جولجازبالار 

ءى. تانىسۋ

«ءبىزدىڭ ءبىر-ءبىرىمىزدى تانىپ، تاڭداۋ
جاساۋىمىزدا ەش كەزدەيسوقتىق جوق... ءبىز
سانامىزدا سۇلباسى قالىپتاسىپ ۇلگەرگەن،
تۇيسىگىمىزدىڭ تۇكپىرىندە بۇرىننان بار
جانداردى عانا قۇشاق جايا قارسى الامىز!»
زيگمۋند فرەيد

قاس قارايعان شاقتا قالانىڭ جوعارعى جاعىندا ورنالاسقان تانىمال مەيرامحاناعا بارۋعا جەلكەمنىڭ قىرى جىبەرمەي، قۇنان قىمىزدى قۇنىعىپ ىشكەن قاناعات دوسىم (قاراجالعا جول تۇسكەندە اتىنا زاتى ساي بولماي، قۇداي توبەسىنەن قوس قولداپ ۇرعانى بار!) قۇساپ، جۇرتتا قالعان قارا قازانداي توڭكەرىلىپ ءبىراز جاتتىم. قوجەكەڭنىڭ: «اعا، جەتىدەن قالماي جەتىڭىز، ءبىر بەكزات اداممەن تانىساسىز»، - دەگەن «بيازى» بۇيرىعىنا دا بىردەن بوي ۇسىنا قويماي، ءبىرشاما تارتىنشاقتاعانىممەن، تۇبىندە تۇستىكتى بەتكە العانمىن. شوپكەتىشار شەندىلەردەن شارشاۋ باسىم كەكىر مەن دوكىردى كۇنارا كورىپ، جەر-كوكتى تىرەپ تۇرعانداي توبەڭنەن تومەن تۇكسيە قارايتىن «تىزگىنۇستارلار» مەن الىمساقتان اۋلەتىنە ءال-اۋقات بىتكەندەي ەدىرەڭدەيتىن اۋمەسەر، ەسەرسوق اۋلەكىلەردەن ابدەن زارەزاپ بولسا كەرەك، مي مىسكىننىڭ ىشىنە الدەبىر كۇمان كىرىپ الىپ، كىبىرتىكتەتىپ قويعانى راس ەندى... الايدا، تاپ سول ساتتە كىسىكيىكتىگىم مەن كۇمىلجۋلى كوڭىلىمدى پەنداۋي قىزىعۋشىلىعىم جەڭىپ: «قانداي ادام بولدى ەكەن؟» - دەگەن سىڭار ساۋالدىڭ جەتەگىندە جاندارىڭىزعا جىلدام-اق جەتتىم. قارىنداسىمىز تانىستىرىپ، قاسىڭىزدان ورىن ۇسىندى. ادەمى اڭگىمە دە ايتىلدى، اسەم ءان دە اۋەلەپ تۇردى... ءالسىن-ءالسىن، قۇسقانات قار سىندى. ءماندى سوزگە اۋەستىگىمىز سيقىرلى سازدى كىدىرتىپ، ارەدىك سۇيكىمدى ءاندى ءۇزدى. ءبىزدىڭ باۋىرلارىمىزدىڭ تالانتتارى – تاۋ تولاعاي، ولاردىڭ ورىنداۋىندا ءمىن جوق-تى، بارىنە كىنالى – ەكىنشى ينتەرنات! جارىقتىق جادىگەر اعايىمىزدان باستاپ، جۇزدەن اسپاي جۇدەمەگىر ساپا ىسقاقۇلىنا دەيىن ەسكە الدىق سول كەشتە. ءسىزدىڭ ءمارۋا اپايىڭىزعا دەگەن ساعىنىش پەن قۇرمەتكە تولى لەبىزىڭىزدەن جىپ-جىلى لەپ ەسىپ تۇردى. ارامىزداعى جىل ايىرماشىلىعى اقىلبايعا اكە اتانعانداعى ابايدىڭ جاسىنداي بار بولسا دا، ءبىر بالباستاۋدان سۋسىنداپ، ءبىر القاپتىڭ استىعىن ورىپ، ءدانىن تەرۋ بۇيىرعان ەكەن بىزگە، اعا. ۇزاق اڭگىمەلەستىك. بايىرعى تامىرلارشا، ءبىر تۋعان باۋىرلارشا ەمەن-جارقىن وتىردىق. سىرالعى دوستارداي اشىلىپ، ساعاتقا دا كوز سالماپپىز. بۇل نە تىلسىم بولدى؟! تاڭ-تاماشا قالماسقا ءاددىڭ قايسى؟! جاۋاپ بار ما؟!

قوش ايتىسار ءسات تۋعان. ولەڭ وقىدىم... كۇركىرەتىپ. سىلتىدەي تىنىپ تىڭداعان اينالاما دا، وزىمە دە رازى ەدىم. تىنىشتىقتى ءسىز بۇزدىڭىز... دۇركىرەتىپ. «اپ، بارەكەلدى!» - دەپ، قولىمدى قىسىپ، سەيىل ەكەۋمىزدىڭ ماڭدايلارىمىزدان كەزەك ءسۇيدىڭىز. ۇركەرگە ءۇن جەتكىزگەن سەيىل عوي، «التى ىشەكتى جەتىگەنىمەن» سۇيەمەلدەۋىنە-اق سۋىنداي سايگۇلىك بايلار ەم، قول قىسقا بولماسا... ءسىز جولىڭىزدان جىعىلماي، ءجون-جورالعىنى جاساپ بولىپ، بارشامىزعا: «بالتالاساڭ، بۇزىلماس بۇتىندىك بولسىن!» - دەپ، بەرەكەلى بىرلىك تىلەگەنىڭىزدە ناسىلىندە قۇرايىشتىڭ قانى بار قىزدىڭ، اسىلىندە، كوپ قازاقتان كورەگەن ەكەنىنە كوزىم جەتتى. كۇماندانعانىما ۇيالدىم.

