بەيسەنبى, 9 مامىر 2024
جاڭالىقتار 3360 0 پىكىر 5 شىلدە, 2011 ساعات 03:41

ەركەعالي بەيسەنوۆ. ءححى عاسىردىڭ 21 زاردابى

1

«تەكسىز» ۇعىمى راستالدى،

ەسەپتى كەزەڭ باستالدى.

اقىلعا توقتاۋ بىلمەيدى،

ازعان قوعامنىڭ جاستارى.

 

قۇر اتاق ءۇشىن ەلىردى،

قۋىس كەۋدەلەر كەرىلدى.

تالانت، تالعامىڭ - تاستاندى،

الىپ-ساتارلىق ەپ - ۇلگى.

 

«مىقتىمىن!»،- دەيدى مىستاندار،

قاسيەتى جوق كۇش قامدار.

بايانسىز ءىستىڭ باسىندا،

ارىستان بولماق تىشقان بار.

 

2

ابىرويىڭ دا، ارىڭ دا،

جۇتىلىپ جاتىر ساعىمعا.

ۇيىمىن قۇرىپ قىزتەكە،

ءبىر جەرگە شوعىرلانۋدا.

 

جەزوكشەڭ جۇزدەپ، مىڭداپ ءجۇر،

قاجەتسىز ءتاندى پۇلداپ ءجۇر.

قۇرساعىن سۇرلەپ قىزدارىڭ،

ۇرىعى قۇرتتاپ ۇلدار ءجۇر.

 

بەلىنەن سىزىپ ادەپتى،

ءبىر-اق «نارسەنى» دامەتتى...

ويناس جاساعان ايەلدى،

ويسىز ەركەگىڭ جار ەتتى.

 

3

ءتوزىمدى ايەل سارقادى،

تابىسى - كوپ ءسوز ارقاۋى.

اراققا قاتتى ماس بولىپ،

تەمەكى، حورحور تارتادى.

 

زايىپتىڭ «زاڭىن» بىلەسىڭ،

قانجىلاپ تۇرىپ، كۇلەسىڭ.

ونىكىنەن از ايلىقپەن

ءيتى ءتارىزدى جۇرەسىڭ.

 

كوپ ەركەك جاسىپ، ي بولدى،

قاتىن تۇلدانىپ، بي بولدى...

بۇگىنگى بۋىن باسىنا

بابالار ايتقان كۇي قوندى!

 

4

شەگىنە جەتىپ ماقتاۋى،

1

«تەكسىز» ۇعىمى راستالدى،

ەسەپتى كەزەڭ باستالدى.

اقىلعا توقتاۋ بىلمەيدى،

ازعان قوعامنىڭ جاستارى.

 

قۇر اتاق ءۇشىن ەلىردى،

قۋىس كەۋدەلەر كەرىلدى.

تالانت، تالعامىڭ - تاستاندى،

الىپ-ساتارلىق ەپ - ۇلگى.

 

«مىقتىمىن!»،- دەيدى مىستاندار،

قاسيەتى جوق كۇش قامدار.

بايانسىز ءىستىڭ باسىندا،

ارىستان بولماق تىشقان بار.

 

2

ابىرويىڭ دا، ارىڭ دا،

جۇتىلىپ جاتىر ساعىمعا.

ۇيىمىن قۇرىپ قىزتەكە،

ءبىر جەرگە شوعىرلانۋدا.

 

جەزوكشەڭ جۇزدەپ، مىڭداپ ءجۇر،

قاجەتسىز ءتاندى پۇلداپ ءجۇر.

قۇرساعىن سۇرلەپ قىزدارىڭ،

ۇرىعى قۇرتتاپ ۇلدار ءجۇر.

 

بەلىنەن سىزىپ ادەپتى،

ءبىر-اق «نارسەنى» دامەتتى...

ويناس جاساعان ايەلدى،

ويسىز ەركەگىڭ جار ەتتى.

 

3

ءتوزىمدى ايەل سارقادى،

تابىسى - كوپ ءسوز ارقاۋى.

اراققا قاتتى ماس بولىپ،

تەمەكى، حورحور تارتادى.

 

زايىپتىڭ «زاڭىن» بىلەسىڭ،

قانجىلاپ تۇرىپ، كۇلەسىڭ.

ونىكىنەن از ايلىقپەن

ءيتى ءتارىزدى جۇرەسىڭ.

