سەيسەنبى, 7 مامىر 2024
ادەبيەت 3646 9 پىكىر 2 قازان, 2023 ساعات 11:36

«ءبىز لاتىن الىپبيىنە كوشۋگە دايىن وتىرمىز...»

سپيكەر: نۇربەك ابىكەنۇلى. عالىم، اۋدارماشى.

– نۇربەك ابىكەنۇلى، اڭگىمەنى وقىرماندارعا ءوزىڭىزدى تانىستىرۋدان باستاساڭىز...

– مەن 1942 جىلدىڭ 10-مامىرىندا شىڭجاڭنىڭ تارباعاتاي ايماعى، تولى اۋدانىنىڭ جيەك دەگەن جەرىندە قاراپايىم وتباسىندا دۇنيەگە كەلدىم. ورتا مەكتەپتى شاۋەشەكتە اياقتادىم. 1960 جىلى شىڭجاڭ ينستيتۋتىنىڭ (قازىرگى شىڭجاڭ ۋنيۆەرسيتەتى) قىتاي ءتىل-ادەبيەت فاكۋلتەتىنىڭ حانزۋ ءتىلى ماماندىعىنا وقۋعا ءتۇستىم. وندا ءتورت جىل وقىپ وقۋ بىتىرگەنەن كەيىن 1964 جىلدىڭ قازانىندا جولدامامەن بەيجىڭدەگى قىتاي مەملەكەتتىك قوعامدىق  عىلىمى اكادەمياسىنىڭ ۇلتتار زەرتتەۋ ينستيتۋتىنا بارىپ جۇمىسقا تۇردىم.

قىزمەتكە تۇرا سالىپ 20 كۇننەن كەيىن (ول كەزدە قىتايدا جاستاردى ءبىر جىل تومەنگە ءتۇسىرىپ شىنىقتىرۋ دەگەن ساياسات بولعان ەدى) ءبىزدى قىتايدىڭ شىعىس وڭتۇستىگىندەگى گۋيجۋ ولكەسىنىڭ ءبىر قىستاعىنا ءتۇسىرىپ جىبەردى. ول جەردە حانزۋدان باسقا يزۋ، ماۋزۋ، دۋمىزۋ، شيىزۋ دەگەن سەكىلدى از ساندى ۇلتتار ءومىر سۇرەتىن. بۇل ۇلتتاردىڭ كوبى ءوز تىلىندە اڭگىمەلەسكىسى كەلەدى، بىراق تىلدەرى وتە باي ەمەس. سول سەبەپتى بولۋى كەرەك، كوبىسى قوسىمشا حانزۋ تىلىندە سويلەيدى.

گۋيجۋدا ءبىر جىل تۇرعاننان كەيىن بەيجىڭگە قايتتىڭىزدار ما؟

– جوق. 1965 جىلدىڭ كۇزىندە ىشكى موڭعولدىڭ ءبىر قىستاعىنا اۋىسىپ، شىنىعۋدى جالعاستىردىق. توعىز ايدان كەيىن بەيجىڭگە ورالدىم. سول ۋاقىتتا «مادەنيەت توڭكەرىسى» بۇرق ەتە ءتۇستى. «اناۋ كاپيتاليزم جولىمەن جۇرگەن، مىناۋ – بۋرجۋازيانىڭ قۇيىرشىعى» دەگەن ۇرانداتۋ مەن ارانداتۋ ءورشىپ، ساياسي كۇرەستىڭ كورىگى قىزعان سايىن عىلىمي جۇمىسپەن اينالىسۋ مۇمكىن بولماي قالدى.