سودان بەرى جيىرما جەتى رەت اي جاڭعىردى، جىل(دار) جىلجىپ، ەكى رەت ەسەپ اشتى. تىلەگىڭىزدى ءتاڭىر قۇپ كوردى مە ەكەن؟! جانىڭىزدامىز. بىرگەمىز!

جادىمداعىنى جولدا حاتتادىم، عادەت قوي... ۋاقىتتان تاپشىلىق تانىماس كۇنگە دە اسا اسىقپايىق، اعا. سول دۇرىس، شاماسى...

ءتۇيىن: «كۇمان – سەنىمگە جەتەلەيتىن باسپالداق». حورۆۋد حانتينگتون.

«بۇل قايسى ەدى؟» - دەپ، ءبىر جولعا قيناماي قوياسىز-اۋ، اعا. بىلمەيدى ەكەنمىن. سەميۋەل فيلليپستەن باسقا حانتينگتوندى وقىماپپىن، بىراق، سوزىندە قيسىن بار قۇرعىردىڭ... تاپ وسى ءسوزىم بەكبولاتتىڭ «وڭ جامباسىنا وراي» كەلىپ-اق قالار ما ەدى؟!

ءىى. تامىر

«تۋىپ، وسكەن ەلىڭ قىمبات،
كىندىك كەسكەن جەرىڭ قىمبات،
الپەشتەگەن اناڭ قىمبات،
ەركەلەگەن بالاڭ قىمبات،
مەيىرىمدى اكەڭ قىمبات،
جاقسى دوس، جارىڭ قىمبات،
بارىنەن دە ۇيات پەن ارىڭ قىمبات!»
قابىليسا اسانۇلى

«تاڭدا دايىن وتىرارسىڭ، ايدىن ساعان سوعادى. اۋىلعا بارامىز»، - دەپ، قىسقا قايىردىڭىز. داۋىسىڭىزدان قۋانىش سەزىلىپ تۇردى. تۋعان جەر، ءتول توپىراق، ءتۇپ تامىر، تەك توركىنى، تاريحقا تاعزىم... تۋراسىن ايتقاندا، وسىناۋ تىركەستەر ءتىل ۇشىندا تۇرعانداي كورىندى. الدە، اراعا ءبىر جارىم مۇشەلدى مولىنان تاستاپ قانا اتاقونىسىنا ات ءىزىن سالۋ ماڭدايىنا جازىلعان مەنىڭ مۇندار كوڭىلىمنىڭ «كىسەناشقان» كۇيىن كوكسەگەن كورىنىسى مە ەدى بۇل؟!

الاگەۋىمدە مەن ءۇشىن الىس، ءسىز ءۇشىن جاقىن اۋىلعا اتتاندىق. الىس بولاتىنى – الماتىدان ۇزاپ شىقپاعانىما جىلعا جۋىقتاعان. «جاقىن» دەمەسكە مۇلدە نەگىز جوق! اۋىلىن اڭساعان ادامعا شاقىرىمدار ءسوز بوپ پا؟! اۋىلىڭ مەن باۋىرىڭا بۇيرەگىڭ بۇرىپ، سول ءبىر ۇلىق ۇعىمدار جۇرەگىڭە جاقىن تۇراتىنى تاعى راس. الدەبىر جايساڭدار ەلىڭ مەن جەرىڭ جايلى جاقسى ايتسا، ءىشىڭ جىلىپ، بازبىرەۋلەر تەكتەن-تەككە تەكىرەكتەپ، اۋىل-ايماعىڭنىڭ «ءيتىن» جامانداسا، جانىڭ شىعىپ كەتە جازدايتىنى دا جاسىرىن ەمەس. «جازعان قۇلدا جازىق جوق»، ءسىرا...

