دۇيسەنبى, 29 ءساۋىر 2024
مايەكتى 8060 0 پىكىر 7 تامىز, 2014 ساعات 14:22

ابايدىڭ اتىن اسقاقتاتقان العاشقىلار

جالدىق سيپاتتاعى جۇلدىزدى شاھاردىڭ تۇڭعىش قازاق مەكتەبى ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمەن تۇستاس. ياعني قالاداعى قازاقستاندىق ازاماتتاردىڭ ۇل-قىزدارىنا انا تىلىمىزدە ءدارىس بەرىپ، ورەندەردىڭ بۇلا بويىنا ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى سىڭىرەتىن بۇل ءبىلىم ورداسىنىڭ قالىپتاسقانىنا بيىل جيىرما جىل.

   تاريحي دەرەكتەردى سارالاساق ەل ەگەمەندىن الار تۇستا قۇپياسى كوپ قۇلىپتاۋلى قالاعا باۋىر باسقان قارۋلى كۇشتەردىڭ قۇرامى كەڭەستىك جۇيەنىڭ ىدىرايتىندىعىن بولجاعانداي ءوز وتاندارىنا  كەرى قايتا باستاعان-دى. ولار تاستاپ كەتكەن كوپ قاباتتى تۇرعىن ۇيلەردىڭ پاتەرلەرىنە جان-جاقتان كوشىپ كەلگەن قانداستارىمىز كوپتەپ قونىستانىپ، اسكەري بولىمشەلەر مەن ىرگەلى ۇجىمدارداعى بوس جۇمىس ورىندارىنا ۇدەرە ورنالاستى. بۇرىن سەگىز پايىزدان اسپايتىن جەرگىلىكتى ۇلت وكىلدەرىنىڭ سانى از ۋاقىت ارالىعىندا 28 مىڭعا جۋىقتاعان. ناتيجەسىندە ورىسشا وقيتىن شاكىرتتەردىڭ قاتارى كۇرت كەمىپ، انا تىلىندە ءبىلىم العىسى كەلەتىندەردىڭ ءتىزىمى ەسەلەي تولىققان. سول سەبەپتى اتقارۋشى بيلىك ازايعان وقۋشىلاردى ىقشامداۋ ارقىلى قالعان ءبىلىم ورداسىنا بولگەن كەزدە تۇگەلدەي بوساعان ءبىر مەكتەپتى تۇرعىندار تالابىنا ساي تۇڭعىش قازاق مەكتەبى رەتىندە قايتا قۇرىلىمداۋ قاجەتتىلىگىن ۇيعارادى.

  تاڭداۋ ەكى اۋسىمدا ءبىر مىڭ وقۋشىنى قابىلداۋعا مۇمكىندىگى بار جانە ماتەريالدىق بازاسى جاقسى ءارى سپورت زالدارى مەن باسقا دا ءپان كابينەتتەرى قاجەتتى قۇرىلعىلارمەن جابدىقتالعان ءۇش قاباتتى عيماراتقا ءتۇسىپتى. قالانىڭ ورتالىعىنداعى بۇل ەڭسەلى نىسان 1968 جىلى پايدالانۋعا بەرىلگەن ەكەن. ۆلكسم-ءنىڭ 50-جىلدىعى اتىنداعى №211 بۇل ءبىلىم ورداسى العاشىندا سەگىز جىلدىق ءبىلىم بەرگەنىمەن كەيىننەن ورتا مەكتەپكە اينالعان-دى. جىلناماعا جۇگىنسەك سول سىندارلى ساتتە بۇل مەكتەپتىڭ باعىنا بەس سانى بۇيىرىپ، رەسمي قۇجاتتاردىڭ تولتىرىلۋىندا ءبىر تاڭبالى تسيفر نەگىز بولعان. قازاقستاندىق قالا اكىمشىلىگىنە قاراستى ءبىلىم بەرۋ باسقارماسىنىڭ بۇيرىعىنا سايكەس بارلىق ءبىلىم وردالارىنىڭ ەسكى اتاۋىنا قوسا رەتتىك سانى دا وزگەرىسكە ۇشىراعان-دى. بۇل باعىتتا باسشىلار اعارتۋ سالاسىنداعى عيماراتتار قۇرىلىسىنىڭ سالىنۋ كەزەگىنە باسىمدىق بەرگەنىن بىلدىك. دەمەك قازىرگى قارا شاڭىراق جۇلدىزدى شاھاردا بوي سوزعان كوپ قاباتتى مەكتەپتەردىڭ بەسىنشىسى.