بۇل نەگىزىنەن توڭكەرىسشىلدەر مەن بۋرجۋازياشىلداردىڭ كۇرەسى عوي، ءسىز قاي جاعىندا بولدىڭىز؟

– ارينە، توڭكەرىسشىلدەر جاعىندا بولامىز دا. بىراق مەن العاشىندا ەشقانداي توپقا قاتىسقان جوقپىن. ويتكەنى ۇرىپ-سوعىپ، كۇرەسكە تارتىلىپ جاتقانداردىڭ بارلىعى سول كەزدەگى ەلگە بەلگىلى قوعام قايراتكەرلەرى مەن شەندىلەر ەدى. ولاردى دۇرىس تانىماسام، بىلمەسەم، ونىڭ ۇستىنە ەكى جىلداي سىرتتا بولىپ كەلگەن مەن ءۇشىن ولاردىڭ قانداي كۇناسى بار ەكەنىن دە قايدان بىلەيىك. سوندىقتان تىنىش جۇرەيىن دەپ ءبىر مەزگىل بەي تاراپ قالىپ قويدىم. مەنىڭ وتباسىلىق جاعدايىم «توڭكەرىسشىلدەردىڭ» شارتىنا كەلەدى. الايدا اپەرباقاندىق جاساۋ قولدان كەلمەگەندىكتەن مەن بىردەن «قىپ-قىزىل» بولىپ كەتە المادىم. سونىمەن بۇل توڭكەرىس اقىر اياعىندا ءبىزدى اۋىلعا قونىس اۋدارۋعا ءماجبۇر ەتتى. عىلىمي ورىنداردى كۇزەتۋگە 2-3 ادام قالدى دا، قالعاندارىمىز حىنان ولكەسىنە كوشتىك. وندا بىرنەشە جىل تۇرعانان كەيىن، 1972 جىلدىڭ سوڭىندا بەيجىڭگە قايتا ورالدىق. ازداپ عىلىممەن اينالىسامىز با دەپ ويلادىق، بىراق ءالى اياقتالماعان «مادەني توڭكەرىسى» بىزگە تاعى دا كەدەرگى جاسادى. ون جىلدان اسا ۋاقىتىم بوسقا وتكەندەي بولدى. جالپى، بۇل توڭكەرىستىڭ ماعان مورالدىق جاقتان پالەندەي پايداسى بولعان جوق.

ءسىزدىڭ كىرپىشتىڭ قالىڭدىڭىنداي «قازاقشا-حانزۋشا» دەگەن سوزدىگىڭىز بار. وسى سوزدىكتى قۇراستىرۋىڭىزعا نە سەبەپ بولدى؟

