆولنو چاستو. راسسكازىۆايا و سۆويح پەرەجيۆانياح، رەسپوندەنتى ۆسياكي راز پودچەركيۆايۋت، چتو كوگدا-تو بىلي چاستيۋ ەدينوگو "سوۆەتسكوگو نارودا". بولەە توگو، نەزاۆيسيموست، ۆوپرەكي وجيدانيام، زاچاستۋيۋ نە وپيسىۆاەتسيا كاك دەكولونيزاتسيا ي وسۆوبوجدەنيە. راسسكازى ليۋدەي و پروشلوم كۋدا بولەە نەودنوزناچنى: وني نە تولكو وتياگوششەنى نوستالگيەي، نو ي وچەن دۆويستۆەننى.

ۆ رابوتاح، پوسۆياششەننىح پوستسوۆەتسكيم يدەنتيچنوستيام، پرينياتو سچيتات، چتو نا پەريفەري بىۆشەگو سسسر سوۆەتسكايا يدەنتيچنوست س وتنوسيتەلنوي لەگكوستيۋ سمەنيلاس ناتسيونالنوي. گرەحەم سميت پىتاەتسيا پوكازات، چتو ۆ پەريود پەرەسترويكي گلۋبوكي كريزيس يدەنتيچنوستي پەرەجيۆالي تولكو ەتنيچەسكيە رۋسسكيە:

 

"...وتسۋتستۆيە كاكوي بى تو ني بىلو سۆيازي مەجدۋ سويۋزنوي رەسپۋبليكوي ي ناتسيونالنىم سترويتەلستۆوم ۆ يح [رۋسسكيح] سلۋچاە س بولشەي ۆەروياتنوستيۋ پريۆوديلو ك يدەنتيفيكاتسي س سوۆەتسكيم سويۋزوم ۆ كاچەستۆە رودنوي سترانى. [...ناپروتيۆ] ودنيم يز سلەدستۆي رازنووبرازنوي ينستيتۋتسيونالنوي پوددەرجكي ناتسيونالنوگو سترويتەلستۆا نا پەريفەري ستالو تو، چتو گراجدانە ناتسيونالنىح رەسپۋبليك موگلي ۆىبيرات سۆويۋ يدەنتيچنوست"[2].

 

ەتي ارگۋمەنتى نە كاجۋتسيا وسوبەننو ۋبەديتەلنىمي، حوتيا بى پوتومۋ، چتو ۆ سوۆەتسكوم سويۋزە ليۋديام نە پريحوديلوس "ۆىبيرات". ەسلي ۆ سوۆەتسكوە ۆرەميا ەششە موجنو بىلو وششۋششات سەبيا ودنوۆرەمەننو سوۆەتسكيم ي پرينادلەجاششيم كاكوي-تو ناتسيونالنوستي، تو ۆ ەپوحۋ پەرەسترويكي سوبستۆەننو ۆىبورا نە بىلو: سسسر ۆنەزاپنو يسچەز، ناتسيا وستالاس. سوۆەتسكي ي پوستسوۆەتسكي وپىت كاك راز ي پوكازىۆاەت، چتو ودنۋ يدەنتيفيكاتسيۋ نەلزيا پروستو تاك زامەنيت نا درۋگۋيۋ: داجە ۆ پوستسوۆەتسكوي سرەدنەي ازي ترۋدنو نايتي ليۋدەي، ۆىروسشيح پري سوتسياليزمە، كوتورىە زاياۆيلي بى، چتو نيكاك نە سۆيازىۆالي ي نە سۆيازىۆايۋت سەبيا س سوۆەتسكيم سويۋزوم. نا ساموم دەلە داجە نەكوگدا نەپريميريمىە كريتيكي سوۆەتسكوي سيستەمى نە وتريتسايۋت، چتو بىلي چاستيۋ سوۆەتسكوگو نارودا، ي چاستو سوجالەيۋت، چتو "يح" پرەجنەي يمپەري بولشە نەت[3].

پوجالۋي، موجنو گوۆوريت، چتو پوسلە وبرەتەنيا نەزاۆيسيموستي ناسەلەنيە سرەدنەي ازي پەرەجيلو كريزيس يدەنتيچنوستي. ەريك ەريكسون، نەكوگدا پرەدلوجيۆشي ەتوت تەرمين، وپرەدەليال كريزيس يدەنتيچنوستي كاك پەريود ينتەنسيۆنوگو پويسكا سپوسوبوۆ ۆوسپرياتيا سەبيا[4]. ي، حوتيا ون زانيمالسيا سامووپرەدەلەنيەم ۋ پودروستكوۆ، ەگو تەرمين چاستو يسپولزۋيۋت دليا وپيسانيا بولەە شيروكيح كوللەكتيۆنىح پروتسەسسوۆ - سوتسيالنىح پوترياسەني ي كريزيسوۆ[5]. پوسكولكۋ پونياتيە كريزيسا يدەنتيچنوستي ۋپوترەبلياەتسيا ۆو منوجەستۆە كونتەكستوۆ ي ۆ سوۆەرشەننو رازنىح، پوروي ۆزايمويسكليۋچايۋششيح، زناچەنياح، پوياۆلياليس پريزىۆى وتكازاتسيا وت نەگو ۆ پولزۋ درۋگيح، بولەە توچنىح تەرمينوۆ[6]. تەم نە مەنەە، سام تەرمين موجەت وكازاتسيا وچەن پولەزنىم، ەسلي دات سەبە ترۋد چەتكو وپرەدەليت ەگو سمىسل - وسوبەننو كوگدا رەچ زاحوديت وب اناليزە كوللەكتيۆنىح پەرەجيۆاني سوۆەتسكيح گراجدان ۆ پەريود پەرەسترويكي.

