جۇما, 10 مامىر 2024
جاڭالىقتار 2642 0 پىكىر 14 قازان, 2009 ساعات 09:44

لەكتسيا پرەزيدەنتا رەسپۋبليكي كازاحستان ن.ا.نازارباەۆا ۆ كازاحسكوم ناتسيونالنوم ۋنيۆەرسيتەتە يمەني ال-فارابي

قۇرمەتتى رەكتور مىرزا، پروفەسسورلار،
وقىتۋشىلار مەن ستۋدەنتتەر، قوناقتار!
بۇگىن سىزدەرمەن جۇزدەسىپ وتىرعانىما وتە قۋانىشتىمىن. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 75 جىلدىق مەرەيتويى قۇتتى بولسىن.
قازاقتىڭ ءال-فارابي اتىنداعى ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى 75 جىل ىشىندە تالاي اسۋلاردان، كۇردەلى كەزەڭدەر مەن قيلى جولداردان ءوتتى. وسى جىلدار ىشىندە مىڭ-مىڭداعان قازاقستاندىق جاستار ءبىلىم الدى، ارماندارىن اسقاقتاتىپ، قياعا قانات قاقتى.
ەل اۋزىنداعى كەشە مەن بۇگىنگى ايتۋلى عالىمدارىمىز وزدەرىنىڭ ۇلتتىق تاريح، ەكونوميكا مەن مادەنيەتكە قاتىستى ىرگەلى زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىن وسى ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا جازىپ، ەل يگىلىگىنە اينالدىردى.
ماتەماتيكا، فيزيكا، باسقا دا جاراتىلىستانۋ سالالارى بويىنشا اۋقىمدى عىلىمي جۇمىستار وسى جەردە ىسكە اسىرىلدى.
مەن ءوزىمنىڭ سوزىمدە كەيبىر عالىمداردى، وسى ءىستى باستاعان ازاماتتاردى اتاپ وتكىم كەلىپ ەدى، بىراق، ولار وتە كوپ. سوندىقتان بارلىعىن بۇگىنگى مەرەيتويمەن قۇتتىقتايمىن.
ەل تاعدىرىنا قاتىستى كۇردەلى كەزەڭدەردە ۋنيۆەرسيتەت ۇجىمى اسا ماڭىزدى تاريحي وقيعالاردى دا باستان كەشىردى.
1986 جىلعى 16 جەلتوقساندا ەلدىڭ ەركىندىگى ءۇشىن، ۇلتتىڭ تەڭدىگى ءۇشىن جاندارىن شۇبەرەككە ءتۇيىپ، كەڭەستىك جۇيەگە قارسى شىققاندار دا وسى وقۋ ورنىنىڭ وقىتۋشىلارى مەن ستۋدەنتتەرى بولاتىن.
بۇگىنگى تاڭدا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى - تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ كادرلار دايىندايتىن نەگىزگى ورتالىعىنىڭ ءبىرى دەۋگە ابدەن بولادى.

قۇرمەتتى رەكتور مىرزا، پروفەسسورلار،
وقىتۋشىلار مەن ستۋدەنتتەر، قوناقتار!
بۇگىن سىزدەرمەن جۇزدەسىپ وتىرعانىما وتە قۋانىشتىمىن. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ 75 جىلدىق مەرەيتويى قۇتتى بولسىن.
قازاقتىڭ ءال-فارابي اتىنداعى ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى 75 جىل ىشىندە تالاي اسۋلاردان، كۇردەلى كەزەڭدەر مەن قيلى جولداردان ءوتتى. وسى جىلدار ىشىندە مىڭ-مىڭداعان قازاقستاندىق جاستار ءبىلىم الدى، ارماندارىن اسقاقتاتىپ، قياعا قانات قاقتى.
ەل اۋزىنداعى كەشە مەن بۇگىنگى ايتۋلى عالىمدارىمىز وزدەرىنىڭ ۇلتتىق تاريح، ەكونوميكا مەن مادەنيەتكە قاتىستى ىرگەلى زەرتتەۋ ەڭبەكتەرىن وسى ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا جازىپ، ەل يگىلىگىنە اينالدىردى.
ماتەماتيكا، فيزيكا، باسقا دا جاراتىلىستانۋ سالالارى بويىنشا اۋقىمدى عىلىمي جۇمىستار وسى جەردە ىسكە اسىرىلدى.
مەن ءوزىمنىڭ سوزىمدە كەيبىر عالىمداردى، وسى ءىستى باستاعان ازاماتتاردى اتاپ وتكىم كەلىپ ەدى، بىراق، ولار وتە كوپ. سوندىقتان بارلىعىن بۇگىنگى مەرەيتويمەن قۇتتىقتايمىن.
ەل تاعدىرىنا قاتىستى كۇردەلى كەزەڭدەردە ۋنيۆەرسيتەت ۇجىمى اسا ماڭىزدى تاريحي وقيعالاردى دا باستان كەشىردى.
1986 جىلعى 16 جەلتوقساندا ەلدىڭ ەركىندىگى ءۇشىن، ۇلتتىڭ تەڭدىگى ءۇشىن جاندارىن شۇبەرەككە ءتۇيىپ، كەڭەستىك جۇيەگە قارسى شىققاندار دا وسى وقۋ ورنىنىڭ وقىتۋشىلارى مەن ستۋدەنتتەرى بولاتىن.
بۇگىنگى تاڭدا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى - تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ كادرلار دايىندايتىن نەگىزگى ورتالىعىنىڭ ءبىرى دەۋگە ابدەن بولادى.
ءدال قازىردىڭ وزىندە رەسپۋبليكامىزدىڭ باسقارۋ جۇيەسىندە وتىرعان بىلىكتى ماماندار مەن تالانتتى عالىمداردىڭ، دارىندى پەداگوگتاردىڭ ۇلكەن توبى وسى كيەلى شاڭىراقتان شىڭدالىپ شىققاندار.
ۋنيۆەرسيتەت تۇلەكتەرى بايتاق وتانىمىزدىڭ بارلىق تۇكپىرىندە جەڭىستى دە جەمىستى قىزمەت ەتىپ جاتىر.
وسى جيىندا باس قوسىپ وتىرعان ءبارىڭىزدى، ۋنيۆەرسيتەتتىڭ وقىتۋشىلارى مەن ستۋدەنتتەرىن، سونداي-اق ءار جىلداردا وسى وقۋ ورنىندا قىزمەت ىستەگەن ۇستازدار مەن ءبىلىم العان تۇلەكتەردىڭ بارشاسىن بۇگىنگى مەرەيتويمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن!
ەلىمىزدىڭ مۇددەسى ءۇشىن اتقارىپ جاتقان ەڭبەكتەرىڭىزگە زور تابىستار تىلەيمىن.

I. كازنۋ يمەني ال-فارابي - فورپوست وبرازوۆانيا ي ناۋكي نوۆوگو كازاحستانا
دوروگيە درۋزيا!
كازاحسكي ناتسيونالنىي ۋنيۆەرسيتەت يمەني ال-فارابي پروشەل سلوجنىي پۋت ستانوۆلەنيا ي رازۆيتيا. 75 لەت نازاد ەتو بىل ۆسەگو ليش ودين يز پەريفەرينىح ۆۋزوۆ. پەرۆىي نابور ستۋدەنتوۆ سوستاۆيل 50 چەلوۆەك، كوتورىح وبۋچالي 25 پرەپوداۆاتەلەي.
زا تري چەتۆەرتي ۆەكا ۋنيۆەرسيتەت ستال ۆەدۋششيم ناۋچنىم ي وبرازوۆاتەلنىم تسەنتروم نەزاۆيسيموي سترانى.
زدەس وبۋچايۋتسيا وكولو 20 تىسياچ چەلوۆەك. ۆ توم چيسلە وكولو 1000 ستۋدەنتوۆ - يز دالنەگو ي بليجنەگو زارۋبەجيا.
سۆوي وپىت ي زنانيا ستۋدەنتام پەرەدايۋت 27 اكادەميكوۆ، 300 پروفەسسوروۆ ي دوكتوروۆ، بولەە 800 كانديداتوۆ ناۋك. بولشوي ۆكلاد ۆ رازۆيتيە كازاحستانسكوي ناۋكي ۆنوسيات دەيستۆۋيۋششيە ۆ كازنۋ ناۋچنىە شكولى، پروفەسسورسكو-پرەپوداۆاتەلسكي كوللەكتيۆ.
لۋچشيم ستۋدەنتام ۆىپلاچيۆاەتسيا سپەتسيالنو ۋچرەجدەننايا پرەزيدەنتسكايا ستيپەنديا.
ۆ 2004 گودۋ پو موەي ينيتسياتيۆە بىلا پرينياتا پروگرامما دالنەيشەگو رازۆيتيا ي سترويتەلستۆا ۋنيۆەرسيتەتسكوگو كومپلەكسا.