    وسى ورايدا رەسپۋبليكا اۋماعىندا قۇرىلعان حالىقارالىق “قازاق ءتىلى” قوعامىنىڭ توراعاسى قىزمەتىن اتقارعان مارقۇم ماقشات اقساقال ۇيرەكوۆتىڭ بەلسەندى ەڭبەگى مەن باسقا دا ۇلتجاندى ازاماتتاردىڭ  جاناشىرلىعىن ايرىقشا اتاپ ايتقان ابزال.                - بيىلعى جاڭا وقۋ جىلىندا بالاباقشالار جانىنان قازاق تىلىندەگى توپتار ۇيىمداستىرۋدى اياقتاۋ جوسپارلاندى جانە قازاقشا ءبىر مەكتەپ اشۋدى قولعا الامىز، - دەيدى كەڭەستىك كەزەڭدەگى قالالىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ەكىنشى حاتشىسى تاربيە سارابەكوۆا وسى قوعامدىق ۇيىمنىڭ جەرگىلىكتى باسىلىمى “اقجول” گازەتىنىڭ 1990 جىلعى شىلدە ايىندا جارىق كورگەن العاشقى سانىنداعى ء”تىل-حالىقتىڭ تاعدىرى” ماقالاسىندا وقىرماندارعا ارناۋ سوزىندە.

كەلەسى جاڭا وقۋ جىلىنىڭ قارساڭىندا قالالىق حالىق دەپۋتاتتارى كەڭەسى بۇل باعىتتا ناقتى ءارى ارنايى شەشىم قابىلداپ، قىركۇيەك ايىنىڭ 1-ءى كۇنى بارلىق سىنىپتىڭ وقۋشىلارى مەن جاڭادان جاساقتالعان ۇستازدار قاۋىمى ءۇشىن العاشقى قوڭىراۋ سوعىلدى. العاش قازاق مەكتەبىنىڭ ديرەكتورى بولىپ قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىىڭ تۇلەگى، جاس مامان – پازىلبەك تولەمىسوۆ تاعايىندالدى. ونىڭ العاش اشىلعان ۇلتتىق ءبىلىم ورداسىنىڭ قاناتىن قاتايتىپ، پەداگوگتاردىڭ كاسىبي تۇرعىدان قالىپتاسۋىنا قوسقان ۇلكەن ۇلەسىن قارا شاڭىراقتىڭ مۇعالىمدەرى ءاردايىم ورىندى ماقتان تۇتادى.    - ءبارىن جاڭادان باستاۋدى اسا قاجەت ەتەتىن ءاربىر ءىستىڭ قيىن دا كۇردەلى بولاتىندىعى بارشاعا بەلگىلى، - دەيدى بۇل كۇندەرى قارماقشى اۋدانىنا قاراستى اقاي اۋىلىنداعى №99 ءبىلىم ورداسىنداعى ۇستازدارعا جەتەكشىلىك جاساپ جۇرگەن ول بىزبەن اڭگىمەسىندە. – تاۋەلسىزدىكپەن تۇستاس تابالدىرىقتى اتتاعان وقۋشىلارعا ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق نەگىزدەگى باعدارلاماسىنا ساي ءبىلىم بەرىپ، تاعىلىمدى تاربيە دارىتۋ ءۇشىن ۇستازدار ۇدايى ىزدەنىپ، جوقتان بار جاساعانى دا ءالى ەستە. سەبەبى وقۋلىقتار تاپشى، كوركەم ادەبيەتتەر دە از ەدى. كورشىلەس اۋداندارداعى ارىپتەستەرمەن تاجىريبە الماسىپ،    تۇراقتى بايلانىستار ورناتتىق. ءداۋىر الماسقان شاقتا پارتاعا وتىرعان جاستارعا قوعامنىڭ قۇبىلناماسى جايىندا تولىققاندى ءتۇسىندىرىپ، اقتالعان الاش ارىستارىنىڭ مۇرالارىن جادىنا ءسىڭىرۋ ءۇشىن ەڭبەك سىڭىرگەن مايتالمان مامانداردىڭ العاشقى لەگى قازىرگى كەزدە قۇرمەتتى ەڭبەك دەمالىسىندا ءجۇر.       