يا، سووتۆەتستۆەننو، وپرەدەليايۋ كريزيس كوللەكتيۆنوي يدەنتيچنوستي كاك پروتسەسس ۆنۋترەننەي اداپتاتسي ۆ مومەنت بۋرنىح پوليتيچەسكيح ي سوتسيالنىح يزمەنەني. كريزيس يدەنتيچنوستي ۆوزنيكاەت پري پوپىتكە سوزدات ليچنۋيۋ يستوريۋ، كوتورايا ستالا بى چاستيۋ بولەە شيروكوگو كوللەكتيۆنوگو نارراتيۆا. تاكوگو رودا پوپىتكي ۆسەگدا يزمەنچيۆى ي منوگومەرنى، وني موگۋت بىت كاك ليچنىمي، تاك ي كوللەكتيۆنىمي[7]. نە ستويت وجيدات، چتو ۆسە چلەنى گرۋپپى پەرەجيۆايۋت كريزيس گرۋپپوۆوي يدەنتيچنوستي س وديناكوۆوي ينتەنسيۆنوستيۋ، ۆپولنە ۆوزموجنو، چتو وتدەلنىە ينديۆيدى ۆووبششە نە ۋچاستۆۋيۋت ۆ پويسكاح يدەنتيچنوستي ي ۆ وسمىسلەني وبششنوستي. تەم نە مەنەە، پوسكولكۋ ۆ پەريود پەرەسترويكي ليۋبوي چەلوۆەك، يدەنتيفيتسيروۆاۆشي سەبيا س سوۆەتسكيم گوسۋدارستۆوم، بىل تاك يلي يناچە زاترونۋت ەگو يسچەزنوۆەنيەم، بولشينستۆو پەرەجيۆالو پەرەستروەچنىي ي پوستپەرەستروەچنىي پەريود كاك ۆرەميا ناپرياجەننوگو پويسكا پۋتەي پوليتيچەسكوگو سامووپرەدەلەنيا ي، سووتۆەتستۆەننو، كوللەكتيۆنىح يدەنتيچنوستەي.

 

***

پولەۆايا چاست موەگو يسسلەدوۆانيا سوۆەتسكيح ي پوستسوۆەتسكيح يدەنتيچنوستەي سترويتسيا نا 28 ينتەرۆيۋ س پرەدستاۆيتەليامي "كۋلتۋرنوي ەليتى" ي 22 ينتەرۆيۋ س "وبىچنىمي ليۋدمي" ساموگو رازنوگو ەتنيچەسكوگو پرويسحوجدەنيا - كيرگيزامي، رۋسسكيمي، ۋزبەكامي، دۋنگانامي. ۆسە ينتەرۆيۋ بىلي پروۆەدەنى ۆ كيرگيزي ۆ 2010-2011 گوداح[8]. بولشينستۆۋ مويح سوبەسەدنيكوۆ نا مومەنت راسپادا سوۆەتسكوگو سويۋزا بىلو وت 40 دو 50 لەت، تو ەست نا پروتياجەني زناچيتەلنوي چاستي جيزني يح ميروم بىل جيزنەننىي مير سوۆەتسكوگو سوتسياليزما. ۆ ينتەرۆيۋ س "وبىچنىمي ليۋدمي" وبنارۋجيلاس نوستالگيا توگو جە رودا، چتو ي ۋ كادىكبەكا، - نوستالگيا، نە وتياگوششەننايا گلۋبوكوي رەفلەكسيەي وب وبششەم سمىسلە يدەنتيفيكاتسي س سوۆەتسكيم گوسۋدارستۆوم. ۆ ينتەرۆيۋ س پرەدستاۆيتەليامي "كۋلتۋرنوي ەليتى" منە، ناپروتيۆ، چاستو ۆسترەچاليس سەرەزنىە رازمىشلەنيا و زناچەني نوستالگي دليا پوستسوۆەتسكوي يدەنتيچنوستي ي و توم، كاك پودكليۋچيت وششۋششەنيە پوستسوۆەتسكوي وبششنوستي ك پروتسەسسۋ ناتسيونالنوگو سترويتەلستۆا ۆ بىۆشيح سويۋزنىح رەسپۋبليكاح.

 

ناتسيوناليزم كاك كومپەنساتسيا سوۆەتسكوگو پاتريوتيزما

ودنا يز ستراتەگي پرەودولەنيا توگو، چتو يا نازۆال پوستسوۆەتسكيم كريزيسوم يدەنتيچنوستي، سوستويت ۆ پوپىتكە كومپەنسيروۆات ۋتراتۋ سوۆەتسكوگو پاتريوتيزما پۋتەم منوگوكراتنوگو پەرەسكازا يستوري رادي سوزدانيا نوۆوگو، انتيسوۆەتسكوگو، ناتسيونالنوگو نارراتيۆا. پەرەپيسىۆانيە يستوري ۆ پوستسوۆەتسكوي سرەدنەي ازي - سلوجنايا ي وچەن پوليتيزيروۆاننايا زاداچا. نوۆىم گوسۋدارستۆام، ۆوزنيكشيم نا پوستسوۆەتسكوم پروسترانستۆە، سوبستۆەننايا ۆەرسيا ناتسيونالنوي يستوري نۋجنا دليا لەگيتيماتسي نەزاۆيسيموستي، ناتسيونالنوگو سترويتەلستۆا ي سووتۆەتستۆۋيۋششيح پوليتيچەسكيح رەجيموۆ[9]. ۆ ۋزبەكيستانە، تۋركمەني گوسۋدارستۆو پولنوستيۋ كونتروليرۋەت دەياتەلنوست يستوريكوۆ; ۆ كازاحستانە جە ي، وسوبەننو، ۆ كيرگيزي پريسۋتستۆۋەت نەكوتورىي رازبروس منەني، ا وبششايا كارتينا دوۆولنو نەودنوزناچنا[10].