تولكو چتو يا وتكرىل نوۆىي ۋچەبنىي كورپۋس حيميچەسكوگو فاكۋلتەتا وبششەي پلوششاديۋ 27 تىسياچ كۆادراتنىح مەتروۆ، كوتورىي وسناششەن نوۆەيشيم وبورۋدوۆانيەم.
ۆ بليجايشەە ۆرەميا بۋدۋت ۆۆەدەنى ۆ ستروي نوۆىە زدانيا ەششە ترەح فاكۋلتەتوۆ - مەحانيكو-ماتەماتيچەسكوگو، فيزيچەسكوگو ي گەوگرافيچەسكوگو. زاۆەرشاەتسيا سترويتەلستۆو فۋندامەنتالنوي بيبليوتەكي نا 2 ميلليونا توموۆ ۋچەبنوي ي ناۋچنوي ليتەراتۋرى. ۆ تسەلوم ۆ بليجايشيە دۆا گودا بۋدەت پوستروەنو وكولو 100 تىسياچ كۆادراتنىح مەتروۆ نوۆىح پلوششادەي.
ۆ سووتۆەتستۆي س گەنەرالنىم پلانوم رازۆيتيا ۋنيۆەرسيتەتا دو 2020 گودا پرەدپولاگاەتسيا پوسترويت مولودەجنىي تسەنتر زدوروۆيا س پوليكلينيكوي ي ستاتسيوناروم، كۋلتۋرنو-بىتوۆوي تسەنتر.
پوكازاتەلنو، چتو نوۆىە وبەكتى ستروياتسيا ۆ سلوجنوە ۆرەميا، ي گوسۋدارستۆو ناحوديت دليا ەتوگو سرەدستۆا، پونيمايا، چتو بەز كاچەستۆەننوگو وبرازوۆانيا ي ناۋكي نەت بۋدۋششەگو كازاحستانا.
مى س ۆامي ۆسترەچاەمسيا نە ۆ پەرۆىي راز. نا ۆسەح ناشيح ۆسترەچاح مى وبسۋجدالي پروبلەمى رازۆيتيا ناشەي سترانى.
سەگودنيا ۆسەح ناس ۆولنۋەت، كاكيم بۋدەت پوستكريزيسنىي مير؟ چتو نام نادو دەلات، چتوبى بىت كرەپچە، ۆىستويات پەرەد ليۋبىمي ترۋدنوستيامي، ۆىۆەستي كازاحستان نا نوۆىە ۆىسوتى؟ وب ەتوم ۆ رامكاح سەگودنياشنەي لەكتسي، يا حوتەل بى پوۆەستي رازگوۆور.

II. ميروۆوي كريزيس: پريچينى ي يستوكي
زاۆەرشاەتسيا پەرۆوە دەسياتيلەتيە ححI ۆەكا. ونو ستالو كريتيچەسكيم دليا ۆسەگو ميرا. ماسشتابنىە تەرروريستيچەسكيە اتاكي، ۆوەننىە وپەراتسي ۆ افگانيستانە، يراكە ي نا كاۆكازە، ۆسپىشكي كونفليكتوۆ نا بليجنەم ۆوستوكە ي ۆ افريكە، مەجەتنيچەسكيە ستولكنوۆەنيا ۆ ريادە ستران ميرا - ۆسە ەتو ترەۆوجنىە سترانيتسى پەرۆىح لەت ترەتەگو تىسياچەلەتيا.
سەرەزنىم يسپىتانيەم دليا ميرا ستال گلوبالنىي فينانسوۆو-ەكونوميچەسكي كريزيس. ەگو ماسشتابى ي پوسلەدستۆيا بەسپرەتسەدەنتنى، حوتيا چەلوۆەچەستۆو نەودنوكراتنو پەرەجيۆالو ەكونوميچەسكيە سپادى، ستاۆشيە پريچينوي كرۋتىح پوۆوروتوۆ يستوري.
تولكو زا پوسلەدنيە ستو لەت پرويزوشلو بولەە دەسياتكا كريزيسوۆ رازليچنوي گلۋبينى. ەتو ي ەكونوميچەسكيە پوترياسەنيا ناچالا حح ۆەكا، پريۆەدشيە ك ميروۆىم ۆوينام، ي كريزيس 70-80 گودوۆ ۆسەي سوتسياليستيچەسكوي سيستەمى، سپروۆوتسيروۆاۆشي رازرۋشەنيە سوۆەتسكوگو سويۋزا. ازياتسكي كريزيس كونتسا 90-ح گودوۆ تاكجە پوترياس ميروۆۋيۋ ەكونوميكۋ.
ودناكو نىنەشني كريزيس - ەتو ياۆلەنيە نوۆوگو ۋروۆنيا. ون وحۆاتيل ەكونوميكۋ ۆسەگو ميرا. وبەم پوتەر ميروۆوي ەكونوميكي ۆ رەزۋلتاتە نىنەشنەگو گلوبالنوگو كريزيسا وتسەنيۆاەتسيا ۆ 3,5 تريلليونوۆ دوللاروۆ.
سەيچاس منوگيە ەكسپەرتى، اناليتيكي، ۋچەنىە يششۋت پريچينى ۆوزنيكنوۆەنيا كريزيسا، دەلايۋت سامىە پريچۋدليۆىە پروگنوزى.
نو مالو كتو ناحوديت ۆ سەبە سمەلوست پريزناتسيا، چتو ۆ وسنوۆە كريزيسا لەجات يزۆەچنىە چەلوۆەچەسكيە پوروكي - جاجدا ناجيۆى، بەسپرينتسيپنوست ي بەزوتۆەتستۆەننوست.
ك كونتسۋ 2007 گودا وبششي وبەم سپەكۋلياتيۆنىح سدەلوك سوستاۆيل بولەە 14 تريلليونوۆ دوللاروۆ. وبوگاششەنيە دەسياتكوۆ وليگارحوۆ وبەرنۋلوس تراگەديەي دليا ميلليونوۆ.
پو وتسەنكام مەجدۋنارودنىح سپەتسياليستوۆ، نا بوربۋ س كريزيسوم ۆ ميرە ۋجە ناپراۆلەنو سۆىشە 10 تريلليونوۆ دوللاروۆ سشا.
ۆ ناستوياششەە ۆرەميا پوياۆيليس سيگنالى و نەكوتوروم ۋلۋچشەني ميروۆوي ەكونوميچەسكوي سيتۋاتسي.
نو، ۆ تسەلوم، موجنو كونستاتيروۆات، چتو ۆ پرەدستوياششي پەريود ەكونوميچەسكايا سيتۋاتسيا ۆ ميرە بۋدەت دوستاتوچنو ۆولوتيلنوي ي سوحرانياەتسيا ۋگروزا نوۆوي ۆولنى كريزيسا.

III. انتيكريزيسنىە مەرى ۆ كازاحستانە
كازاحستان پەرۆىم يز ستران سنگ ستولكنۋلسيا س پوسلەدستۆيامي گلوبالنوگو كريزيسا.
پريشلوس سروچنو سپاسات وت بانكروتستۆا ۆەدۋششيە بانكي سترانى، كوتورىە نە سموگلي راسسچيتاتسيا س دولگامي. ۆ رەزۋلتاتە بەزۋدەرجنوگو ي بەسكونترولنوگو زايمستۆوۆانيا دەشەۆىح دەنەگ ي ۆوزموجنوستي نا نيح زارابوتات ناشي بانكي وكازاليس ۆ تياجەلوم پولوجەني. نەكوتورىە يز بانكيروۆ وكازاليس موشەننيكامي ي ۆورامي، پريسۆايۆالي سرەدستۆا بانكوۆ. س تاكيمي سەيچاس رازبيرايۋتسيا پراۆووحرانيتەلنىە ورگانى.
ەكسپورت كازاحستانا سوكراتيلسيا پوچتي نا پولوۆينۋ. بەز كرەديتنىح سرەدستۆ وستالسيا مالىي بيزنەس. سوتني تىسياچ رابوتنيكوۆ وكازاليس نا گراني پوتەري رابوچيح مەست.
ۆ ەتيح ۋسلوۆياح ناشي رەشەنيا بىلي چەتكيمي ي سۆوەۆرەمەننىمي. ۆ كازاحستانە بىل پرينيات پاكەت ستابيليزاتسيوننىح مەر، يز ناتسيونالنوگو فوندا ۆىدەلەنو دوپولنيتەلنو 10 ميللياردوۆ دوللاروۆ. بىلي نە تولكو سوحرانەنى، نو ي ۋۆەليچەنى سوتسيالنىە وبيازاتەلستۆا گوسۋدارستۆا، وپرەدەلەنى پەرسپەكتيۆنىە ينۆەستيتسيوننىە پروەكتى.
پرينياتى "دوروجنايا كارتا" ي ستراتەگيا رەگيونالنوي زانياتوستي.
سەگودنيا ۋجە موجنو پودۆەستي پەرۆىە يتوگي رەاليزاتسي "دوروجنوي كارتى" ي ۆسەگو كومپلەكسا انتيكريزيسنىح مەر.
سوزدانو پوريادكا 400 تىسياچ نوۆىح رابوچيح مەست.
