پاتريوتيزم دەگەن ۇعىمدى ءار ادام ارقالاي تۇسىنەدى. دەگەنمەن دە ەلىڭە، وتانىڭا، وتباسىڭا ءتىپتى اينالاڭا دەگەن ىستىق ىقىلاستى پاتريوتتىق سەزىممەن ۇشتاستىرىپ جاتامىز. ءپاتريوتيزمنىڭ ءمانى مەن ماعىناسىن سارالاۋ ماقساتىندا كوپشىلىككە «ءسىز پاتريوتسىز با؟» دەگەن سۇراقتى قويىپ كوردىك.

پاتريوتتىق سەزىم بارىمىزدە بار

ماحامەت قىرعىزاقىنۇلى، زەينەتكەر:

- قازاقستاندا مەكەن ەتەتىن ءاربىر ادام ءوزىن پاتريوتپىن دەپ ساناۋى كەرەك. ولاي دەيتىن سەبەبىم، ءبىز تاۋەلسىز ەلدىڭ تۇرعىنىمىز. اتا-بابامىز اڭساعان ازاتتىققا قول جەتكىزدىك. ءبىزدىڭ ارىستارىمىز، تاۋەلسىز ەل بولۋىمىز ءۇشىن قانشاما كۇرەستى. قيىن ۋاقىتتاردا ەلى ءۇشىن جانىن بەردى. بولاشاق ۇرپاق ولاردىڭ ەڭبەگىن ماڭگى ۇمىتپاسا دەيمىن. ولار ەلىن سۇيگەن ازاماتتار. قازىر ءبىز تاۋەلسىز ەلمىز. ءوز شەكارامىز، تۋىمىز بەن ەلتاڭبامىز بار. بەيبىت كۇننىڭ استىندا تىنىشتىقتا  ومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. وسىنداي ەلدىڭ ازاماتى ەكەنىمىزدى ماقتان تۇتىپ، نەگە پاتريوتتىق سەزىمدى ارتتىرمايمىز. ەلىمىز قانشاما قيىن كەزەڭدى باسىنان وتكەردى. زەينەتكەر رەتىندە ايتارىم، وسى قيىن كەزەڭدەردەن ەلىمىز سۇرىنبەي ءوتتى. بولاشاققا قاراي ۇمتىلىپ كەلەمىز. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ساياساتىمەن ءبىراز رەفورمالار جاسالىپ جاتىر. قازاقستان الەمدىك دەڭگەيدە تانىلىپ كەلەدى.

مىنە، وسىلاردىڭ بارلىعىن ءبىز كەلەر ۇرپاققا ايتىپ وتىرۋىمىز كەرەك. پاتريوت ادام دەگەن ەشقاشان مەن پاتريوتپىن دەپ جارياعا جار سالمايدى. ويتكەنى پاتريوتتىق سەزىم ءبارىمىزدىڭ بويىمىزدا بار. تەك وسى ۇعىمدى ۇنەمى ناسيحاتتاپ، ءتاي-ءتاي باسقان بالادان، ەڭكەيگەن قارياعا دەيىن ناسيحاتتاۋىمىز كەرەك. جوعارىدا ءسىز پاتريوتسىز با دەگەن ساۋالعا، ارينە مەن ءوز ەلىمنىڭ پاتريوتىمىن دەپ انىق ايتا الامىن. 40 جىلدان استام ورمان شارۋاشىلىعى سالاسىندا قىزمەت ەتتىم. تابيعاتتى قورعاپ، جاناشىرلىق تانىتىپ، شامامىز كەلگەنىنشە ءوز قىزىمەتىمىزدى ادال اتقاردىق. ماماندىعىڭا ادالدىقپەن قىزمەت ەتۋدىڭ ءوزى، ءوز ەلىڭە دەگەن پاريوتتىق سەزىمنىڭ ءبىر بەلگىسى دەپ بىلەر ەدىم. ءبىز ەڭ الدىمەن قازاقستان ازاماتىمىز. ەلىمىز ءۇشىن قولىمىزدان كەلگەن تيتتەي دە بولسا ۇلەستى قوسۋ ول ءبىزدىڭ بورىشىمىز.

