جۇما, 26 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 6319 0 پىكىر 9 مامىر, 2009 ساعات 10:10

اعادى جايىق، اعادى…

“ورالدىڭ ەركە سامالى” ءانى  مەنى جەلپىنتەيىن دەدى. جۇرەگىمدى قۇشتارلىق، قۇمارلىق لەبى بيلەدى. ورالدىقتاردان قانداي-قانداي جىلى لەبىز ەستىدىم، مەن. ءاننىڭ وسىنداي ءسۇيىنىشى مەنى ءدايىم كوتەرە بەرەدى. شالقيمىن تاسىپ. شابىتتىڭ جەلىگى، بۇل! ونىڭ راحاتتى ءلاززاتىن وزىمنەن باسقا  ەشكىم… ەشكىم بىلمەيدى.

ورالعا  كەلۋىم جيىلەدى. سول ۆالس ورالدا  ءار ءتۇرلى انشىلەردىڭ ورىنداۋىندا  شىرقالىپ جاتتى. ءبار-ءبارىن تىڭداپ ءجۇردىم.

ورالعا ءدال سول جىلى جازدا تاعى ءبىر كەلگەنىم مەنى  ويدا جوقتا ەرەكشە ءبىر توسىن تولعانىسقا سالدى.

“ورالدىڭ ەركە سامالى” ءانى  مەنى جەلپىنتەيىن دەدى. جۇرەگىمدى قۇشتارلىق، قۇمارلىق لەبى بيلەدى. ورالدىقتاردان قانداي-قانداي جىلى لەبىز ەستىدىم، مەن. ءاننىڭ وسىنداي ءسۇيىنىشى مەنى ءدايىم كوتەرە بەرەدى. شالقيمىن تاسىپ. شابىتتىڭ جەلىگى، بۇل! ونىڭ راحاتتى ءلاززاتىن وزىمنەن باسقا  ەشكىم… ەشكىم بىلمەيدى.

ورالعا  كەلۋىم جيىلەدى. سول ۆالس ورالدا  ءار ءتۇرلى انشىلەردىڭ ورىنداۋىندا  شىرقالىپ جاتتى. ءبار-ءبارىن تىڭداپ ءجۇردىم.

ورالعا ءدال سول جىلى جازدا تاعى ءبىر كەلگەنىم مەنى  ويدا جوقتا ەرەكشە ءبىر توسىن تولعانىسقا سالدى.

ورالدىڭ وبلىستىق تەلەديدارىنىڭ باستىعى اسلان عۇباشەۆ  وسى انگە  شىن ريزالىعىن ءبىلدىرىپ، “ەدىل-جايىق” انىنەن باستالعان وسى شالقۋدى ءبىر ۆيدەوفيلم ەتۋدى  ويلاستىرىپ ءجۇر ەكەن. ءبىر كۇنى اسلان ماعان: -  اعا، ءسىز جايىقتىڭ  تاڭعى نۇرىن كوردىڭىز بە؟ - دەدى.

مەن بۇل سوزگە ويلانىپ قالدىم.

-سول عاجايىپ كورىنىستى  كورسەتەم، اعا،- دەدى، اسلان سىپايى عانا  ەزۋ تارتىپ.

مەن ءۇنسىز باس يزەدىم.

اسلان انا ءبىر جىلدارى  الماتىعا كەلىپ، اقىن جۇبان مولداعاليەۆ تۋرالى دەرەكتى  فيلم ءتۇسىردى. سول ءفيلمنىڭ ءبىر تەبىرەنىستى جەرى –“ەدىل-جايىق” ءانىنىڭ جازىلۋ  تاريحىنا ارنالعان-دى. داعدارىستى كەزەڭنىڭ  قيىن كۇندەرىندە  ونداي ءفيلمدى جاساۋ، ارينە، وڭاي ەمەس ەدى. اسلان ءبىر ءوزى  ستسەناريست، ءارى رەجيسسەر رەتىندە وسى ءفيلمدى قينالا ءجۇرىپ، ءساتتى شىعاردى. ونىڭ ورەلى،  بىلىكتى،  ءبىلىمدى ازامات ەكەنىن سول كەزدەن باستاپ بىلەتىن ەدىم.