بولەە 200 تىسياچ چەلوۆەك پروشلي پەرەپودگوتوۆكۋ ي ستالي ۋچاستنيكامي وبششەستۆەننىح رابوت. ۆ رەزۋلتاتە ۋروۆەن بەزرابوتيتسى ۋ ناس سنيزيلسيا دو 6 پروتسەنتوۆ، توگدا، كاك ۆو منوگيح ستراناح ون ۆىروس ۆ رازى.
پروۆەدەنا ماسشتابنايا رابوتا پو مودەرنيزاتسي وبەكتوۆ جيليششنو-كوممۋنالنوگو حوزيايستۆا ي ينفراسترۋكتۋرى.
وترەمونتيروۆانو پوچتي 1500 وبەكتوۆ زدراۆووحرانەنيا، وبرازوۆانيا ي درۋگيح وبەكتوۆ سوتسيالنوي ينفراسترۋكتۋرى.
پوستروەنى ي رەكونسترۋيروۆانى تىسياچي كيلومەتروۆ دوروگ.
سرەدستۆا دوشلي دو كاجدوگو اۋلا ي سەلا، چەگو نە بىلو رانشە. ەتي بەسپرەتسەدەنتنىە مەرى ۆسترەچەنى ناسەلەنيەم سترانى س بولشوي بلاگودارنوستيۋ.
ۆو ۆتوروم كۆارتالە تەكۋششەگو گودا نا 14 پروتسەنتوۆ ۆىروسلي وبەمى پرويزۆودستۆا ۆ سەكتورە مالوگو ي سرەدنەگو بيزنەسا.
پوددەرجكا اگروپرومىشلەننوگو كومپلەكسا وبەسپەچيلي ۋسپەشنوە زاۆەرشەنيە ۋبوروچنوي سترادى، سترويتەلستۆو بولشوگو كوليچەستۆا وبەكتوۆ پەرەرابوتكي سەلحوزپرودۋكتسي.
ۆالوۆىي سبور زەرنا ۆ بۋنكەرنوم ۆەسە سوستاۆيل وكولو 22 ميلليونوۆ تونن. ەتو ۆتوروي رەكوردنىي ۋروجاي زا پوسلەدنيە پيات لەت.
ۆ تسەلوم دوستيگنۋتا وبششايا ستابيليزاتسيا فينانسوۆوي سيستەمى كازاحستانا.
نا پوددەرجكۋ بانكوۆسكوي سيستەمى ۆىدەلەنو 476 ميللياردوۆ تەنگە. ۆزامەن گوسۋدارستۆو ستالو كرۋپنىم اكتسيونەروم ۆەدۋششيح بانكوۆ سترانى.
بلاگوداريا پوددەرجكە گوسۋدارستۆا رەشايۋتسيا پروبلەمى بولەە 40 تىسياچ وبمانۋتىح دولششيكوۆ.
ۆ تسەلوم ۆ ەكونوميكۋ سترانى ۆ انتيكريزيسنىح تسەلياح ناپراۆلەنو 2,7 تريلليونوۆ تەنگە يلي 14 پروتسەنتوۆ وت ۆۆپ.
ديرەكتور-راسپورياديتەل مەجدۋنارودنوگو ۆاليۋتنوگو فوندا دومينيك ستروسس-كان، پوبىۆاۆ ۆ ناشەي سترانە، وتمەتيل، چتو "ەسلي ۆسە مەرى بۋدۋت ماتەرياليزوۆانى، تو ۋجە ۆ كونتسە 2009 گودا ۆاشا ەكونوميكا سۋمەەت سپراۆيتسيا سو سۆويمي پروبلەمامي". تاكوگو منەنيا پريدەرجيۆايۋتسيا منوگيە ەكسپەرتى.
گلاۆنوە، انتيكريزيسنىە مەرى بىلي پوددەرجانى ۆ وبششەستۆە. يا پوبىۆال ۆو منوگيح رەگيوناح سترانى. ي ۆەزدە چۋۆستۆوۆال پوددەرجكۋ ي گوتوۆنوست نارودا پريستۋپيت ك ۆىپولنەنيۋ نوۆىح گرانديوزنىح پلانوۆ رازۆيتيا كازاحستانا.
نا XII سەزدە پارتي "نۋر وتان" پوستاۆلەنا زاداچا فورسيروۆاننوگو يندۋستريالنو-يننوۆاتسيوننوگو رازۆيتيا كازاحستانا.
يا وپرەدەليل سەم پريوريتەتوۆ يننوۆاتسيوننوي يندۋسترياليزاتسي. ەتو:
تەحنولوگيچەسكوە پەرەۆوورۋجەنيە ي شيروكوماسشتابنايا مودەرنيزاتسيا اگرارنوگو سەكتورا;
رازۆيتيە سترويتەلنوي يندۋستري ي پرويزۆودستۆا سترويتەلنىح ماتەريالوۆ;
رازۆيتيە نەفتەپەرەرابوتكي ي ينفراسترۋكتۋرى نەفتەگازوۆوگو سەكتورا;
رازۆيتيە مەتاللۋرگي ي پرويزۆودستۆا گوتوۆىح مەتالليچەسكيح پرودۋكتوۆ;
رازۆيتيە حيميچەسكوي، فارماتسەۆتيچەسكوي ي وبوروننوي پرومىشلەننوستي;
مودەرنيزاتسيا ي رازۆيتيە سفەرى ەنەرگەتيكي، ۆكليۋچايا سوزدانيە "چيستوي" ەنەرگەتيكي.
رازۆيتيە ترانسپورتنوي ي تەلەكوممۋنيكاتسيوننوي ينفراسترۋكتۋرى.
ۆ رەزۋلتاتە بۋدەت دوپولنيتەلنو سوزدانا گودوۆايا دوباۆلەننايا ستويموست ۆ وبەمە بولەە 7 تريلليونوۆ تەنگە يلي پوچتي 50 پروتسەنتوۆ ناشەگو ناتسيونالنوگو پرودۋكتا.
ەتو - امبيتسيوزنايا، نەوبحوديمايا ي دوستوينايا زاداچا. بلاگوداريا ەتومۋ مى سوزداديم ۋسلوۆيا دليا دالنەيشەگو ۋلۋچشەنيا بلاگوسوستويانيا كازاحستانتسەۆ.

IV. پوستكريزيسنىە ترەندى رازۆيتيا ميرا
نا موي ۆزگلياد، نىنەشني كريزيس ستانەت پەرەلومنىم سوبىتيەم ۆسەميرنوي يستوري. نايبولەە وچەۆيدنىمي ياۆليايۋتسيا سلەدۋيۋششيە ترەندى پوستكريزيسنوگو رازۆيتيا ميرا.
پەرۆىي - ترانسفورماتسيا ميروۆوي ۆاليۋتنوي سيستەمى.
سۆوە ۆيدەنيە يا دەتالنو يزلوجيل ۆ ستاتياح "كليۋچي وت كريزيسا" ي "پياتىي پۋت", ۆىزۆاۆشيح زناچيتەلنىي ينتەرەس ۆ ەكسپەرتنىح كرۋگاح ۆسەگو ميرا.
سچيتايۋ، چتو ودنوي يز پريچين گلوبالنوگو كريزيسا ياۆلياەتسيا دەفەكتنوست سۋششەستۆۋيۋششەي ميروۆوي ۆاليۋتنوي سيستەمى. پراكتيچەسكي وني نە مەنياليس پوسلەدنيە 50 لەت ي وتستالا وت ميروۆوگو رازۆيتيا.
ۋۆەرەن، چتو ۆىحود يز گلوبالنوگو كريزيسا سوستويت ۆ نەيزبەجنوم پەرەحودە ك نوۆىم فينانسوۆىم ينسترۋمەنتام. ۋجە ۆ بليجايشەم بۋدۋششەم بۋدەت ۆۆەدەن كاچەستۆەننو نوۆىي كلاسس ميروۆىح رەگيونالنىح ۆاليۋت.
تاك، نا 1 يانۆاريا 2010 گودا زاپلانيروۆان ۆۆود ۆ وبراششەنيە "سۋكرە" - نادناتسيونالنوي ەلەكتروننوي راسچەتنو-پلاتەجنوي ەدينيتسى ستران بوليۆاريانسكوگو اليانسا دليا امەريك.
برازيليا ي ارگەنتينا پرەدلاگايۋت سوزدات رەگيونالنۋيۋ ۆاليۋتۋ ۆ رامكاح ورگانيزاتسي مەركوسۋر. سترانى اسەان - ۆاليۋتنۋيۋ ەدينيتسۋ، پريۆيازاننۋيۋ ك كورزينە رەگيونالنىح ۆاليۋت.
پو ودنومۋ يز پوستكريزيسنىح ستسەناريەۆ، ميروۆايا ەكونوميكا پود ۋدارامي رەگيوناليزما موجەت راسپاستسيا، سوحرانيۆ تولكو ەنەرگەتيچەسكيە سۆيازي ي تۋريزم.