– نەسىن جاسىرايىن، مەكتەپتى قازاقشا بىتىرگەن سوڭ با، بىلمەيمىن، مەنىڭ ينستيتۋتتا العان حانزۋ ءتىلىم السىزدەۋ بولدى. دەگەنمەن، وزىمشە ىزدەنىپ، گازەت-جۋرنال، كىتاپتاردى كوپ وقىپ، ءبىرشاما جاقسى تۇسىنەتىن دارەجەگە جەتتىم. قىزمەتىم ءتىلدى تەرەڭدەپ ۇيرەنۋگە سەپتىگىن تيگىزدى. ويتكەنى قىزمەتتەستەرىمنىڭ اراسىندا جۇرگەن جالعىز قازاق مەن ەدىم. 1974 جىلى «مادەنيەت توڭكەرىسى» اياقتالىپ، عىلىمعا دەن قويدىم. قىتايدىڭ «سىحاي» دەگەن سوزدىگى بار، ءبىز مۇنى «ءسوز تەڭىزى» دەپ اۋدارىپ ءجۇرمىز. وسى سوزدىكتى قۇراستىرۋ كەزىندە از ساندى ۇلتتاردىڭ ءتىل-جازۋىن تانىستىرۋعا تۋرا كەلدى، سوندا قازاقتىڭ ءتىل-جازۋىنا، تاريحىنا قاتىستى دۇنيەلەردىڭ ءبارىن مەن دايىندادىم. ول كەزدە «اتاق-ابىروي – بۋرجۋازيانىكى» دەگەن كوزقاراسپەن كىتاپقا اۆتورلاردىڭ اتى-ءجونىن جازۋعا رۇقسات ەتپەيتىن. ۇرىمجىدەگى حالىق باسپاسى ۇيىمداستىرعان «حانزۋشا-قازاقشا» سوزدىكتىڭ العاشقى قۇراستىرۋ جۇمىستارىنا ارالاستىم. اۋدارماشىلىقپەن دە اينالىستىم. ءوستىپ جۇرگەندە ماعان ءبىر وي كەلدى. ءبىزدىڭ قازاق ءتىلى دۇنيەجۇزىندە ەرەكشە ورنى بار، ءسوز بايلىعى مول، بەينەلەۋ قۇدىرەتى كۇشتى، قۇلاق قۇرىشىن قاندىرار ءان سەكىلدى اۋەزدى ءتىل ەكەنى بەلگىلى. بۇلاي دەپ مەن ەمەس، حانزۋ عالىمدارىنىڭ ءوزى ايتقان. سول سەبەپتى قازاق ءتىلى ارقىلى حانزۋ ءتىلىن نەمەسە قازاق ءتىلىن ۇيرەنەتىن حانزۋلارعا قولايلى سوزدىك جاساۋعا بەل بۋدىم. ەڭ باستىسى، قازاق ءتىلىنىڭ قوعامدا بەلگىلى ورنى بار ەكەنىن دالەلدەۋ كەرەك بولدى. بۇل ماڭىزدى جۇمىستى 1979 جىلدىڭ سوڭىنا قاراي قولعا الدىم. العاشىندا مەنى قولداپ بىرنەشە ادام كىرىسىپ ەدى، بىراق جولورتاعا كەلگەندە تاستاپ كەتتى. العان بەتتەن قايتپاي، جالعىز تارتتىم. سول قاجىرلى ەڭبەكتىڭ ارقاسىندا «قازاقشا-حانزۋشا» سوزدىكتى قۇراستىرىپ ءبىتتىم. ونىڭ العاشقى نۇسقاسى 1989 جىلى باسپادان شىقتى.

اتالمىش سوزدىكتى قۇراستىرۋ بارىسىندا قانداي قيىندىقتارعا كەز بولدىڭىز؟

– سوزدىك قۇراستىرۋ – جالپى، وتە قيىن شارۋا. اسىرەسە، قازاقتىڭ ءتىلىنىڭ حانزۋشا بالاماسىن تابۋ وڭاي ەمەس. ماسەلەن، «ورباڭداپ»، «قورباڭداپ»، «دومالاڭ قاعىپ»، «توڭقالاڭ اسىپ» دەگەن ەتىستىكتەر حانزۋ تىلىندە جوق. سوندىقتان الدىنا انىقتاۋىش قوسىپ ءتۇسىندىرۋ ارقىلى ماعاناسىن بەرۋگە تىرىستىم. بۇل سوزىكتىڭ ءوزى ەكى ءتۇرلى مىندەت وتەيدى. ءبىرىنشى، قابىلەتى، ءبىلىمى بار ادامدار پايدالانا الادى. بىراق، ءبىر ەسكەرتەتىن نارسە، حانزۋ ءارىپىن تاني المايتىندار بۇل سوزدىك ارقىلى ءتىل ۇيرەنە المايدى. ەسەسىنە، بۇل سوزدىك ارقىلى كەيبىر ءتىلدى زەرتتەۋگە بولادى. ماسەلەن، مۇندا كىرگەن سوزدەردەن زەرتتەۋشىلەر جالپى ءتىل جايىنان حابار تابادى.

