Jerding tony jibip, bәisheshek gýl atqan shaqta kýlli týrki halqy Jana jylyn atap ótedi. Ádette, Ja­na jyl degende kózding jauyn alar jarq-júrq etken shamdar men súlu qyzday sylanghan әsem qala elesteydi. Tәuelsizdik kýnimen qabat­­tasyp keletin Grigorian kýn­tizbesining Jana jylyn býkil halyq bolyp atap ótemiz. Tipti, bir ay boyy jana jyldyng dýrme­gine erip, syilyq izdep, әure-sarsangha týsu - qanymyzgha singen әdetke ainal­dy. «Qazaq elining azat­tyghyna qol jetkizgen kýni Jana jyldyng kólen­kesinde qaldy» dep talay sham­dandyq ta. Biraq uәji­mizge qúlaq týrip, «seniki dúrys» degen bir jan­dy bayqasayshy.

19.03.2013

«It ýredi, keruen kóshedi» degendey jyl sayyn jeltoqsan aiynda uәj aity­lady, biraq keler jyly Jana jyl­dyng daby­rasyna erip, bәrimiz taghy da Ayazatany kýtemiz. Bayqap otyrsaq, kóktemning alghashqy aiynda toylanatyn әz-Nauryzgha biz dәl Jana jyldaghyday dayyndalmaydy ekenbiz. Aynalanyzgha zer salyp kórinizshi, jarqyldaghan sham, alaulaghan ot ne­mese atylghan otshashu kórdiniz be? Ony qoyynyzshy, mekeme syrtynda «Ar­mysyn, әz-Nauryz» degen qarapayym sózdi de bayqay almaysyz. Al qystyng kózi qyrauda, jeltoqsannyng alghash­qy kýninde-aq «Janajyldyq shyr­shany jaghu» degen jasandy merekeni toy­lap, bir ay búryn qalanyng әrbir mekemesi­ning syrty keler jyldy jazyp, tipti sol jyldyng belgisining suretin salyp qoyady. Ár jerden tarsyldaghan ot­shashudyng ýnin estiysiz. Grigorian kýntizbesi az bolghanday, 13-qantarda erikken hәm jelikken jastar «Staryy Novyy god» dep dabyrlatady, odan Qytay kýntizbesi boyynsha taghy bir Ja­na jylyn atap ótedi. Sol tarsylda­ghan otshashuynyz jeltoqsannan bastau alyp, aqpannyng orta shenine deyin jalghasady.

Býgin nauryz aiynyng 19-júldyzy. Bir-eki kýnde әrbir aulagha әz-Nau­ryz kiredi. Al dayyndyqtyng iyisi de sezilmey­­di. Kýn men týnning teneler shaghyna sa­nauly uaqyt qalsa da, bazbireuler «Nau­ryzdy toylau sharighatqa qayshy ma?» degen súraq qoyyp, elding esin shygha­ryp jýr. Ol ol ma, elimizding soltýstik ai­­maghyn qazaqtyng Jana jyly emes, sla­vyan­nyng «maslennisasy» jaylap aldy.  Tipti Pavlodarda «Shirokaya Maslen­nisa» atty jappay qydyru merekesi atalyp ótti. Jýzden astam pavlodar­lyq qúbyjyq beynesindegi qysty orta­gha shygharyp, órtep mәz-meyram boldy.

Yaky «alty ay qystan aman shyqtyq» degen ishara edi búl. Álgi «Maslennisa­ny» Qazaqstan halqy bir apta boyy toylady. Ortalyq alangha jinalyp, әn aityp, by biylep, jalpyhalyqtyq sipatta atalsa, atalghan merekege ha­lyq­tyng dayyndalghany belgili. Áriy­ne, merekening kóp bolghany jaqsy. Aspanymyz kýlki men dumangha bólense nesi aiyp?! Degenmen, barsha qazaqqa ortaq mereke, týrki halqynyng jana jyly әz-Nauryz mәn-maghynasyz úsaq merekening kólenkesinde qalmay ma? Jalpy, biz jat merekeni toylap, óz­ge eldin, ózge halyqtyng dәstýrin óz or­tamyzgha siniruge shebermiz. Sodan ne útarymyz bar bizdin?

Qit ete qalsa «Grigorian kýntizbe­si boyynsha Jana jyldy qarsy alu - Ke­nes Odaghynyng sýiekke sinirgen tanba­sy. Sondyqtan halyqtyng sanasyna qúiylghan mereke búl» dep aqtalamyz. Oghan talasymyz joq. Biraq eger biz el bolyp Nauryzgha bir ay búryn dayyn­dalyp, әz-Nauryz bastaldy dep kóktem­ning alghashqy kýni jariyagha jar salyp, tele­ekrandarymyzdan әdet-ghúryp, salt-dәstýr, Nauryz merekesining maghy­nasy men mәnin halyqqa nasihatta­saq, últtyq merekening úlylyghyn seziner me edik?!

Áygerim BAQYTQYZY

"Ayqyn" gazeti