رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ پروگرەسس سەلوسىنىڭ تۇرعىنى، 94 جاستاعى اجە كلاۆديا نوۆيكوۆانى سوڭعى ساپارىنا اتتاندىرعاندا بىرنەشە عانا ادام جينالعان ەدى. ەسەسىنە ورىس اجەيدىڭ ءولىمى تۋرالى جاپونيا حالقى تۇگەلدەي شۋلاپ، ورتالىق تەلەۆيزياسى ارقىلى «ءياسوبۇرو-ساننىڭ ورىس ايەلى دۇنيەدەن قايتتى» دەپ حابارلاپ، ونىڭ ءومىرى تۋرالى كوپتەگەن ماقالالار، كىتاپتار باسىلىپ شىعىپ، كينو قويىلىپ، تەاترلار ساحناسىنا پەسسا دا وينالىپ جاتتى. بۇل ايەل جاپونيا ەلىندە ماحاببات سيمۆولى، سۇيىكتىسى ءۇشىن ءوزىن پيدا ەتكەن ناعىز ماحاببات ۇلگىسى بولاتىن. ول 37 جىل بىرگە ءومىر سۇرگەن كۇيەۋىن «ءوز وتانىڭا قايت، وتباسىڭا، بالا-شاعاڭا بار»،-دەپ كوندىرگەن دە كلاۆديانىڭ ءوزى ەدى.
كلاۆديا مەن ءياسابۇرو ەكەۋى 1959 جىلى تانىسىپتى. ەكەۋى دە ستالين زامانىنىڭ قۋعىن-سۇرگىنىن باسىنان كەشىرىپتى. كلاۆديا مەملكەتتىك مۇلىكتى تالان-تاراج ەتتى دەگەن ايىپپەن 7 جىلعا، ءياسابۇرو جاپون تىڭشىسى دەگەن ايىپپەن 10 جىل وتىرىپ شىققان كەزى ەكەن. كلاۆديا سوعىستان بۇرىن كۇيەۋگە شىعىپ، بالالى بولعان، بىراق، ول سوتتالعان كەزدە كۇيەۋى: "مەن ءىستى بولعان ايەلمەن تۇرا المايمىن", - دەپ باسقا وتباسىن قۇرعان ەكەن. ال ءياسوبۇرو بولسا سوعىستان بۇرىن ايەلىمەن بىرگە كورەيادا ءومىر ءسۇرىپ تۇردى. ۇلدى، قىزدى بولىپ قالىپتى ءومىر ءسۇرىپ جاتقان كەزىندە 1945 جىلى كۇزدە كەڭەستەر اسكەرى كورەياعا كىرىپ بارلىق جاپوندىقتاردى تىڭشى-شپيون دەپ تۇتقىنداپ، جەر اۋدارىپتى. وسىدان كەيىن ول ءوز وتباسىن قايتا كورە الماعان.
تۇرمەدەن بوساعان ءياسوبۇرونىڭ اتىن جاپونياعا قايتاراتىن تىزىمگە كىرگىزۋدى ۇمىت قالدىرعاندىقتان بۇرىڭعى سسسر-دە قالۋدان باسقا امالى جوق ەدى. ايەلى مەن بالالارى  سوعىس ورتىندە ءتىرى قالماعان بولار دەپ ويلاعاندىقتان ونىڭ جاپونياعا قايتۋعا دا سونشا كوڭىل قوشى بولماپتى.
كلاۆديا: «ءبىز بريانششين سەلوسىندا العاش تانىسقان ەدىك. ازيالىق، ارىق جىگىتتىڭ كوزىندەگى مۇڭدى كورىپ العاشىندا جۇرەگىم اۋىرىپ ەدى. كىر-كىر كيىم كيسە دە تاماق قاسىعىن سۋرەتشىلەردىڭ قىل قالامى ءتارىزدى ۇقىپپەن ۇستاپ، ويناتىپ وتىردى. العاشىندا بۋرياد نەمەس قىرعىز بولار دەپ ويلاپ ەدىم، بىراق جاپون ازاماتى بولىپ شىقتى. ءياسوبۇرو ماعان «سەنىمەن بىرگە بولۋدى قالايمىن»،- دەپ ۇنەمى حات كەلتىرەتىن. بىراق مەن قورقىپ باس تارتاتىنمىن. ال ءياسوبۇرو سامۋرايلىق توزىمدىلىكپەن ءوز نيەتىنەن ەش قايتپادى».
