سەنبى, 27 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 3734 0 پىكىر 2 جەلتوقسان, 2010 ساعات 04:35

نۇرا ماتاي. پرۋستتىڭ ساۋالىنا قازاقتاردىڭ جاۋابى

وتكەندە مارسەل پرۋستتىڭ ايگىلى ساۋالناماسى جايلى اڭگىمە قوزعاعان ەدىك. (http://old.abai.kz/node/5930) «پرۋستتىڭ ساۋالناماسى» اتانىپ بۇكىل ەۋروپانى كەزىپ كەتكەن سۇراقتارعا كەزىندە «مەنمىن» دەگەن تالاي جان قىزىعۋشىلىقپەن جاۋاپ بەرگەن. ونىڭ ۇستىنە ءبىر-ءبىرىنىڭ وي-پىكىرىن، كوزقاراسىن، قىزىعۋشىلىعىن بىلگىسى كەلىپ تۇراتىن قاسيەت ادام بىتكەننىڭ بويىندا ءاۋ باستان بار. بىزدە مۇنداي ساۋالناما بۇعان دەيىن بالانىڭ ءىسى بولىپ كەلگەن. ءبارىمىزدىڭ دە شىققان تەگىمىز سول جاقتان بولعاندىقتان وعان دەگەن ءبىر ساعىنىشتىڭ بارى ايان. ال، «پرۋستتىڭ ساۋالناماسىنا» ءبىزدىڭ ورتامىزدا دا جاۋاپتار تابىلسا نە دەر ەدىڭىز؟! ءيا، زامانداستارىمىزدى نە تولعانتاتىن، ولاردىڭ پرۋست قويعان سۇراقتارعا بەرەر جاۋابى قىزىقتى ءارى تانىمدى بولارى ءسوزسىز. ەندەشە، «Abai.kz» پورتالى «پرۋستتىڭ ساۋالناماسىن» قازاق ورتاسىندا جاڭعىرتپاق نيەتتە. ساۋالناماداعى پرۋستتىڭ سۇراقتارىنا العاشقى بولىپ ساياساتتانۋشى ايدوس سارىم مەن اقىن اقبەرەن ەلگەزەك جاۋاپ بەرىپ وتىر. وقىڭىز، ويلانىڭىز، وقىرمان.

«اباي-اقپارات»

پرۋستتىڭ سۇراقتارى

ايدوس سارىم

ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، ەڭ قاتەرلى جاعداي دەگەنىمىز نە؟

وتكەندە مارسەل پرۋستتىڭ ايگىلى ساۋالناماسى جايلى اڭگىمە قوزعاعان ەدىك. (http://old.abai.kz/node/5930) «پرۋستتىڭ ساۋالناماسى» اتانىپ بۇكىل ەۋروپانى كەزىپ كەتكەن سۇراقتارعا كەزىندە «مەنمىن» دەگەن تالاي جان قىزىعۋشىلىقپەن جاۋاپ بەرگەن. ونىڭ ۇستىنە ءبىر-ءبىرىنىڭ وي-پىكىرىن، كوزقاراسىن، قىزىعۋشىلىعىن بىلگىسى كەلىپ تۇراتىن قاسيەت ادام بىتكەننىڭ بويىندا ءاۋ باستان بار. بىزدە مۇنداي ساۋالناما بۇعان دەيىن بالانىڭ ءىسى بولىپ كەلگەن. ءبارىمىزدىڭ دە شىققان تەگىمىز سول جاقتان بولعاندىقتان وعان دەگەن ءبىر ساعىنىشتىڭ بارى ايان. ال، «پرۋستتىڭ ساۋالناماسىنا» ءبىزدىڭ ورتامىزدا دا جاۋاپتار تابىلسا نە دەر ەدىڭىز؟! ءيا، زامانداستارىمىزدى نە تولعانتاتىن، ولاردىڭ پرۋست قويعان سۇراقتارعا بەرەر جاۋابى قىزىقتى ءارى تانىمدى بولارى ءسوزسىز. ەندەشە، «Abai.kz» پورتالى «پرۋستتىڭ ساۋالناماسىن» قازاق ورتاسىندا جاڭعىرتپاق نيەتتە. ساۋالناماداعى پرۋستتىڭ سۇراقتارىنا العاشقى بولىپ ساياساتتانۋشى ايدوس سارىم مەن اقىن اقبەرەن ەلگەزەك جاۋاپ بەرىپ وتىر. وقىڭىز، ويلانىڭىز، وقىرمان.

«اباي-اقپارات»

پرۋستتىڭ سۇراقتارى

ايدوس سارىم

ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، ەڭ قاتەرلى جاعداي دەگەنىمىز نە؟

ءولىم. اسىرەسە، رۋحاني ءولىم.