اسلان ماعان: -اعا، وبلىسىمىزعا قىرىمبەك ەلەۋۇلى كوشەرباەۆتىڭ اكىم بوپ كەلگەنى ەل ءۇشىن ءتاڭىر سىيى سەكىلدى كورىنەدى، ماعان. ول كىسى  ونەر مەن ونەر ادامدارىنا وتە ىقىلاستى جان ەكەن. مەن ءسىزدىڭ “ەدىل-جايىق” ءانىڭىزدى ۆيدەوفيلم ەتكىم كەلەدى. بۇل يدەيامدى قىرىمبەك ەلەۋۇلى، ءسوز جوق، قولدايدى دەگەن ۇمىتتەمىن. جانە وعان سەنىمدىمىن دە. قىرەكەڭ “ەدىل-جايىق” ءانىن وسىندا كەلگەلى بەرى تالاي رەت تىڭدادى. سونداعى ءسۇيىنىشىن كوردىم عوي. بىزدە ءوتىپ جاتاتىن جيىن، سالتاناتتىڭ بارىندە وسى ءان ورىندالادى. “ەدىل-جايىق” ءانىنىڭ  رۋحىمىزدى كوتەرەتىن قۇدىرەتى ەرەكشە، اعا. ءسىز، ارينە، بىلەسىز، اتاقتى ءانشى ليۋدميلا زىكينا ورىندايتىن مارك فرادكيننىڭ ورىستىڭ جانى مەن سەزىمى، رۋحى دەرلىك ايگىلى ءانى “تەچەت رەكا ۆولگا” تاقىرىبى نەگىزىندە كەرەمەت فيلم تۇسىرىلگەنى بەلگىلى. وسى ءبىر  ليريكو-پاتەتيكالى  ءان ورىس حالقىنىڭ مەرەيىن قالاي-قالاي كوتەردى دەپ تاڭ-تاماشا بولاسىز. ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ ارعى-بەرگى تاريحىنىڭ كەيبىر ەلەۋلى كەزەڭى  “ەدىل-جايىق” ءانىنىڭ بار بولمىسىنا كەرەمەت قيسىنداسار ەدى دەپ ويلايمىن. بۇل دا  ليريكو-پاتەتيكالى ءان عوي. ءيا، فيلم بولارلىق ماتەريالى جەتكىلىكتى. سىرت كوزگە بۇل تاقىرىپ وتە قيىن. بىراق، ءار كوكەيكەستى ىسكە تاۋەكەل كەرەك… تاۋەكەل! وسى تىرلىككە كىرىسەيىكشى، اعا، -دەپ مەنى  وقىس تاڭعالدىردى.

زاماتتا قىم-قيعاش ويدىڭ قۇرساۋىنا شىرمالىپ، جوپەلدەمەدە  نە دەرىمدى بىلمەي، ىشتەي داعدارىپ، جاي عانا جىميدىم دا تۇردىم. اسلان مەنەن دايەكتى ءسوز كۇتتى.

مەن كۇمىلجىپ، جۇمىسىمنىڭ كوپتىگىن، ۋاقىتىمنىڭ  تارلىعىن ايتىپ، بەيمازا كۇيگە ءتۇستىم. اسلان سونداي سەزىمتال جان، ماعان، كۇلىمسىرەي قاراپ: -ەرتەڭ تاڭعى ساعات  تورتتە  سىزگە كەلەم، -دەدى، - جايىقتىڭ جاعاسىنا شىعامىز، تاڭعى نۇردى تاماشالايسىز…

ەرتەڭىندە اسلان ايتقان مەزگىلدە ءبىز جايىق جاعاسىندا تۇردىق. بۇل جەر- وبلىستىق ىشكى ىستەر باسقارماسى ءۇيىنىڭ الدى ەدى. جاعالاۋدا جازعى اشىق رەستوران بار. ونىڭ ىرگەسىندە قايىقتار، كاتەرلەر… قالا  تىم-تىرىس، ءالى ۇيقى قۇشاعىندا. مەن ومىرىمدە  تۇڭعىش رەت جايىقتىڭ  ۇستىندەگى بوز مۇنار - تاڭعى نۇردى كوردىم. سالقىن سامال جەلپىگەن جاعالاۋدا  تىنىسىم كەڭەيىپ، تابيعاتتىڭ  وسى ءبىر تىلسىم كورىنىسىنە  ىنتىق كوڭىل، قۇمارلىق سەزىممەن سۇقتانا قاراپ، قيالىم شار-تاراپقا سامعادى.