يا نە ستول پەسسيميستيچەن. نا موي ۆزگلياد، ۆ كونەچنوم يتوگە مير پريدەت ك سوزدانيۋ پەرۆوي ۆ يستوري چەلوۆەچەستۆا زاكوننوي ي لەگيتيمنوي ەدينوي نوۆوي، ميروۆوي ۆاليۋتى.
ەتا يدەيا ۆسە اكتيۆنەە راسپروسترانياەتسيا ۆ ميرە. ۆ ەە پوددەرجكۋ ۆىستۋپايۋت منوگيە پوليتيكي، وبششەستۆەننىە دەياتەلي، ۋچەنىە.
ناپريمەر، ەتو نوبەلەۆسكيە لاۋرەاتى پو ەكونوميكە ەدمۋند فەلپس ي روبەرت ماندەلل، س كوتورىمي يا بەسەدوۆال نەداۆنو ۆ استانە.
ەتو ۆەدۋششيە روسسيسكيە ۋچەنىە، ەكونوميستى ي درۋگيە. ۋجە سەگودنيا ەتوت ۆوپروس ۆحوديت ۆ پوۆەستكۋ دنيا سامميتوۆ ي فورۋموۆ، ۆكليۋچايا G8 ي G20.
رەشەنيە تاكوي گلوبالنوي پروبلەمى ترەبۋەت ينتەللەكتۋالنىح ۋسيلي ي ۆرەمەني. پري ەتوم بۋدەت وگرومنوە سوپروتيۆلەنيە ەليت، پريۆىكشيح ك ۆىگودام نىنەشنەي ۆاليۋتنوي سيستەمى.
نو يا ۋۆەرەن، ۆ بليجايشەە ۆرەميا مير ۆىرابوتاەت ەدينىي پودحود ك ەتومۋ ناسۋششنومۋ ۆوپروسۋ. ەتو، سوۆەرشەننو وچەۆيدنو، سنيزيت چاستوتۋ ي وستروتۋ گلوبالنىح كريزيسوۆ ۆ ميرە.
ۆتوروي پوستكريزيسنىي - فورميروۆانيە نوۆوگو ميروۆوگو راسكلادا سيل.
ودنيم يز پوسلەدستۆي نىنەشنەگو ەكونوميچەسكوگو پوترياسەنيا ستانوۆيتسيا كريزيس گلوبالنوگو ۋپراۆلەنيا.
يزۆەستنىي يستوريك چارلز كيندلبەرگەر، اناليزيرۋيا پريچينى ۆەليكوي دەپرەسسي، نازۆال ودنوي يز نيح وتسۋتستۆيە ميروۆوگو ليدەرستۆا ۆ كريتيچەسكي ۆاجنىي پەريود.
منوگيە فاكتورى ۋكازىۆايۋت نا تو، چتو سەگودنيا يستوريا پوۆتورياەتسيا. سشا ي درۋگيم كرۋپنىم گوسۋدارستۆام پريدەتسيا دەليت ۆليانيە ۆ ميرە س نوۆىمي تسەنترامي سيلى.
پريۆەدۋ ۆام تاكوي فاكت. ۆ 2001 گودۋ ۆەدۋششي ەكونوميست بانكا "گولدمان ساكس" دجيم O'نيل، ۆپەرۆىە يسپولزوۆال ۆ سۆوەي اناليتيچەسكوي زاپيسكە اببرەۆياتۋرۋ بريك.
رۋكوۆوديتەلي برازيلي، روسسي، يندي ي كيتايا پريشلي ك ۆىۆودۋ، چتو بىلو بى نەپلوحو كووردينيروۆات سۆوي پوزيتسي. ي ۆوت ۋجە ۆ يۋنە 2009 گودا ۆ ەكاتەرينبۋرگە سوستويالسيا پەرۆىي وفيتسيالنىي سامميت بريك.
وجيداەتسيا، چتو چەرەز دۆادتسات لەت سۋممارنىي ۆۆپ ستران بريك پرەۆىسيت سۋممارنىي ۆۆپ ستران "بولشوي سەمەركي".
ك 2050 گودۋ ۆ پەرۆوي پياتەركە ەكونوميچەسكي رازۆيتىح ستران يز زاپادنىح گوسۋدارستۆ وستانۋتسيا تولكو سشا. ي تو - نا ۆتوروم مەستە پوسلە كيتايا، ستاۆشەگو ۆ پەريود نىنەشنەگو كريزيسا سۆوەوبرازنىم وستروۆوم ستابيلنوستي.
ينديا تاكجە موجەت پەرەجيت كريزيس وتنوسيتەلنو بلاگوپولۋچنو. سترانا نە يمەەت سيلنوي زاۆيسيموستي وت ۆنەشنەگو كاپيتالا ي رەاليزۋەت سۆويۋ پروگراممۋ رازۆيتيا.
س كريزيسوم ۋسپەشنو سپراۆلياەتسيا برازيليا. ي موگۋ ۆام سكازات، برازيليا - وگرومنايا ي ديناميچنو رازۆيۆايۋششاياسيا سترانا، وبلادايۋششايا موششنىمي پريرودنىمي ي ينتەللەكتۋالنىمي رەسۋرسامي.
وكرەپشەي يز كريزيسا ۆىيدەت ي روسسيا.
ناكانۋنە پەكينسكوي وليمپيادى ۆ گازەتە "ۋولل ستريت دجورنال" بىلا وپۋبليكوۆانا ستاتيا ەكس-پرەمەر-مينيسترا ۆەليكوبريتاني توني بلەرا. ۆ نەي دەلايۋتسيا تاكيە ۆىۆودى: "نا پروتياجەني ۆەكوۆ سيلا سوسرەدوتاچيۆالاس نا زاپادە... تەپەر نام پريدەتسيا پريميريتسيا س ۋسلوۆيامي سۋششەستۆوۆانيا ۆ ميرە، ۆ كوتوروم ۆليانيە رازدەلياەتسيا س ۆوستوكوم". پو منەنيۋ ەتوگو پوليتيكا، ەتوت وپىت بۋدەت نەوبىچنىم ي داجە وگورچيتەلنىم دليا زاپادا.
تاكيم وبرازوم، كريزيس زناچيتەلنو ۋسكوريل پروتسەسس ترانسفورماتسي ميروۆوي ەكونوميكي.
ودناكو ەكونوميكا بىلا بى پروستو ناۋكوي، نە بۋد ۆ نەي پوليتيكي. پوەتومۋ ەتوت پروتسەسس بۋدەت سوپروۆوجداتسيا فورميروۆانيەم رەالنوي گەوپوليتيچەسكوي منوگوپوليارنوستي ۆ ميرە.
ترەتي ترەند پوستكريزيسنوگو ميرا - پەرەحود ك ەنەرگوسبەرەگايۋششەي ەكونوميكە.
سەگودنيا نايبولەە رازۆيتىە سترانى پوستاۆيلي زاداچۋ پەرەحودا ك بەزوپاسنومۋ، چيستومۋ ي نەيستوششايۋششەمۋ رازۆيتيۋ.
كاك زاياۆيل پرەزيدەنت امەريكي باراك وباما، "سترانا، كوتورايا ۆ XXI ۆەكە ستانەت ميروۆىم ليدەروم ۆ پرويزۆودستۆە چيستوي ەنەرگي، بۋدەت ي ليدەروم گلوبالنوي ەكونوميكي XXI ۆەكا". ي س ەتيم نەلزيا نە سوگلاسيتسيا.
پەرسپەكتيۆنىم ناپراۆلەنيەم ياۆلياەتسيا التەرناتيۆنايا، نيزكوۋگلەرودنايا ەنەرگەتيكا. سەيچاس ۆ ميرە يدەت اكتيۆنايا رازرابوتكا پروەكتوۆ پەرەرابوتكي ۋگلەكيسلوگو گازا ۆ توپليۆو ي نەفتەحيميچەسكيە پرودۋكتى. ۋۆەرەن، سكورو پوياۆياتسيا ەلەكتروستانتسي س نۋلەۆىم ۋروۆنەم ۆىبروسوۆ.
ۆەدۋتسيا يسسلەدوۆانيا ي پو رازۆيتيۋ "ۆودورودنوي ەنەرگەتيكي". يۋجنايا كورەيا ۋجە وسۋششەستۆلياەت پلان پەرەحودا ك "ۆودورودنوي ەكونوميكە" ي پلانيرۋەت ك 2040 گودۋ پرويزۆوديت يز ۆودورودا 8 پروتسەنتوۆ پرودۋكتسي ۆۆپ. اكتيۆنايا رابوتا ۆەدەتسيا ۆ يندي، سشا ي يۋار.
ۆسە بولشۋيۋ تسەنوۆۋيۋ كونكۋرەنتوسپوسوبنوست پو وتنوشەنيۋ ك تراديتسيوننىم ۆيدام توپليۆا پريوبرەتايۋت ۆوزوبنوۆلياەمىە يستوچنيكي ەنەرگي - سولنەچنايا، ۆەتروۆايا، گەوتەرمالنايا، گيدروەنەرگيا ي بيوماسسا.