جەڭگەمنىڭ ۇيدەن سايلاپ شىققان قازى-قارتاسىن قاربىتا اساپ، ارنەنى اڭگىمەلەپ، ءازىلدىڭ ءتۇبىن ءتۇسىرىپ (توق ادامدا كوپ الاڭ دا جوق قوي!),ەزۋىمىزدى جيا الماي، جەلمەن جارىسقانداي جۇيتكىپ-اق كەلە جاتقانبىز. ارقارلى اسۋىنان ارى اسقاندا كۇلكىنى دە قيدىق، باسى ارتىق ءسوزدى دە تيدىق. سەبەبى، ءسىز اقىن اتانىڭ جىرىن تاپسىرلەگەندەي تەبىرەنىپ، كىمنىڭ نە ءۇشىن قىمبات بولاتىنىن، تەك پەن توپىراقتان تامىر ۇزۋگە بولمايتىنىن تولعاۋعا كىرىسىپ كەتتىڭىز جانە مۇنىڭىزدى ءجون بىلگەندىك دەپ ءتۇسىندىم مەن سوندا. جول ۇستىندە ارقارلىنىڭ قوس قاپتالىنان قول سوزىپ، اسۋعا جاپسارلاس جاتقان يتجون مەن مالايسىرىنى، ارىدەگى مۇقىرى مەن الباسۋدى، التىن بەسىگىڭىز – اقتەكشەنى ايمالاي قۇشقان قارت شاعاندى تىلگە تيەك ەتكەنىڭىزدە تۇيسىكپەن عانا تۇيسىنەر جاراسىم بار ەدى، اعا. بۇل ماعىنالى بايانمەن ۇندەسىپ، ۇيلەسىم تاپقان ءتاتتى كۇيدىڭ كەرۋەنى باسقاننان باستاۋ الاتىن كوكسۋدى كوكتەي وتكەندە دە، بالپىق بيدەگى باۋىرلارىڭىزعا جەتكەندە دە ۇزىلمەدى. قوڭىراۋلاتپاي، قوڭىر اۋلاتقان كۇي ءۇشىن ايدىنعا، ومىرگە كەلگەن ولكەڭىزدى وزەك ەتكەن اسەرلى اڭگىمەڭىز ءۇشىن وزىڭىزگە العاۋسىز العىسىمدى ىشتەي ايتىپ بولىپ، اياۋلى اناڭىز وتىرعان قۇتتى شاڭىراقتىڭ تابالدىرىعىنان اتتادىق. اماندىق-ساۋلىق سۇراسىپ، «ءبىز كەلدىكتىڭ» مەزىرەتىن جاسادىق تا «ىقىلىم زامانداردان ىرزىعى امان قالعان»، ءبىر-بىرىمەن ىنتىماعى كەلىسكەن، ىرىس-بەرەكەسىمەن بولىسكەن باۋىرلاردىڭ ارقا-جارقا كوڭىلدەرى مەن اس تا توك پەيىلدەرىنىڭ كۋاسى بولدىق. ول ازداي، اينالسوقتاپ، اپامدى توڭىرەكتەي بەردىم. ارعى-بەرگى سۇرلەۋ-سوقپاقتاردان سىر تارتىپ كورمەك ەم، ءازيز اناڭىز مايدان قىل سۋىرعانداي تالاي ءتامسىلدى تالقىلاپ-اق تاستادى سول زاماتىندا. قاداۋ-قاداۋ قاعيداتتان قايىرىپ، تاراۋ-تاراۋ تاۋاريحتى تارقاتتى تەزەك تورەنىڭ ءزاۋزاتى. تىڭداي بەردىم. تاپجىلمادىم. تاڭدانىسىمدى جاسىرۋعا تىپتەن دە تىرىسپادىم. تالاي جىل بۇرىن باسىمنان وتكەرگەن ءومىردىڭ ءوزىن كوردىم... ودان سوڭ، ويعا شومدىم... تامىردى تانىعانداي بولدىم.

ءتۇيىن: «... جۇگىنبەڭدەر تورەگە.
             ادىلەتتى تورە جوق،
             تۇسەتىن شورە-شورەگە.
             اقىننىڭ ەلى سونداي دەپ،
             ۇلگىسى جاقسى قانداي دەپ،
             بولىڭدار ەلگە ونەگە!» قابان جىراۋ.

ەسەن-ساۋ ءجۇرىڭىز، تامىرى تەرەڭدەگى ەلىنىڭ ەرەن بەگى!

ءىىى. تويلار تۋرالى تولعام

«... تويسىز ءومىر – ايالدايتىن
 بەكەتى جوق ۇزاق جول سياقتى».
دەموكريت

ايالدامادىم. اياڭدادىم... «ساڭىلاۋسىز ادامداردىڭ امالدارىنىڭ» ارقاسىندا ۋاگوندار مەن قامالداردىڭ ساڭىلاۋلارىنان ءۇمىت پەن سەنىمنىڭ ساۋلەسى سىعالاعان تىم ۇزاق ساپار بولدى. سۇيكىمدى سويلەمنىڭ سيقىن كەتىرىپ، ورىنىن تابا الماي، ورتادا وپىنعان وداعايداي بولمايىن دەپ، ورالۋىما وراي ورتالى، وردالى تۇستارعا دا، يا، ومىرتقا باسىن ۇستاۋعا دا ونشا-مۇنشا ىقىلاس تانىتپادىم. وماقاسا جىعىلا قۇلاپ، جىلدار بويى جالپىدان جىراق، جالقى قام قۇراپ، وڭاشادا ومالۋدىڭ اششى ءدامىن تاتقان بىلەدى... اتى-زاتىمەن قۇرىسىن، قاستاسقان جانعا دا، اتا جاۋعا دا تىلەمەس ەم!

كىم بىلەدى، كوپ ەلدى جيىپ، توي وتكەرمەك، ولەڭدى ول ەلگە جەتكەرمەك تۇگىلى، وسىلايشا ورمان ويدىڭ وزەكتىسىن سۇرىپتاپ، ءوزىمدى ءوزىم قۇرىقتاپ، ءالى دە ءبىراز بورىسوقپاقتاتا تۇرار ما ەدىم، كۇندەردىڭ كۇنىندە (؟!):

اكەمتەاتردىڭ ءبىر بۇرىشىندا جىر ساعاتى ءوتىپ، بۇل ءىس-شاراعا باقانتاي باۋىرىم شاقىرماسا;

قاڭعالاقتاپ ءجۇرىپ، قۇجىراما كەلىپ قالعان قاناشتى ەمدەپ، ەكەۋلەپ «الپاۋىت اقىنداردى» ويلاپ تاپپاساق;

ساتپايتىن، ساتىلمايتىن داۋكەن دوسىم قولىمنان قاقپاي، باس ادەبي باسىلىمنان تۇراقتى ايدار اشۋعا مۇمكىندىك بەرمەسە;