ولار 37 جىل بىرگە ءومىر ءسۇردى. باي بولماسا دا بەرەكەلى، تاتۋ-ءتاتتى ءومىر ءسۇردى. اتتەڭ، ولاردا بالا بولمادى.
ءياسوبۇرونىڭ ايەلىنە ءتىل تيگىزىپ، ۇرسىپ-جانجال شىعارىپ جاتقانىن اۋىلداستارى بىردە ءبىر رەت كورمەگەن ەكەن. «مەنىڭ ءياسوبۇروما تەڭ كەلەتىن ەركەكتى ەشقايدان دا ىزدەپ تابا الماس ەدىڭ. اراق ىشپەيتىن، تەمەكى تارتپايتىن. سەلوداعى بارلىق ايەلدەر ماعان قىزىعاتىن»،-دەپ كلاۆديا كۇيەۋىن ماقتايتىن.
قايتا قۇرۋ باستالىپ، سۋىق سوعىس اياقتالعان كەزدە ءبىر تانىسى پروگرەسس سەلوسىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان بەلگىسىز جاپون ەركەگى تۋرالى جاپوندىق بيزنەسمەن دوستارىنا ايتىپتى. ونىڭ جاپوندىق ارىپتەستەرى جەرلەستەرىنىڭ قىزىقتى ءومىربايانىن ەستىپ، وتباسى-تۋىستارىن ىزدەستىرە باستايدى. سونىمەن، الدىمەن ءياسوبۇرونىڭ اعاسىن، سوسىن ايەلى مەن بالالارىن تابادى.

ايەلى حيساكو قايتا تۇرمىسقا شىقپاي ءياسوبۇرونى 51 جىل كۇتىپتى. ۇلى كورەيادا قايتىس بولعاسىن، قىزىمەن بىرگە جاپونياعا ورالعان ول كۇيەۋىنىڭ ءولى-ءتىرىسىن بىلمەسە دە العان ءۇيىن كۇيەۋىنىڭ اتىنا ءتۇسىرىپ، بانكتە دە كۇيەۋىنىڭ اتىنا ەسەپشوت اشقان ەكەن.
ءياسوبۇرونىڭ اعاسى ونىڭ قىزىمەن بىرگە پروگرەسس سەلوسىنا كەلىپ، وتانىنا قايتۋدى قانشا وتىنسە دە، ول باس تارتتى. بىراق كلاۆديا ءوزى كۇيەۋىن وتانىنا قايتارۋعا شەشىم قابىلدايدى.
ول كۇيەۋىن رەسەيدە كوپ جاساي المايدى دەگەندى بىلەتىن. ءياسوبۇرونىڭ بەلى اۋىرىپ، دەنساۋلىعى تومەندەگەن بولاتىن. ال جاپونيادا قارتتارعا جاقسى قارايتىن ساپالى ەمحانالار بار. سونىمەن قاتار ونىڭ جاپون ايەلى ولەرىنەن بۇرىن كۇيەۋىن كورىپ، قۇشاقتاۋى كەرەك.
كلاۆديا ياسوبۇروعا شەتەل پاسپورتىن جاساتىپ بەرىپ، ساقتاۋدا تۇرعان اقشالارىن دوللارعا ايىرباستاپ، ايىرىلىسۋ تۋرالى ءوتىنىش بەرىپتى. سەبەبى رەسەيدە وتباسى بار بولسا6 ءياسوبۇرو :اپونيادا زەينەتاقىعا شىعىپ، مۇلىك يەمدەنە المايتىن ەدى.