ۆ سرەدە كيرگيزسكيح گۋمانيتاريەۆ پرەدپرينيماليس پوپىتكي يزلوجيت ناتسيونالنۋيۋ يستوريۋ س وسوبىم اكتسەنتوم نا نەگاتيۆنىح اسپەكتاح سوۆەتسكوگو پەريودا. ۋنيچتوجەنيە كيرگيزسكوي ينتەلليگەنتسي ۆ 1937-1938 گوداح ي پروۆولوچكي ۆ رەابيليتاتسي جەرتۆ رەپرەسسي پوسلە سمەرتي ستالينا ياۆليايۋتسيا پرەدمەتوم پوستوياننوگو وبسۋجدەنيا; ا سسىلكي نا نيح چاستو پرەسلەدۋيۋت پوليتيچەسكيە تسەلي. ۆ پوسلەدنيە گودى ۆىشلو دوۆولنو منوگو كنيگ، پوسۆياششەننىح رەپرەسسيام كونتسا 1930-ح، ا تاكجە سۋدبام كيرگيزسكيح ۋچەنىح، رابوتاۆشيح ناد پۋبليكاتسيەي ناتسيونالنوگو ەپوسا "ماناس" ي رەپرەسسيروۆاننىح ۆ كونتسە 1940-ح - ناچالە 1950-ح[11]. ەششە ودنا پوپىتكا پەرەسموترا يستوري وتنوسيتسيا ك سفەرە ەكونوميكي: رياد ۋچەنىح ناستايۆايۋت، چتو سوۆەتسكايا پروپاگاندا نەۆەرنو وتسەنيۆالا پوكازاتەلي روستا ۆ كيرگيزسكوي رەسپۋبليكە; نا ساموم دەلە - پو سراۆنەنيۋ س تسەنتروم - ەكونوميچەسكي روست نا پەريفەري يسكۋسستۆەننو سدەرجيۆالسيا[12]. يز ەتوگو نەرەدكو دەلاەتسيا ۆىۆود، چتو پوليتيكا تسەنترا سۆوديلاس ك پوپىتكام رۋسيفيكاتسي، اسسيميلياتسي ي دەناتسيوناليزاتسي سرەدنەي ازي.

يستوريكي، پرينادلەجاششيە ك بولەە مولودومۋ پوكولەنيۋ، ستاۆيات پود ۆوپروس تاكجە ي سفورميروۆاننىە ۆ سوۆەتسكوە ۆرەميا نارراتيۆى دوسوۆەتسكوي يستوري كيرگيزي، ۋكازىۆايا نا وبيليە بەلىح پياتەن. پو منەنيۋ نوۆىح يستوريكوۆ، كيرگيزسكايا گوسۋدارستۆەننوست ناسچيتىۆاەت 2200 لەت، وش - ستارەيشي گورود سرەدنەي ازي، ا سامي كيرگيزى نەكوگدا بىلي موگۋششەستۆەننىم سرەدنەازياتسكيم نارودوم. ۆ رامكاح ەتيح نارراتيۆوۆ ۆاجنەيشيم دوستيجەنيەم نەزاۆيسيموستي ياۆلياەتسيا سۆوبودا سلوۆا، وتكرىۆايۋششايا ۆوزموجنوستي دليا يزلوجەنيا "ناستوياششەي" كيرگيزسكوي يستوري[13]. گوسۋدارستۆو ۆ تسەلياح ناتسيونالنوگو سترويتەلستۆا ي، سووتۆەتستۆەننو، سوزدانيا "ناتسيونالنوي يدەولوگي" ۆوسپرينيالو ۋمەرەننىە ۆەرسي كيرگيزسكوي يستوري، ودناكو كيرگيزسكي ەتنوناتسيوناليزم، ا ينوگدا ي ستوروننيكي وتكروۆەننو شوۆينيستيچەسكوگو (völkisch) يلي راسيستسكوگو پودحودا دليا وبوسنوۆانيا سۆويح پروگرامم توجە وبراششايۋتسيا ك يستوري[14].

راديكاليزاتسيا وبياسنياەتسيا تاك جە ي پوۆسەمەستنو پريسۋتستۆۋيۋششيم ۆ سوۆرەمەننوي كيرگيزي وششۋششەنيەم ۋنيجەنيا ي وريەنتاليزاتسي سو ستورونى رۋسسكيح. "وني زوۆۋت ناس بارانامي", "رۋسسكيە سچيتايۋت، چتو مى تولكو چتو سپۋستيليس س گور", - پودوبنوگو رودا جالوبى زۆۋچات دوۆولنو چاستو. ديسكۋرسيۆنىە ستراتەگي، ۆىرابوتاننىە ۆ سوۆەتسكوە ۆرەميا دليا بوربى س تاكيمي ۆىسكازىۆانيامي، ۋتراتيلي سۆويۋ ۋبەديتەلنوست: كيرگيزى بولشە نە موگۋت سسىلاتسيا نا سۆويۋ پرينادلەجنوست ك سوۆەتسكومۋ نارودۋ - "سوۆرەمەننومۋ", "تسيۆيليزوۆاننومۋ" ي "كۋلتۋرنومۋ". درۋگيمي سلوۆامي، ۆ پوستسوۆەتسكۋيۋ ەپوحۋ كيرگيزى ۋتراتيلي پراۆو سچيتات سەبيا چاستيۋ پەرەدوۆوي، سوۆرەمەننوي سترانى، پروكلادىۆايۋششەي دوروگۋ ۆ كوممۋنيستيچەسكوە بۋدۋششەە. وبراششەنيە ك ناتسيوناليزمۋ ي دوسوۆەتسكومۋ پروشلومۋ پرەدستاۆليايۋت سوبوي پوپىتكۋ كومپەنسيروۆات ۋتراتۋ پرەجنەي ديسكۋرسيۆنوي موششي. ناتسيوناليستيچەسكايا كومپەنساتسيا - ودنو يز ۆوزموجنىح سلەدستۆي كريزيسا يدەنتيچنوستي ۆ پوستسوۆەتسكوي كيرگيزي.

