سەنبى, 27 ءساۋىر 2024
قوعام 5102 11 پىكىر 30 قاراشا, 2023 ساعات 12:53

الماتىداعى شەتىن وقيعا: جاستاردىڭ تراگەدياسى

فوتو ©️ Tengrinews.kz

بۇگىن الماتىدا تاعى ءبىر سۇمدىق وقيعا بولدى. قالانىڭ ورتالىعىندا ورنالاسقان حوستەل ورتەنىپ، سالدارىنان 13 ادام باقيعا اتتاندى.

«كەلگەن بويدا 1-قاباتى جانە جەرتولەسى جاتاقحاناعا اينالعان 3 قاباتتى تۇرعىن ءۇيدىڭ جانىپ جاتقانى انىقتالدى. الدىن الا اقپارات بويىنشا ءورتتىڭ جالپى اۋدانى — 30 شارشى مەتر. قابىلدانعان شارالارمەن ءورت 06:22–دە جويىلدى»،-دەپ حابارلادى قالالىق توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى.

الماتى قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ مالىمەتىنشە، قايتىس بولعان 13 ادامنىڭ تورتەۋى – شەتەلدىك (رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ 2 ازاماتى جانە وزبەكستاننىڭ 2 ازاماتى), تاعى 9-ى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى.

حوستەلدەن 59 ادام ەۆاكۋاتسيالانىپ، 56-سى جاقىن ماڭداعى مەكتەپكە ۋاقىتشا ورنالاستىرىلدى. 3 ادام اۋراحاناعا جاتقىزىلدى.

الماتى قالالىق توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى نۇرلان اتىعاەۆ ەۆاكۋاتسيالانعان ادامداردىڭ كوبى — شەتەلدىكتەر ەكەنىن ايتتى.

حوستەل ءادي ءشارىپوۆ كوشەسىندەگى «Almaty Hostel» Halyk Bank مەنشىگىندەگى عيماراتتا ورنالاسقان، مۇنداعى ءبىر ورىن – 2000 مىڭ تەڭگەدەن باستالادى. حوستەلگە قونىستانعانداردىڭ دەنى – ستۋدەنتتەر مەن جاس جۇمىسشىلار، اراسىندا پاكىستان مەن ءۇندىستاننان كەلگەن مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى دە بار.

قايعىلى جاعدايعا بايلانىستى ءورت سەبەبىن تەكسەرۋ جانە ونىڭ سالدارىن جويۋ جونىندەگى ۇكىمەتتىك كوميسسيا قۇرىلدى. قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 292-بابىنا سايكەس قىلمىستىق ءىس تىركەلدى، شۇعىل جەلى ىسكە قوسىلدى.

الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى بەرگەن جاۋاپتا حوستەلدىڭ زاڭسىز قىزمەت ەتكەنىن جازادى.

الماتى اكىمدىگى:

«حوستەل ءبىر جارىم اي بۇرىن اشىلعان، ءۇي-جاي كەپىلگە قويىلعان مۇلىك رەتىندە Halyk Bank-كە تيەسىلى، بانك ونى جالعا بەرگەن. بۇل حوستەل الماتىداعى جوعارى وقۋ ورىندارىمەن ستۋدەنتتەردى ورنالاستىرۋ بويىنشا ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋم جاساماعان. ستۋدەنتتەردەن بۇل حوستەلدە تۇرۋعا ءوتىنىش تۇسكەن جوق، ستۋدەنتتەردى حوستەلگە ورنالاستىرۋ شارالارى جاسالماعان

ساۋلەت، قالا قۇرىلىسى جانە قۇرىلىس قىزمەتى تۋرالى» زاڭعا سايكەس ءۇي-جايلاردى قايتا جابدىقتاۋ كەزىندە رۇقسات قۇجاتتارىن الۋ كەرەك. ونىڭ ۇستىنە الماتىنىڭ قالالىق جوسپارلاۋ جانە ۋربانيستيكا باسقارماسى قايتا جابدىقتاۋعا ارنالعان باستاپقى رۇقسات قۇجاتتارىن (اپز، شەشىم) بەرمەگەن. دۇكەننەن حوستەلگە فۋنكتسيونالدىق ماقساتى وزگەرگەن كەزدە سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق، قۇرىلىس تالاپتارى مەن ءورت قاۋىپسىزدىگى ەرەجەلەرىن ورىنداۋى قاجەت»،-دەپ مالىمدەدى.