 

كوپ ەركەك جاسىپ، ي بولدى،

قاتىن تۇلدانىپ، بي بولدى...

بۇگىنگى بۋىن باسىنا

بابالار ايتقان كۇي قوندى!

 

4

شەگىنە جەتىپ ماقتاۋى،

بيلىكتىڭ تايدى باقتارى.

يەك استىندا سەمىرگەن،

جەگىقۇرتتارى قاپتادى.

 

تۇيەنى جۇتتى تۇگىمەن،

ۆاگوندى قۇرتتى جۇگىمەن.

اقشاسىنا ساي اقىل جوق،

كوبىسى جۇرداي بىلىمنەن!

 

حالىقتىڭ ءبىتتى شىدامى.

سوراقىلىق قوي، مىناۋى:

جەمقورعا ەتاج سالعاندار،

ساياجاي جالداپ تۇرادى!

 

5

وتاندىق تەلەارنالار...

وتارلانعانداي شاما بار.

شەتەلدىك ءبارى - كينو مەن

مۋلتفيلم، باعدارلامالار!

 

وسەك-وتىرىك ءجۇردى الدا،

بىرەۋدەن بىرەۋ ۇرلاۋدا.

ىسىراپتالدى قاعازدار،

ساپاسىز گازەت-جۋرنالعا!

 

«رەداكتورمىن» دەپ گەولوگ،

«ءتىلشىمىن» دەيدى تەولوگ.

سولاردان ەستىپ جاڭالىق،

تۇرعانداي بولما، سەن وڭىپ!

 

6

«سۇرانىس جوق» دەپ سانالار،

ونەرىڭدى كىم باعالار؟!

كينوسىماقتار ءتۇسىرىپ،

اسەكىلەندى بالالار.

 

اياسىنداعى سول ەستىڭ،

جارقىرامايدى كومەسكىڭ.

ەكران ىسىمەن ويناما،

ەلەپ تە جاتقان جوق ەشكىم!

 

سىرتى ساندەلگەن تاسپاڭ بار.

(قايتسىن-اي، ەندى، ساسقاندار؟!.).

«قازاق كينوسى» دەپ تۇرعان

ايدارىن الىپ تاستاڭدار!

 

7

ەسترادادان بۇلت ەتتىك،

شىلقىمايىنا شىلپ ەتتىك.

وپ-وڭاي ولجا تاپقاننىڭ،

باسىم بولىگى - شىمكەنتتىك.

 

ۇزەنگىلەرىن ءسال شىرەر،

امانداسۋعا بالسىنەر...

جىبىرلاعاندار - ءبيشى دە،

سىبىرلاعاندار - انشىلەر!

 

ءبىر ءاندى زورعا مەڭگەرىپ،

«جۇلدىزبىن» دەۋى - پەندەلىك!

اۋسەلەلەرىن كورەر مە ەڭ،

امىرە بابا، سەن كەلىپ؟!.

 

8

كۇنكورىسىڭدى قۇنداقتار،

جىرتىق بيۋدجەتتى كىم ماقتار؟!

زەينەتاقىنى كوتەرسە،

ازىق-تۇلىگى قىمباتتار.

 

جۇمىسكەر سانىن قىسقارتىپ،

ساۋىرعا سالماق ءتۇستى ارتىق.

توناۋشى بولدى توبىرلار،

الىس-جاقىننان كۇش تارتىپ.

 

شاعىلىپ تاۋداي تالابى،

بيلىگىن سىباپ شامالى،

سۇراپ تا، تارتىپ... قارجىنى

حالىقتان حالىق الادى!

 

9

تەكسىز تەنتەككە تەك «مەن!» دەر،

شەنىن كوتەرىپ، شەكپەن بەر!..

بۇگىنگى ءبىزدىڭ باندالار -

باسشىلىق قىزمەت ەتكەندەر.

 

كوزدەگەن بيىك تۇلعانى،

ۇستالدى مىلتىق قۇنداعى...

ءسويتتى دە راحات اليەۆ،

شەتەلگە وقتاي زۋلادى.

 

التىنبەك جانە زامانبەك،

اتىلدى ءدال سول زاۋال كەپ.

قازاعىڭ قالدى قان جۇتىپ:

«قاھارعا قۇداي الار!»،- دەپ.

 

10

كاپىرلىك ءتىلى سىناۋلى،

اعىلشىنشاعا بۇرالدى.

«بولدىق قوي ورىس بودانى...»،-

دەپ قازاق سىلتاۋ شىعاردى.