 

نوستالگيچەسكايا كومپەنساتسيا سوۆەتسكوگو پاتريوتيزما

كومپەنساتسيا ناتسيوناليستيچەسكوگو تولكا پرەدستاۆلياەت سەرەزنۋيۋ وپاسنوست ۆ سيلۋ توگو، چتو راديكاليزيرۋەت وبششەستۆو (يا پولاگايۋ، چتو ونا ياۆيلاس ودنوي يز پريچين ۆسپىشكي ناسيليا ۆ وتنوشەني ۋزبەكوۆ ۆ 2010 گودۋ), ودناكو چۋۆستۆامي وسنوۆنوي چاستي ناسەلەنيا ۋپراۆلياەت سوۆسەم ينوي فەنومەن - نوستالگيا. ۆ ينتەرۆيۋ منە چاستو پريحوديلوس سلىشات، چتو نەلزيا زابىۆات و بلاگوپولۋچي حرۋششەۆسكيح ي برەجنەۆسكيح لەت، دليا سوۆرەمەننوي كيرگيزي سوۆەرشەننو نەدوستيجيموم. رەپرەسسي 1937-1938 گودوۆ لەگكو سبراسىۆايۋتسيا سو سچەتوۆ كاك پرەستۋپلەنيا ستالينيزما، ا نە سوۆەتسكوگو رەجيما ۆ تسەلوم. ۆ تو جە ۆرەميا ۆوپروس و توم، يمەلو لي سمىسل مەنيات "وبەسپەچەننوست" نا "سۆوبودۋ", كاك ەتو پرويزوشلو ۆ روسسي، پريوبرەتاەت ۆ سوۆرەمەننوي كيرگيزي گيپەرتروفيروۆاننىە ماسشتابى. ەست يستوريكي، دوكازىۆايۋششيە، چتو ۆ پوسلەستالينسكي پەريود كيرگيزيا دۆيگالاس كو ۆسە بولشەي سۆوبودە سلوۆا - حوتيا بى پوتومۋ، چتو منوگيح پوستراداۆشيح وت ستالينسكيح رەپرەسسي ۋدالوس رەابيليتيروۆات ەششە ۆ سوۆەتسكوە ۆرەميا[15].

ليۋديام وبىچنىم، تو ەست نە ستاۆياششيم پەرەد سوبوي زاداچ گلۋبوكوگو وسمىسلەنيا تەكۋششەگو پولوجەنيا دەل، سۋديا پو ۆسەمۋ، نە ۆپولنە ياسنو، كاكۋيۋ رول يگراەت سوۆەتسكايا يدەنتيچنوست ۆ ناستوياششەم، - ۆوپروس و توم، چتو وستالوس وت ەتوي يدەنتيچنوستي، ۆولنۋەت گلاۆنىم وبرازوم ينتەللەكتۋالوۆ، پىتايۋششيحسيا پريميريت سوۆەتسكوە پروشلوە س ناتسيونالنىم ناستوياششيم. ياسنەە ۆسەگو ينتەللەكتۋالنىە ي پوليتيچەسكيە پوپىتكي وسمىسليت سوۆەتسكۋيۋ يدەنتيچنوست ۆ پەريود نەزاۆيسيموستي ۆيدنى ۆ وتنوشەني يستوري، كۋلتۋرى ي يازىكا. كيرگيزسكي يستوريك ابىلابەك اسانكانوۆ سكازال، وتۆەچايا نا ۆوپروس و زناچيموستي سوۆەتسكوي يدەنتيچنوستي ۆ ەگو تەپەرەشنەي جيزني:

 

"وسوزنانيە سەبيا كاك سوتسيالنوي ليچنوستي، كاك ۋچەنوگو، بەزۋسلوۆنو، ستانوۆيلوس ۆ پەريود سوۆەتسكوگو سويۋزا. ي ۆوت ۆو منە جيۆۋت كاكيە-تو نەوسوزناننىە، پودسوزناتەلنىە چەرتى سوۆەتسكوگو. تو ەست سسسر سفورميروۆال سۆويۋ يدەولوگيۋ ماركسيستسكۋيۋ، ي ونا ۆ كاكوي-تو ستەپەني ۆو منە جيۆەت. لۋچشيە ستورونى يدەولوگي، لۋچشيە ستورونى سوۆەتسكوگو سويۋزا، پوزيتيۆنىە اسپەكتى وبششەي سوۆەتسكوي يمپەري، دا، ي كونەچنو، ۆ تو جە ۆرەميا وسوزناەش رەليكتى ي نەگاتيۆنىە اسپەكتى ەتوي يدەولوگي"[16].

 

اسانكوۆ پرەكراسنو پونيماەت، چتو سوۆەتسكايا يدەنتيچنوست وستاەتسيا نەوتەملەموي چاستيۋ ەگو (پود)سوزنانيا. ودناكو ەگو رازمىشلەنيا نا ەتوت سچەت پولنى نەوپرەدەلەننوستي: حوروشو لي تو، چتو ون دو سيح پور وششۋششاەت سەبيا سوۆەتسكيم؟ كاكوە زناچەنيە ەتو موجەت يمەت دليا ەگو كيرگيزسكوي يدەنتيچنوستي؟