جاۋكەڭ جاقسى كورەتىن جيناق قايتا باسىلىپ شىعىپ (تولىق تارالىپ كەتىپ، تەز تاۋسىلۋىنا بايلانىستى ءتورت رەت قايتا باسىلعان «تاقسىر، كۇندى» اقىن جاراس سارسەك «ەڭ باقىتتى كىتاپ» اتاندىرعان!), عازيزا حانىم ءوز كىتاپحاناسىندا تانىستىرىلىمىن جاساماسا;

«الماتى TV» تەلەارناسىنىڭ باسشىلىعىمەن جاعالاسىپ ءجۇرىپ، ءالياش ءوز باعدارلاماسىنىڭ باس كەيىپكەرى ەتپەسە;

قايتا ورالۋدىڭ قايىرلى جولدارىن قاراستىرىپ، كىل جاقسىلارمەن جاراستىرىپ، «جالعىز اسپان» جارىق كورگەندە تاس تۇنەكتە شام جاققانداي جارقىراتىپ، كوز كورىپ، قۇلاق ەستىمەگەن جىر كەشىن ۇيىمداستىرعان, قۇمايىنداي جاڭعىرعان جىرلارىمدى ءان قىلعان روزاتاي بەگىم جاناشىرىما اينالماسا;

توپقا بارماعانىنا، سايران سالماعانىنا، توي بەرمەگەنىنە، دۋمان كورمەگەنىنە شيرەك عاسىردان اسقان، الاڭ كۇندە اتايى قاسقىرداي ءار قادامىن اڭداپ باسقان ءىنىڭىزدىڭ جالاۋلاپ-اق تۇرعان جاداۋ جايىن جاسىرىپ، جەڭىسكەر بايراقتاي جەلبىرەتىپ، بارشادان باعىن اسىرىپ، ەل ىشىندە ەلەۋسىز جۇرگەندە ەلەپ، ارقادان قاعىپ، قولتىقتان دەمەپ، زاعيپ زاماننىڭ اقشەل كوزدەرى شاتىناي قانتالاپ، شاتا(ق) قوعام شالقالاپ, شامىرقانىپ جاتقاندا، تال قارمايتىن شاقتاردا، تار كەزەڭدە تارىقتىرماي، كۇنىن قالاماقىعا قاراتىپ، قارا باقىر ساناتىپ، كيىت پەن جەمىتكە زارىقتىرماي، جولىن داڭعىل، تەگىس قىلىپ، ءسان-سالتاناتىن كەلىستىرىپ، قاراقورىمداعى قاعان ۇلىنداي قالقالاپ، اعالىقتىڭ اۋىر جۇگىن ارقالاپ... ءسىز جۇرمەسەڭىز، اعاتاي!

دۇركىرەپ توي وتكەن كۇنى سىركىرەپ جاڭبىر جاۋدى. ءسۇيىنىشى مەن كۇيىنىشى ءبىر مولدىرگە سىيىپ كەتكەن، قاراشىقتى قيىپ كەتكەن كوز جاسىنداي...

ءتۇيىن: «مەيىرىمدى جۇرەك الەمنىڭ بارلىق اقىل-ويلارىنان گورى ادەمى!»

 ەدۋارد بۋلۆەر-ليتتون

بۇل اعىلشىن جازۋشىسى قاتارداعى كوپ قالامگەردىڭ ءبىرى ەمەس، «زانوني» رومانىنداي شىن شاھقار شىعارمانى دۇنيەگە اكەلگەن بەكزادا. بريتان بارونى ءۇش عاسىر بۇرىن بولمىس-ءبىتىمى سىزگە كەلەتىن كەرەمەت جانمەن جاقىن دوس بولعان سەكىلدى. جاقسىنىڭ شاراپاتىن كورگەن، ونىڭ قادىرىن ءبىلىپ، ءادىل باعاسىن بەرگەن جاننىڭ جۇرەگىنەن عانا شىقسا كەرەك مۇنداي ءمىنسىز ءسوز. قانشا قازاققا قارايلاسىپ، قانشا قازاققا قامقور بولدىڭىز؟! قانشا قازاق مەكتەبىنىڭ ساۋابىن الىپ، قانشا قانداسىمىزدى باسپانالى ەتتىڭىز؟! جاياۋعا توپقا بارار تۇلپار ات مىنگىزىپ، جابىرقاۋعا توي جاساپ، كوڭىلىن شات قىلدىڭىز... مالسىزدى مالدى ەتكەن، تونسىزدى توندى ەتكەن ەرتەدەگى ەر بابالارىمىز سەكىلدى... بارىنە ەل – كۋا! ءبىر مەنىڭ ءوزىمنىڭ عانا ازدى-كوپتى جەتىستىگىمنىڭ ەشبىرى ەسكەرۋسىز قالماعان ەكەن. ءسىز ساقيلىعىڭىز مەن مارتتىگىڭىز جايلى ايتقاندى قۇپتامايسىز، ەسىمدە. بىراق ءبىز ايتقانعا كونەتىن بە ەدىك؟! كورسەك تە كورمەگەندەي بولىپ، تىرس ەتپەي، ءتىس جارماي، مىسىقشا «كوز جۇمىپ» جۇرە المايدى ەكەنبىز... ايىپقا بۇيىرماڭىز، اعا

IV. تاراق تاڭبالى تارلان

«... قاستاسقان جاۋدىڭ زالىم، نايسابىن
قيراتقان، ارتتا – الاڭ كۇن.
قول باستاعان ەر قابىلعايسامىن،
قايقى عۇمىرلى قابانمىن!»