1993 جىلى № 5 مەكتەپكە اباي قۇنانباەۆتىڭ ەسىمى بەرىلىپ، جۇلدىزدى شاھاردىڭ جىلناماسىنا التىن ارىپتەرمەن جازىلعانى تاريحي وقيعا ەدى. توقتار اۋباكىروۆتىڭ عالامشارارالىق كەڭىستىككە ساپارى الدىنداعى جۇرتشىلىقپەن جۇزدەسۋىنە وسى مەكتەپتىڭ وزات وقۋشىلارى مەن ۇلاعاتتى ۇستازدارى دا قاتىسۋ قۇرمەتىن يەلەنسە، ارادا ون جىل وتكەن سوڭ تۇڭعىش عارىشكەرىمىز، حالىقتىڭ قايسار قاھارمانى مەكتەپكە ارنايى ات باسىن بۇرعانى دا باسقالارعا بۇيىرا بەرمەيتىن باياندى ءبىر باقىت.

  

يۋنەسكو شەشىمىنە سايكەس حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ شەڭبەرىندە وتكىزىلگەن اباي قۇنانباەۆتىڭ 150 جىلدىق مەرەيتويى ساتىندە كەڭ دە جارىق كابيەنەتتىڭ ءبىرى اقىننىڭ مۇراجاي رەتىندە جابدىقتالىپ، كەلۋشى قوناقتارعا ەسىگىن اشتى. ءبىتىرۋشى تۇلەكتەردىڭ باستاماسىمەن ۇيلەستىرىلگەن ۇلاعاتتى ءىس ايماقتىق دەڭگەيدەگى عىلىمي-تەوريالىق كونفەرەنتسياعا ۇلاسىپ، بۇگىندە جاراسىمدى جالعاسىن تاپقان. جىل سايىنعى اقىننىڭ تۋعان كۇنىندە باسقا مەكتەپتىڭ وقۋشىلارى مەن ۇستازدارى جانە زيالى قاۋىم وكىلدەرى باس قوساتىن ورىن رەتىندە تۇرعىندارعا تانىمال. سەبەبى قاستەرلى دە كيەلى كابينەتتە مول مۇراعات پەن قۇندى جادىگەرلەر جيناقتالعان. مەكتەپ ۇجىمى قالانىڭ ورتاسىندا تۇرعان ابايدىڭ ەسكەرتكىشىنە تاعزىم جاساپ، جىرلارىن وقۋدى تۇراقتى داستۇرگە اينالدىردى. ۇلت ۇستازىن ۇلاقتاۋدىڭ ۇلگىلى ءۇردىسىن باسقا دا مەكتەپتەر مەن وتاندىق مەكەمە جانە كاسىپورىن باسشىلارى مەن قوعامدىق ۇيىمدار قۋانا قولداعاندىقتان قازىرگى كەزدە قالالىق دارەجەگە كوتەرىلگەنى كىم-كىمدى دە قاناتتاندىرارى حاق.                                                                                                       قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ قۇزىرىنداعى ءبىلىم ورداسى جەرگىلىكتى اتقارۋشى بيلىكتىڭ قارجىلىندىرىلۋى ارقىلى ماتەريالدىق بازاسىن بۇرىنعىدان دا بارىنشا نىعايىپ، وقۋ كابينەتتەرىن باعدارلاما تالابىنا ساي قامتاماسىز ەتكەنىن كوردىك.               ۇيىمشىل ۇجىمدا حالىق اعارتۋ ءىسىنىڭ وزىق قىزمەتكەرلەرى مەن ەلىمىزدىڭ ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ ۇزدىكتەرى، جوعارى جانە ءبىرىنشى ساناتتاعى ۇستازداردى قوسا ەسەپتەگەندە جۇزگە جۋىق وقىتۋشى ەڭبەك ەتۋدە. ساليحا ساعىباەۆا، باقىتجان باقبەرگەنوۆ، راناي جاناحمەتوۆا، ادينا سادىقوۆا، فاتيما نۇرمۇراتوۆا، الماگۇل نامازوۆا سىندى ارداگەر اعا بۋىن وكىلدەرىنىڭ ونەگەلى ءومىرى جاس ماماندارعا ۇلگى.