كوگدا رەسپوندەنتى زاياۆليايۋت، چتو داجە تەپەر ۆسە ەششە وششۋششايۋت سەبيا سوۆەتسكيمي، وني نەرەدكو سسىلايۋتسيا نا وسوبىە ۋزى، رودنياششيە پوستسوۆەتسكيح ليۋدەي. پوروي ەتا سۆياز ۆوپلوششاەتسيا ۆ ۆووبراجاەموم كۋلتۋرنوم سووبششەستۆە، گدە ۆاجنەيشۋيۋ رول يگرايۋت پونياتيا "سوۆەتسكوي كۋلتۋرنوستي". ولەگ بوندارەنكو، ۋكراينەتس، جيۆۋششي ۆ كيرگيزي س 1992 گودا، پريزناەت، چتو نە وششۋششاەت وسوبوي سۆيازي س تورگۋيۋششيمي نا رىنكاح كيرگيزامي، نەداۆنو پريەحاۆشيمي ۆ ستوليتسۋ، نو ۆ تو جە ۆرەميا چۋۆستۆۋەت بليزوست ك كيرگيزام، رازدەليايۋششيم ەگو ستراست ك پيساتەلستۆۋ، چتەنيۋ، ديسكۋسسيام، سوۆەتسكيم سپوسوبام سوتسياليزاتسي، - ودنيم سلوۆوم، ك تەم، كوگو ون سچيتاەت "كۋلتۋرنىمي". چتوبى ۆوزروديت ۋتراچەننىە ليتەراتۋرنىە تراديتسي، ون ۆ تەسنوم سوترۋدنيچەستۆە س رۋسسكيمي ي كيرگيزسكيمي كوللەگامي وتكرىل ۆ ينتەرنەتە سپەتسيالنىي سايت[17]. سام ون ۆوسپرينيماەت ەتوت پروەكت كاك سۆوەگو رودا پريبەجيششە دليا تەح، كوگو نە زاتيانۋل پوستسوۆەتسكي "كوشمار", كتو پرودولجاەت دەرجاتسيا ي وستاەتسيا ۆ كاكوم-تو سمىسلە "سوۆەتسكيم".

ۆ درۋگيح سلۋچاياح وسنوۆانيەم ۆووبراجاەموي پوستسوۆەتسكوي سوۆەتسكوستي وكازىۆاەتسيا نە تولكو ابستراكتنوە پونياتيە سوۆەتسكوي "كۋلتۋرنوستي", نو ي كونكرەتنىي فاكت ۆلادەنيا وبششيم يازىكوم. نايبولەە ۆلياتەلنىە پرەدستاۆيتەلي سرەدنەازياتسكوي ينتەلليگەنتسي ۆوسپرينيمايۋت رۋسسكي يازىك كاك نەوتدەليمۋيۋ وت سەبيا چاست. نا ۆوپروس و توم، يسپىتىۆاەت لي ون وپتيميزم وتنوسيتەلنو بۋدۋششەگو رۋسسكوگو يازىكا ۆ كازاحستانە، ولجاس سۋلەيمەنوۆ وتۆەتيل:

 

"ەستەستۆەننو، پوتومۋ چتو نام حوچەتسيا سوحرانيت ۆسە تە سۆيازي، كوتورىە بىلي نارابوتانى ۆ XX ۆەكە. پوەتومۋ سوكراششات ەتوت ماسشتاب نە حوتەلوس بى، ا راز نە حوتەلوس بى، زناچيت، نە بۋدەم"[18].

 

ۆ درۋگوم كونتەكستە سۋلەيمەنوۆ پودچەركيۆاەت، چتو رۋسسكي بىل يازىكوم منوگوناتسيونالنوي، ستوليچنوي كۋلتۋرى، پريچەم منوگوناتسيونالنوست ۆ داننوم كونتەكستە يمەەت وتچەتليۆو پوزيتيۆنىە كوننوتاتسي. منوگوناتسيونالنوە گورودسكوە ناسەلەنيە كازاحستانا، زاياۆيل ون، ۆ نيچۋت نە مەنشەي ستەپەني كازاحي، چەم گوۆورياششەە پو-كازاحسكي ناسەلەنيە سەلسكيح رەگيونوۆ. سحودنىە سۋجدەنيا ۆىسكازىۆال ي چينگيز ايتماتوۆ: "يستوريچەسكي سلوجيلوس تاك، چتو رۋسسكي يازىك ستال ناشەي پلوتيۋ، ناشەي كۋلتۋرنوي سۋششنوستيۋ"[19]. رۋسسكي يازىك، پو منەنيۋ ايتماتوۆا ي سۋلەيمەنوۆا، چاست يح سوبستۆەننوي, ا نە چۋجوي كۋلتۋرى. وني راسسماتريۆايۋت وبششەراسپروسترانەننوست رۋسسكوگو نە كاك پودلەجاششەە پرەودولەنيۋ ناسلەديە كولونياليزما، ا كاك بوگاتستۆو سوبستۆەننوي كۋلتۋرى. زدەس مى يمەەم موششنوە ي دو سيح پور نە يسچەزنۋۆشەە پروياۆلەنيە سوۆەتسكوگو سويۋزا كاك ۆووبراجاەموگو كۋلتۋرنوگو سووبششەستۆا رۋسسكوگوۆورياششيح[20].

ۆ ەتوم سمىسلە رۋسسكي يازىك ستال وسنوۆوي سوۆەتسكوي يدەنتيچنوستي. ۆ تو جە ۆرەميا پريسۋتستۆۋەت ي ستراح ليشيتسيا ەتوي وسنوۆى. الەكساندر كنيازەۆ، رۋسسكي يستوريك، جيۆۋششي ۆ كيرگيزي، گوۆوريت:

 

"يا دۋمايۋ، چتو ەتو [ۆزايموسۆياز بىۆشيح سوۆەتسكيح ليۋدەي] ۋجە ۋحوديت. چيستو ۆ ۆوزراستنوم پلانە، پوكولەني. پوتومۋ چتو وبششەنيا ۆسە راۆنو نامنوگو مەنشە. [...] ناپريمەر، ودنا يز مويح ستۋدەنتوك - ونا رۋسسكايا - نيكوگدا نە ۆىەزجالا يز كيرگيزي. دليا نەە ۋجە سوۆەتسكوگو سويۋزا نەت; كونەچنو، نەت. دليا موەگو سىنا ەست - پروستو پوتومۋ، چتو ون ۆ روسسي بىل سو منوي، ون سلىشال موي كاكيە-تو رازگوۆورى، ون پرينيماەت كوە-چتو وت مەنيا. ا ەسلي ەتوگو نەت ۆ سەمە، ەسلي نەت ۆوزموجنوستەي ۋەزجات كۋدا-تو، تو ليۋدي وگرانيچيۆايۋتسيا. بىۆشەە پروسترانستۆو سوۆەتسكوگو سويۋزا وتليچاەتسيا وت ەۆروپى يلي وت ازي تولكو تەم، چتو تام نا رۋسسكوم يازىكە موجنو رازگوۆاريۆات"[21].