«تاراق تاڭبالى تارلان»
پوەما-مونولوگىمنان

جوڭعار شاپقىنشىلىعى جايلى، جالپى جاۋگەرشىلىك تۋراسىندا ءسوز بولدى ءبىر كەشتە. مارعاسقا، اقتامبەردى، ۇمبەتەي، بۇقارلاردىڭ جىرلارىن جاتقا ايتتىق، تالقى اراسىندا جىراۋلاردىڭ باتىرلىعىن قوسا قوزعادىق. ومىرزاق جارىقتىقتىڭ ولمەيتىن ولەڭ جولدارى دا ەسكە ءتۇستى:

«... باتىر اقىن بولماسا – اقىندىققا ءمىن ەمەس،

اقىن باتىر بولماسا – كورگەن كۇنى كۇن ەمەس!»

عاجاپ ەمەس پە، اعا؟ - دەپ، سۇراۋلى كوزبەن سىزگە قارادىم.

سويقان! - دەدىڭىز ءداستۇرلى قۇپتاۋىڭىزبەن.

ءتۇن ورتاسىنا دەيىن وتىردىق. اڭىراقايلاتتىق، ەڭىرەكەيلەتتىك. «اقتابان شۇبىرىندى مەن القاكول سۇلامادان ازار امان وتتىك». بىرەر ساعاتتان سوڭ، ەس جيىپ، ەڭسە تىكتەدىك... سالقام جاڭگىر بوپ وربۇلاقتا ءبىر ەرلەپ، قاس دۇشپاندى قاراتاۋدان قايىرىپ، تارباعاتايدان تۇرە قۋدىق. ءناتى جوڭعاردى جايراتىپ سالىپ قانا تىنشىدىق... سودان كەيىن... سىرداعى ەلدى بەرى كوشىردىك! سول كەزدە ءسىزدىڭ باباڭىز جايلى تولعادىق. ۇزاق «قيسسانىڭ قايىرماسى» قىسقا بولدى... زاتى – قوراسان، حاتى – وراسان سايكىدەن ءسوز قالىس قالعان با؟! شيىرلاپ بارىپ، قيىردان قايتقان ساۋالداردىڭ جالعىز وڭدى جاۋابىن سول تاپتى. قابىليسا اسانۇلىنىڭ ساقتالعان بار مۇراسى، عۇمىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى عىلىمي زەرتتەۋلەر، ماقالالار مەن تولعامدار ءبىر كىتاپقا توپتاستىرىلىپ، تولىققاندى تاريحي-تانىمدىق ەڭبەك ەتىپ شىعاراتىن بولدىق. ءبىر باتۋاعا كەلىپ، تاڭ قىلاڭ بەرە تاراستىق. ساقار باۋىرىمنىڭ «سايگۇلىگىنە» مىنگەسىپ، مەن دە قايتتىم... جەردىڭ شەتىندەگى، جەلدىڭ وتىندەگى ەلدى مەكەندەرگە... كوكجيەكتەرگە.

ءتۇيىن: «... ءومىر – تەڭىز، جۇزەم وندا دەمەڭىز،

 ىزگىلىكتەن جاسالماسا كەمەڭىز!»

ءابۋل-حاسان رۋداكي

شىعىستىڭ شوڭ شايىرى وسى جولداردى حاتتاعاندا ءبىر شىندىقتى ءبىلىپ ايتقانى انىق. قابان جىراۋدىڭ تەلەگەيىنە تۇستىك تە كەتتىك. جىل جارىمعا جۋىق ۋاقىت جۇمسادىق. مۇراعاتتاردىڭ قانشا شاڭىن جۇتتىق؟! جاۋابى جاراتقانعا عانا ءمالىم... الدىمەن دەرەك كوزدەرىن ىزدەدىك، سوسىن بارلىق جيعان-تەرگەندى توپتاستىردىق. بىلىكتى عالىمدار مەن كورنەكتى قالامگەرلەردىڭ جازعان دۇنيەلەرىن سۇرىپتادىق. «تاراق تاڭبالى تارلان» تۋدى. ون ءتورتىنشى ايمەن بىرگە تاريحي-تانىمدىق «قابىليسا.قابان جىراۋ.تاراق تاڭبالى تارلان» دۇنيەگە كەلدى. تەلەگەيدى ەڭسەرگەنىمىزگە قاراعاندا، كەمەمىزدىڭ ىزگىلىكتەن جاسالعانى راس-اۋ...

V. تۋعان توپىراققا تاعزىم

«باسقا ولكەنىڭ وتىنان
تۋعان جەردىڭ ءتۇتىنى ارتىق!»
قازاق ماقالى

ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ وتىز جىلدىعىن اركىم ارقالاي اتاپ ءوتىپ جاتقاندا تۋعان جەرىڭىزگە ۇلكەن كونتسەرتتىك باعدارلاما اپاراتىن بولدىڭىز. ءۇردىستى بۇزباي:

ويىم قالاي؟ - دەپ، ءبىزدىڭ پىكىرىمىزدى سۇرادىڭىز. ۇشەۋىمىز بىردەي باس بارماعىمىزدى شوشايتىق.

وندا دايىندالىڭدار، كەلەسى اپتاعا ىڭعايلانايىق...