قاي جەردە ءومىر سۇرگىڭىز كەلەدى؟

قازاقستاندا، الماتىدا.

ءسىز ءۇشىن ەڭ ۇلكەن باقىت نە؟

ەڭ ۇلكەن باقىت - ويلاعان جوسپارىڭ مەن ارمان-قيالىڭنىڭ ورىندالۋى، ارمان-قيالدىڭ تاۋسىلماۋى.

ادامداردىڭ قاي قىلىقتارىن ەڭ الدىمەن كەشىرۋ كەرەك؟

بىلمەستىك. ەگەر ادام بىردەڭەنى بىلمەي جاتىپ، ونى مويىنداۋعا دايىن بولسا، بىلۋگە تالپىنسا، ونى كەشىرۋگە بولادى.

ءسىزدىڭ سۇيىكتى ادەبي كەيىپكەرىڭىز?

ناقتى وسىنى جاقسى كورەمىن دەپ ايتا المايمىن. ءار كەزدە ارقالاي بولدى.

ءسىزدىڭ سۇيىكتى تاريحي كەيىپكەرىڭىز؟

قاسىم حان، اباي، احمەت بايتۇرسىنوۆ، ءاليحان بوكەيحانوۆ، ۋينستون چەرچيلل، مارگارەت تەتچەر.

ءسىزدىڭ ومىردەگى سۇيىكتى ايەل كەيىپكەرىڭىز؟

مارقۇم انام - زاۋرەش.

ءسىزدىڭ ادەبيەتتەگى سۇيىكتى ايەل كەيىپكەرلەرىڭىز؟

ءار ادەبيەت پەن ادەبي داۋىردەن كەم دەگەندە ءبىر-ەكى كەيىپكەردى ايتۋعا بولادى.

ءسىزدىڭ سۇيىكتى سۋرەتشىڭىز؟

برەيگەل، گويا، ديۋرەر

ءسىزدىڭ سۇيىكتى مۋزىكانتىڭىز?

كوڭىل-كۇيىمە بايلانىستى. كەم دەگەندە وتىز شاقتى سۇيىكتى مۋزاكانتتار مەن توپتار بار.

ادامداردىڭ قاي قاسيەتىن ەرەكشە باعالايسىز؟

ادالدىق، پاراساتتىلىق، سوزگە توقتاي ءبىلۋ.

ايەلدەردىڭ بويىنداعى قاي قاسيەتتى ەرەكشە باعالايسىز؟

ادالدىق، كەشىرىمدىلىك، پاراساتتىلىق.

ادامدار بويىنداعى قاي قاسيەتتەردى تارتىمدى دەپ سانايسىز؟

ازىلدەي ءبىلۋ، ءازىلدى ءتۇسىنۋ.

ءسىزدىڭ ەڭ باستى ەرمەگىڭىز؟

كىتاپ وقۋ، ساياتشىلىق.

بەلگىلى ادامداردىڭ قايسىسى بولعىڭىز كەلەدى؟

ەشكىم دە بولعىم كەلمەيدى. بولسام - ءوزىم بولعىم كەلەدى.

ءسىزدىڭ مىنەزىڭىزدىڭ باستى ەرەكشەلىگى؟

بايىپتىلىق پەن جالقاۋلىق. وسى ەكى قاسيەت تارازىنىڭ ەكى باسىندا تۇرعانداي. بىرەسە - برەۋى، بىرەسە - ەكىنشىسى جەڭىپ جاتادى.

دوستارىڭىزدى نە ءۇشىن قۇرمەتتەيسىز؟

دوس بولعانى ءۇشىن. ارقايسىسىنىڭ وزىندىك مەن قۇرمەتتەيتىن قاسيەتتەرى بار.

ءسىزدىڭ باستى كەمشىلىگىڭىز؟

جالقاۋلىق شىعار.

باقىت تۋرالى ارمانىڭىز؟

ويلاعان، جوسپارلاعانىمدى كورىپ كەتۋ.

ءسىز ءۇشىن ەڭ ۇلكەن باقىتسىزدىق نە بولادى؟

ابىرويسىزدىق، كوپتىڭ قارعىسىنا قالۋ.

ءوزىڭىزدى كىم بولىپ سەزىنگىڭىز كەلەدى؟

ءسال بولسا دا ءوزىمنىڭ جامان قىلىقتارىمدى جەڭگەن ادام بولعىم كەلەدى.

ءسىزدىڭ سۇيىكتى ءتۇسىڭىز?

جاسىل مەن كوك.

ءسىزدىڭ سۇيىكتى گۇلىڭىز?

دالانىڭ گۇلدەرى

ءسىزدىڭ سۇيىكتى قۇسىڭىز?