ەسكە سالساق، بىرنەشە جىل بۇرىن اقجول پارتياسى جاستاردى «جەرتولەلەردەن» قۇتقارىپ، ولارعا ادامعا لايىق، مەيلى شاعىن كولەمدى بولسا دا، جەكە باسپاناسىنا قول جەتكىزۋ مۇمكىندىگىن بەرۋ ءۇشىن «قولجەتىمدى جاتاقحانالار» سالۋعا باستاما كوتەرگەن بولاتىن. بىراق جوبا ۇكىمەت تاراپىنان قولداۋ تاپپادى. بۇل تۋرالى Abai.kz پورتالىندا جازعان ەدىك. 

ءماجىلىس دەپۋتاتى ازات پەرۋاشەۆ اپاتتى ورتكە بايلانىستى پىكىر ءبىلدىرىپ، جاتاقحانالار سالۋ تۋرالى باستاماسىن ەسكە الدى:

«ماجىلىستە تۇرعىن ءۇي ماسەلەسى جونىندە زاڭ جوباسى تالقىلانعاندا،  ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس ءمينيسترى قانات شارلاپاەۆ «بۇكىل ەلدى تۇرعىن ۇيمەن قامتي المايمىز» دەپ اشىق ايتتى. 2017 جىلى مەن وسى تۋرالى ايتقان ەدىم جانە جاتاقحانا سالۋ تۋرالى باستامانى ۇسىندىم. بىراق كوبىسى ونى تۇسىنگەن جوق، اسىرەسە، ءورىستىلدى جۋرناليستەر حايپ جاسادى، مازاق قىلدى. ال ەندى سونىڭ زاردابىن كورىپ وتىرمىز. سودان بەرى 6 جىل ءوتتى. ۇكىمەت سونى ەندى عانا اشىق مويىنداپ وتىر. ءبىراز ۋاقىت بۇرىن كەڭ بولماسا دا، الەۋمەتتىك قولجەتىمدى، ارزان ۇيلەر سالىنا باستاعاندا، قازىر ماسەلە ءبىرشاما شەشىلەر ەدى. ەندى جاتاقحانا جەتپەگەننەن كەيىن ستۋدەنتتەر دە قازا تاۋىپ وتىر»،-دەدى دەپۋتات.

جۋرناليست، ساياساتتانۋشى نۇرگەلدى ابدىعاني:

«الماتىداعى تراگەديانى ەستىپ، ويىم سان-ساققا جۇگىرىپ وتىر. كوپ اڭگىمە ايتۋعا بولادى. حالىقتىڭ تۇرمىستىق جاعدايىنان تارتىپ، ەلدەگى ەكونوميكالىق ساياساتتىڭ كەم-كەتىگىن جىپكە تىزەرگە بولار.

بىراق، ايتقاننان نە؟!.

الماتىداعى ستۋدەنتتەر ءومىرى جايلى قىسقا ايتا كەتەيىن: الماتى جىلدا ستۋدەنتتەرگە لىق تولاتىن قالا. قازاقستاننىڭ ءار ايماعىنان الماتىعا اعىلىپ جاتقان ونداعان مىڭ ستۋدەنتتى تۇگەل جاتاقجايمەن قامتي المايدى، بيلىكتىلەر. سونان "جەتىم بۇرىشتىڭ" جۇمىسى جۇرەدى. كۇز كەلدى، بولدى، الماتىدا پاتەر باعاسى اسپاندايدى. بايقۇس ستۋدەنتتەر قايتسىن، سودان حوستەل جاعالايدى. جەتىسكەننەن ەمەس، جەتپەگەننەن! جاتاقحانا جەتپەگەننەن. شاكىرتاقى مەن ۇيدەن الاتىن اقشاسى الماتىدا ءومىر سۇرۋگە جەتپەگەننەن! پاتەرپۇلعا تەڭگە جەتپەگەننەن!