 

زدەس ۆىسكازىۆاەتسيا وپاسەنيە، چتو پرەجنيايا وبششنوست پوستەپەننو يسچەزاەت، ستانوۆيتسيا نەۆوزۆراتيمىم پروشلىم. رۋسسكي وستاەتسيا پوسلەدنەي نادەجدوي دليا سوحرانەنيا توگو، چتو كنيازەۆ، كاك ي منوگيە درۋگيە ۆ كيرگيزي، سچيتاەت نەۆەروياتنو ۆاجنىم دليا پوستسوۆەتسكوگو پروسترانستۆا: چۋۆستۆا وبششنوستي، مەجناتسيونالنوي درۋجبى ۆ پوستسوۆەتسكوم ميرە.

پەرەوپرەدەلەنيە ترانسناتسيونالنىح پوستسوۆەتسكيح يدەنتيچنوستەي چاستو سۆيازىۆايۋت س نوۆىم سرەدنەازياتسكيم ەۆرازيستۆوم. راسسۋجدايا وب يدەنتيچنوستياح ۆ پوستسوۆەتسكوي سرەدنەي ازي، ايتماتوۆ ي سۋلەيمەنوۆ نەرەدكو ۋپوترەبليايۋت سلوۆو "ەۆرازيا"[22]. ۆ كازاحستانە پروپاگانديرۋەتسيا نوۆىي تيپ ەۆرازيستۆا، پرەدپولاگايۋششي پرەودولەنيە ناتسيونالنىح گرانيتس. ۆ كيرگيزي نوۆوە ەۆرازيستۆو الەكساندرا دۋگينا توجە، سۋديا پو ۆسەمۋ، نا پودەمە; ۆ چيسلو ۆلياتەلنىح چلەنوۆ دۋگينسكوي ورگانيزاتسي ۆحوديات نىنەشني ديرەكتور سلاۆيانسكوگو ۋنيۆەرسيتەتا ۆ بيشكەكە ۆلاديمير نيفادەۆ ي ودين يز سامىح ۆىسوكوپوستاۆلەننىح گوسۋدارستۆەننىح دەياتەلەي سوۆەتسكوي كيرگيزي، بىۆشي پرەمەر-مينيستر اپاس دجۋماگۋلوۆ. ۆ درۋگيح سرەدنەازياتسكيح ستراناح، گدە گوسۋدارستۆو جەستچە كونتروليرۋەت ناستروەنيا وبششەستۆەننوستي، ۆليانيە تاكوگو رودا ەۆرازيستۆا نا فورميروۆانيە يدەنتيچنوستي زامەتنو نە تاك سيلنو. تەم نە مەنەە، پريمەرى كيرگيزي ي كازاحستانا پوكازىۆايۋت، چتو ەتوت يدەولوگيچەسكي كونسترۋكت وبلاداەت پريۆلەكاتەلنوستيۋ كاك مينيمۋم دليا نەكوتوروي چاستي ەليت نا پوستسوۆەتسكوم پروسترانستۆە سرەدنەي ازي.

پوپۋليارنوست ەۆرازيستۆا موجنو پونيات ي كاك پريامۋيۋ رەاكتسيۋ نا لينگۆيستيچەسكي ناتسيوناليزم، پولاگايۋششي يازىك تسەنتروم ناتسيونالنوي يدەنتيچنوستي. پوسلە پادەنيا سسسر رۋسسكوگوۆورياششيم سرەدنەازياتام بىلو نەپروستو زانوۆو نايتي سۆويۋ كۋلتۋرنۋيۋ پرينادلەجنوست. ودين رۋسسكويازىچنىي كيرگيز زاياۆيل ۆ 1994 گودۋ:

 

"ۋ ەۆرەەۆ ەست يزرايل، ۋ نەمتسەۆ - گەرمانيا، ۋ رۋسسكيح - روسسيا. ا كۋدا پوداتسيا ەۆروپەيزيروۆاننومۋ كيرگيزۋ؟ منوگيە پروستو ۋشلي ۆ پودپولە، يسكليۋچيلي سەبيا يز وبششەستۆەننو-پوليتيچەسكوي بوربى"[23].

 

مى نابليۋداەم زدەس كريزيس يدەنتيچنوستي، پوسلۋجيۆشي تولچكوم دليا فورميروۆانيا ۆووبراجاەموگو سووبششەستۆا، پروتيۆوستوياششەگو گوسپودستۆۋ پراكتيك يسكليۋچەنيا، حاراكتەرنىم دليا ناتسيوناليزما. پەرۆوناچالنىي انتيروسسيسكي، انتيكولونيالنىي پودەم سمەنيلسيا - پو كراينەي مەرە، ۋ ليۋدەي ستارشەگو پوكولەنيا - پريزنانيەم توگو، چتو سوۆەتسكايا ي رۋسسكايا كۋلتۋرا نەوتدەليما وت ناتسيونالنىح كۋلتۋر نەزاۆيسيمىح گوسۋدارستۆ ي سووبششەستۆا پوستسوۆەتسكيح نارودوۆ.