ال وسى «قازاقشا-حانزۋشا» سوزدىكتى كيريلليتساعا اۋدارىپ شىعارۋعا نە تۇرتكى بولدى؟

– كەزىندە دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى قالداربەك نايمانباەۆ: «نۇرەكە، وسى كىتابىڭىزدى بىزگە دايىنداپ بەرىڭىز، ءبىز باسىپ شىعارايىق»، – دەگەن سوڭ كيريلليتساعا اۋدارىپ جاساۋدى قولعا العان ەدىم. وكىنىشكە قاراي، ول كىسى قايتىس بولىپ كەتتى دە، بۇل شارۋا اياقسىز قالىپ قويدى. كەيىن قاينار ۋنيۆەرسيتتەتىنىڭ رەكتورى ەرەنعايىپ وماروۆ شىڭجاڭعا ساپارمەن كەلگەندە كەزدەسىپ اڭگىمەلەستىك. سوندا ول كىسى دە: «بۇل كىتابىڭىزدى بىزگە بەرىڭىز، ءبىز يە بولىپ شىعارايىق»، – دەپ قولقا سالدى. كوررەكتورلىق جۇمىستى ءوز موينىنا العان ۋنيەرسيتەت باسشىلىعى سوزدىككە ەنگەن انايى سوزدەر مەن ماركسيزم، سوتسياليزم سەكىلدى كەڭەس داۋىرىنەن قالعان تەرميندەردى الىپ تاستاۋعا ۇسىنىس ايتتى.

وعان ءسىز كەلىسىم بەردىڭىز بە؟

– وعان رۋقسات بەرمەدىم. دەگەنمەن انايى سوزەردى سوزدىكتەن الىپ تاستادى، بىراق باسقا تەرميندەرگە تيىسپەدى. مەنىڭشە، انايى سوزدەردى دە قالدىرۋ كەرەك ەدى، ويتكەنى ولار ادامنىڭ جىنىس مۇشەلەرىنىڭ اتى عوي. ولاردىڭ ءبىرىن مادەنيەتتى، ءبىرىن مادەنيەتسىز دەۋگە كەلمەيدى عوي. ولار مەديتسينامەن اينالىساتىندار ءۇشىن قاجەت دۇنيە ەدى. سوزىك بولعان سوڭ، بارلىق ءسوزدى قامتۋ كەرەك قوي.

– ءبارىمىز ءبىر اتادان تاراساق تا، شەتتەگى قازاق پەن ەلدەگى قازاقتىڭ تىلىندە ءبىر-بىرىنە كەلىنكىرەمەيتىن ەرەكشەلىكتەر بار. ول جاعى ەسكەرىلدى مە؟

– دۇرىس ايتاسىز. بۇل ماسەلە قاپەرىمىزدە بولىپ، تىلدىك ەرەكشەلىكتەردى ساقتاي وتىرىپ، ەكى ەل قازاقتارى بىردەي پايدالانا الاتىنداي سوزدىك جاسادىق دەپ ويلايمىن.

سىزگە ەكى ەل قازاعىنىڭ تىلدىك ەرەكشەلىگىن ۇيلەستىرۋ بارىسىندا بۇل جاقتان كومەكتەسكەن ماماندار بولدى ما؟

– جوق. ويتكەنى مەن بۇرىننان قازاقستاننىڭ گازەت-جۋرنالدارىن، كىتاپتارىن ۇزبەي وقىپ كەلە جاتقان اداممىن. ونىڭ ۇستىنە باستاۋىشتان تارتىپ، ورتا مەكتەپ بىتىرگەنگە دەيىن قازاقستانان شىققان وقۋلىقتاردان ءبىلىم الدىق. 1959 جىلى قىتايدا حانزۋ تىلىنەن اۋدارىلعان وقۋلىقتار شىعا باستادى. بەيجىڭدە جۇمىس جاساپ جۇرگەندە قازاقستاننىڭ گازەت-جۋرنالدارىن جازدىرىپ الۋ مۇمكىندىگى بولعان. ول ءداستۇر ءالى دە جالعاسۋدا. قازاقستاننىڭ تۇسىندىرمە سوزدىكتەرىنىڭ ماعان وراسان كومەگى ءتيدى.