«حيساكو ەكەۋىمىز دە ونىڭ زاڭدى ايەلىمىز. ءياسوبۇرو ەكەۋىمىز باقىتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتقان كەزدە حيساكو كۇيەۋىن كۇتىپ ءجۇردى. سوندىقتان ول دا كۇيەۋىن كورەتىن قۇقى بار. مەن ونى سوعىسقا كەتىپ بارا جاتقانداي شىعارىپ سالدىم. ءان ايتىپ، كۇلىپ، ماعان قانشالىقتى قيىن ەكەندىگىن بىلدىرگىم كەلمەدى. كەشكە ۇيگە كىرە، توسەككە سۇلاپ ءتۇسىپ ويبايلاپ جىلادىم»،- دەيدى كلاۆديا.
وتانىنا ورالعان ءياسوبۇرو وعان سىيلىقتار جىبەرىپ، ءار سەمبى سايىن تەلەفونمەن سويلەسىپ، جاپونياعا كەلىپ كەتۋگە شاقىراتىن. جاپونيانىڭ اتاقتى جازۋشىسى كلاۆديا تۋرالى كىتاپ جازىپ، كينو شىعارعاندىقتان، كلاۆديا جاپونيادا ايگىلى ادامعا اينالعان ەدى.
كلاۆديا 80 جاسقا كەلگەندە جاپونياعا اياق باستى. ونى جاپوندىقتار ۇلتتىق باتىرىنداي قۇرمەتپەن قارسى الدى. اۋەجايدا ول سۇيىكتى ءياسوبۇوسىنىڭ ايەلىمەن العاش كەزدەستى.
ايەلدەر قۇشاقتاسىپ جىلادى. ولار ءبىر-ءبىرىن وتە جاقسى ءتۇسىنىپ تۇرعاندىقتان ولارعا اۋدارماشىنىڭ قاجەتى جوق ەدى.
جاپون ايەلى دۇنيەدەن وتكەننەن كەيىن ءياسوبۇرو رەسەيگە قايتىپ كەلمەك بولعانىمەن كلاۆديا رۇقسات ەتپەدى. كلاۆديا ءوزى دۇنيەدەن وتكەنشە ەشكىمنەن ەش نارسە سۇراماي، جالعىز ءومىر ءسۇردى.
كلاۆديا ەش وكىنىشسىز دۇنيەدەن ءوتتى. سۇيىكتى جارىم ءوز ەلىندە باقىتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتقاندىقتان، ماعان باسقا ەشتەڭەنىڭ دە قاجەتى جوق ەدى دەپتى..
كلاۆديانىڭ دۇنيەدەن قايتقانى تۋرالى حابار جاپونياعا جەتكەن كەزدە پروگرەسس سەلوسىنا كۇن شىعىس ەلىنەن وتە كوپ حاتتار كەلدى. ولاردىڭ ءبىرى ءياسوبۇورنىڭ حاتى ەدى. ءياسوبۇرو ءوز ايەلىن ءالى ءتىرى وتىرعانداي سەزىنىپ حات جازىپتى:
«كلاۆديا، سۇيىكتىم. سەنىڭ باسقا الەمگە قايتقانىڭ تۋرالى حاباردى مەن ەستىدىم. وتە اۋىر. مەن 96 جاسقا تولعان 30 تامىز كۇنى ساعان تەلەفونمەن حابارلاسپاق بولىپ الدىرا المادىم. رەسەيدە سەنىمەن بىرگە بولعان 40 جىل بويى سەن مەنى ۇنەمى قولداپ، كومەك جاساپ كەلدىڭ. ساعان شەكسىز راحمەتىمدى ايتامىن. سەنىڭ ارقاڭدا عانا مەن ءوز وتانىما قايتا الدىم. مەن وسىنىڭا شەكسىز رازىمىن. ەكەۋىمىز بىرگە ولەمىز دەپ ايتاتىنبىز. ەگەر مۇمكىندىك بولسا وزىڭە جەتىپ، كەۋدەمە قاتتى قۇشاقتاپ باسقىم كەلەدى. تىنىش ۇيىقتاي عوي، سۇيىكتى كلاۆديام! سەنىڭ ءياسوبۇروڭ..»

امانتاي تويشىبايۇلى

Abai.kz