جۇما, 10 مامىر 2024
وسى عوي ەندى... 5554 0 پىكىر 20 قاراشا, 2015 ساعات 23:25

«سمەتا» ما، الدە « ىسمەت» پە؟


تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن كوشە اتاۋلارىن قازاقشالاۋ قاجەت دەدىك. 1990 جىلدان باستاپ لەنين، كيروۆ، دزەرجينسكي... اتاۋلارىنا قازاق باتىرلارىنىڭ، بي، شەشەن، حانداردىڭ ەسىمدەرىن بەردى.  الايدا اتاۋ بەرەمىز دەپ، قورلاپ ءجۇرمىز-اۋ وسى؟

سەبەبى، حالىقتان كوشە اتاۋلارىن سۇراعاندا، ورىسشالاپ «وۆا»، «ەۆا» قوسىپ الىپ ايتامىز. كەزىندە سول ەر تۇلعالار «ابايا»، «جۋماباەۆا»، «سەيفۋللينا»، «جانسۋگيروۆا» دەگەن ايەل نىسپىسىمەن اتالۋ ءۇشىن ەڭبەك ەتتى مە؟ سوندا ءبىر عانا الماتىداعى ەكى مىڭعا جۋىق كوشەلەرىمىزدىڭ اتاۋىن (ونىڭ باسىم كوپشىلىگى ەر ادامدار) ايەلدەر نىسپىسىنا اينالدىرىپ جىبەرگەنىمىز عوي...  

ەگەر ءوزىمىزدىڭ اياۋلى تۇلعالارىمىزدىڭ ەسىمىن لايىقتى ەتىپ قولدانا الماساق، كوشە اتاۋلارىن بەرۋدىڭ نە قاجەتى بار؟ ماداق ەمەس، مازاق ەتىپ جۇرگەن جوقپىز با؟

ءبىر عانا مىسال! الماتىنىڭ «تاۋ سامالى» اۋىلىنىڭ ماڭايىندا «سمەتا كەنەسباەۆا» دەگەن كوشە بار. ەڭ ءبىرىنشى ەسىمىنە نازار اۋداراسىز. قايداعىنى بالاسىنا قويا بەرەتىن قازاق بالاسىن شىنىمەن دە «سمەتا» دەپ اتاعان دا شىعار دەگەن وي كەلەدى باسىندا. «سمەتاڭىز» ەسەپ-قيساپ ەمەس پە؟ ولاي بولماي شىقتى. «سمەتا كەنەسباەۆا» دەگەن كىم سوندا؟ ءوز باسىم ىسمەت كەڭەسباەۆتى بىلەمىن. قازاق ءتىلىنىڭ فونەتيكاسى مەن فرازيولوگوياسىن زەرتتەگەن عالىم. قازاق ءتىلىنىڭ دامۋىنا وراسان ۇلەس قوسقان سوڭ عالىم اتامىز ءوزىنىڭ  «ىسمەت» ەسىمىنىڭ كەيىن ورىسشا نۇسقاسى «سمەتا» بولىپ شىعا كەلەتىنىن بىلگەن جوق شىعار؟ بۇل ساۋاتسىزدىق پا، الدە... مەنىڭشە، كوشە اتاۋلارىن جازعاندا تەك قازاقشا نۇسقاسى مەن لاتىن قارپىندەگى اتاۋدى جازعان دۇرىس سياقتى. نەمەسە ورىس تىلىندەگى نۇسقاسىن ەرلەرىمىزدى ايەلگە اينالدىرمايتىنداي ەتىپ ءبىر جۇيەگە كەلتىرگەن ءجون بولار. بۇل مەنىڭ وسى ەلدىڭ قاراپايىم ازاماتى رەتىندەگى ۇسىنىسىم! سىزدەر قالاي ويلايسىزدار؟

نازەركە شاراپاددين، ستۋدەنت

Abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1865
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1905
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1605
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1470