سۇراق كوپ ەدى، بىراق، ەش سۇراقسىز دايىندىقتى باستادىق. روزاتاي ءتىزىم جاساپ، جەلىدە ارنايى توپ قۇردى. اققۋ مەن ارداق قوناقتاردى اۋىلعا جەتكىزىپ، ءتۇسىرىلىمدى سايلايتىن بولدى. جۇمىستىڭ ەڭ وڭايى ماعان قالدى... ءسوز باستاپ، كەشتى جۇرگىزەتىنىمە قاتتى قۋاندىم. ساحناعا ساعىنىشىم كۇشتى ەدى...

باعدارلامانىڭ اتى دا تابىلا كەتكەنى تاماشا بولدى. «شاھاردان – شاعانعا!» شىنىمەن دە كەرەمەت ۇيلەسىمدى ەمەس پە؟! بۇل اتاۋدىڭ ەلدەگى اقساقالدارعا دا ۇناعانىن كەش دۇرىلدەپ وتكەن سوڭ، العىس ايتا كەلگەندە وزدەرى جەتكىزىپ جاتتى.

اقتەكشەدەگى ساحنانى بەزەندىرۋگە قاجەتتى قۇرال-جابدىق دايىنداپ بولىپ، جەلتوقساننىڭ جيىرما ءۇشىنشى جۇلدىزىندا قابان جىراۋ اتامىزدىڭ قارت شاعانىنا تارتىپ كەتتىك. ابىزدىڭ اتىنداعى اۋىلدىق وكرۋگتىڭ شەكاراسىنا قالاي دەم اراسىندا جەتكەنىمىزدى تۇسىنبەي دە قالعان ەدىك. جول دا تاقتايداي بولدى. ساپارلاستارىمىز دا كىل سايىپقىران-دى. ەڭ باستىسى، نيەت قانداي ەدى؟! ءبارى دە كەرەمەت بولدى، يمانداي شىنىم!

مادەنيەت ۇيىنە جينالعان ەلدە ەسەپ جوق. بار ىقىلاستارىن بەرىپ، كوز الماي قاراپ، تاپجىلماي تىڭداعان جەرلەستەرىڭىزدىڭ اق ۇلپا قارداي تاپ-تازا پەيىلدەرىن قيىپ كەتە المادىق. ءبىر جارىم ساعاتتىق باعدارلامانى ءۇش ساعاتقا سوزىپ، العاۋسىز العىسىن جاۋدىرعان جۇرتشىلىققا ءبىز دە باس يدىك. قوس انامىز ء(سىزدىڭ اناشىڭىزعا سەرىكتەسىپ، ساحناعا شىمقالادان جەتكەن روزاتايدىڭ اناسى بىرگە شىققان ەدى عوي!) ەل كوڭىلىن كوتەرگەن بالالارىنا اق تىلەكتەرىن جەتكىزىپ، اقساقالدار باتاسىن بەرگەندە ءوزىمىزدىڭ دە توبەمىز كوككە ەكى-اق ەلى جەتپەي تۇردى. بارشا اعايىننىڭ ايىزىن قاندىرعان كوركەم كەشتى اياقتاردا:

باس امان، باۋىر ءبۇتىن، ەل ەسەن بولسىن! ءتاڭىردىڭ ءتاۋىر كۇندەرى تاۋسىلماسىن! - دەپ، حالىقپەن ءاپ-ادەمى قوش ايتىسىپ، ساحنادان سىرعىپ بارا جاتقانىمىزدا جەرگىلىكتى اكىم – ەركىن باۋىرىڭىز قاسىمىزعا كوتەرىلدى. ەكى-ءۇش جىلدان بەرى ءتۇرلى جينالىستار عانا وتكىزىپ جۇرگەن سارايعا جان بىتىرگەن روزا مەن «قوڭىرعا»، اققۋ مەن اۋەزگە، ءال-فارابي مەن گۇلشاتقا، بەيبارىس پەن اقىلبەككە راقمەت ايتىپ تۇرىپ، ەندى مۇنداي ىزگى ءىس-شارانى داستۇرگە اينالدىرۋ كەرەك ەكەنىن ەسكەرتىپ، سىزگە دەر كەزىندە قۇلاققاعىس جاساپ ۇلگەردى. مەن سىزگە ءدۇيىم ەلدىڭ الدىندا:

اكىم-قارادان ىرگەڭىزدى اۋلاق ۇستاڭىز، اعا! – دەدىم. ەل دۋ كۇلدى. ءسىزدىڭ باس يزەپ، جىلى جىميىپ تۇرعانىڭىز جادىمدا قالىپتى... شاعانعا بيىل دا بارامىز-اۋ، اعا... سولاي ما؟!

ءتۇيىن: «... ەل ويپاڭى بىلىنبەس، ەلىنە ساي ەر تۋسا!»

قابان جىراۋ

ءسىز تۋعان جەرىڭىزدى قانشالىق قادىر تۇتساڭىز، جەرلەستەرىڭىزدىڭ دە وزىڭىزگە سونشالىق سۇيىسپەنشىلىگى بار ەكەن. اۋىل اقساقالدارى ايتىپ جاتقان جاناشىرلىعىڭىز بەن جاقسى امالدارىڭىز دا ماڭىزدى، ارينە. دەگەنمەن، ماسەلەنىڭ توركىنى باسقادا سەكىلدى كورىندى ماعان. ءسىزدىڭ سالىپ بەرگەن عيماراتتارىڭىز دا كەرەك-اق اۋىلعا. ەلدەن كەلگەن جىگىتتەردى جۇمىسقا الىپ جاتقانىڭىز شالعايداعى اۋىل ادامدارىنىڭ جاندارىنا جاعىپ جاتقانىن دا جاقسى ۇقتىق. بىراق اۋىل قازاعى بازبىرەۋلەر ويلايتىنداي اقىماق ەمەس قوي... تۇگەل تۇرعىنداردى «قازاق ادەبيەتىنە» جازدىرىپ، رۋحاني ازىعىن ۇيىنە جەتكىزىپ بەرىپ تۇرعان ەل اعاسىنىڭ تۇپكى ماقساتىنىڭ تەرەڭدىگىن تۇسىنەدى ءبارى دە.