اسلان مەنى ءزاۋلىم تەرەكتەردىڭ اراسىندا يرەلەڭدەگەن جالعىز اياق جولمەن ءارى-بەرى جۇرگىزىپ، تابيعاتتى، جايىق ايدىنىن تاماشالاعان ءساتىمدى قايتا-قايتا ءتۇسىردى. ءبىر كەزدە مەن جاعاداعى قايىقتارعا جاقىنداي بەرگەنىمدە  قاسىمىزدان ون بەس، ون التى جاستاعى قىز-جىگىت قول ۇستاسىپ، وتە شىقتى. ۇلبىرەگەن ۋىز جاس. كوڭىلدەرىندە ەش الاڭ جوق. وزىمەن-ءوزى سويلەسىپ كەتىپ بارادى. مەن ولاردىڭ بەيعام  جۇرىسىنە قىزىعىپ، ەرىكسىز مىرس ەتىپ: -شىركىن، جاستىق-اي… ۇيقىسى قايدا بۇلاردىڭ؟ - دەدىم.

اسلان سىپايى عانا  كۇلدى دە: -ءبىز دە وسىنداي جاس بولدىق قوي، اعا، -دەدى.

زىمىراعان ويىم وسىنداي بالاۋسا كەزىمدى كوز الدىما جارقىراتىپ ءبىر-اق اكەلدى.

اسلاننىڭ دىتتەگەن ەپيزودى ءتۇسىرىلىپ بولدى. اسلان وپەراتور جىگىت ەكەۋى ۆيدەوكامەرانى جان-جاققا ولاي-بۇلاي باعىتتاپ، جايىقتىڭ كەڭ ايدىندى پانوراماسىن ءتۇسىرىپ، ءوزدى-ءوزى بايەك بوپ جاتتى. مەن ءوز ويىممەن ءوزىم بوپ، بۇل ەكەۋىنەن  بىلايىراق شىعىپ، جاعالاۋدا ءبىراز سەرۋەن قۇردىم. ءبىر بالىقشى ورىس شالىنىڭ قاسىنا كەلىپ، ورىسشا: -قالاي، اقساقال، قارماعىڭىزعا ەشنارسە ىلىكتى مە؟ – دەدىم، جىلى قاباق تانىتىپ.

-جوق، -دەدى، ول قازاقشا.

-بىراق، تۇسەدى عوي،-دەدىم، مەن دە قازاقشا سويلەپ.

ەكەۋىمىز وسىلايشا تانىستىق. شالدىڭ ەسىمى –تيموفەي ەكەن. قازاق اراسىندا ءوسىپتى. كازاك-ورىس. سوزگە ىلكىمدى، كىسىنى جاتسىنبايتىن ءيمانجۇزدى كىشىپەيىل جان ەكەن.

-بايبىشەڭىز بار شىعار،-دەدىم، سوزگە تارتىپ.

-بار، قۇدايعا شۇكىر. بالالار دا بارشىلىق. ولار ءوز تىرلىگىمەن ءوزى الەك. اندا-ساندا كەلىپ، حال-جايىمىزدى ءبىلىپ، نەمەرەلەردى سۇيگىزىپ كەتەدى. قارتايعان جانداردىڭ تاڭى اتىپ، كەشى باتپايدى ەكەن. كەمپىرىمىز ەكەۋىمىز وت باسىندا  كۇڭكىلدەسىپ وتىرىپ شاي ىشەمىز. ۇيىقتايمىز. ۇيقى دا جالىقتىرادى. كەمپىرىم وتىرىپ “ەركەكسىڭ عوي، سىرتقا شىق. جايىق جاعاسىنا  بار. ەلدىڭ شالى سياقتى  تازا اۋادا ءجۇرىپ،  بالىق اۋلا” دەيدى. ونىڭ ءسوزى دە ءجون ەكەن،  كۇندە تاڭعى سالقىنمەن ءدال وسى جەردە قارماق سالامىن. كۇندەگى ادەتىم. باسقا نە ىستەيمىن، ەندى؟ ومالىپ ۇيدە وتىرعاننان نە شىعادى؟ كوپ ءومىر كۇڭگىرت تارتىپ ارتتا قالدى. انە، ورىمدەي قىز-جىگىت… مىنا  ءسىز… جانە قارتتىق مەڭدەگەن مەندەي شال… ءومىردىڭ  ءۇش كەزەڭىنىڭ  وكىلىمىز. جايىقتى قاراڭىز، باياعى ءباز قالپى. ءبىر سىدىرعى  اعىسىمەن سىرعىپ قانا الدەقايدا كەتىپ جاتىر… كەتىپ جاتىر. تولاسى جوق، توقتاۋى جوق، شەگى جوق ۋاقىت سەكىلدى. بىرىنە-ءبىرى ىركەس-تىركەس جوڭكىلگەن تولقىندارى ادام ءومىرىن… جارىق دۇنيەگە كەلىپ-كەتىپ جاتقان سانسىز ۇرپاقتاردى ەسكە سالادى.

