سەنبى, 27 ءساۋىر 2024
انىق 1664 2 پىكىر 20 قاراشا, 2023 ساعات 12:36

ۇلتتىق ساياساتسىز مەملەكەت بولاشاعى كۇماندى!

كوللاج الەۋمەتتىك جەلىدەن الىندى

مەن جاستايىمنان وزگە ۇلتتاردىڭ ىشىندە ءجۇرىپ، ەڭبەك ەتتىم. تەك، كەيىنگى جىلدارى عانا بولماسا... مەنىمەن قاتار جۇمىس جاساعانداردىڭ كەيبىرى بوگدە ۇلت وكىلدەرى بولسا دا (قازاققا ۇقساس), ءتول قۇجاتتارىن قازاق قىلىپ وزگەرتكەنىن بىلەمىن. 

ارينە، مۇندا تۇرعان ەشتەڭە دە جوق. دەگەنمەن، بۇلار جوعارعى بيلىككە جەتىپ السا، ەڭ قاۋىپتىسى سول، اينالاسىنا وزدەرى سياقتى جالعان قازاقتاردى جيناپ الادى. مىسالى، ماعان كەزىندە، قاسىمدا جۇرگەن ۇيعىر جۋرناليستتەرى: «سەندەردە، ياعني، قازاقتاردا «باتتال» دەگەن ءسوز بار، ال بىزدە «باتال» دەگەن ءسوز بار. تەگى (فاميلياسى) «باتالوۆ» دەپ كەلگەندەردىڭ قاي-قايسىسى بولماسىن، ۇلتى قازاق دەپ كورسەتىلگەنىمەن، ولاردىڭ ءتۇبى ۇيعىرلار بولىپ كەلەدى»، - دەگەن ەدى. «اناۋ، وبلىس اكىمىن بىلەسىڭ عوي (الماتى وبلىسى), فاميلياسى باتالوۆ»، - دەپ جىمياتىن، ءىشىڭ سەزەمە دەگەندەي.

تاعى ءبىر ايتارىمىز، قوسىندى مەكتەپتەردىڭ سانىن قىسقارتۋ، قر وقۋ-اعارتۋ مينيستىرلىگىنىڭ كۇن تارتىبىندە تۇرۋى ءتيىس. ول ءۇشىن، رەسپۋبليكامىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندەگى بالاباقشالاردىڭ تەك قانا مەملەكەتتىك تىلىندە بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ قالايدا قاجەت. سوندا، وزگە تىلدەگى مەكتەپكە باراتىن جەتكىنشەكتەردىڭ سانى، كۇرت كەميدى.

وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن يمانعالي تاسماعامبەتوۆ استانا قالاسىنىڭ اكىمى بولىپ جۇمىس ىستەپ جۇرگەندە، بىردە قالا تۇرعىندارىمەن كەزدەسۋىندە: «بيىل ەلوردادا 50 بالاباقشا اشىلدى، ەلۋى دە انا تىلىمىزدەگى بالاباقشالار»، - دەپ ايتقانىن تىڭداپ ەدىم. مىنە، وسىلاي جاڭادان اشىلاتىن بوبەكجايلاردى قازاق  تىلىندە ىسكە قوسۋ، سونىمەن قاتار، بۇرىننان كەلە جاتقان ەكى ءتىلدى توبى (قازاق، ورىس ) جۇمىس ىستەيتىن   بالاباقشالاردى مۇمكىندىگىنشە مەملەكەتتىك تىلگە اينالدىرۋ قاجەت. بۇل انا ءتىلىمىزدىڭ ەلىمىزدە كەڭىنەن قانات جايۋىنا ۇلكەن كومەك بولارى ەدى.

سونداي-اق، ءتىلىمىزدىڭ كۇشەيۋىنە، اتا زاڭىمىزدا مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى بولعان سوڭ، مەملەكەتتىك قىزمەتكە جاڭادان قابىلداناتىن جاستاردىڭ، وسى تىلدە قالايدا  ەمتيحان تاپسىرۋىن نەمەسە اڭگىمەلەسۋ ءتارتىبىن زاڭداستىرۋ كەرەك-اق. كەيىنگى كەزدە، ەلىمىزدىڭ ازاماتتىعىن الۋ ءۇشىن، قازاق تىلىنەن ەمتيحان تاپسىرۋدى ۇكىمەتىمىز ىسكە اسىرىپ جاتىر. سوندا، بيلىك دالىزىندە مەملەكەتتىك  ءتىلدىڭ  جاعدايى جاقسارىپ  جانە رەسپۋبليكا اۋماعىندا قاپتاعان قارا ورىستاردىڭ سانى قىسقارار ەدى.

قازىرگى اينالامىزداعى پوستكەڭەستىك مەملەكەتتەردىڭ ەشبىرىندە، تۇتاس ەلدى ەكىگە  جارعان - قارا ورىستار قالعان جوق، تەك بىزدە عانا. بۇل ەلىمىزدىڭ بيلىگىنىڭ السىزدىگىن،  جالتاقتىعىن كورسەتەدى.

مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى كۇشەيمەي، قانشا ينۆەستيتسيا تارتقانىڭمەن،  مەملەكەتتىڭ ءبارىبىر ءتورت قۇبىلاسى ساي بولمايدى، سونداي-اق، ايتارلىقتاي العا   دامىمايدى دا. ءبىزدىڭ ەل وڭتۇستىك كورەيا، جاپونيا تۇرماق، اعايىن ەل - تۇركيانىڭ  دا دەڭگەيىنە جەتە المايدى. سوندىقتان، قالايدا، ەلىمىزدە ۇلتتىق ساياساتتى  كۇشەيتۋ، العا باستىرۋ قاجەت. ۇلتىمىز توزىپ كەتپەي تۇرعاندا بىزگە كەزىندەگى  ل.برەجنەۆتىڭ جالپاق شەشەي ساياساتىنىڭ كەرەگى جوق!

بەيسەنعازى ۇلىقبەك،

قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى

Abai.kz

2 پىكىر