VI. توسىنسىي

«كەيبىر ادامدارعا كىشكەنتاي
 ىستەر دە كوپ قۋانىش اكەلەدى!»
نيك ۆۋيچيچ 

تەك قۋالايتىن تەتراامەليا دەيتىن سۇمدىق دەرت بارىن ماڭگى جاسىل قۇرلىقتان شىققان وسى تالانتتى جازۋشىنىڭ ءوز ومىرىنەن جازىلعان «شەكارالارى جوق عۇمىر: باس اينالارلىق باقىتقا باستار جول» اتتى كىتابىن وقىعاندا عانا ءبىلىپ، تاڭ بولعانمىن. ەكى قول، ەكى اياقسىز دا ەش مويىماي، تاعدىرىنىڭ تارتتىرعان بار تاۋقىمەتتەرىنە توتەپ بەرە العان الىپ جۇرەكتى ادامنىڭ رۋحىنىڭ كۇشتىلىگىنىڭ الدىندا باسىمدى يگەنمىن. سودان بەرى وسى اسا جىگەرلى جاننىڭ قالامىنان شىققان جولداردى نازارىمنان تىس قالدىرعان ەمەسپىن.

كوپتەن كۇتكەن كىتابىمىز «ASPAN» باسپاسىنان جارىق كورىپ، اقىن اتاعا ارنالعان ىرگەلى ەڭبەككە ابدەن ريزا بولعانىڭىزدى جاسىرماي، رياسىز العىسىڭىزدى جەتكىزدىڭىز. سۇيىندىرگەن، سۇيىنشىلەتكەن سول ساتتەردە ءبىزدىڭ دە كوڭىلىمىز مەجەسىنەن مول شىعىپ، اۋەلەپ كوككە كەتكەن-ءدى. ابىرويمەن اياقتاعان جوبانىڭ زاڭدى جالعاسى رەتىندە حالىقارالىق «تاراق تاڭبالى تارلان» جىر ءمۇشايراسىن وتكىزبەك نيەتىمىزدى بايىرعى مارتتىگىڭىزبەن قۇپ كورىپ، بار شىعىندى سول باس قوسۋدىڭ ۇستىندە-اق قولىمىزعا ۇستاتا سالدىڭىز. قۋانىشىمىز ەسەلەپ ارتىپ، اسا اۋقىمدى جىر دوداسىنىڭ قامىنا كىرىسىپ كەتتىك.

اقبەرەن قازىلار القاسىن، مەن ۇيلەستىرۋ كەڭەسىن باسقارىپ، الامانعا ەكەۋمىز دە قاتىسا المايتىن بولدىق. ءمۇشايرا جاريالانعان كۇننەن بەرى قىرىق كۇن ءوتىپ، جەتىنشى ايدىڭ جەتىنشى كۇنىندە ۇلتتىق كىتاپحانانىڭ ۇلكەن زالىندا بۇل بايگىنىڭ قورىتىندى كەشىمەن بىرگە اتالمىش كىتاپتىڭ تانىستىرىلىمىن دا جاسادىق. جامپوز جىراۋعا ارنالعان تۋىندىلاردىڭ ءساتتى شىققاندارى دا، اۋىزىمەن قۇس تىستەگەن جۇيرىكتەردىڭ قاراسى دا ءبىز ويلاعاننان الدەقايدا كوپ بولىپ، ءاۋ باستان حابارلانعان ون توعىز جۇلدەگە تاعى ون ەكى سىيلىق قوسۋعا ءماجبۇر بولدىق. ەش نالىماي، قايتا ءوزىمىزدى ارقالاندىرىپ، سول كوتەرىڭكى كوڭىلمەن مادەنيەت پەن ادەبيەتتىڭ بىرنەشە قايراتكەرىنە سىياقى دا تاعايىنداپ جىبەردىڭىز. بارلىق جۇلدەگەرلەردى ماراپاتتاپ بولعاندا، ءمۇشايرا جەڭىمپازى بولعان نەساعاڭ ەكەۋىڭىز كىشكەنتاي پەرىشتەمىزدىڭ تۇساۋىن كەسىپ، قۇلىنشاقتىڭ قادامىنا قۇت تىلەدىڭىزدەر. ءسويتىپ، ءبىزدىڭ وتباسىنىڭ ەكىنشى وعلانىنىڭ العاشقى اياق الىسىنا ءوزىڭىز باس بولدىڭىز...

كەش سوڭىندا ءسوز الىپ:

بۇل جوباعا اتسالىسقان اقىنداردىڭ بارشاسىنا العىسىم شەكسىز، قالامدارىڭىزدان قان قارايا بەرسىن! دەگەنمەن، ءبىر باۋىرىما ەرەكشە ىستىق ىقىلاسىمدى جەتكىزىپ، ءوزىم ىشتەي اتاپ قويعانىما ءبىرشاما ۋاقىت بولعان جۇلدەسىن جاريالاسام دەپ ەدىم. بۇل باۋىرىما اتاعانىم – «شاپپاي بەر» دەيتىن بايگى... ەرجانتاي، قۇتتى بولسىن! – دەپ، ساحنادان ءتۇسىپ كەتتىڭىز. كىم نە تۇسىنگەنى دە قىزىق ەمەس بولدى ماعان، سەبەبى، ءبارىن دە سەزىپ تۇردىم...