ءانى… انا ءبىر مۇيىستەگى بالىقشىنى كوردىڭ بە، ول ءبىزدىڭ  افاناسي… افاناسي. وي، جاسىندا ءبىردى-بىرگە سوققان جىگىت ءدۇررى بولدى. كوپ حيكاياسىن بىلەمىز. سۇلۋلارعا مازا بەرمەدى. ءبىزدىڭ كازاك قىزدارىنىڭ مىنەزىن شولوحوۆ كەلىستىرىپ-اق جازدى عوي. ءبىر اكسينيانىڭ ءوزى نەگە تۇرادى! سونداي جۇلىنعان قىزداردىڭ ءوزى دە  افاناسيعا قۇلاي بەرىلدى. قۇداي ءافاناسيدىڭ ءوزىن كورىكتى عىپ تا جاراتتى. ەكى كوزى قاپ-قارا! جانە ونىڭ جاقۇتتاي جانعانىن كورسەڭ. تالاي قىزدىڭ  جۇرەگىن ورتەدى. سول سەرى بىتىمىنە  قوسا ءوزى  سونداي ءانشى… ءانى…افاناسي قايىعىن بەرى قاراي بۇردى. قازىر قاسىمىزعا كەلەدى. ءانى ول اندەتتى. تىڭدا…

تيموفەي بۇگىلە ءتۇسىپ،  قوڭىر كوزى  ويعا تۇنىپ،  قالىڭ قاباعى جابىلا بەردى. ماڭدايىنداعى ءاجىم سىزىقتارى تەرەڭدەپ كەتكەندەي كورىندى، ماعان. الدە نەنى سۇيسىنە ەسكە العانداي تامىلجىپ، ءوز-وزىنەن باس يزەپ،  ىشتەي جىميا كۇرسىندى.

ال، افاناسي:

شۋمەل كامىش، دەرەۆيا گنۋليس،

ا نوچكا تەمنايا بىلا.

ودنا ۆوزليۋبلەننايا پارا

ۆسيۋ نوچ گۋليالا دو ۋترا،- دەپ قوڭىرلاتتى، ءار ءسوزى  اپ-انىق ەستىلدى.

قايىق جاقىنداپ كەلەدى. افاناسي  بىزگە قاراپ، وڭ قولىن كوتەرىپ:

ا پو ۋترۋ وني راسستاليس،

كرۋگوم پومياتايا تراۆا.

اح،  نە ودنا تراۆا پومياتا،

پومياتا دەۆيچيا كراسا،- دەگەن سوزدەردىڭ اياعىن سىلقىلداعان كۇلكىگە  ۇلاستىرىپ جىبەردى.

ءسويتتى دە ول قايىعىن كەرى بۇرىپ، ءوزىنىڭ  انا  مۇيىسىنە باردى.

تيموفەي مىرس-مىرس كۇلدى دە  ماعان  سىعىرايا قاراپ:- ءاي، افاناسي… افاناسي! بار بول، قۇرعىر! وسى قۇيقىلجىعان  مىنەزىڭنەن عوي، ايداي سۇلۋ… التىنشاشتى گالينادان ايىرىلعانىڭ. گالينادان كەيىن وڭدى ما، سەنىڭ تىرلىگىڭ، ءاي، افاناسي… افاناسي؟ –دەدى.

مەن ەش ويلانباستان:- گالينادان قالاي ايىرىلدى، ول؟ –دەدىم.