ءۇرىمحان اپاي تاجىباەۆا – وسى قۇرمەتتىلەر قۇرامىنىڭ قادىرمەندىسى. ونىڭ ءتول تاريحىمىزدى  زەردەلەۋدەگى شيرەك عاسىر بويعى ەلەۋلى ەڭبەگىن ۇزەڭگىلەستەرى مەن ءىزباسارلارى بيىك بەلەستەردى باعىندىرىپ، ابىرويلى العىسقا بولەنە بىلگەندىگىمەن مارتەبەلى ماقتان تۇتادى.      

   - بايىرعى ءباھادۇر بابالارىمىز بەن التى الاشتىڭ ارىستارى جانە زار زامانداعى زيالىلار ازاتتىقتى اسىعا ارمانداپ، جۇرتىن جاقسىلىقتارعا جەتەلەدى، - دەيدى ول. –بوستاندىققا بۇلقىنۋلار بارىسىنا قانشاما قىراندارىمىز قۇرباندىققا قيىلىپ، قاناتىنان قايىرىلدى. جەلتوقساندا جازالانعان جايساڭدار جانە جەتەرلىك. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تابالدىرىعىنداعى تاعدىرلى تالماۋ تۇستا تىعىرىقتارعا تىرەگەن كەلەڭسىز قۇبىلىستاردى كورگەنبىز. كوشباسشىمىزدىڭ قايراتكەرلىك قابىلەتى حالىقتى قيىندىقتاردان قۇتقارىپ، باياندى بولاشاققا باستادى. الەمگە ايگىلى ايلاقتىڭ تاعدىرى تولىقسىپ، تالان-تاراجعا تۇسكەندە قالاداعى قانداستارىمىزدىڭ كۇدىگى كوبەيگەن. بۇل – 1992 جىل بولاتىن. الايدا عارىشناما عىلىمىنىڭ عاجايىپ كەرەمەتىن رەسەيلىكتەرمەن بىرگە پايدالانۋدىڭ ءتارتىبى تۋرالى ورتاق كەلىسىم جاسالعان سوڭ ازاماتتاردىڭ الاڭداۋشىلىعى ازايىپ، تۇرعىنداردىڭ تىرشىلىگى تۇزەلدى.        

2005 جىلى بارشا بايقوڭىرلىق باۋىرلار عارىشتىق كەشەن قالىپتاسۋىنىڭ جارتى عاسىرلىق مەرەي تويىن مەملەكەتارالىق دەڭگەيدە ۇيىمداستىرا ءبىلدى. قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ باسشىسى ۆلاديمير پۋتين قاتىسقان سالتاناتتى شارا بارىسىندا ەلىمىزدىڭ وركەندەۋىنە ۇلەس قوسقانى ءۇشىن ماراپاتتالعان ءبىر توپ ەل ازاماتتاردىڭ اراسىندا “ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن” مەدالىن ەلباسىنىڭ ءوزى كەۋدەمە قاداعانى ۇرپاعىما ۇلىقتايتىن ۇلاعات.

ادىلبەك جاندوسوۆ – فيزيكا فورمۋلالارىن قازاقشا سويلەتكەن مىقتى مامان. كەڭىشكۇل تىلەۋقابىلوۆا – وقۋشىلاردىڭ قازاق جانە ورىس تىلدەرىمەن قاتار اعىلشىنشانى جەتىك ءبىلۋى باعىتىندا ەلىمىزدىڭ ۇشتۇعىرلى ۇستانىمىن ىزدەنىسپەن ىلگەرىلەتۋدە. زادا جاقاۋوۆا – وقۋشىلاردىڭ سان الۋان ساز اسپاپتارىندا اسەرلى ءاندى اۋەلەتىپ، كۇيدىڭ قۇدىرەتىن سەزىنۋى جولىندا سازگەرلىكتى ۇيرەتكەن ۇلاعاتتى ۇستاز. سارا ابدىباەۆا – قيىن حيميانى وڭايلاتىلعان ادىستەرمەن وقىتۋدىڭ وزاتى.