نو، ۆ تو جە ۆرەميا، ۋگلەۆودورودى ەششە دولگو بۋدۋت يگرات ۆەدۋششۋيۋ رول ۆ وبششەي سترۋكتۋرە ەنەرگوپوترەبلەنيا. پوەتومۋ مير جدەت بولەە اكتيۆنوە ۆنەدرەنيە يننوۆاتسيوننىح تەحنولوگي دوبىچي، سوكراششەنيا ەكولوگيچەسكيح پوسلەدستۆي پرويزۆودستۆا ي يسپولزوۆانيا نەفتي ي گازا.
چتو وزناچايۋت ۆسە ەتي تەحنولوگي كونكرەتنو دليا كاجدوگو وتدەلنوگو چەلوۆەكا؟
پرەجدە ۆسەگو، مى سكورو پەرەيدەم نا ەنەرگوسبەرەگايۋششي وبراز جيزني. مى جە ۆ سترانە ەششە نە پريستۋپيلي ك سەرەزنوي ەكونومي ەلەكتروەنەرگي، تەپلا، ۆودى ي ت.د. پريدەتسيا ەتو دەلات ۆ بليجايشەە ۆرەميا.
دەشەۆىە يستوچنيكي ەنەرگي ۋحوديات ۆ پروشلوە. بۋدۋت يسپولزوۆاتسيا سولنەچنىە باتارەي، ەنەرگوسبەرەگايۋششيە لامپوچكي، اۆتوموبيلي نا ۆودورودنوم توپليۆە، ەلەكتروموبيلي. پوەتومۋ ۆسەم رۋكوۆوديتەليام كومپاني ي پرەدپرياتي، ۆسەم گراجدانام سترانى نادو ۋچيتىۆات ەتۋ تەندەنتسيۋ ي دۋمات و توم، كاك بەرەچ ەنەرگيۋ.
روست ەنەرگوسبەرەجەنيا پريۆەدەت ك سنيجەنيۋ ەنەرگوەمكوستي ميروۆوي ەكونوميكي ي، كاك سلەدستۆيە، ك ەە پروگرەسسۋ ي ۋستويچيۆوستي.
چەتۆەرتايا تەندەنتسيا پوستكريزيسنوگو ميرا - ۆوزراستانيە رولي ي زناچەنيا گوسۋدارستۆا ۆ ەكونوميكە.
نىنەشني كريزيس زاستاۆيل منوگيح زادۋماتسيا و رولي گوسۋدارستۆا ۆ ەكونوميكە.
تەرمين "حيميچەسكي چيستىي كاپيتاليزم", ۆۆەدەننىي بىۆشيم پرەمەروم فرانتسي ليونەلەم جوسپەنوم، ستال براننىم سلوۆوم.
اۆتوريتەت كەينسا ۆىروس، ەكونوميستى سنوۆا دوستالي س پولوك ستارىە ەكزەمپليارى ەگو "وبششەي تەوري". پەرەچيتىۆايۋت كارلا ماركسا. ي داجە ۆلياتەلنىي ەجەنەدەلنيك "نيۋسۋيك" نا سۆويح سترانيتساح ۋتۆەرجداەت، چتو "مى ۆسە تەپەر سوتسياليستى".
يستوريا سۆيدەتەلستۆۋەت، چتو نيگدە ي نيكوگدا مودەرنيزاتسيا نە پرويسحوديلا بەز رەشايۋششەگو ۋچاستيا گوسۋدارستۆا. كريزيس ەتو ەششە راز دوكازىۆاەت.
رىنوچنايا ەكونوميكا، زاششيتا چاستنوي سوبستۆەننوستي ي رازۆيتيە مالوگو بيزنەسا وستايۋتسيا وسنوۆوي ناشەي ەكونوميكي.
نو ۆ پوستكريزيسنىي پەريود رول گوسۋدارستۆ بۋدەت ۋسيليۆاتسيا ۆو ۆسەح وبلاستياح - وت پرومىشلەننوستي دو سوتسيالنوي سفەرى.
كاك سلەدستۆيە، بۋدۋت ۆوزراستات ترەبوۆانيا ك كاچەستۆۋ گوسۋدارستۆەننوگو ۋپراۆلەنيا ي ك ليۋديام، وسۋششەستۆليايۋششيم گوسۋدارستۆەننىە فۋنكتسي.
ۆ بولەە شيروكوم سمىسلە ەتو ۋجە پياتىي ترەند رازۆيتيا پوستكريزيسنوگو ميرا - پوۆىشەنيە ترەبوۆاني ك كاچەستۆۋ چەلوۆەچەسكوگو كاپيتالا ۆ تسەلوم.
بەز زناچيتەلنىح ينۆەستيتسي ۆ چەلوۆەچەسكي كاپيتال نيكاكايا ەكونوميكا نە سموجەت ۋسپەشنو رازۆيۆاتسيا. ەششە ۆ 1943 گودۋ ۋينستون چەرچيلل گوۆوريل، چتو "يمپەريامي بۋدۋششەگو بۋدۋت يمپەري ۋما".
كاك پوكازىۆاەت وپىت ستران يۋگو-ۆوستوچنوي ازي، وتستاۆانيە ۆ وبلاستي رازۆيتيا چەلوۆەچەسكوگو كاپيتالا پرەودولەۆاەتسيا ۆ كوروتكيە سروكي. سەگودنيا 14 يز 25 سامىح كونكۋرەنتوسپوسوبنىح ينفورماتسيوننىح كومپاني ميرا بازيرۋيۋتسيا ۆ ازي.
سترانى، كوتورىە سەگودنيا نە يمەيۋت ۆىسوكيح كونكۋرەنتنىح پرەيمۋششەستۆ، ۆ بليجايشەم بۋدۋششەم نە سموگۋت ۋسپەشنو سوپەرنيچات نا رىنكە ۆ سفەرە ناۋچنىح يسسلەدوۆاني، يننوۆاتسي ي ۆىسوكيح تەحنولوگي.
تاكيم وبرازوم، ناسكولكو كاچەستۆەننىم بۋدەت ۋروۆەن زدوروۆيا، ينتەللەكتا ي وبرازوۆانيا كاجدوگو گراجدانينا، ناستولكو ۆىسوكوي وكاجەتسيا كونكۋرەنتوسپوسوبنوست گوسۋدارستۆا ۆ سيستەمە ميروۆوگو سووبششەستۆا.
يا پەرەچيسليل ليش وچەۆيدنىە ترەندى پوستكريزيسنوگو رازۆيتيا ميرا.
جيزن منوگووبرازنا ي سلوجنا، ي مى دولجنى ۆسەگدا بىت گوتوۆى ك تومۋ، چتو ناس جدەت.
كاكيە جە مەرى سلەدۋەت پرەدپرينيات نام؟

V. ينتەللەكتۋالنايا ناتسيا
پەرەد كازاحستانوم ستويت زاداچا فورسيروۆاننوي مودەرنيزاتسي ەكونوميكي، پەرەحود وت سىرەۆوي ك يندۋستريالنوي.
ۆ ناستوياششەە ۆرەميا زاۆەرشاەتسيا فورميروۆانيە پەرەچنيا ينۆەستيتسيوننىح پروەكتوۆ رەسپۋبليكانسكوگو زناچەنيا.
ۆسەگو ەتو 97 پروەكتوۆ نا وبششۋيۋ سۋممۋ 7,5 تريلليونوۆ تەنگە. پريچەم 26 پروەكتوۆ نا سۋممۋ 380 ميللياردوۆ تەنگە پلانيرۋەتسيا زاۆەرشيت ۋجە دو كونتسا تەكۋششەگو گودا. ەتو نوۆىە پرەدپرياتيا، نوۆىە وبەكتى وبرازوۆانيا ي مەديتسينى.
مى پريۆلەكاەم پەرەدوۆىە تەحنولوگي يز رازۆيتىح گوسۋدارستۆ، سوزداەم سوۆمەستنىە پرويزۆودستۆا، پوددەرجيۆاەم يننوۆاتسيوننىە پروەكتى. نو ەتوگو نەدوستاتوچنو، ەسلي مى حوتيم ۆويتي ۆ كلۋب رازۆيتىح ستران س ۋستويچيۆوي ەكونوميكوي. دا ي سۋپەرپەرەدوۆىە تەحنولوگي نام نيكتو پروستو تاك نە داەت.
كازاحستانۋ نەوبحوديما ينتەللەكتۋالنايا رەۆوليۋتسيا، كوتورايا پوزۆوليت پروبۋديت ي رەاليزوۆات پوتەنتسيال ناشەي ناتسي.
ك سوجالەنيۋ، پروفەسسي ۋچەنوگو، ينجەنەرا، پەداگوگا پەرەستالي بىت پرەستيجنىمي. ليۋدي ستالي مەنشە چيتات، سوزداۆات نوۆىە زنانيا. دليا منوگيح تسەليۋ ستالو زارابوتات دەنگي ليۋبىم سپوسوبوم.