پاتريوتتىق سەزىم كوزگە كورىنبەيتىن، ءار ادامنىڭ ونە بويىندا سايراپ تۇراتىن كەرەمەت قۇبىلىس. بۇل سەزىم ءبىزدىڭ جۇرەگىمىزدە. ءار ادام ءوز تۋعان ەلىن، جەرىن، وتانىن وزدىگىنشە سۇيەدى. بايقاعانىم جىراق كەتسەك ەلىمىزدى اڭساپ، توپىراعىمىزعا اۋناعىمىز كەپ تۇرادى.  وسىنىڭ بارلىعى كوزگە كورىنبەيتىن، بىراق تۇلا بويىمىزبەن سەزىنەتىن سەزىم. مەنىڭ ويىمشا پاتريوت ەمەس ادام مۇلدەم جوق. ويتكەنى ءبىزدىڭ ەلىمىز بيىك بەلەستەن كورىنسە، اسىرەسە سپورتشىلارىمىز جەڭىس تۇعىرىندا كوك تۋىمىزدى جەلبىرەتكەندە، قۋانامىز با؟ قۋانامىز. ءان ۇرانىمىز شىرقالعاندا، وڭ قولىمىزدى كەۋدەمەمىزگە قويىپ رۋحتانامىز با؟ رۋحتانامىز. ەلىمىزگە قاتەر ءتونىپ تۇر دەسە الاڭدايمىز با؟ الاڭدايمىز. وسىلاي كەتە بەرەدى. مىنە، وسى سەزىمنىڭ بارلىعى ءبىزدىڭ پاتريوت ەكەنىمىزدىڭ بەلگىسى. سوندىقتان ەلىم دەپ سوعاتىن ءاربىر جۇرەكتىڭ يەسى ءوزىن پاتريوتپىن دەپ ەش كۇمانسىز ايتا الادى».

پاتريوتيزم بەسىكتەن باستالادى

ۇلبيكە جاقسىباەۆا، مۇعالىم:

- ەل بولامىن دەسەڭ-بەسىگىڭدى تۇزە» دەگەن ۇلى جازۋشىلارىمىزدىڭ ءبىرى مۇحتار اۋەزوۆ. بۇل قاناتتى سوزدە قانشاما ءمان ماعىنا جاتىر. ۇستاز بولعاننان كەيىن ءبىز جاس ۇرپاقتى پاتريوت قىلىپ تاربيەلەۋ جولىندا قىزمەت ەتۋىمىز كەرەك دەپ سانايمىن. قازىر ءبىز جاڭا ءداۋىردىڭ بالالارىنا ءبىلىم بەرىپ جاتىرمىز. اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ زامانى. قازىر ەرەكشە، بىلىمگە قۇشتار جان-جاقتى ۇرپاق ءوسىپ كەلەدى. ولاردىڭ ويلاۋ قابىلەتى مەن سانا سەزىمى ەرەكشە دامىعان. بۇل ءبىر جاعى قازىرگى تەحنولوگيانىڭ قارىشتاپ دامۋىنىڭ سەبەبىنەن دەر ەدىم. ءبىزدىڭ ماقسات وسى ەرەكشە ۇرپاققا پاتريوتتىق سەزىمدى ۇيالاتىپ، بولاشاقتا ەلى ءۇشىن قىزمەت ەتەتىن مامان بولىپ قالىپتاسۋىنا ۇلەس قوسۋ. ءبىز تاربيەسى مەن ونەگەسى مول، سالتى مەن ءداستۇرى رۋحاني قۇندىلىقتارعا تولى ەلدىڭ ۇرپاعىمىز. ەڭ باستى ماقساتىمىز ءتالىم مەن تاربيەنى ۇشتاستىرا وتىرىپ ءبىلىمدى ۇرپاقتىڭ جولىن اشۋ.