قىران

ءسىزدىڭ سۇيىكتى جازۋشىلارىڭىز?

شامامەن قىرىق شاقتى اۆتورلاردى قايتا-قايتا وقي بەرگىم كەلەدى.

سۇيىكتى اقىندارىڭىز؟

قازاقتاردان - اباي، ماعجان. شەتەلدىكتەردەن پەسسوا، ودەن، برودسكي

ومىردەگى سۇيىكتى كەيىپكەرلەرىڭىز؟

دوستارىم، تۋىستارىم.

تاريحتاعى سۇيىكتى ايەل كەيىپكەرلەرىڭىز؟

مارگارەت تەتچەر، روزا پاركس

سۇيىكتى ەسىمدەرىڭىز؟

ايتا المايمىن

بارىنەن دە بەتەر نەنى جەك كورەسىز?

ناداندىقتى، پاسىقتىقتى، توزىمسىزدىكتى، ساتقىندىقتى.

ءسىز جەك كورەتىن تاريحي كەيىپكەرلەر؟

تاريحي كەيىپكەرلەردى جەك كورۋ قيىن. لەنين مەن ستالين بولار.

ءسىز قايران قالاتىن اسكەري وقيعا؟

يساتاي مەن ماحامبەتتىڭ گەكەنىڭ قولىنا قارسى شابۋىلى

ءسىز جوعارى باعالايتىن رەفورما؟

ول رەفورمالار بولاشاقتىڭ شارۋاسى. ونىڭ ىسكە اسۋى ءۇشىن قىزمەت ەتىپ جاتقاندايمىن.

قانداي قاسيەتتى بويىڭىزعا دارىتقىڭىز كەلەدى؟

ەڭبەكقورلىقتى. شىدامدىلىقتى.

قالاي ولگىڭىز كەلەدى؟

قينالماي كىتاپ وقىپ جاتىپ وتىرىپ كەتىپ قالسام...

ءدال قازىرگى كوڭىل-كۇيىڭىز؟

كوتەرىڭكى.

ءسىزدىڭ ۇرانىڭىز؟

بار قازاق - ءبىر قازاق، ءبىر قازاق - بار قازاق! ابايشىل بولايىق، اباي بولايىق!

پرۋستتىڭ سۇراقتارى

اقبەرەن ەلگەزەك

ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، ەڭ قاتەرلى جاعداي دەگەنىمىز نە؟

ءتىرى ولىككە اينالۋ. رۋحاني ازعىنداۋ. ءتان ءولىمىن مەن قاتەرلى جاعداي دەپ ەسەپتەمەيمىن. ءتان ءولىمى - جاڭا، تىلسىم كەڭىستىكتەرگە شىعۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن اكت.

قاي جەردە ءومىر سۇرگىڭىز كەلەدى؟

قازاق ەلىندە. قالادان تەك قانا الماتىنى تاڭدار ەدىم.

ءسىز ءۇشىن ەڭ ۇلكەن باقىت نە؟

جۇرەكتىڭ تىنىشتىعى. سۇيگەنىڭمەن بىرگە بولۋ.

ادامداردىڭ قاي قىلىقتارىن ەڭ الدىمەن كەشىرۋ كەرەك؟

امالسىز ايتىلعان وتىرىگى ءۇشىن كەشىرۋگە بولادى.

ءسىزدىڭ سۇيىكتى ادەبي كەيىپكەرىڭىز؟

ءار كەزەڭدە ءارتۇرلى كەيىپكەرلەر

ءسىزدىڭ سۇيىكتى تاريحي كەيىپكەرىڭىز؟

عايسا جانە مۇحاممەد پايعامبارلار، سيددحارتحا گاۋتاما، لەوناردو دا ۆينچي، نوسترادامۋس، شىڭعىسحان، اباي مەن شاكارىم. ارينە، ماعجان!

ءسىزدىڭ ومىردەگى سۇيىكتى ايەل كەيىپكەرىڭىز؟

كىشكەنتاي قىزىم مۋزا.

ءسىزدىڭ ادەبيەتتەگى سۇيىكتى ايەل كەيىپكەرلەرىڭىز؟

ءار كەزەڭدە اقىندار عاشىق بولعان ايەلدەردىڭ بارلىعى.

ءسىزدىڭ سۇيىكتى سۋرەتشىڭىز؟

لەوناردو دا ۆينچي، سالۆادور دالي، پيكاسسو، مودەلياني

ءسىزدىڭ سۇيىكتى مۋزىكانتىڭىز?

قازاق كۇيشىلەرى. ءارتۇرلى روك توپتار.

ادامداردىڭ قاي قاسيەتىن ەرەكشە باعالايسىز؟

تازالىق، ادالدىق، ۇلتجاندىلىق، مەيىرىمدىلىك.