امانجول احمەتۋللاەۆ تەحنولوگيا ءپانىنىڭ مۇعالىمى. ول زىمىران سۇلباسىن جاساپ ۇشىرۋدىڭ اۋەسقويلىعىنان كاسىبي شەبەرلىكەە كوتەرىلگەندىگىمەن دارابوز. سەبەبى ونىڭ    جەتەكشىلىگىندەگى شاعىن توپ حالىقارالىق راكەتا-مودەلدەۋ سايىستارىندا الدەنەشە دۇركىن باس جۇلدەنى ولجالاپ، الەمدىك دەڭگەيدەگى چەمپيوناتتاردا تاۋەلسىز جۇرتىمىزدىڭ كوك تۋىن جەلبىرەتە ءبىلدى.     

جەتكەرگەن ابدىرەەۆ بيولوگيا ءپانىنىڭ وقىتۋشىسى ءھام قولىنان قالامىن تۇسىرمەگەن تۋما تالانت. “ارا“ رەسپۋبليكالىق جۋرنالىنا شىمشىما ازىلدەرى مەن ساتيرالىق شۋاقتارىن ءجيى جاريالاپ، بەلسەندى اۆتورلارىنىڭ بىرىنە باعالاعانى بار. تاۋەلسىزدىك تۇسىندا تىڭ تۋىندىلارىمەن تانىلدى. “ديدارلاسۋ“ جىر جيناعى يەسىنىڭ ءورشىل ولەڭدەرى بىرنەشە ۇجىمدىق كىتاپ پەن مەكتەپ وقۋلىعىنىڭ حرەستوماتياسىنا دا ەنگىزىلگەن.

- “قازاق ءتىلى” حالىقارالىق قوعامى رەسپۋبليكامىزدا سەكسەنىنشى جىلداردىڭ سوڭىندا جاساقتالىپ، وبلىس پەن اۋدان جانە قالا بويىنشا بولىمشەلەرى جەدەل ۇيىمداستىرىلا باستاعانى بەلگىلى، - دەيدى اۋداندىق ماسليحاتتىڭ دەپۋتاتتىعى مىندەتىن ادال اتقارعان اقىن اعامىز. – 1990 جىلدىڭ اقپان ايىندا بايقوڭىرلىق بەلسەندىلەردىڭ باستامىسىمەن جەرگىلىكتى ۇيىم تىركەلىپ، قۇرىلتاي كونفەرەنتسيا وتكىزىلدى. ۆلاديمير ساۆچەنكو قالاداعى پارتيا كوميەتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى ەدى. باسقوسۋعا ارنايى كەلىپ قاتىسقان ول ءتىلدى ۇلتتار اراسىنداعى دوستىقتىڭ جارشىسىنا بالاپ، كەڭقولتىق حالقىمىزدىڭ قادىرلى قاسيەتتەرىن قاستەرلەيتىندىگىن كورسەتتى. تاربيە اپامىز سارابەكوۆا لاۋازىمدىق قىزمەتتەگى ەكىنشى تۇلعا رەتىندە بيلىك باسشىسىنىڭ قولداۋىن قۇپتاپ، جاڭا وقۋ جىلىندا بالاباقشالار جانىنان قازاقشا توپتار مەن انا تىلىمىزدەگى ءبىلىم ورداسىن اشۋ قاجەتتىلىگىن العا تارتتى. “اقجول” ايماقتىق العاشقى گازەت ارقىلى بۇل باياندامالار ويلى وقىرماندارعا تولىقتاي تاراتىلدى. شاكيزادا ابدىكارىموۆ جەرگىلىكتى تەلە ستۋديانىڭ اعا رەداكتورى جانە بىرەگەي باسىلىمنىڭ شىعارۋشىسى ەدى. قالالىق ۇيىمنىڭ جارعىسى مەن مۇراتى بەكىتىلگەن جيىندا ول بىرلەستىك باسقارماسىنىڭ توراعالىعىنا سايلانىپ، تۇڭعىش قازاق مەكتەبى مەن بۇلدىرشىندەر توبىنىڭ جاساقتالۋىنا جانىن جالدادى. ماقشات اقساقال ۇيرەكوۆ قوعامدىق ۇيىمنىڭ كەلەسى جەتەكشىسى رەتىندە زور بەلسەندىلىك تانىتۋمەن تۇرعاندارعا تانىلدى. تاۋەلسىزدىكپەن ءتول قۇرداس التىن ۇيا شاكىرتتەرىنە سوڭعى ون جىلدان بەرى ۇلتتىق باعىتتا ءدارىس دارىتىپ، زەينەتتىك جاسقا جەتكەن مەن ءۇشىن پوەزيا پاديشاحىنىڭ اسقاق ارۋاعىن اسپانداتۋ ادال ابىروي.