كونەچنو، نادو يمەت سرەدستۆا، چتوبى جيت. نو كاك گوۆوريل ارتۋر شوپەنگاۋەر، بولشوي دوستاتوك يلي ۆلاست نە سپوسوبنى سدەلات چەلوۆەكا سچاستليۆىم. ۆ كاجدوم يز تاكيح ليۋدەي "سكرىۆاەتسيا توت جە بەدنياك س ەگو زابوتوي ي نۋجدوي".
تەپەر ناشا زاداچا - يزمەنيت وتنوشەنيە كازاحستانتسەۆ ي، ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد مولودەجي، ك وبرازوۆاننوستي، ك ينتەللەكتۋ، سلۋجەنيۋ رودينە ي نارودۋ.
ۆ سشا ي ەۆروپە ۋچەنىح - نوبەلەۆسكيح لاۋرەاتوۆ پوچيتايۋت نە تولكو زا يح ترۋدى ي وتكرىتيا. وني سلۋجات ەتالونوم دليا ۆسەح. يح پريمەر پوكازىۆاەت مولودەجي، چتو ۋسەرديە، ترۋد ي تالانت ۆسەگدا ۆەدۋت ك ۋسپەحۋ.
نام نەوبحوديمو سوزدات يادرو ناتسيونالنوگو ينتەللەكتا، نام نۋجنى ەرۋديروۆاننىە ليۋدي، سپوسوبنىە كونكۋريروۆات نا مەجدۋنارودنوم ۋروۆنە.
ۆسە ەتو يا يمەل ۆ ۆيدۋ، كوگدا نا ۆسترەچە س "بولاشاكوۆتسامي" پرەدلاگال پروەكت "ينتەللەكتۋالنايا ناتسيا - 2020".
ۆ ەگو وسنوۆە لەجات تري اسپەكتا.
پەرۆوە. پرورىۆ ۆ رازۆيتي سيستەمى وبرازوۆانيا كازاحستانا.
سەگودنيا ۆاجنو ۆزگليانۋت نا وبرازوۆاتەلنىە پروتسەسسى كاك موجنو شيرە. كاجدومۋ چەلوۆەكۋ نادو پريۆيت ۋمەنيە دەلات، ۋمەنيە ۋچيتسيا، ۋمەنيە جيت، ۋمەنيە جيت ۆمەستە ۆ سوۆرەمەننوم ميرە. ەتو "چەتىرە ستولپا وبرازوۆانيا", سفورمۋليروۆاننىە يۋنەسكو.
دولگيە گودى گلاۆنوي پروبلەموي ناشەگو وبرازوۆانيا بىل دوستۋپ ك ينفورماتسي. ستارشەە پوكولەنيە پومنيت دليننىە وچەرەدي زا كنيگامي، كونسپەكتى ۆ تىسياچۋ سترانيتس، كوللەكتيۆنىە چتەنيا.
تەپەر سيتۋاتسيا ستالا درۋگوي. ەكسپەرتى پودسچيتالي، چتو ۆ 2006 گودۋ ۆ گلوبالنوم ماسشتابە بىلو پرويزۆەدەنو ۆ 3 ميلليونا راز بولشە وبەما ينفورماتسي، چەم ەتو بىلو ۆو ۆسەح كوگدا-ليبو ناپيساننىح كنيگاح. ۆ پەچاتنوم فورماتە ەتو 12 ستوپوك كنيگ ۆىسوتوي وت زەملي دو سولنتسا. پو پروگنوزام ۆ 2010 گودۋ ەتوت وبەم ينفورماتسي ۋۆەليچيتسيا ەششە ۆ شەست راز. ۆ تاكوم وبەمە ينفورماتسي موجنو پوتەرياتسيا.
پوەتومۋ پەرۆوستەپەننايا زاداچا سوۆرەمەننوي سيستەمى وبرازوۆانيا - ەتو پودگوتوۆكا ليۋدەي، وبلادايۋششيح كريتيچەسكيم مىشلەنيەم ي سپوسوبنىح وريەنتيروۆاتسيا ۆ ينفورماتسيوننىح پوتوكاح.
دوشكولنوە ي ناچالنوە وبرازوۆانيە دولجنو سفورميروۆات ستارتوۆىي ينتەللەكتۋالنىي پوتەنتسيال ي حوروشەە زدوروۆە مولودىح كازاحستانتسەۆ. يح دولجنى وتليچات پىتليۆىي ۋم، بەزگرانيچنوە ليۋبوپىتستۆو ي جيزنەننايا ەنەرگيا.
سرەدنەە وبرازوۆانيە وتۆەچاەت زا ۆوسپيتانيە اكتيۆنوي، وبرازوۆاننوي ي ناتسەلەننوي نا ۋسپەح ليچنوستي. شكولنيكي دولجنى ۋسۆويت يستينۋ - "نيكوگدا نە پەرەستاۆاي ناچينات، نيكوگدا نە ناچيناي پەرەستاۆات".
ۆ ەتوم گودۋ پو موەمۋ پورۋچەنيۋ وتكرىليس پەرۆىە ينتەللەكتۋالنىە شكولى - ۆ استانە ي سەميپالاتينسكە. دو 2011 گودا تاكيە شكولى بۋدۋت وتكرىتى ۆ كاجدوم رەگيونە سترانى. يح زاداچا - نايتي ودارەننىح دەتەي، سفەرۋ يح تالانتوۆ ي ناچات يح تسەلەۆۋيۋ پودگوتوۆكۋ. وني ۋ ناس ەست.
وسنوۆنوي اكتسەنت ۆ ەتيح شكولاح بۋدەت سدەلان نا يزۋچەني توچنىح ي ەستەستۆەننىح ناۋك، رازۆيتي كريتيچەسكوگو ي كرەاتيۆنوگو مىشلەنيا.
يا جدۋ وت ەتيح شكول بولشيح رەزۋلتاتوۆ. وني دولجنى ستات فۋندامەنتوم دليا ۆوسپيتانيا ينتەللەكتۋالنوي ەليتى كازاحستانا.
ۆىپۋسكنيكي ەتيح شكول دولجنى يمەت ۆوزموجنوست ۋچيتسيا ۆ ليۋبوم ۋنيۆەرسيتەتە ميرا.
نو ەتو نە زناچيت، چتو مى نە بۋدەم رازۆيۆات درۋگيە شكولى. وسوبوە زناچەنيە يمەەت ۆوپروس سەلسكوگو وبرازوۆانيا.
يا وبراششايۋس ك مولودىم پەداگوگام - پەرەەزجايتە نا سەلو. مى وبيازانى پرەودولەت ەگو وتستاۆانيە وت گورودسكوي شكولى، ۆ توم چيسلە زا سچەت مەتوديك ديستانتسيوننوگو وبۋچەنيا.
ينتەللەكتۋالنىە شكولى "بولاشاك", نوۆىي مەجدۋنارودنىي ۋنيۆەرسيتەت ۆ استانە - ۆوت ۆاجنەيشيە ەلەمەنتى، كوتورىە پريزۆانى پريبليزيت ناشۋ وبرازوۆاتەلنۋيۋ سيستەمۋ ك ميروۆىم ستاندارتام.
مەجدۋنارودنىي ۋنيۆەرسيتەت ميروۆوگو ۋروۆنيا، وتكرىتيە كوتوروگو پلانيرۋەتسيا ۆ سلەدۋيۋششەم گودۋ ۆ استانە، بۋدەت گوتوۆيت ينجەنەرنىە ي تەحنيچەسكيە كادرى، سپەتسياليستوۆ پو گەنەتيكە، بيوحيمي، فيزيكە. ۆ نەم بۋدۋت رابوتات سوۆرەمەننىە لابوراتوري، ناتسيونالنىي تسەنتر بيوتەحنولوگي ي رياد درۋگيح.
بولشيە نادەجدى مى سۆيازىۆاەم س دەۆياتيۋ ناتسيونالنىمي ۋنيۆەرسيتەتامي ۆو گلاۆە س كازنۋ، كيمەپوم ي كبتۋ.
وني دولجنى ستات ستانوۆىم حرەبتوم وتەچەستۆەننوگو ۆىسشەگو وبرازوۆانيا.
ودنيم سلوۆوم، مى رەشيتەلنو ناستروەنى ۆ پرەدستوياششيە گودى وسۋششەستۆيت پرورىۆ ۆ سيستەمە وبرازوۆانيا.
ۆتوروي اسپەكت پروەكتا "ينتەللەكتۋالنايا ناتسيا" - رازۆيتيە ناۋكي ي پوۆىشەنيە ناۋچنوگو پوتەنتسيالا سترانى. ناۋكا دولجنا بىت وسنوۆوي يننوۆاتسيوننوي ەكونوميكي.
ۆ 1990-ح گوداح ناشي ناۋچنىە ينستيتۋتى وكازاليس ۆ تياجەلەيشەم پولوجەني. ناچينايا س 2000 گودا، سيتۋاتسيا ستالا مەنياتسيا.