دۆادتساتيلەتنيايا پوليتيچەسكايا يستوريا نەزاۆيسيمىح سرەدنەازياتسكيح گوسۋدارستۆ پوكازالا، چتو ناتسيونالنوە سترويتەلستۆو ۆ ەتيح نوۆىح مۋلتيەتنيچەسكيح، منوگوكلانوۆىح، منوگورەليگيوزنىح ستراناح ستالكيۆاەتسيا س وپرەدەلەننىمي ترۋدنوستيامي ي چتو بوربا زا يدەنتيچنوست وستاەتسيا ودنيم يز ۆاجنەيشيح ۆوپروسوۆ پوليتيچەسكوي پوۆەستكي دنيا. نەسموتريا نا وچەۆيدنىي پوۆوروت ك ەتنيچەسكومۋ ناتسيوناليزمۋ، ينتەلليگەنتسيا ي پوليتيكي پىتايۋتسيا حوتيا بى چيستو ريتوريچەسكي پريميريت سوۆەتسكوە پروشلوە س سوۆرەمەننىم ناتسيونالنىم سترويتەلستۆوم، پوستوياننو پودچەركيۆايا وبششنوست مەجدۋ نيمي: سوۆمەستنو پەرەجيتوە پروشلوە، وبششيە كۋلتۋرنىە وسوبەننوستي، ناليچيە وبششەگو يازىكا.

نوستالگيا پو سوۆەتسكومۋ ۆەليچيۋ ليش ۋسيليۆاەت كريزيس يدەنتيچنوستي، پوروجدەننىي ۆ نەزاۆيسيموي كيرگيزي ي ۆ درۋگيح پوستسوۆەتسكيح رەسپۋبليكاح تەندەنتسيەي ك سوزدانيۋ نوۆوگو يستوريچەسكوگو نارراتيۆا. تەم نە مەنەە، سام ەتوت كريزيس كومپەنسيرۋەتسيا نە تولكو ي نە ستولكو زا سچەت نوۆوگو ناتسيوناليزما - ون ەششە ي وبياسنياەت پوپىتكي ينتەلليگەنتسي ۆەرنۋتسيا ك سوۆەتسكوي يلي ەۆرازيسكوي يدەنتيچنوستي، وسنوۆاننوي نا وبششنوستي رۋسسكوگو يازىكا. چينگيز ايتماتوۆ ودناجدى سكازال:

 

"ۆ كاكوي-تو ستەپەني ۋ ناس وستالوس وبششەە سوزنانيە توگو، چتو مى ۆسە، بىۆشيە سوۆەتسكيە نارودى، ۆسە راۆنو نيكۋدا نە دەنەمسيا. مى دولجنى ناحوديت وبششي يازىك، وبششيە دەيستۆيا. ۆ كىرگىزستانە سترەملەنيە نە تەريات دوستيگنۋتوي بليزوستي چۋۆستۆۋەتسيا ي سەيچاس"[24].

 

پودوبنىە ۆىسكازىۆانيا وتراجايۋت، سكورەە، نايۆنىە وجيدانيا، وتورۆاننىە وت رەالنوستي، كوتورايا سلەدۋەت ۆ بولشەي ستەپەني زا ناتسيونالنىمي ينتەرەسامي. ۆمەستە س تەم، ۆ كيرگيزي پرەجنيايا سوۆەتسكايا يدەنتيچنوست وستاەتسيا ۆاجنوي چاستيۋ پوۆسەدنەۆنوستي، ي منوگيە پرەدستاۆيتەلي ەليتى دەيستۆيتەلنو ۆەريات، چتو، پودچەركيۆايا وبششنوست پوستسوۆەتسكيح ليۋدەي، وني پولۋچايۋت موششنىي ينسترۋمەنت ناتسيونالنوگو سترويتەلستۆا، پوزۆوليايۋششي پرەدوتۆراتيت روست ناتسيوناليستيچەسكيح ناستروەني ي مەجناتسيونالنىە كونفليكتى.

 

پەرەۆود س انگليسكوگو ولگي سەرەبريانوي

 

____________________________________________

 

1) ينتەرۆيۋ س كادىكبەكوم ايداراليەۆىم، بيشكەك، 17 يانۆاريا 2011 گودا.

2) Smith G. Nation-Building in the Post-Soviet Borderlands: The Politics of National Identities. Cambridge, Mass.، 1998. P. 7.

3) سرەدي مويح رەسپوندەنتوۆ بىلي ورگانيزاتورى پەرۆوگو ۆ رەسپۋبليكە نەزاۆيسيموگو "دەموكراتيچەسكوگو دۆيجەنيا كىرگىزستانا" كازات اكماتوۆ ي جىپار جەكشەەۆ، ا تاكجە ليدەرى پەرۆوي ۆ كيرگيزي ناتسيوناليستيچەسكوي پارتي "اسابا" - رايحان تولوگونوۆ ي سولمووربەك دىيكانوۆ. ۆسە چەتۆەرو يسپىتىۆايۋت ليچنۋيۋ نوستالگيۋ، سوجالەيا وب ۋتراتە يمپەري، نو ۆ تو جە ۆرەميا پو رازنىم پريچينام ۋبەجدەنى، چتو نەزاۆيسيموست بىلا نەوبحوديما.

4) Erikson E.H. Identity, Youth and Crisis. New York, 1968; Edwards J. Language and Identity: An Introduction. Cambridge, 2009.

5) ناپريمەر، توت جە گرەحەم سميت يسپولزۋەت ەگو - نە ۆپولنە، پراۆدا، وسوزناننو - دليا وپيسانيا كوللەكتيۆنوگو پەرەجيۆانيا پەرەسترويكي (سم.: Smith G. Op. cit. P. 67).

6) سم.: Brubaker R.، Cooper F. Beyond "Identity" // Theory and Society. 2000. № 29(1). P. 1-47.

7) سوتسيالنايا پسيحولوگيا يسحوديت يز توگو، چتو ۆ سوۆرەمەننىح وبششەستۆاح كوللەكتيۆنايا يدەنتيچنوست ۆسەگدا منوجەستۆەننا. سم.: Thoits P. Multiple Identities and Psychological Well Being: A Reformulation and Test of the Social Isolation Hypothesis // American Sociological Review. 1983. № 48(2). P. 174-187; Brewer M.B. The Many Faces of Social Identity: Implications for Political Psychology // Political Psychology. 2001. № 22(1). P. 115-125.