«قازاقشا-حانزۋشا» سوزدىكتىڭ قۇرلىسى تۋرالى ايتا كەتسەڭىز...

– قازاق ءتىلى لەكسيكاسىنداعى جالپى قازاق ۇلتىنا ورتاق، حالىقتىڭ ءمانى كۇشتى، ماعاناسى تۇسىنىكتى سوزدەر مەن تۇراقتى تىركەستەر، عىلىمي اتاۋلار، ماقال-ماتەلدەر ەنگىزىلدى. قازاق حالقىنىڭ تاريحىنا بايلانىستى ادەبي تىلىمىزدە كەزدەسىپ وتىراتىن كونەرگەن سوزدەر دە قامتىلدى. بالامالاردىڭ دۇرىس، تولىق، ىقشامدى بولۋىنا ەرەكشە كوڭىل ءبولىندى. پايدالانۋعا قولايلى بولۋ ءۇشىن سوزدەردىڭ بالاماسىنان كەيىن لايىقتى مىسالدار دا بەرىلىپ وتىردى. ءسوز بالامالارى ەتىستىكتىڭ تۇبىرىندە بەرىلدى دە، ءىشنارا بولماسا، حانزۋشا ماعاناسى قايتالانبادى، تەك ەتىستىك تۇرلەرى كورسەتىلدى. جالپى، سوزدىككە 70 مىڭ ءسوز ەنگىزىلدى. 3000 دانامەن ۇرىمجىدە باسىلدى. ال باسپا شىعىنىن قاينار ۋينۆەرسيتەتى ءوز موينىنا الدى.

وسى جولعى الماتىعا كەلگەن ءىس-ساپارىڭىزدىڭ ماقساتى تەك سوزدىكتى تانىستىرۋمەن تىنباعان شىعار؟

– جاڭا جىلدىڭ الدىندا سوزدىكتىڭ مىڭ داناسىن قاينار ۋينۆەرسيتەتى الىپ كەتكەن بولاتىن. سول كىتاپتىڭ تۇساۋىن كەسىپ ءارى ستۋدەنتەرگە حانزۋ تىلىنەن ءدارىس وقىساڭىز دەپ قولقا سالعان سوڭ، ءبىر اپتاعا كەلگەنمىن. سونىمەن، كىتاپتىڭ تۇساۋىن ۇلتتىق كىتاپحانادا 14 اقپان كۇنى كەستىك. ەندى دەمەۋشىلەرىم ءتيىستى ورىندارمەن سويلەسىپ، كىتاپتى ساتۋعا كىرىسىپ كەتتى.

قالاماقىڭىزدى باسپا تولەدى مە، جوق باستىرۋعا تاپسىرىس بەرەگەن ورىن تولەدى مە؟

– قالاماقى تۋرالى ءسوز بولعان جوق.

– سوندا ءسىز تەگىن ەڭبەك ەتكەن بولدىڭىز عوي؟

– ول جاعىن الداعى ۋاقىتتا قاراستىرا جاتار.

«كىتاپ وتپەي قالدى، اناۋ بولدى، مىناۋ بولدى» دەگەندى سىلتاۋراتىپ، قالاماقىمدى بەرمەي كەتەتپەي مە دەپ ويلامايسىز با؟

– وعان بارمايتىن شىعار...