ىرگەلى ءىستى ىلكىمدى ىلگەرىلەتۋ قالا باسشىلىعى مەن مەكتەپ ديرەكتورىنا وڭاي بولماعانىن بىلدىك. سەبەبى بۇرىن سوڭدى ەش قازاقشا ءبىلىم ورداسى بولماعان اسكەري تارتىپتەگى شاعىن شاھار جۇرتشىلىعى اراسىنان انا تىلىندە ساباق جۇرگىزەتىن مۇعالىمدەر تابۋ ءشوپتىڭ اراسىنان ينە ىزدەگەنمەن تەڭ-تۇعىن. سوندىقتان قاجەتتى ماماندار ىرگەدەگى تورەتام كەنتى مەن اقاي اۋىلى جانە كورشىلەس اۋدانداردان ارنايى شاقىرىلدى.

ايگۇل ابدۋللاەۆا – قازالىلىق. باستاۋىش سىنىپتىڭ مۇعالىمى ماماندىعىن وبلىس ورتالىعىنداعى پەداگوگيكالىق ينستيتۋتتا تامامداعان. 

- جەرگىلىكتى ءبىلىم باسقارماسى ۇيىمداستىرعان قازاق جانە ورىس ءتىلى مۇعالىمدەرى اراسىنداعى قالالىق دارەجەدەگى العاشقى اشىق ساباققا قاتىسۋ ءۇشىن ارىپتەستەرىم مەن ۇجىم باسشىلىعى ماعان دارا سەنىم ارتقانى ءالى ەستە، - دەيدى جوعارعى ساناتتى تاجىريبەلى تالىمگەر. – سان ءتۇرلى سايىسقا تۇسۋشىلەردىڭ اراسىندا ورىس مەكتەپتەرىنىڭ مايتالمان ماماندارى كوپ ەدى. ۇكىلەگەن ۇمىتكەرلەرىنىڭ اتاعى ءدۇر. ادىلقازىلار القاسىنىڭ مۇشەلەرى دە مۇددەلەستەرىنەن قۇرالعان. ءبىلىم مەن بىلىكتىلىك بايقاۋىندا باعىمنىڭ باسىم بولارىن باعامدامادىم. بىراق نامىستى قامشىلاپ، ارىمدى بيىك ۇستاعانىم راس. قورىتىندى كەزەڭدەگى سالتاناتتى ساتتە باس جۇلدەنى يەلەنىپ، ارنايى بەلگىمەن ماراپاتتالدىم. اباي اتامىزدىڭ اتاعىن ابىرويمەن قورعاۋمەن قوسا ولاردى مىقتىلىعىممەن مويىنداتقانىم ءۇشىن جىلاپ جىبەرىپپىن. كەيىن دە تالاي سەمينارلاردا تاجىريبە الماسىپ، وي بولىستىك. ءبىر بايقاعانىم قازاقشا ءبىلىم بەرۋ ۇدەرىسى، جاڭا تەحنولوگيالاردى قولدانۋ جانە ۇستازداردىڭ ىزدەنىسى ورىس مەكتەپتەرىنەن اسىپ تۇسپەسە كەم ەمەس. سوندىقتان اتا-انالار اراسىنداعى ءار الۋان الىپ-قاشپا اڭگىمەلەر اقيقاتتان الشاق.                                                                            اباي قۇنانباەۆ ەسىمىن ەنشىلەگەن تۇڭعىش مەكتەپ بۇگىنگى بيىك بەلەسىندە ۇلاعاتتى ۇستازدار مەن مايتالمان مامانداردىڭ شاربولاتتاي شىڭدالىپ شىعاتىن شەبەرحاناسىنداي شۇعىلالى شۋاعىن شاشادى. سەبەبى تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى بايقوڭىرلىق قارا دومالاقتاردىڭ دەموگرافيالىق ءدۇمپۋى قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرۋ ماقساتىمەن قوسىمشا اشىلعان باسقا دا ءۇش ورتا جانە ەكى باستاۋىش مەكتەپتىڭ سىيىمدىلىعىنا سايكەس كەلمەيتىندىكتەن ەل بيۋدجەتىنىڭ قارجىسىنا 1200 ورىندىق زاماناۋي وقۋ عيماراتى مەن 280 بوبەككە ارنالعان تاربيە ورتالىعى سالىنىپ، پايدالانۋعا بەرىلدى. ولاردىڭ باسشىلىق بۋىنى مەن مۇعالىمدەرى دە اقىن اتىنداعى ۇيىمشىل ۇجىمنىڭ سىندارلى ساتتەگى ءبىر-ءبىر ۋىعىنا اينالعانى ايدان انىق. ءتىپتى رەسەيلىك قالا اكىمشىلىگىنە قاراستى جەرگىلىكتى ءبىلىم باسقارماسىنداعى بەلگىلى ماماندار دا العاشقىلاردىڭ اراسىنان تاڭدالىپتى.

