جەردىڭ توڭى ءجىبىپ، بايشەشەك گۇل اتقان شاقتا كۇللى تۇركى حالقى جاڭا جىلىن اتاپ وتەدى. ادەتتە، جا­ڭا جىل دەگەندە كوزدىڭ جاۋىن الار جارق-جۇرق ەتكەن شامدار مەن سۇلۋ قىزداي سىلانعان اسەم قالا ەلەستەيدى. تاۋەلسىزدىك كۇنىمەن قابات­­تاسىپ كەلەتىن گريگوريان كۇن­تىزبەسىنىڭ جاڭا جىلىن بۇكىل حالىق بولىپ اتاپ وتەمىز. ءتىپتى، ءبىر اي بويى جاڭا جىلدىڭ دۇرمە­گىنە ەرىپ، سىيلىق ىزدەپ، اۋرە-سارساڭعا ءتۇسۋ - قانىمىزعا سىڭگەن ادەتكە اينال­دى. «قازاق ەلىنىڭ ازات­تىعىنا قول جەتكىزگەن كۇنى جاڭا جىلدىڭ كولەڭ­كەسىندە قالدى» دەپ تالاي شام­داندىق تا. بىراق ءۋاجى­مىزگە قۇلاق ءتۇرىپ، «سەنىكى دۇرىس» دەگەن ءبىر جان­دى بايقاسايشى.

19.03.2013

«يت ۇرەدى، كەرۋەن كوشەدى» دەگەندەي جىل سايىن جەلتوقسان ايىندا ءۋاج ايتى­لادى، بىراق كەلەر جىلى جاڭا جىل­دىڭ دابى­راسىنا ەرىپ، ءبارىمىز تاعى دا ايازاتانى كۇتەمىز. بايقاپ وتىرساق، كوكتەمنىڭ العاشقى ايىندا تويلاناتىن ءاز-ناۋرىزعا ءبىز ءدال جاڭا جىلداعىداي دايىندالمايدى ەكەنبىز. اينالاڭىزعا زەر سالىپ كورىڭىزشى، جارقىلداعان شام، الاۋلاعان وت نە­مەسە اتىلعان وتشاشۋ كوردىڭىز بە؟ ونى قويىڭىزشى، مەكەمە سىرتىندا «ار­مىسىڭ، ءاز-ناۋرىز» دەگەن قاراپايىم ءسوزدى دە بايقاي المايسىز. ال قىستىڭ كوزى قىراۋدا، جەلتوقساننىڭ العاش­قى كۇنىندە-اق «جاڭاجىلدىق شىر­شانى جاعۋ» دەگەن جاساندى مەرەكەنى توي­لاپ، ءبىر اي بۇرىن قالانىڭ ءاربىر مەكەمەسى­نىڭ سىرتى كەلەر جىلدى جازىپ، ءتىپتى سول جىلدىڭ بەلگىسىنىڭ سۋرەتىن سالىپ قويادى. ءار جەردەن تارسىلداعان وت­شاشۋدىڭ ءۇنىن ەستيسىز. گريگوريان كۇنتىزبەسى از بولعانداي، 13-قاڭتاردا ەرىككەن ءھام جەلىككەن جاستار «ستارىي نوۆىي گود» دەپ دابىرلاتادى، ودان قىتاي كۇنتىزبەسى بويىنشا تاعى ءبىر جا­ڭا جىلىن اتاپ وتەدى. سول تارسىلدا­عان وتشاشۋىڭىز جەلتوقساننان باستاۋ الىپ، اقپاننىڭ ورتا شەنىنە دەيىن جالعاسادى.

بۇگىن ناۋرىز ايىنىڭ 19-جۇلدىزى. ءبىر-ەكى كۇندە ءاربىر اۋلاعا ءاز-ناۋ­رىز كىرەدى. ال دايىندىقتىڭ ءيىسى دە سەزىلمەي­­دى. كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەلەر شاعىنا سا­ناۋلى ۋاقىت قالسا دا، بازبىرەۋلەر «ناۋ­رىزدى تويلاۋ شاريعاتقا قايشى ما؟» دەگەن سۇراق قويىپ، ەلدىڭ ەسىن شىعا­رىپ ءجۇر. ول ول ما، ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك اي­­ماعىن قازاقتىڭ جاڭا جىلى ەمەس، سلا­ۆيان­نىڭ «ماسلەننيتساسى» جايلاپ الدى.  ءتىپتى پاۆلوداردا «شيروكايا ماسلەن­نيتسا» اتتى جاپپاي قىدىرۋ مەرەكەسى اتالىپ ءوتتى. جۇزدەن استام پاۆلودار­لىق قۇبىجىق بەينەسىندەگى قىستى ورتا­عا شىعارىپ، ورتەپ ءماز-مەيرام بولدى.

ياكي «التى اي قىستان امان شىقتىق» دەگەن يشارا ەدى بۇل. الگى «ماسلەننيتسا­نى» قازاقستان حالقى ءبىر اپتا بويى تويلادى. ورتالىق الاڭعا جينالىپ، ءان ايتىپ، بي بيلەپ، جالپىحالىقتىق سيپاتتا اتالسا، اتالعان مەرەكەگە حا­لىق­تىڭ دايىندالعانى بەلگىلى. ءاري­نە، مەرەكەنىڭ كوپ بولعانى جاقسى. اسپانىمىز كۇلكى مەن دۋمانعا بولەنسە نەسى ايىپ؟! دەگەنمەن، بارشا قازاققا ورتاق مەرەكە، تۇركى حالقىنىڭ جاڭا جىلى ءاز-ناۋرىز ءمان-ماعىناسىز ۇساق مەرەكەنىڭ كولەڭكەسىندە قالماي ما؟ جالپى، ءبىز جات مەرەكەنى تويلاپ، ءوز­گە ەلدىڭ، وزگە حالىقتىڭ ءداستۇرىن ءوز ور­تامىزعا سىڭىرۋگە شەبەرمىز. سودان نە ۇتارىمىز بار ءبىزدىڭ؟

قيت ەتە قالسا «گريگوريان كۇنتىزبە­سى بويىنشا جاڭا جىلدى قارسى الۋ - كە­ڭەس وداعىنىڭ سۇيەككە سىڭىرگەن تاڭبا­سى. سوندىقتان حالىقتىڭ ساناسىنا قۇيىلعان مەرەكە بۇل» دەپ اقتالامىز. وعان تالاسىمىز جوق. بىراق ەگەر ءبىز ەل بولىپ ناۋرىزعا ءبىر اي بۇرىن دايىن­دالىپ، ءاز-ناۋرىز باستالدى دەپ كوكتەم­نىڭ العاشقى كۇنى جارياعا جار سالىپ، تەلە­ەكراندارىمىزدان ادەت-عۇرىپ، سالت-ءداستۇر، ناۋرىز مەرەكەسىنىڭ ماعى­ناسى مەن ءمانىن حالىققا ناسيحاتتا­ساق، ۇلتتىق مەرەكەنىڭ ۇلىلىعىن سەزىنەر مە ەدىك؟!

ايگەرىم باقىتقىزى

"ايقىن" گازەتى