پاتريوتيزم بەسىكتەن باستالۋى كەرەك دەۋىمنىڭ ءوزى، بالالارىمىزدى كىشكەنتاي كەزىنەن پاتريوت بولۋعا تاربيەلەپ، ساناسىنا ءسىڭدىرىپ، زەردەسىنە توقىتۋ. ەڭ الدىمەن پاتريوت ادام دەگەن كىم. وتانىن سۇيەتىن، ەلىم دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قوياتىن ازامات پا؟ قۇرعاق سوزبەن ەمەس ناقتى ىسىمەن كورسەتەتىن ازامات پا؟. وسىلاردى اجىراتىپ الۋىمىز كەرەك. كەز كەلگەن ادام ءوزىن پاتريوتپىن دەپ ايتا الادى. ال تۇپتەپ كەلگەندە ءپاتريوتيزمنىڭ ول ادامدا ءيسى دە بولماۋى مۇمكىن. سوندىقتان پاتريوتتىق سەزىمگە تولى ۇرپاقتى تاربيەلەۋدى ءاربىر ادام ءوز وتباسىنان باستاۋى كەرەك. ءار بالا كىشكەنتايىنان قاي ەلدىڭ ازاماتى، ۇلتتىق ءتىلى مەن ءدىلى قانداي؟ رامىزدەرى قانداي؟ تۋى مەن ەلتاڭباسى نەنى بىلدىرەدى؟ وتانى مەن تۋىپ وسكەن ەلى قانداي؟ وسىلاردى ءبىلۋى كەرەك. ودان كەيىن جاس بۋىن وسە كەلە ءبىلىم الادى، جوعارى وقۋعا ءتۇسىپ مامان اتانادى. كەيبىر جاستار اسكەري سالاعا بارىپ، ەلىن قورعاۋدا ءوز جولىن تاۋىپ جاتادى. ودان كەيىن مامان يەسى بولادى. مەيلى سەن قانداي مامان يەسى بولساڭدا ەڭ الدىمەن ءوز وتباسىڭ مەن وتانىڭنىڭ يگىلىگىنە قىزمەت ەتۋىڭ كەرەك. ءارى قاراي پاتريوتيزم ۇعىمى تەرەڭدەي بەرەدى. جاس ۇلعايعان سايىن سەن ءوز ەلىڭنىڭ ناعىز پاتريوتىنا اينالاسىڭ. ويتكەنى بۇل سەزىم، بىزبەن بىرگە ەسەلەنە بەرەدى.

پاتريوتيزم ماعىناسى كەڭ، ءمانى زور ۇعىم. ءبىز ونى بايقاماعانىمىزبەن، بۇل سەزىم بىزدە بار. بۇل سەزىم بىزبەن بىرگە. مەكتەپ وقۋشىلارىنا پاتريوتتىق تاربيە بەرۋدە ءبىز تۇتاستاي الەۋمەتتىك كەڭىستىكتى قاراستىرامىز. ول كەڭىستىكتىڭ اياسى كەڭ. تارقاتىپ ايتاتىن بولسام، ءبىز وقۋشىلارعا ەڭ الدىمەن ۇلتتىق پاتريوتيزم ۇعىمىن تۇسىندىرەمىز. ءارى قاراي شىنايى پاتريوتيزم، ناعىز پاتريوت سىندى ۇعىمداردى تولىقتىرىپ، ماعىناسى مەن ءمانىن جىلىكتەپ بەرەمىز. سوندىقتان جاس ۇرپاق ەڭ باستىسى ۇلتتىق پاتريوتيزم ۇعىمىن ساناسىنا ءسىڭىرىپ ءوسۋى كەرەك. ءارى قاراي جاستىڭ ءومىر جولىندا پاتريوتتىق سەزىم قالىپتاسىپ، جاس ۇلعايعان سايىن ءمانى دە كەڭەيە بەرەدى. ءبارىن ايت تا ءبىرىن ايت ءبىز ۇرپاعىمىزدىڭ ساناسىنا ەڭ الدىمەن وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىن ءسىڭىرتىپ، ەلى مەن جەرىنە دەگەن ماحابباتىن ارتتىرۋعا كۇش سالامىز. ۇستاز رەتىندە ءاربىر شاكىرتىمنىڭ ءوز ەلىنىڭ ناعىز پاتريوتى بولۋىنا بار كۇش جىگەرىمدى ايانباي جۇمسايمىن.

ءوز ەلىمنىڭ پاتريوتىمىن

كاميلا جۇمابەك، ستۋدەنت:

- مەن قازاقستان دەپ اتالاتىن، الەم كارتاسىندا ءوز ورنى بار ەلدىڭ ازاماتى ەكەنىمدى ماقتان تۇتامىن. بىزگە بەرىلگەن ءبىلىم مەن تاربيە، ۇلگى مەن ونەگە تەك العا قاراي جەتەلەيدى. مەن اۋەزدى دە قوڭىر ءۇندى قازاق ءتىلىمدى جاقسى كورەمىن. جاستايىمنان شەت تىلدەرىن ۇيرەنۋدى قولعا الدىم. زامان تالابىنا ساي اعىلشىن ءتىلىن ەركىن مەڭگەردىم. رەسمي ورىس تىلىندە دە ساۋاتتىمىن. بىزدەي ءبىلىم العىسى كەلگەن جاستارعا مەنىڭ ەلىمدە بارلىق مۇمكىندىك بار. قازىر ەكونوميكا سالاسىندا جوعارى وقۋ ورنىندا ءبىلىم الىپ جاتىرمىن. بولاشاقتا ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا ۇلەس قوساتىن مامان بولعىم كەلەدى.  شەتەلدىڭ وقۋ ورىندارىندا وقىپ، تاجىريبە جيناقتاپ، سول ءبىلىمىمدى ەلىمنىڭ يگىلىگىنە جۇمساعىم كەلەدى. مەنىڭ ويىمشا قازىر مەن قاتارلى جاستاردىڭ كوبىسى وزدەرىنىڭ بىلىمدەرى ارقىلى ەلىنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسقىسى كەلەدى. بۇل دا ءبىر ءپاتريوتيزمنىڭ بەلگىسى دەر ەدىم.

مەن ءۇشىن پاتريوت دەگەن، ول قانداي جاعداي بولماسىن ەل يگىلىگىنە قىزمەت ەتەتىن ادام دەپ ويلايمىن. پاتريوت ادامدار ول قولىنا قارۋ الىپ ەلىن قورعايتىن اسكەريلەر ەمەس، مەنىڭ ويىمشا ەلىن ويلايتىن ءاربىر ازامات ول وزدىگىنشە پاتريوت. سوندىقتان دا مەن دە ءوزىمدى ەلىمنىڭ پاتريوت ۇرپاعىمىن دەپ ايتا الامىن. قازىر بايقاساڭىزدار جاس بۋىن تەك قازاق تىلىندە سويلەيدى. بىزبەن بىرگە وقيتىن وزگە ۇلتتىڭ دا ستۋدەنتتەرى بىزبەن قازاق تىلىندە سويلەسەدى. ءوز ويىن قازاق تىلىندە جەتكىزۋگە تالپىناتىندارى دا بار. ءتىپتى ءبىز دوستارىمىزبەن شەتەلدەن كەلگەن قاتارلاسىمىزعا قازاق ءتىلىن ۇيرەتىپ ءجۇرمىز. كۇن سايىن وعان قازاق تىلىنەن 3-4 ءسوز ۇيرەتىپ جاتىرمىز. جوعارىدا مەن ءوز ءتىلىمدى قۇرمەتتەيتىنىمدى ايتتىم.

مەنىڭشە پاتريوتيزم وسىنداي كىشكەنتاي نارسەلەردەن باستالادى. بىردە بىزگە ساباق بەرەتىن اپايىمىز قازاق توبى بولساق تا، نەگىزگى ماتەريالدارىن ورىس تىلىندە ءتۇسىندىردى. ەڭ ءبىرىنشى بولىپ اپايىمىزدان كەلەسى ساباقتى تەك قازاق تىلىندە جۇرگىزۋىن ءوتىندىم. سول ساتتە ول كىسى «سەن پاتريوتسىڭ با دەگەن ەدى». ويلانباستان ارينە دەپ جاۋاپ بەردىم. ۇستازىمنىڭ ءپاتريوتيزمدى وتە تار تۇسىنىكپەن باعالاعانىنا قىنجىلعان ەدىم. مەن ءۇشىن پاتريوتيزم ۇلكەن سەزىم. مەن قازاقستان ەلىنىڭ ازاماتىمىن، ەڭ باستىسى مەن ەلىمدى ارقاشاندا ماقتان تۇتامىن. بولاشاقتا ەلى ءۇشىن قىزمەت ەتەتىندەردىڭ قاتارىنان بولامىن. سول ءۇشىن ءبىلىم الامىن. ىزدەنەمىن. وزگە ەلدەن ءبىلىم الىپ تاجىريبە جيناقتاعاننان سوڭ، مىندەتتى تۇردە ءوز ەلىمدە قىزمەت ەتەمىن. مەنىڭ ويىمشا ءوزىن پاتريوتپىن دەپ سانايتىن ءاربىر ازامات، ارقاشان ءوز ەلىنىڭ يگىلىگى ءۇشىن قىزمەت ەتە ءبىلۋى كەرەك. مەن ءۇشىن پاريوتيزم ەلىڭە ءوز ۇلەسىڭدى قوسۋ.

Abai.kz