 

«اقش-قا ەندى بودانبىز»،-

دەرىڭدى سەزدىك ودان ءبىز.

قۇلدىراتاتىن ءوز ۇلتىن،

سەن - ءبىر تاسسىڭ دا، قوعام - قۇز!

 

بەيشارا، ءويتىپ كىمدى الدار؟!

انا تىلىندە مۇڭ-زار بار...

جاتىردان شىعا جاتسىندى،

تاۋەلسىز ەلدە تۋعاندار!

 

11

داۋاسىز دەرتتەر - كۇشتى جاۋ،

اۋرە-سارساڭعا تۇستىك-اۋ!

وكپەنى قۇرتىپ، ءولتىردى،

«دوڭىز تۇماۋ» مەن «قۇس تۇماۋ».

 

تاراتىپ قىتاي ىندەتتى،

«الەمدىك ۆيرۋس بۇل!»،- دەپتى.

«مىلتىقسىز مايدان» ەتكىزىپ،

تۇسپال تىزبەكتەپ ءتىل كەتتى.

 

ويبايلادىق تا، باسىلدىق،

وزىق ەم-دومعا باس ۇردىق.

تاعى ءبىر اتاۋ كۇتتىردى،

سول «سوعىس» جاڭا عاسىرلىق.

 

12

بار پالە شىرماپ پاقىردى،

قايران باس قايتا شاتىلدى.

قازاقتىڭ جەرى قازاققا،

ولشەنىپ تۇرىپ ساتىلدى.

 

داۋ-داماي بولدى ەندى جەر،

الااياق قۋلار - مەردىگەر...

بۇقارا ءتۇسىپ بوپساعا،

جۇتقىزدى شەردى، شەندىلەر!

 

اينالدى جاستار مۇردەگە،

ءتىرى قالعانى - تۇرمەدە.

ۇياعا ۇلدار تاس اتىپ،

سورلاتىپ ۇلتىن ءجۇر نەگە؟!

 

13

دوللار - قارماق، زاڭ - قالتقى،

جەتىمدەرىڭدى زارلاتتى.

جاۋىڭ بوپ كەلەر جاۋدىركوز،

جالىنىشتى ءتۇر اڭعارتتى.

 

ال ەرەسەكتەر - قۇرلىقتا

جۇمسالار بولدى قۇلدىققا.

«ءتىرى ەكسپورت» جونەلتتىك،

ساۋدانى تىرلىك قىلدىق تا.

 

بولشەك مۇشە دە - مول اقى...

بىرىنەن ءبىرى سوراقى!

ءار ەلگە ادام بەرۋدە،

الەمنىڭ اسقان «جومارتى»!

 

14

مويىنداماستان ەش ءدىندى،

اراعا اعىم بەك ءسىڭدى.

«لاڭكەس» اتانىپ جالعاندا،

سورلى سودىرلار تەپسىندى.

 

وتىمەن وزگە دۇعانىڭ،

ورتەنىپ جاتتى قۇرانىم.

قازاق تا كىردى سەكتاعا،

ارتتىرىپ مۇشە قۇرامىن.

 

دىنىنەن بەزگەن نەمەلەر،

ۇلتسىزدىقپەن دە ەلەنەر.

قورىقپايتىندار قۇدايدان،

پەندەگە ءازىر سەنە بەر!..

 

15

شاتتىق - شاراسىز، مۇڭ - سايلى،

ءالسىزدى ءالدى قۇرسايدى.

اقىرزامانىڭ كەلگەندەي،

جەردىڭ جارتىسىن سۋ شايدى.

 

ارنادان اسىپ تاسقىنى،

بوگەتتى بۇزا شاپشىدى.

اۋىلدارىن دا قازاقتىڭ

بۇركەدى باتپاق، تاس، قۇمى.

 

كوز جاسى ارتىپ ول سۋدان،

جارلى جۇرت ءوزىن قورسىنعان...

الدىن الايىق اپاتتىڭ،

قايتالانبايتىن بولسىن لاڭ!

 

16

كوپ قورلىق كورىپ ماڭايدان،

جاستاردىڭ قانى قارايعان.

وزىنە ءوزى قول جۇمساپ،

ومىردەن ءوتتى تالاي جان!

 

يمانسىز قىسسا مىقتىمسىپ،

كۇنالى قولدان شىق، سۋسىپ!..