-قاسىندا گاليناسى بار، قولىندا  بايانى… كازاكتاردىڭ ساموگونى… دۇرىلدەگەن قىز-جىگىتتىڭ ورتاسىندا شالقىپ وتىرىپ: ء“بىزدىڭ اتالارىمىز قانداي بولعان دەيسىڭ، ولار مىنا جايىق جاعاسىنداعى اعاش  مونشادا  پۋگاچەۆتىڭ  ارقاسىن ەزىپ، شايىن قايناتىپ، اتىن ەرتتەگەن!” دەپ ءبوسىپتى. سول جەردە  گالينا  شارت كەتەدى: “سەندەي حولۋيعا ەرگەن مەن دە اقىماق ەكەنمىن!” دەپ تايىپ وتىرادى. كەيىن بىلدىك، گالينانىڭ  تۇقىمى ءىرى بايلاردان ەكەن. ولار دۇربەلەڭ كەزىندە سول  پۋگاچەۆىڭىزدان ىقپاپتى دا. وعان ات تا، اس تا بەرمەپتى. سونداي اۋلەتتەن شىقان گالينا ورالدىڭ  تار كوشەسىن بايانمەن گۋلەتكەن افاناسيعا پىسقىرسىن با! سول گالينا وسى كۇنگە دەيىن مىنا سورلى عاشىق ءافاناسيدىڭ ەسىندە. ە، وسىنىڭ ءبارىن كوزىمىز كوردى. ءومىرىمىز بىرگە ءوتىپ كەلەدى. ودان بەرى مىنا جايىققا نەشە رەت جاز كەلىپ، نەشە رەت كۇز ءتۇستى، افاناسي ايەلگە جارىمادى. كوكىرەگى تولعان قۇسا – دەرت. مىنە، قازىر دە مىنا  تاڭعى ءساتتى وتكەن كۇندەرىن اڭساتقان ارماندى انىمەن تەربەپ تۇر.  "شىركىن، دۇنيە!” دەپ، ءدايىم وسىلايشا ۋھىلەپ، اندەتەدى، ول. تالايدىڭ جۇرەگىندەگى ءسوز… ءبىز ايتا المايتىن ءسوزدى  ءان ايتادى ەكەن، ءان!

بالىقشى شال تيموفەي ماعان وسىنداي حيكايا شەرتتى. مەن ءافاناسيدىڭ ءانىن تىڭدادىم. سالدەن سوڭ شىعىس جاق سارعايىپ،  ۇياسىنان شاپاق شاشىپ، التىن كۇن كورىندى. مەن تيموفەيمەن قوشتاسىپ، جىگىتتەرىمنىڭ قاسىنا كەلدىم. اسلان مەنى كاتەردىڭ ۇستىندە  كۇنگە قاراپ تۇرعان ساتىمدە قاي-قايتا ءتۇسىردى…

كوپ ۇزاماي مەن اتىراۋعا قايتتىم. ورالدا جايىق بويىنداعى جاڭاعى ءبىر كەزدەسۋ ەسىمنەن شىقپاي قويدى. ءبىر جولى جۇبايىم تيىش ەكەۋىمىز اتىراۋدا ماشينامەن كەلە جاتىپ،  ءوتىپ جاتقان ءومىرىمىزدى  ەسكە الدىق. ءبىز كۇندەردىڭ كۇنىندە، ءيا، جاسىمىز ءوستىپ ۇلعايعان شاقتا اتىراۋدا تۇرىپ، اۋىق-اۋىق ورالدا، اقتوبەدە، ماڭعىستاۋدا جۇرەتىنىمىزدى  ويلاعان دا جوق ەدىك. تاعدىردىڭ  بۇيرىعى ەكەن…

سول كۇنى  قالادا  ءبىراز دۇكەندەردى ارالاپ، ۇيگە كەلدىك. تيىش شاي قويدى.

مەن دومبىرا تارتىپ وتىردىم. ون، ون بەس مينۋت بولدى ما، بولمادى ما، جۇرەكتى ءسال ۇيىتا باستالعان اۋەز ءبىر ءتاتتى  ەلەگيالىق سارىن بوپ، ءوز-وزىنەن ءورىلىپ بارا جاتتى. ورىس اۋەنى ارالاس، مامىرلاعان ءبىر تىڭ ءيىرىم. بىردەننەن:

كەرىلىپ جايىق اعادى،

اۋەزگە بولەپ جاعانى.