«قازاقشا-حانزۋشا» سوزدىكتەن باسقا قانداي ەڭبەكتەرىڭىز بار؟

– مەن «قىتاي ەنتسيكلوپەدياسىنىڭ» «ۇلتتار مەن ۇلتتار ءتىل-جازۋى» تومدارىنا قازاقتىڭ ءتىل-جازۋىنا، مادەنيەتىنە، تاريحىنا شامامنىڭ كەلگەنىنشە ۇلەس قوستىم. بۇۇ-نىڭ تاپسىرماسىمەن قازاق ءتىلىن تانىستىراتىن، قولدانۋ كولەمى مەن قازاق تىلىندە سويلەيتىن ۇلتتاردىڭ سانىن انىقتاۋ جۇمىسىن جۇرگىزىپ، ونى قىتايداعى ۇلتتاردىڭ ءتىل اتلاسىنا ەنگىزدىم. ال «قىتاي تۇركى تىلدەرى سوزدىگى» – بىرنەشە تۇركى تىلدەرىن سالىستىرىپ، حانزۋشا بالاماسىن بەرۋ نەگىزىندە جاسالعان كولەمدى ەڭبەك. ەڭبەكتەرىم ەلەۋسىز دە ەمەس، «قىتايدىڭ تىلدەر اتلاسى» مەملەكەتتىك ءبىرىنشى دارەجەلى سىيلىققا يە بولسا، «قىتاي تۇركى تىلدەر سوزدىگى» ەكىنشى دارەجەلى سىيلىق الدى. مەنىڭ بۇدان باسقا «قازاقشا تۇراقتى ءسوز تىركەستەرىنىڭ تۇسىندىرمە سوزدىگى» (1982 ج.), قازاق ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ قازاقشا-حانزۋشا سوزدىگى» (1983 ج.), «قازاقشا-حانزۋشا سوزدىكتىڭ» تولىقتىرىلعان نۇسقاسى 2005 جىلى توتە جازۋمەن باسىلىپ شىقتى. سونىمەن بىرگە سوزدىك، ءتىل عىلىمى تۋرالى كوپتەگەن عىلىمي ماقالالارىم ءباسپاسوز بەتىندە جارىق كوردى. بۇدان سىرت «گرەك-ريم اڭىزدارى»، «بالىقشىنىڭ كەگى» (رومان), «ماۋزىدۇڭ مەن سىنونىڭ اڭگىمەسى»، «ءلۋشۇن اڭگىمەلەرى»، «عىلىمي سوتسياليزمنەن شولۋ»، «قايتارما سوققى» (كينوستسەناري) قاتارلى ءار جانرداعى شىعارمالاردى قازاقشالادىم.

قىتايداعى قازاق ءتىلىنىڭ بۇگىنگى حال-احۋالى قانداي؟

– قازىر قىتايداعى قازاقتاردىڭ ءتىلى قوعامدىق ورتانىڭ ىقپالىنا قاتتى ۇشىراپ وتىر. ول ءبىر جاعىنان ۇيعىر ءتىلىنىڭ، ءبىر جاعىنان حانزۋ ءتىلىنىڭ ىقپالىنان شىعا الماي جاتىر. وسىنىڭ سالدارىنان ۇيعىرشا مەن حانزۋشانى ارالاستىرىپ سويلەيتىندەر مەن جازاتىندار پايدا بولدى. حانزۋ تىلىنەن سوزبە ءسوز تارجىمالاعان كەزدە جاساندى سوزدەر تىلىمىزگە ەنىپ كەتتى. وسى كەمشىلىكتەردى تۇزەتۋ تۋرالى «ءتىلىمىزدى قادىرلەي بىلەيىك، ءتىل قادىرى – ءوز قادىرىمىز» اتى ەكى ماقالا جازىپ، باسپاسوزدە جاريالاتتىم.

ەستۋىمىشە، شىڭجاڭداعى قازاق مەكتەپتەرى جابىلىپ جاتىر ەكەن. ءسىزدى قازاقتىڭ ەرتەنگى كۇنى الاڭداتپاي ما؟

