اباي: «تاماعى توقتىق، جۇمىسى جوقتىق – ازدىرار ادام بالاسىن» دەپ ەدى...

...استاناداعى «سارىار­قا» ساۋدا ورتالىعىنىڭ كينو­تەاترىندا تاعى ءبىر تا­ماعى توق، كويلەگى كوك بالا – پرەمەر-مينيستر كەڭ­سەسىنىڭ باس ينسپەكتو­رى بولات تۋرا­كەلديەۆ-ءتىڭ ۇلى – قۋانىش بولاتۇلى تۋراكەلديەۆ (سۋرەتتە) 21 جاستاعى قازاقتىڭ جاس قىزىنىڭ ىشىنەن تەۋىپ قۇلا­تىپ، كورگەنسىزدىك جاسادى...

ەگەر وسى قىزدىڭ ورنىندا قۋانىش تۋراكەلديەۆتىڭ تۋعان اناسى، اپكە-قارىن­داسى، جارى نەمەسە قىزى بولسا، نە قىلار ەدى؟!.

مەنىڭشە، ماسەلەنى ءداپ وسى­لاي قابىرعاسىنان قو­ي­ىپ، قوعامداعى قار­نى توق نادانداردىڭ ىستى­عىن باسىپ، ىنساپقا كەل­تى­رۋ كەرەك. باسقاشا ايت­قان­دا، مەملەكەتتىڭ، ياعني، حا­لىق­تىڭ بايلىعىن قىم­قى­رۋ­دان قارنى تويىپ، ىش­ەك­تەرى مايلانىپ-ىسىن­گەن­دەردىڭ جاقىندارىنىڭ «ىشى­نەن تەۋىپ قۇلاتقانداي» ءدۇم­پۋ-ارەكەت جاساۋ كەرەك. ايت­پەسە، مۇنداي ناداندىق ۇلت­تىق ىندەتكە انالىپ بارادى.

الدىمەن، 2013 جىل­دىڭ 11 قىركۇيەگىندە «قازين­ۆەست­­بانك»-ءتىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ 35 جاستاعى مۇشەسى دارحان ماراتۇلى بوتاباەۆ «ەير استانا» اۋە كومپانياسىنىڭ الماتى قالاسىنداعى كەڭسەسىندە قاتارداعى قىزمەتكەرى، قاز­اقتىڭ قىزىن بوقتاپ-بو­رالاپ; اۋىزىنان اق يت كىرىپ، كوك يت شىعىپ; اقىرىندا، بويجەتكەننىڭ بەتىنەن جۇدى­رى­عىمەن بىرنەشە مارتە قوي­ىپ قالدى...

ەگەر بەت اۋىزىنان سوققى العان قىزدىڭ ورنىندا دارحان بوتاباەۆتىڭ تۋعان اناسى، اپكە-قارىنداسى، جارى نەمەسە قىزى بولسا، نە قىلار ەدى؟!.

نە كەرەك، جابىرلەنگەن قىز قۇقىق قورعاۋ قۇرىلىم­دا­رىنان ادىلدىك تاپپاي جۇرگەندە، بىقسىعان ءتۇتىننىڭ جالىنداعان وتقاي اينالىپ كەتۋىنەن زارەسى ۇشقان دارحان بوتاباەۆ بويجەتكەننىڭ ءىزىن اڭدىپ، گۇل سىيلاپ... ازەر دەگەندە اۋپىرىمدەپ كەشىرىمىن الدى...

سوسىن، كوپ ۇزاماي-اق، 2013 جىلدىڭ 1 جەلتوق­سانىندا كەلەسى ءبىر جوعارعى شەندى شەنەۋنىك، «استانا ەكسپو-2017» ۇلتتىق كومپانياسى قۇرىلىس دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى قاجىمۇرات ۇسەنوۆ-ءتىڭ 23 جاسار بالاسى ماقسات ۇسەنوۆ BMW X6 ماركالى كولىگىمەن جولاۋشىلار جولىنا شىعىپ كەتىپ، بىردەن 6 ادامدى قاقتى. ءبىر كىسى سول جەردە كوز جۇمىپ، قالعاندارى جاراقات الدى.

ماقسات ۇسەنوۆ نەبارى 45 كۇن قاپاستا جاتىپ، 500 مىڭ تەڭگە ايىپ تولەپ، جۇرگىزۋشى كۋالىگىنەن 2 جىلعا ايىرىلدى. بىراق، تاماعى توق ماقسات ەش ساسپاي، كۋالىكسىز-اق كولىك ايداپ ءجۇرىپ، تاعى ءبىر جول اپاتىندا ايەلدى جاراقاتتادى...

ەگەر جاراقات العان ايەل ماقسات ۇسەنوۆتىڭ تۋعان اناسى، اپكە-قارىنداسى، جارى نەمەسە قىزى; ال، كوز جۇمعان جىگىت تۋعان اكەسى، اعاسى-ءىنىسى نەمەسە بالاسى بولسا، نە قىلار ەدى؟!.

...ارادا 2 جىل دا وتپەي، تاعى ءبىر شەنەۋنىكتىڭ ۇلى قۋانىش تۋراكەلديەۆ قازاق قوعامىنا بيلىك پەن بايلىق­تىڭ كۇشىن كورسەتكىسى كەلدى...