-  قورعانىس قۇرىلىمدارىنىڭ ۋىسىنان اكىمشىلىكتىڭ باسقارۋ بيلىگىنە اۋىسا باستاعان قيراندى قالادا بوي بەكىتكەن قازاق مەكتەبىنىڭ پەداگوگيكالىق الەۋەتىن كۇشەيتىپ، وسكەلەڭ ورەندەرگە ساپالى ءبىلىم بەرۋمەن بىرگە سانالى تارتىپكە باۋلۋ بىرنەشە ەسەلەنگەن باتپان ەدى، - دەيدى قالالىق ءبىلىم باسقارماسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى جولمىرزا قۇلماعانبەتوۆ.

- بىراق بىرلىگىمىز بۇزىلمادى. سول اۋىرلىقتاردىڭ جاۋاپكەرشىلىك جۇگىن قايىسپاي كوتەرىپ، ۇلتىمىزدىڭ ۇلاندارىن قوعام قوزعاۋشى كۇشى قاتارىنا قوسقانداردىڭ قاجىرلى قىزمەتى جۇرتشىلىق جادىندا. ساڭلاق سپورتشىلار ساپىنداعى تۇلەكتەرىمىز بايراقتى باسەكەلەردە كوك تۋىمىزدى كوتەرسە، ونەرلى ورەندەر  ءان-جىرىمىزدى الەمگە ايگىلەدى. “دارىن” رەسپۋبليكالىق عىلىمي تاجىريبە ورتالىعى بايقوڭىرلىق ۇستازدارعا ارناعان قىزمەتىن ون جىلعا جۋىق ۋاقىتتان بەرى ادامزاتتىڭ ارداعىنا اينالعان ايبارلى اقىن اتىنداعى شۋاقتى شاڭىراقتا ۇتىمدى ۇيلەستىرۋدە. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ جيىرما جىلدىعىندا مەكتەپتىڭ اۋلاسىنا عۇلاما حاكىمنىڭ قولا ءبيۋستى ورناتۋىلۋىنا قولداۋ مەن كومەك كورسەتكەن بىلىكتى باسشىلار مەن جاناشىر جاندارعا العىس ايتامىز.    