– ەكى-ءۇش جىل بۇرىن «قوس ءتىلدى وقۋ-اعارتۋ» دەگەندى ورتاعا قويىپ، بالالاردى بالاباقشادان حانزۋ تىلىنە ۇيرەتۋدى شىعاردى. وسى ماسەلەدە كوڭىل بولىنبەي وتىرعان باستى ماسەلە نە؟ ەڭ الدىمەن، «ءوز انا ءتىلىن ۇمىتپاۋ» دەگەندى باسا دارىپتەۋ كەرەك ەدى. سودان كەيىن بارىپ وزگە ۇلتتىڭ ءتىلىن ۇيرەنۋگە بولادى. وعان انا ءتىلىن تاستاپ، حانزۋ ءتىلىن ۇيرەتسە، قالاي قوس تىلدىلىك بولسىن، ول «ارالاس ءتىل» بولماي ما؟! بۇل العاشىندا دۇرىس ورىندالعان جوق. سوندىقتان بۇل ماسەلە تۋرالى قازاق باسشىلارى مەن زيالىلارى بيلىككە حات جازۋ ارقىلى ءبىراز وزگەرىستەرگە قول جەتتى. وعان الاڭداۋدىڭ قاجەتى جوق.

قىتاي قازاقتارى لاتىن الىپبيىنە كوشۋگە قالاي قارايدى؟ بۇعان ولار دايىن دەپ تە ەستىدىك. سول راس پا؟

– ءبىز لاتىن جازۋىنا 1958 جىلدان باستاپ كوشىپ، 1983 جىلعا دەيىن قولدانعان بولاتىنبىز. العاشىندا «قازاقشا-حانزۋشا سوزدىكتى» دە لاتىنشا جاسادىم. 1983 جىلى توتە جازۋعا قايتا كوشكەننەن كەيىن سوزدىكتى اۋداردىم. بۇل ەكەۋىنىڭ ءالىپبي ءتارتىبى ءبىر-بىرىنە قاراما-قارىسى، بىرەۋى وڭنان سولعا قاراي، ەكىنشىسى سولدان وڭعا قاراي جازىلادى. توتە جازۋ قازىگى تەحنولوگياعا سايكەسپەيدى دەگەن سەبەپپەن لاتىن جازۋىنا كوشۋ تۋرالى اڭگىمە بولعانى راس. ءتىپتى، قىتاي قازاقتارى لاتىن ءالىپبيىنىڭ جوباسىن دا جاساپ قويىپ، قايتا كوشۋگە دايىن وتىر. بىراق، ولار قازاق ەلىنىڭ لاتىن الىپبيىنە كوشۋىن كۇتىپ وتىر. قازاقستان كوشكەن كۇندە ءبىز دە دايىنبىز. بۇلاي بولا قالسا، نۇر ۇستىنە نۇر جاۋىپ، جەر بەتىندەگى بارلىق قازاق ءبىر الىپبيمەن جازىپ، وقي الار ەدى.

بيىل قازاق ەلىنىڭ تاۋەلسىزدىك العانىنا 20 جىل تولدى. ءسىزدىڭ قازاقستاننىڭ بۇگىنگى بەت الىسىنا كوڭىلىڭىز تولا ما؟

– مەن قازاقستانعا 1989 جىلدان بەرى كەلىپ ءجۇرمىن. ول كەزدە ورتالىق ۇلتتار باسپاسى باس رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى، وعان قوسا قازاق رەداكتسياسىنا باس رەداكتور بولىپ قىزمەت اتقارىپ ءجۇردىم. ماسكەۋدەگى حالىقارالىق كىتاپ كورمەسىنە قاتىسىپ قايتارىمدا «جازۋشى» مەن «ەنتسيكلوپەديا» باسپاسى قوناققا شاقىرىپ، الماتىدا 10 كۇن ايالدادىم. قازىرگى جاعدايمەن سالىستىرعاندا جەر مەن كوكتەي. سوندىقتان قازاقستاننىڭ بولاشاعىنان ۇلكەن ءۇمىت كۇتۋگە بولادى. ءتىل-كوزەن امان بولسىن دەپ تىلەيىك!

– اڭگىمەڭىزگە راحمەت!

سۇحباتتى جۇرگىزگەن ءالىمجان ءاشىمۇلى

سۇحبات 2011 جىلى ناۋرىز ايىندا الىنعان.

Abai.kz

9 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1589
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1482
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1231
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1209