8) وب يمپليكاتسياح تەرمينا "كۋلتۋرنايا ەليتا" ۆ سرەدنەازياتسكوم كونتەكستە سم.: Adams L. The Spectacular State: Culture and National Identity in Uzbekistan. Durham, 2010. P. 15-19.

9) سم.، ناپريمەر: Adams L. Op. cit.; Hann C. Religion, Identity, Postsocialism: The Halle Focus Group 2003-2010. Halle: Saale, 2010; Gullette D. The Genealogical Construction of the Kyrgyz Republic: Kinship, State and "Tribalism". Folkestone, 2010.

10) و سيتۋاتسي ۆ ۋزبەكيستانە سم.: Adams L. Op. cit.; و سيتۋاتسي ۆ كازاحستانە: Dave B. Kazakhstan: Ethnicity, Language and Power. L.، 2007.

11) سم.، ناپريمەر: بايدجيەۆ م.ت. تاشيم بايدجيەۆ. بيشكەك، 2004; دجۋنۋشاليەۆ د.د. ۆرەميا سوزيدانيا ي تراگەدي: 20-30-ە گودى XX ۆ. بيشكەك، 2003; كۋرمانوۆ ز.ك. پوليتيچەسكايا بوربا ۆ كىرگىزستانە: 20-ە گودى. بيشكەك، 1997; پلوسكيح س.ۆ. رەپرەسسيروۆاننايا كۋلتۋرا كىرگىزستانا: مالويزۋچەننىە سترانيتسى يستوري. بيشكەك، 2002. تونكي پودحود ك اناليزۋ پروتسەسسا رەابيليتاتسي جەرتۆ ستالينيزما پرەدستاۆلەن ۆ: دياتلەنكو پ.ي. رەابيليتاتسيا رەپرەسسيروۆاننىح گراجدان ۆ كىرگىزستانە (1954-1999). بيشكەك، 2010.

12) ينتەرۆيۋ س دجەنيشەم دجۋنۋشاليەۆىم، بيشكەك، 20 نويابريا 2010 گودا; سم. تاكجە: دجۋنۋشاليەۆ د.د. ۋكاز. سوچ. نەكوتورىە ۆوپروسى دوسوۆەتسكوي يستوري وسۆەششەنى ۆ: جاكىپبەكوۆ ج. سوتسيالنو-ەكونوميچەسكوە ي پوليتيچەسكوە رازۆيتيە كىرگىزستانا ۆو ۆتوروي پولوۆينە XIX - ناچالە XX ۆەكوۆ. يستوريوگرافيا پروبلەمى. بيشكەك، 2003.

13) وبششي وبزور سم.: Tchoroev T.ك. Historiography of Post-Soviet Kyrgyzstan // International Journal for Middle East Studies. 2002. № 34. P. 351-374. س چوروەۆىم، كوتورىي ياۆلياەتسيا، ۆەروياتنو، لۋچشيم سپەتسياليستوم پو ەتومۋ ۆوپروسۋ، يا پروۆەل وتدەلنوە ينتەرۆيۋ (بيشكەك، 20 سەنتيابريا 2010 گودا).

14) نوۆىي كيرگيزسكي ناتسيوناليزم، روست كوتوروگو نەرەدكو وتمەچايۋت ۆ پرەسسە، پوكا نە ستال پرەدمەتوم ناۋچنوگو اناليزا. يا پروۆەل نەسكولكو ينتەرۆيۋ س ليدەرامي كيرگيزسكيح ناتسيوناليستيچەسكيح دۆيجەني. نايبولەە راديكالنىم منە پوكازالسيا نىنەشني ليدەر پارتي "اسابا" سالمووربەك دىيكانوۆ - موي پودروبنىي رازگوۆور س نيم سوستويالسيا 27 دەكابريا 2010 گودا.

15) ەتا مىسل ياسنو ۆىسكازانا ۆ ينتەرۆيۋ س دجەنيشەم دجۋنۋشاليەۆىم، بيشكەك، 20 نويابريا 2010 گودا.

16) ينتەرۆيۋ س ابىلابەكوم اسانكانوۆىم، بيشكەك، 27 نويابريا 2010 گودا.

17) سم.: www.literatura.kg.

18) سۋلەيمەنوۆ و. رۋسسكي وستانەتسيا يازىكوم مەجناتسيونالنوگو وبششەنيا ۆ كازاحستانە ي ۆ تسەنترالنوي ازي // Deutsche Welle. 2009. 21 oktober (www.dw-world.de/dw/article/0,،4810382,00.html).

19) ايتماتوۆ چ.ت. رەكۆيەم ۋلەتايۋششەي ستاە. ستاتي، ينتەرۆيۋ، ديالوگي. م.، 2003. س. 131.

20) يا پوددەرجيۆايۋ ينوە نازۆانيە، وسنوۆاننوە نا پونياتي "فرانكوفونيا", سفورمۋليروۆاننوم ۆ رومانيستيكە. پريمەنيتەلنو ك پوستسوۆەتسكومۋ پروسترانستۆۋ يمەلو بى سمىسل گوۆوريت و "رۋسوفوني".

21) ينتەرۆيۋ س الەكساندروم كنيازەۆىم، بيشكەك، 4 يانۆاريا 2011 گودا.

22) سم.، ناپريمەر: ايتماتوۆ چ. ۋكاز. سوچ. C. 53-54.

23) تسيت. پو: Smith G. Op. cit. P. 395.

24) ايتماتوۆ چ. ۋكاز. سوچ. C. 51.

http://magazines.russ.ru/nz/2011/6/fl17.html

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 2199
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2584
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 2524
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1684