بايقوڭىرداعى ءبىلىمنىڭ باعانالى بايتەرەگىنە بالاناتىن ءبىلىم ورداسىنىڭ ماتەريالدىق بازاسى ۋاقىت ۇزاعان سايىن بارىنشا نىعايىپ، وقۋ كابينەتتەرى باعدارلاما تالابىنا ساي قامتاماسىز ەتىلۋدە. كىتاپحانا قورى مول. سپورت زالعا جاتتىعۋلار جاسايتىن جاڭا جابدىقتار ورناتىلعان. كومپيۋتەر سىنىپتارى جاساقتالىپ، جاھاندىق جەلى جۇيەسىنە جالعانىپتى. ناتيجەسىندە قاشىقتان وقىتۋدىڭ كوكجيەگى كەڭەيىپ كەلەدى. وقۋشىلاردىڭ ىزدەنگىشتىگىن ارتتىرۋ اياسىندا  ينتەللەكتۋالدىق ءبىلىم مارافوندارى ءجيى وتكىزىلەدى. ءۇزىلىسسىز جۇمىس جۇرگىزەتىن اسحانادان تومەنگى سىنىپتىڭ وقۋشىلارى تەگىن تاماقتانۋدا. العاش اشىلعان كەزدەگى كەدەرگىلەرگە قارسى كەلىپ، قايىسپاي كوتەرگەن تۇڭعىش ديرەكتور پازىلبەك ءناۋرىزالىۇلى جەتى جىلدا ەرەن ەڭبەك سىڭىرسە، قازىرگى باسشى امانجان امەنۇلى تاعايىندالعالى بەرگى ون بەس جىلدان استام مەرزىمدەگى جەمىستى جەتىستىكتەر بيىك بەلەستەردى باعىندىرۋعا قاپىسىز قوسىلعان ۇلكەن ۇلەس. ول اعىلشىن جانە فرانتسۋز تىلدەرىنىڭ ءپان مۇعالىمى رەتىندە دە ارىپتەستەرىنىڭ اراسىندا بيىك بەدەلدى. تاۋەلسىزدىك تابىستارىن تۇمارىنداي تاعىنعان ۇلىق ۇجىمنىڭ تالاي تۇلەگى بايراقتى باسەكەلەردە سپورت ساڭلاعى تانىلسا، ونەرلى ورەندەرى ۇلتتىق اۋەندەرىمىزدى الەمگە ايگىلەدى. دارحان سەرجانوۆ – سامبودان تالاي مارتە حالىقارالىق باسەكەلەردىڭ ۇزدىگى اتانىپ، الەمدىك دەڭگەيدەگى جوعارى جەتىستىكتەردى جەڭىپ العان. تورەنياز تولەپوۆ – قازاقشا كۇرەستەن دۇنيە جۇزىلىك جارىستاردىڭ جۇلدەگەرى. ەرجان قۇلىمبەتوۆ -  بۇكىلرەسەيلىك ساز بايقاۋىنىڭ باس بايگەسىن ولجالاپ، تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعى ەلدەرىنەن جينالعان بارشا مايدانگەرلەرگە ءان ايتۋ قۇرمەتىن يەلەندى.   

مارتەبەلى ماراپاتتاۋلار مەن جارقىراعان كۋبوكتارعا قوسا سىڭعىرلاعان مەدالدار مەكتەپكە كىرە بەرىستەگى كورمەگە قاز قاتار قويىلعان. كەلۋشى قوناقتار مەن ارنايى دەلەگاتسيا مۇشەلەرى جاناردى جاۋلايتىن جاھۇتتاردى تاڭدانا تاماشالاۋدان جالىقپايتىندىعى جان جادىراتادى.

جازعى ەڭبەك دەمالىسى مەن تۇرمىستىق تىرشىلىكتەردەن بوساعان ۋاقىتتارىن ءتيىمدى پايدالانا بىلگەن ۇستازدار مەن وقۋشىلار ۇلت ۇستازىنىڭ تۋعان كۇنى قارساڭىنداعى جىل سايىن قالالىق دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلاتىن شىعارماشىلىق جانە مادەني شارالارعا ەرەكشە ىقىلاسپەن، قىزۋ دايىندىقتى كۇشەيتكەنى حابارلاندى.

ابايدىڭ اتىن العاش اسقاقتاتۋشىلاردىڭ اتاپ ايتۋىنشا كەلەسى جىلى ابىز اتانىڭ 170 جىلدىق مەرەيتويىن لايىقتى تابىستارمەن قارسى الۋ ءۇشىن سان سالانىڭ باعىتتارى بويىنشا جاۋاپتى جۇمىستار مەن ءبىلىم بىلىكتەر مارتەبەلى ماقساتتا ۇتىرلى ۇيلەستىرىلىپ، جاڭاشا جوسپاردىڭ جوباسى جاسالۋدا.  

                    

نۇرلان مەرالى، جۋرناليست.

استانا قالاسى.

06. 08. 2014 جىل

Abai.kz

0 پىكىر