ەسكە ساپ  ايلى كەشتەردى،

قىز-جىگىت كەتىپ بارادى، -دەگەن شۋماق ەمىن-ەركىن  كەلە قالدى دا، مەن ورالدا  بولعان سول تاڭعى نۇردى، سول تاڭدا  قول ۇستاسىپ جۇرگەن ورىمدەي جاس-قىز-جىگىتتى  كورىپ وتىردىم.

دومبىرا ءۇنى بالبىراپ، قيالىمدى تەرەڭدەتىپ اكەتتى:

تەربەلىپ جايىق اعادى،

تولقىنى ءسۇيىپ جاعانى.

ارمانى اسقاق ەكى جاس،

الاڭسىز كۇلىم قاعادى، -دەگەن جولداردى ەمىرەنە قايتالادىم. بۇل –ادامنىڭ جايناعان جاستىق شاعى. البىرت كەزى. سولقىلداعان بوزبالا، ول! ۇلپىلدەگەن بويجەتكەن، ول! الدىندا ءومىردىڭ نە سىيى بار، ول بولجاۋسىز… ءدال وسى ءبىر تاڭدا  ول ەكەۋىنەن باقىتتى ەشكىم جوق. ەشكىم!

دومبىرا  ەندى بىردە  بەيمازا شەرتىسكە ءتۇستى. ادامنىڭ قىم-قۋىت تىرلىگى… ساتتىلىگى مەن ساتسىزدىگى… قۋانىشى مەن قايعىسى…  راحاتى، تىنىشتىعى جوق تاۋسىلمايتىن ءبىر كۇيبەڭ. ءومىر تاۋقىمەتى سولاي…  ۋھىلەپ، الدەنەگە نالىعان جانشا:

شايقالىپ جايىق اعادى،

جۇلقىلاي سوعىپ جاعانى.

ورەپكي بەرگەن جۇرەگىم،

قايتسە ءبىر تىنىم تابادى، -دەپ، دومبىرانى  وقىس قاعىپ-قاعىپ جىبەردىم. بىراق، لىپ باسىلا قالدىم. سالدىراپ شارشاعان ادام سەكىلدىمىن. دەل-سالمىن. ءبىر ەنجارلىق  ەزىپ بارادى، مۇلدە. بۇل نە؟ شارشاتىپ جۇرگەن يت ءومىردىڭ ازابى ما؟ ابايدىڭ:

“ەرجەتكەن سوڭ سيمايسىڭ كەڭ دۇنيەگە،

زار بولىپ تىنىشتىق پەن باسپاناعا،”  دەيتىن ءسوزى راس ەكەن… راس ەكەن. تاعدىر تالقىسىن كوپ كورىپپىز. مەحنات قامىتى موينىمىزدان ءالى تۇسپەپتى. الگى شۋماق مەنى  تۇنجىراتىپ جىبەردى. قايتسەدە  ايتىلاتىن ءسوز…سوندا دا بولسا ءبىر تالىقسىپ، ءبىر قايراتتانعان جۇرەكتىڭ سوعۋى ازىرشە ءالى دە بەيمازا كۇيىندە، مازا بەرەتىن ەمەس. ءومىر… ءاي، ءومىر-اي، دەي بەردىم.

دومبىرا بىرتە-بىرتە باياۋلادى. جايىقتىڭ  دا اعىسى باياۋلادى. مەن دە سىلبىرمىن. وتكەن كۇندەرگە  كوز تالدىرا قارادىم. كوپ نارسە… كوپ جاي عايىپ بولعان. قاتارىمىز سيرەگەن. قاس -قاعىم ساتتىك ءبىر وپاسىز  دۇنيە…

دومبىرانى سامارقاۋ عانا ءۇزىپ-شالىپ:

باياۋلاپ جايىق اعادى،

بوز مۇنار جاۋىپ جاعانى.

بار قىزىق كورگەن تۇستەي بوپ،

ىستىق جاس جەرگە تامادى، -دەدىم، كوزىم جاسقا بۋلىعىپ.