باسقانىڭ بيتتەي مۇلكىنە،

سۇعاتىن بوپتى-اۋ، جۇرت تۇمسىق!

 

شىرعالاڭدارعا شىداماي،

سىنىپ كەتتىڭ بە، شىراق-اي؟!.

سۇيەككە ءسىڭدى سۋيتسيد،

تاسقا جابىسقان قىناداي!

 

17

اناشا شەگىپ، لاعىپ ەڭ،

ىشىمدىك، شىلىم... ءبارى - كەم...

شىعاردىڭ سوسىن اتاقتى،

ەسىرتكى تاسىمالىمەن!

 

قىلمىستىڭ اۋىر سالاسىن،

قاي شىڭعا الىپ باراسىڭ؟..

ۋىزىنا ۋ قوسىلعان

ۇرپاقتىڭ ەسكەر، نالاسىن!

 

جولىڭ - قارا، قولىڭ - قان،

كورگەنىڭ وسى، سورىڭنان!

تاپپايسىڭ، قازاق، ەش وپا،

ەسىرىكقۇمار بولۋدان!

 

18

از جۇرتتى جىكشىل، كۇندەس قىپ،

جاسادى بيلىك بىلمەستىك.

تايتالاستىرار تۋىستى،

قاپتادى ۇيىم، بىرلەستىك!

 

نۇسقاعان بولىپ ءجون، ۇلگى،

سارت تا سۇرت باستى ءمورىڭدى.

ەكى ۇستانىم ەلىتىپ،

ەكىگە دوستار ءبولىندى.

 

ادىمىن اشىپ اقشا نىق،

پاڭداندى پەندە، ماستانىپ.

...بۇگىنىن عانا ويلايتىن،

بوس قيال قۋعان باس - قاۋىپ!

 

19

رۋحانياتىڭ توسىلدى،

تەحنولوگيا جوسىلدى.

تەلەديدارعا كومپيۋتەر،

ينتەرنەتىمەن قوسىلدى.

 

«ماil-اگەنت» دەگەن بۇتاعى،

بوس ۋاقىتىڭدى ۇتادى.

قوقىستا جاتىر شاڭ قاۋىپ،

زيالىلاردىڭ كىتابى.

 

جازىلىپ رومان، فەلەتون،

شىقپايدى دەسەڭ نەگە توم،

جاۋلادى ورنىن، «موي مير» مەن

قالتاڭدا جۇرگەن تەلەفون!

 

20

ازىق تۇتىنعان كۇي - قاراڭ،

حيميكات ءىشىپ-جەيدى ادام.

قالا تۇرعىنى - ءالجۋاز،

اعزاسى ۋىت جيناعان!

 

وعان، ساعان، ماعان دا،

وي كەرەك، مىنا زاماندا!

شامالا زاۋىت ءونىمىن،

تالعام تانىتىپ تاعامعا!

 

اۋلاقپىن، كۇندە ماقتانعان

جارنامالارىن جاقتاۋدان!..

قول ونىمىنە جەتپەيدى،

تابيعي قۇنار ساقتالعان!

 

21

ءبىلىم بار ەدى، ول ءبىتتى،

عىلىم بار ەدى، ول ءبىتتى.

اقىلى وقۋ ورىنى،

اقىماق شاكىرت ءوربىتتى.

 

ستۋدەنت دەگەن اتاۋعا،

كانديتاتتىق قاتارعا

قوسىلدى وڭكەي كوكميلار،

ديپلوم، ماندات ساتاردا!

 

بيۋدجەتتىڭ تارتىپ ءبىر ۇشىن،

دوكتور دا بولار ۇرى، سۇم؟!.

ءسوز ەتۋگە دە تۇرمايتىن،

سىقپىتىن قارا... قۇرىسىن!..

 

P.S:

قۇسىعىن جۇتىپ وبالدىڭ،

قۇسالى اقىن بوپ الدىم.

زاپىرانى سول ىركىلگەن،

مەن ءومىر سۇرگەن قوعامنىڭ!

 

كىربىڭى باسىم كوڭىل دە،

ءورشىل ولەڭدەر ورۋدە.

كەلەر عاسىرعا كەرەك ەم،

ەرتە كەلىپپىن ومىرگە!

 

كۇردەلى، بىراق، ورامى،

ول كەزدىڭ جىرى - جوعارى!

بىزگە ۇقساماس بۋىننىڭ

بولەك ءتاسىلى بولادى.

 

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1792
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1783
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1501
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1400