ايەلدەردىڭ بويىنداعى قاي قاسيەتتى ەرەكشە باعالايسىز؟

يناباتتىلىق، يماندىلىق، سۇلۋلىق.

ادامدار بويىنداعى قاي قاسيەتتەردى تارتىمدى دەپ سانايسىز؟

كىشىپەيىلدىلىك، تاربيەلىلىك.

ءسىزدىڭ ەڭ باستى ەرمەگىڭىز؟

كىتاپ وقۋ، شىلىم شەگۋ، شاحمات ويناۋ.

بەلگىلى ادامداردىڭ قايسىسى بولعىڭىز كەلەدى؟

ەشكىم بولعىم كەلمەيدى. كەيدە ءوزىم دە بولعىم كەلمەيتىنى بار.

ءسىزدىڭ مىنەزىڭىزدىڭ باستى ەرەكشەلىگى؟

قياليلىق. ارا-تۇرا پايدالى ىستەرگە دە مويىن بۇرىپ تۇرامىن.

دوستارىڭىزدى نە ءۇشىن قۇرمەتتەيسىز؟

ادالدىعى ءۇشىن.

ءسىزدىڭ باستى كەمشىلىگىڭىز؟

كوپ ارماندايمىن. «قيسايىپ»، «ۇيقاسپاي» ءجۇرىپ الام.

باقىت تۋرالى ارمانىڭىز؟

سۇيگەنىڭمەن ءبىر بولۋ.

ءسىز ءۇشىن ەڭ ۇلكەن باقىتسىزدىق نە بولادى؟

ۇلتىم تاۋەلسىزدىگىنەن ايىرىلىپ قالسا، سول. قۇداي ساقتاسىن!

ءوزىڭىزدى كىم بولىپ سەزىنگىڭىز كەلەدى؟

كوبەلەك نەمەسە قۇس. كەيدە وزەن بولعىم كەلەدى.

ءسىزدىڭ سۇيىكتى ءتۇسىڭىز؟

اق پەن كوك.

ءسىزدىڭ سۇيىكتى گۇلىڭىز؟

بايشەشەك. توبىلعىنىڭ گۇلدەرىن سۇيەمىن.

ءسىزدىڭ سۇيىكتى قۇسىڭىز؟

كادىمگى قازاقي تورعاي

ءسىزدىڭ سۇيىكتى جازۋشىلارىڭىز؟

ولار كوپ. ورالحان بوكەي، تاكەن الىمقۇلوۆ، بورحەس، دوستوەۆسكي، ۋمبەرتو ەكو، اندەرسەن.

سۇيىكتى اقىندارىڭىز؟

اباي مەن ماعجان، تولەگەن مەن ەرتەرەكتەگى جۇمەكەن. ارتيۋر رەمبو، اندرە برەتون، پول ەليۋار، شارل بودلەر، گارسيا لوركا، لەرمونتوۆ، وتار چەلادزە، بلوك، برودسكي، ەسەنين، پاستەرناك پەن ماندەلشتامنىڭ كەيبىر ولەڭدەرى.

ومىردەگى سۇيىكتى كەيىپكەرلەرىڭىز؟

دوستارىم.

تاريحتاعى سۇيىكتى ايەل كەيىپكەرلەرىڭىز؟

بورتە، زەرە مەن ۇلجان، سافو، ودري حەپبەرن.

سۇيىكتى ەسىمدەرىڭىز؟

مۋزا، اقتامبەردى.

بارىنەن دە بەتەر نەنى جەك كورەسىز?

ساتقىندىق پەن قاتىگەزدىكتى، توپاستىق پەن ىنجىقتىقتى.

ءسىز جەك كورەتىن تاريحي كەيىپكەرلەر؟

قازاقتىڭ قانىن توككەن وپاسىزداردىڭ بارلىعى. گيتلەر مەن سول سەكىلدى اۋرۋلار.

ءسىز قايران قالاتىن اسكەري وقيعا؟

ماعان سوعىس قىزىق ەمەس.

ءسىز جوعارى باعالايتىن رەفورما؟

ايتا المايمىن. مۇمكىن ارا-تۇرا بولىپ تۇراتىن اقىرزامان شىعار...

قانداي قاسيەتتى بويىڭىزعا دارىتقىڭىز كەلەدى؟

سابىرلىق پەن قاتقىلدىق.

قالاي ولگىڭىز كەلەدى؟

كۇلىمسىرەپ...اباي ەرتىپ كەتسە...

ءدال قازىرگى كوڭىل-كۇيىڭىز؟

ءبىرتۇرلى.

ءسىزدىڭ ۇرانىڭىز؟

عۇمىرىم - الاش ءۇشىن!

 

0 پىكىر