زا پوسلەدنيە پيات لەت فينانسيروۆانيە كازاحستانسكوي ناۋكي ۋۆەليچيلوس پوچتي ۆ 4 رازا ي سوستاۆيلو ۆ تەكۋششەم گودۋ 18,5 ميللياردوۆ تەنگە. رەاليزۋەتسيا گوسۋدارستۆەننايا پروگرامما رازۆيتيا ناۋكي دو 2012 گودى.
بلاگوداريا ەتومۋ كازاحستان نا 13 پوزيتسي ۋلۋچشيل سۆوە مەستو ۆ رەيتينگە گلوبالنوي كونكۋرەنتوسپوسوبنوستي پو يندەكسۋ "يننوۆاتسيوننوە رازۆيتيە".
نو كازاحستانسكايا ناۋكا پوكا ەششە دالەكا وت كونكرەتنىح پوترەبنوستەي ناشەي ەكونوميكي. رەزۋلتاتى منوگيح ناۋچنىح يسسلەدوۆاني سلابو ۆوسترەبوۆانى بيزنەسوم. ۆ سرەدنەم نا 100 كازاحستانسكيح ۋچەنىح پريحوديتسيا ليش ودنا ناۋچنايا ستاتيا، وپۋبليكوۆاننايا زا رۋبەجوم. تولكو ودين - دۆا يز 15 تىسياچ ۋچەنىح پولۋچايۋت مەجدۋنارودنىە پاتەنتى.
پوەتومۋ ۆاجنو يزمەنيت نە تولكو مودەل ۋپراۆلەنيا، نو ي وتنوشەنيە ساميح ۋچەنىح ك سۆوەي دەياتەلنوستي.
نەداۆنو يا پروۆەل سوۆەششانيە پو ۆوپروسام رازۆيتيا ناۋكي، گدە پرينيات رياد كونكرەتنىح مەر.
بۋدۋت وپتيميزيروۆانى فۋنكتسي ۆسەح كليۋچەۆىح ۋچاستنيكوۆ ناۋچنوي سيستەمى.
پو دەيستۆۋيۋششەي سيستەمە تولكو زاياۆكا نا پولۋچەنيە فينانسيروۆانيا ناۋچنوگو پروەكتا پروحوديلا مينيمۋم 5 ستۋپەنەي - رۋكوۆودستۆو ينستيتۋتا، ناۋچنىي تسەنتر، كوميتەت پو ناۋكە، وتراسلەۆوە مينيستەرستۆو، پراۆيتەلستۆو.
سەيچاس ليشنيە زۆەنيا سوكراششايۋتسيا. ۋچەنىە بۋدۋت نەپوسرەدستۆەننو وبراششاتسيا زا فينانسيروۆانيەم ۆ سپەتسياليزيروۆاننىە ناۋچنىە سوۆەتى.
زا نيمي بۋدەت زاكرەپلەنا فۋنكتسيا وتبورا ناۋچنىح پروەكتوۆ ي پرينياتيە رەشەني و ۆىداچە گرانتوۆ.
زا مينيستەرستۆوم وبرازوۆانيا ي ناۋكي ي كوميتەتوم ناۋكي سوحرانيتسيا ادمينيستراتيۆنايا فۋنكتسيا وبەسپەچەنيا فينانسوۆىح، ماتەريالنىح ي تەحنيچەسكيح اسپەكتوۆ.
تاكجە ۆۆوديتسيا نوۆايا سيستەما فينانسيروۆانيا ناۋچنوي دەياتەلنوستي، كوتورايا بۋدەت سوستويات يز ترەح كومپونەنتوۆ - بازوۆوگو، پروگراممنو-تسەلەۆوگو ي گرانتوۆوگو.
ۆسە راسحودى نا ناۋچنىە تسەلي ۆىۆودياتسيا يز سيستەمى گوسۋدارستۆەننىح زاكۋپوك. پراۆيتەلستۆوم رازراباتىۆايۋتسيا مەرى پو پريۆلەچەنيۋ بيزنەس-سترۋكتۋر ك فينانسيروۆانيۋ نيوكر.
كاك ۆيديتە، گوسۋدارستۆو پرينيماەت ۆسە نەوبحوديمىە مەرى دليا رازۆيتيا ناۋكي. نو ۆسە ەتو بۋدەت ناپراسنىم، ەسلي نە بۋدەت كۆاليفيتسيروۆاننىح كادروۆ.
پوەتومۋ يا وبراششايۋس ك مولودەجي - سترانە نۋجنى تالانتليۆىە ۋچەنىە، رابوتايۋششيە ۆ سامىح پەرەدوۆىح ناۋچنىح وبلاستياح. يديتە ۆ ناۋكۋ، دەرزايتە، رەاليزۋيتە سۆوي يسسلەدوۆاتەلسكي تالانت!
سەيچاس دليا كازاحستانا ەست بولشيە ۆوزموجنوستي. ۆ تسەلوم ۆ پرەدستوياششي پەريود سلەدۋيۋششيە چەتىرە ناپراۆلەنيا وكاجۋت بولشوە ۆليانيە نا ناۋچنو-تەحنولوگيچەسكۋيۋ كارتينۋ ميرا.
پەرۆوە - بيوتەحنولوگي ي بيوحيميا. ەتو ۆاجنوە ناپراۆلەنيە پوددەرجانيا پرودوۆولستۆەننوي بەزوپاسنوستي، ۋكرەپلەنيا يممۋننوي سيستەمى چەلوۆەكا، سوزدانيا ينتەللەكتۋالنىح سيستەم. پوەتومۋ سەيچاس مى سوزدالي ناتسيونالنىي تسەنتر بيوتەحنولوگي ۆ استانە.
ۆتوروە - ەكوەنەرگەتيكا. ەتو - ۆوزوبنوۆلياەمىە يستوچنيكي ەنەرگي، "زەلەنايا ەنەرگەتيكا", توپليۆنىە ەلەمەنتى، سۆەرحپروۆودنيكي، ۋلاۆليۆانيە ي حرانەنيە دۆۋوكيسي ۋگلەرودا، يستوچنيكي سۆەتا س نيزكيم پوترەبلەنيەم ەنەرگي.
ترەتە - ەكولوگيا. بۋدۋت اكتيۆنو رازۆيۆاتسيا تەحنولوگي ۋمەنشەنيا ۆىبروسوۆ پارنيكوۆىح گازوۆ، وچيستكي ۆودى، بىستروگو راسپوزناۆانيا رازليچنىح بيوسۋبستانتسي، ۆنەدرەنيا بيورازلاگاەمىح پلاستيكوۆ، سوزدانيا باكتەري، ۋنيچتوجايۋششيح زاگريازنيتەلەي وكرۋجايۋششەي سرەدى.
چەتۆەرتوە - انتيەيدجينگ (انتيستارەنيە). ەتو يسسلەدوۆانيا پرودلەنيا جيزني ي ومولوجەنيا.
كاك بى سلوجنو نە ۆىگليادەلي ەتي يسسلەدوۆانيا، چەلوۆەچەستۆو رانو يلي پوزدنو رەشيت ۆسە ەتي ۆوپروسى. پوچەمۋ بى ي ناشيم ۋچەنىم نە زانياتسيا ەتيمي پروبلەمامي چەلوۆەچەستۆا؟ رازۆە ەتو نە ۆدوحنوۆليايۋششيە زاداچي دليا مولودىح؟
ترەتي اسپەكت پروەكتا "ينتەللەكتۋالنايا ناتسيا" - ەتو رازۆيتيە سيستەمى يننوۆاتسي.
يز ودنوگو مەگاۆاتتا ەلەكتروەنەرگي ي ودنوي توننى جەلەزنوي رۋدى ۆ سشا سدەلالي بى 10 كومپيۋتەروۆ، ۆ سسسر - 10 رەلسوۆ، ا ۆ افگانيستانە - ۆووبششە نيچەگو. ۆسە پروستو - چتوبى پولزا وت يمەيۋششيحسيا رەسۋرسوۆ بىلا ماكسيمالنوي، نۋجنى تەحنولوگي، نوۋ-حاۋ.
فرەنسيس بەكون گوۆوريل: "زنانيە - سيلا، تولكو توگدا، كوگدا ونو پرينوسيت پولزۋ سترانە ي نارودۋ". ناۋچنو-تەحنولوگيچەسكي پروگرەسس بەسپولەزەن، ەسلي نە پرينوسيت ەكونوميچەسكۋيۋ پولزۋ.
يننوۆاتسيا - ەتو ۆسەگدا ۆسترەچا يدەي ي بيزنەسا، كوتورايا پريۆوديت ك وسيازاەمومۋ روستۋ پرويزۆودستۆا توۆاروۆ، رەزكومۋ ۋۆەليچەنيۋ پريبىلي ي كونكۋرەنتوسپوسوبنوستي.
سەگودنيا كازاحستانۋ ترەبۋەتسيا "ۆزرىۆ" يننوۆاتسيوننوي دەياتەلنوستي. بيزنەس دولجەن يسكات پەرسپەكتيۆنىە پروەكتى، اداپتيروۆات ي رابوتات ناد يح رەاليزاتسيەي.