ارينە، قوعامنىڭ «ىستى­عىن» ءتۇسىرۋ ءۇشىن «بولات تۋراكەلديەۆ قىزمەتتەن كەتۋگە ارىز بەردى» (بىراق، ءالى كەتكەن جوق. ق.ع.), «قۋانىش تۋراكەلديەۆ ءوز قىلىعىنا وكىنەدى»، «بولات تۋراكەلديەۆ ۇلىنىڭ قىلىعى ءۇشىن كەشىرىم سۇرايدى»، «قۋانىش تۋراكەلديەۆتىڭ ەسى دۇرىس ەمەس سەكىلدى...» - دەگەن سىن­دى ەرتەگىلەر ايتىلا باستادى.

بۇل ارەكەتتەردىڭ ماقسا­تى بىرەۋ-اق – قۋانىش تۋرا­كەل­ديەۆتى تۇرمەدەن امان الىپ قالۋ. بىزدىڭشە، قۋانىش تۋراكەلديەۆتىڭ دەنى ساپ-ساۋ. تەك، تاربيە مەن ءتارتىپ جەتىسپەيدى. ەڭ قيىنى - بۇل جىگىتتى بوس­تان ءومىر «تاربيەلەي» ال­مايدى. قىزدىڭ ىشىنەن تەبۋ - مورالدىق شەكارا­نى ايىرا الماۋ. مۇنداي­لار قوعامعا اسا قاۋىپتى: ەرتەڭ ءسىز بەن ءبىزدىڭ جاقىن­دا­رى­مىز­دىڭ ىشىنەن قۋانىش تۋراكەلديەۆتىڭ تەپپەۋىنە كىم كەپىل؟!.

انەكي، قۋانىش تۋراكەل­ديەۆتى اقتاۋ ناۋقانى باس­تالىپ تا كەتتى: بىرەۋدىڭ ماپەلەپ وسىرگەن قىزىنىڭ ىشىنەن اياماي تەپكەن قاتى­گەز­دى كەپىل اقشا بەرىپ، بوس­تاندىققا شىعارىپ الدى...

ال، پرەزيدەنتتىڭ جانىن­داعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسى شۇعىل تۇردە «شەنەۋنىكتەر مەن ولاردىڭ وتباسىلارىنىڭ قوعامدا ءوزىن-ءوزى ۇستاۋى تۋرالى ەرەجەنىڭ» جوباسىن ازىرلەۋگە كىرىسىپ كەتتى...

بيلىك پەن بايلىقتىڭ شەك­­تەن شىعۋى – ەسەپسىز دۇ­­نيە مەن قيساپسىز قار­جى­نىڭ بۋى، باسقاشا ايت­قاندا، قازاق قوعامىندا سى­­بايلاس جەمقورلىقتىڭ اسقىنۋىنىڭ ايقىن كورىنىسى. سىبايلاس (سىبايلاس ەمەس تە) جەمقورلىقپەن كۇرەس - ءاربىر شەنەۋنىكتىڭ ءار تيىنىنا ەسەپ بەرۋدەن باستالعاندا عانا ءبىز وركەنيەتتى ەل بولامىز. جەمقورلىقتى اۋىز­دىقتاۋدىڭ باسقا بىردە-ءبىر نۇسقاسى جەمىسىن بەرمەيدى.

جالپى، مەن ويلايمىن: قوعامنىڭ كوڭىل-كۇيى مەن ادامداردىڭ ءوز ار-نامىستارىن قورعاۋ دەڭگەيى قانشالىقتى دارەجەدە بولسا، بيلىكتەگىلەر مەن بايلاردىڭ مىنەز-قۇلقى مەن پەيىل-قۇلقىنى ءداپ سونشالىقتى دارەجەدە بولادى. بۇل – دالەلدەۋدى قاجەت ەتپەيتىن شىندىق.

تىلگە تيەك ەتىلگەن بيلىك پەن بايلىق يەلەرىنىڭ باسسىزدىعى – مىڭنان ءبىر عانا مىسال. مۇنىڭ ءوزى وركەنيەتتىڭ ارقاسى – ۆيدەوكامەراعا ءتۇسىپ، قولعا ءتۇسىپ قالعاندار...

ال، كۇن سايىن شالعايدا­عى اۋدان مەن الىستاعى اۋىلدا شەنەۋنىكتەر پەن باي-باعلانداردىڭ تاراپىنان قانشاما ادىلەتسىزدىكتەر ورىن الىپ جاتىر دەسەڭشى! مۇنداي مونيتورينگ جاساپ جاتقان ەشكىم جوق. مومىن قازاق «قۇداي تابار» دەپ جۇرە بەرەدى...

شىنىندا، بيلىگى مەن كۇيلىلىگى تاسىنعاندار قازاقتى الداعانىمەن، قۇدايدى الداي المايدى. شەتتەرىنەن قارماققا تۇسكەن سازانداي قايراڭعا شىعاپ قالىپ جاتىر...

ەڭ ءادىلى، ارينە، ءبىر اللا تاعالا!

قاجىمۇقان عابدوللا

Abai.kz