سول كۇنى كەشىندە  ۇيگە  اتىراۋداعى مۋزىكا اكادەمياسىنىڭ ديرەكتورى، ءانشى ساۋلە جانپەيىسوۆا كەلە قالدى. اماندىق-ساۋلىقتان كەيىن: -وي، تيىش اپامەن ءبىر شۇيىركەلەسىپ، وتىرايىنشى، -دەپ ءوزىنىڭ جادىرا-جايساڭ مىنەزىمەن سىلق-سىلق كۇلدى.

ساۋلە كۋحنياعا قاراي بۇرىلا بەرگەندە مەن تۇرەگەپ تۇرىپ، جاڭا عانا جازىپ بىتكەن “اعادى جايىق، اعادى” ءانىن تاعى ءبىر قايتالاپ شەرتتىم. ساۋلە  ەلەڭ ەتىپ:: -اعا، مىناۋ قانداي ءان؟-دەدى.

مەن سامارقاۋ كۇيدە: -بار، ساۋلە، تيىش اپاڭمەن تىپ-تىنىش وتىرىپ شاي ءىش، - دەدىم. مۇنداي ساتتە  وزىممەن-ءوزىم جەكە وتىرىپ مۇلگىگەنىم جاقسى.

ساۋلە مەنىڭ ءسوزىمدى ەستىمەگەن جانشا ورنىنان قوزعالمادى. ستول ۇستىندە جاتقان ءان سوزىنە كوزى ءتۇسىپ، ونى ءۇن-ءتۇنسىز وقىدى. ءتۇسى وزگەردى. تۇنجىرادى. ويعا باتتى. ءسويتتى دە ءجۇزى سۇرلانىپ: -اعا، ايتىڭىزشى، -دەدى اقىرىن عانا.

مەن ءاندى تۇرەگەپ تۇرىپ، تۇپ-تۇتاس ايتىپ شىقتىم. ساۋلە  ەكىنشى رەت وتىنگەن جوق. ءاندى قولما-قول قاز-قالپىندا  ويلى جۇرەكپەن تولعاپ،  وزىمە قايتا ايتىپ بەردى. مەن ومىرىمدە ەستىمەگەن ءاندى تىڭداعانداي ءبىر حال كەشتىم.

شاي ۇستىندە  وسى ءاننىڭ تولعانىستى اۋىر سازى ساۋلەنى  قيلى-قيلى ويعا سالدى. جاڭا الگىندەگى  جادىرا-جايساڭ كۇلكىسى ساپ تيىلدى.

كەيىن 2004-جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنىڭ ءبىرىنشى جۇلدىزىندا استانانىڭ ساۋلەتتى زالى-“كونگرەسس-حوللدا” وتكەن “ەدىل-جايىق” اتتى كونتسەرتىمنەن كەيىن مەنىڭ اندەرىمدى جاقسى بىلەتىن، جانە ماعان سىن كوزبەن قارايتىن انگە ءدۇلدۇل ءبىلىمپاز جان ومىرزاق ايتبايۇلى: -ءا، ىلەكە، سەنى ەدىل مەن جايىق تاعى دا تەبىرەنتىپتى.  “ەدىل-جايىق”،  “ورالدىڭ ەركە سامالى”،  “اعادى جايىق، اعادى”! وسى ءۇش ءاندى تريپتيح دەسە دە بولادى ەكەن.  ءبىرىنشىسى-پاتەتيكالى ەكستاز-شالقۋ! ەكىنشىسى –اق جايىق تولقىتقان جۇرەكتىڭ ءسۇيىنىشتى ءلۇپىلى! ساۋلەلى ليريكا. ۆالس!  ءۇشىنشىسى – اق جايىقتىڭ  شەكسىز اعىلعان تولقىنى. ول- ومىرگە دۇركىن-دۇركىن كەلىپ جاتقان ۇرپاقتار دۇرمەگى! اق جايقتا دا توقتاۋ جوق، ادام ءومىرى دە سولاي. وتكەندى اھ ۇرعىزا  ەسكە سالاتىن ەلەگيا! وسى اندەرىڭدى ءتاڭىر ادەمى ۇيلەستىرىپتى، - دەپ ءوز سەزىمىن ءبىلدىردى.

“اعادى جايىق، اعادى” – ءبىر ادامنىڭ  عۇمىرى…

يليا جاقانوۆ

 

0 پىكىر