وسىنى ءبىز 2015-2016 جىلدارى كوتەردىك. الماتىنىڭ بۇرىش-بۇرىشىن جاياۋلاتىپ ءجۇرىپ، بازارلاردىڭ ارتتارىنداعى باراكتاردى تەگىس ارالادىق. قۋىقتاي لاشىقتاردى پانالاپ جۇرگەن ەڭبەكشى قازاققا ۇكىمەت ارزان ءۇي بەرسىن دەدىك. قولجەتىمدى جاتاقحانا، ارەندالىق تۇرعىن ۇيلەر سالۋىن دابىل قاعىپ ايتتىق. سول كەزدە ماجىلىستە جالعىز ادام نازار اۋداردى. ازات پەرۋاشەۆ مىرزا بىزبەن جولىعىپ، ماجىلىستە ماسەلە كوتەردى. تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنىڭ باسشىلارىمەن دە جولىقتىردى. ولار دا بۇل يدەيانى قولداعان ەدى. ارزان ارەندالىق تۇرعىن ۇيلەردى سالۋ كەرەكتىگىن ايتتى. سوندا قوعامنىڭ ورىس ءتىلدى توپتارى پەرۋاشەۆتى جەردەن الىپ، جەرگە سالدى. "اجەتحاناسى ورتاقتۇي سال دەيدى", - دەدى. ولاردىڭ بۇل ءىسى "اش بالا توق بالامەن وينامايدىنىڭ" كەرى بولدى. سول ۋاقىتتا (قازىر دە) سول ارزان ارەندالىق ۇيلەر كەرەك ەدى جاڭاعى باراكتاردىڭ تۇرعىندارىنا. كەيىن ۇكىمەت بۇل ۇسىنىستى قابىلداماي قويدى. سەبەبى جاڭاعى جاسالعان اقپاراتتىق شابۋىلدىڭ كۇشى باستى.

بۇل نەگىزگى بۇگىن حوستەلدە قازا تاپقان ستۋدەنتتەرگە ابدەن كەرەك جوبا ەدى. ايلىعى از، باسپاناسى جوق قازاققا ارەندالىق تۇرعىن ۇيلەردى سالىپ بەرۋ ارقىلى ولاردىڭ ءوز تۇرعىن ۇيلەرىن الۋعا (كاپيتال جيناۋعا) مۇمكىندىك بەرىلەتىن ەدى.

بۇگىن بۇل ماسەلەنىڭ قانشالىقتى وزەكتى بولعانىنا وسىنداي وكىنىشتى جاعدايدا تاعى دا ءبىر مارتە كوز جەتكىزىپ وتىرمىز...»،-دەپ جازدى الەۋمەتتىك جەلىدە.

ءماجىلىس دەپۋتاتى اسحات ايماعامبەتوۆ:

«ستۋدەنتتەرىمىزدى جاتاقحانامەن قامتاماسىز ەتۋ مىندەتى – وتە ماڭىزدى ماسەلە. سوڭعى بىرنەشە جىلدا ستۋدەنتتىك جاتاقحانالاردا 30 مىڭنان استام جاڭا ورىن پايدالانۋعا بەرىلدى. بۇل جۇمىستى جالعاستىرۋ قاجەت. ءبىز ءبىر كەزدەرى بارلىق جوو-لار مىندەتتى تۇردە باسقا قالالاردان كەلەتىن ستۋدەنتتەردى تۇراتىن جەرمەن قامتاماسىز ەتۋى كەرەك دەگەن نورمانى بەلگىلەدىك.ەگەر ولار بۇل نورمالاردى ورىنداماسا، مينيسترلىك باسقا شارالار قابىلداۋى، جازالاۋى، ليتسەنزيالارىن قايتارىپ الۋى مۇمكىن.

مۇندا قاۋىپسىزدىك ماسەلەسى مىندەتتى تۇردە ءبىرىنشى ورىندا تۇرۋى كەرەك. بۇل جاتاقحانالاردىڭ بارلىعى قاۋىپسىزدىك تالاپتارىنا ساي بولۋى كەرەك»،-دەدى دەپۋتات.

سۋرەتتەر: اشىق دەرەككوزدەن

Abai.kz

11 پىكىر