ۆ رازۆيتىح ستراناح مالىي بيزنەس وبەسپەچيۆاەت بولەە 50 پروتسەنتوۆ ۆسەح يننوۆاتسي ي 70 پروتسەنتوۆ رابوچيح مەست! نوسيتەلي يننوۆاتسيوننىح يدەي، تۆورتسى يننوۆاتسي، بۋد تو كومپاني يلي وتدەلنىە ۋچەنىە، دولجنى ستات گەرويامي دنيا. و نيح دولجنى پوستوياننو راسسكازىۆات سرەدستۆا ماسسوۆوي ينفورماتسي.
ۆ وبششەستۆە دولجەن دومينيروۆات يننوۆاتسيوننىي، كرەاتيۆنىي تيپ پوۆەدەنيا.
ۆسە كومپاني سترانى، وسوبەننو ينۆەستورى، دولجنى نا زاكونوداتەلنوم ۋروۆنە بىت وبيازانى ۆىدەليات سرەدستۆا يز چاستي سۆوەي پريبىلي نا يننوۆاتسي، ناۋچنىە رازرابوتكي ي وبۋچەنيە سوترۋدنيكوۆ.
ۆ كازاحستانە پرينيات زاكون "و گوسۋدارستۆەننوي پوددەرجكە يننوۆاتسيوننوي دەياتەلنوستي".
يا پوستاۆيل پەرەد پراۆيتەلستۆوم زاداچۋ اكتيۆيزيروۆات يننوۆاتسيوننۋيۋ دەياتەلنوست. پرەجدە ۆسەگو، نەوبحوديمو سوزدات كومپلەكسنۋيۋ سيستەمۋ ترانسفەرتا تەحنولوگي ي زناني.
سلەدۋەت سفورميروۆات ەففەكتيۆنۋيۋ سيستەمۋ ۋپراۆلەنيا يننوۆاتسيوننو-تەحنولوگيچەسكيم رازۆيتيەم. دليا ەتوگو ۆ وتراسلەۆىح مينيستەرستۆاح ي ناتسكومپانياح ۆاجنو سوزدات ناۋچنو-تەحنيچەسكيە پودرازدەلەنيا، نازناچيت وتۆەتستۆەننىح دليا پروۆەدەنيا اناليزا ۆسەح رەاليزۋەمىح ي پلانيرۋەمىح پروەكتوۆ.
ۆاجنو پرودولجيت اكتيۆنوە ۆىسترايۆانيە يننوۆاتسيوننوي ينفراسترۋكتۋرى - زاۆەرشيت سترويتەلستۆو پاركا ينفورماتسيوننىح تەحنولوگي ۆ الماتى، سوزدات رەگيونالنىە تەحنوپاركي ي يندۋستريالنىە زونى.
تاكوۆا سۋت پروەكتا "ينتەللەكتۋالنايا ناتسيا - 2020", ناپراۆلەننوگو نا فورميروۆانيە نوۆوي گەنەراتسي كازاحستانتسەۆ. بەز ەتوگو مى نە سموجەم پرەۆراتيت كازاحستان ۆ سترانۋ س كونكۋرەنتوسپوسوبنىم چەلوۆەچەسكيم كاپيتالوم.
يا سەگودنيا وبراششايۋس كو ۆسەم ۋچەنىم، پەداگوگام ي ستۋدەنتام، پرينيات اكتيۆنوە ۋچاستيە ۆ ەگو رەاليزاتسي. ۆمەستە مى دوبەمسيا ۆسەح پوستاۆلەننىح تسەلەي ي سوزداديم ينتەللەكتۋالنۋيۋ ناتسيۋ ۆ كازاحستانە.

قادىرلى جاس ۇرپاق!
ۇلتتىڭ ءۇمىتى - سەندەرسىڭدەر. سانالى دا ساپالى، ءبىلىمدى دە بەلسەندى جاستارى بار ەلدىڭ قاشاندا ەڭسەسى بيىك، بولاشاعى زور بولماق. سوندىقتان ەلدىڭ ەرتەڭگى باقىتى سەندەردىڭ قولدارىڭدا دەپ مەن ايتا الامىن.
ايتسە دە، باقىت ەشبىر جاندى ءوزى ىزدەپ كەلمەيتىنى بەلگىلى. باق-داۋلەت، بارشا يگىلىك ادامنىڭ ءوز قولىمەن جاسالادى.
ءار زاماننىڭ ءوزىنىڭ ارتىقشىلىعى مەن قيىنشىلىعى دا بولادى.
قازىرگى باسەكە زامانىندا قاجىر-قايراتىڭ، ىنتا-جىگەرىڭ، تىنىمسىز ىزدەنىسىڭ بولماسا، كوشتەن قالۋ وپ-وڭاي.
دانىشپان اقىن شاكارىم بابالارىڭ "قۇبىلعان الەم جارىسى. اقىلدى جاننىڭ تابىسى" دەپ بەكەر ايتپاعان.
ەندەشە، جاستارعا جۇكتەلەتىن مىندەت تە ۇلكەن.
بۇگىندە ەلىمىزدىڭ دامۋ ساتىسى ماڭىزى ۇلكەن مەجەلى تۇستا تۇر. الدىمىزدا قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىعى مەرەكەسى كەلە جاتىر.
ءبىز قازىر بۇل مەجەگە ىرگەمىزدى نىعايتىپ، كۇش-قۋاتىمىزدى ارتتىرىپ، جەتىلگەن مەملەكەت رەتىندە كەلىپ تۇرمىز. الەمدى قالتىراتقان قاراجات داعدارىسىنا بايلانىستى قيىندىقتاردىڭ بەتىن قايتارا بىلدىك. قازاقستان - بۇكىل الەم سىيلايتىن جانە ەسەپتەسەتىن بەدەلى بيىك ىرگەلى ەل بولدى.
مىنە، بۇگىنگى جاۋاپكەرشىلىكتى وسىنداي دارەجەدەگى ەلدىڭ يگىلىگىن ودان ءارى ەسەلەپ، وزىق ەلدەردىڭ قاتارىنان ورىن الۋ ءۇشىن سىزدەرگە زور مىندەت جۇكتەلەدى. الدىمىزدا بيىككە جەتەلەيتىن ۇلكەن ماقسات تۇر. بۇل، ارينە، وڭاي شارۋا ەمەس. بىراق، ءبىز بۇل مىندەتتى جۇزەگە اسىرا الامىز.
سەبەبى، ءبىز نە ىستەۋ كەرەك ەكەنىن بىلەمىز. ەلىمىزدى وركەندەتۋدىڭ بارلىق سالاسىن عىلىمي نەگىزدە قامتىعان ۇزاق مەرزىمدى جوسپارىمىز بار.
الىستان ويلاماعان جاقىننان ۋايىم تابادى دەگەن بار. ءبىز بولاشاعىمىزدى بولجاپ وتىرعان ەلمىز. ەندى تەك ۇمتىلىس كەرەك، ەڭبەك پەن قابىلەت كەرەك، ەڭ باستىسى، وتانعا دەگەن شەكسىز سۇيىسپەنشىلىگىمىز كەرەك.
جاستارعا ايتاتىنىم: باقىتتى ءومىردى باسقا جاقتان ىزدەمەڭدەر. اتا-بابالارىمىزدىڭ ايتىپ كەتكەن اسىل سوزدەرى ەستە بولۋ كەرەك. "وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا، ءوز ەلىڭدە ۇلتان بول" دەگەن وسيەت قالدىرعان. ءوز وتانىڭ بۇل دۇنيەدەگى ءجانناتىڭ مەن شۋاعىڭ. سوندىقتان بىلىمدەرىڭ مەن قايرات-جىگەرلەرىڭدى ءوز ەلدەرىڭنىڭ مۇددەسىنە جۇمساڭدار. تۋعان ەلىڭ داۋلەتتى، تۋعان جەرىڭ ساۋلەتتى بولسا، سەندەر دە اۋلەتتى، الەۋەتتى بولاسىڭدار. سول ءۇشىن مەنىڭ قاتارلاستارىم ەڭبەك ەتىپ كەلەدى. بۇل مىندەت سەندەردىڭ دە مويىندارىڭا تۇسەدى. سوندا ءوز ۇرپاقتارىڭدى ويلايتىن بولاسىڭدار. سوندىقتان وسى باستان قام جاساۋ كەرەك.
ەلىڭدى سۇيە بىلسەڭ، جان اياماي قىزمەت ەتە بىلسەڭ، ەلىڭ دە سەنى الاقانعا سالىپ ايالاي بىلەدى. وسىنى ۇمىتپاڭدار. تۋعان ەلدەرىڭنىڭ يگىلىگى ءۇشىن جانكەشتى قايرات قىلىپ، قازاقستاننىڭ ماقتانىشى بولۋلارىڭا تىلەكتەسپىن، جاس دوستار!
نامىستى ۇل-قىزىن ۇلىقتايتىن وتانىمىز امان بولسىن!
راحمەت!

 

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1909
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2004
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1677
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1513