كۇنى كەشە قۇرىلىسى اياقتالۋعا تاياپ قالعان ءۇيىمىزدى كورىپ، قۇرباندىق شالىپ قايتتىق. كەشكەن از-كەم عۇمىرىندا باسپانا تۇگىلى، مالقورانى دا يەلەنىپ كورمەگەن اقىن ءۇشىن سالتاناتتى ساراي سالىپ بەرگەننىڭ باعامى قانداي بولاتىنىن سوزبەن جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس سياقتى... ءوزىم قۇرمەتتەيتىن نيكتىڭ ايتقان «كىشكەنتاي ىستەرى» مۇنداي قۋانتار ما ەدى؟! بىلمەدىم... اللا رازى بولسىن، اعاتاي!

ءتۇيىن: «مەنىڭ ۇلى مۇراتىم – ادامداردىڭ ءوز جولىن اداسپاي تابۋىنا كومەكتەسۋ». نيك ۆۋيچيچ

تاعى دا رۋحتى ازاماتتىڭ سوزىنە سۇيەندىم. سىزبەن مۇراتتاس جان عوي بۇل ءباھادۇر. نيك تە ۇدايى قىجالات كورگەنگە كومەك قولىن سوزىپ (قولدارى جوق بولسا دا!), مۇقتاجدىڭ قاجەتىن اشىپ، ارمانى كوپ ادام بالاسىنا جول سىلتەپ جۇرگەن مارعاسقا عوي. ءسىزدىڭ دە ەرەن ىستەرىڭىز ەسەپ بىلمەيدى... مۇڭ بىلمەڭىز، مىڭ بولىڭىز، ادال جەمىن شاشىپ جەگەن اقسۇڭقار بالاسىنداي اسىل زاتتى اعاتايىم! 

VII. ءتۇيىن تارقاتۋ

«ادامگەرشىلىك كىمدە بولسا،
سونى ەر دەپ ەسەپتە!»
احمەت يۇگىنەكي

جاسىل داپتەردەگى وتىزعا جۋىق جولجازبانىڭ بىرنەشەۋىن تاڭداپ الىپ، تالعامپاز وقىرماننىڭ نازارىنا ۇسىندىق. ادامدىق پەن ادالدىقتى تۋ ەتكەن ءتول تابيعاتىڭىزدى تانىتا الدىق پا ەكەن؟! ومىردەگى قاراپايىم عانا قۇندىلىقتاردىڭ ولشەمىن ءوزىڭىزدىڭ ونەگەڭىزبەن سالىستىرا سيپاتتاماق بولدىق. ول نيەتىمىز وڭ نيەت قوي، ويىمىز ىسكە استى ما؟! ونى دا باعامدايتىن وسى جولداردى وقىعان جان بولار... ايتقانىمىزدان ايتپاعىمىز كوپ ەدى، اللا عۇمىر بەرسە، ول باياندار دا باسىلار.

كەي-كەيدە جيىرما ءبىرىنشى عاسىردا اسا قاتتى اسقىنىپ، قارعا تامىرلى قانداستارىمىزدىڭ قارا تاڭباسىنا اينالىپ بارا جاتقان ترايباليزم اتتى قازاقى ەمەس (سولاي بولسا ەكەن!), قاساقى دەرتتەن ادا (سورىمىزدىڭ سوڭى سول بولار ما ەدى؟!), «گەوگرافيا مەن بيوگرافيادان» بيىك تۇرعان تۇلعالاردىڭ باسىن قوسىپ، «قىرىمنىڭ قىرىق باتىرىنداي» قوسىن قۇرىپ، قول جيىپ، «قازاققا قاستىق قىلارمانداردى قىرار ما ەدى، بارشا باراقى بالاسىنىڭ باستارىن جۇلار ما ەدى» دەپ، قيالعا قانات بايلايمىن. «ەل ايرىلعانعا» دەيىنگى داستان داۋرەندى جاڭعىرتقىم-اق كەلەدى. سول زاڭعار زاماندا عۇمىر كەشسەك، ازاۋلىنىڭ ايمادەت ەر دوسپامبەت اقاسىنداي نوعايلىنىڭ «ايىن وڭىنان، جۇلدىزىن سولىنان» تۋدىرا الار ما ەدىك، ءبىر جاراتقان بىلەر... بىراق ءسىز باستاپ، ءبىز قوشتاپ، ەلگە ء(دايىم ۇلكەن ارىپتەن جازىلىپ، سول سيپاتقا ساي بولسا ەتتى!) قالتقىسىز قىزمەت قىلارىمىز حاق، بىلەم!

ارعى زامانداردا جاساعان حاكىم بابامىز عوي جۇينەكتىك احمەت (XII – XIII ع.ع.) عۇلاما. تۋمىسىنان ءبىز كورەر دۇنيەنى كورمەيتىن بولسا دا، ءاديب احمەتتىڭ كوكىرەگىندە كوز بار ەدى ء(بىزدىڭ كوپ زامانداستارىمىزدىڭ كوز ۇياسىندا بەز عانا قالعانى قاتتى قىنجىلتادى، اعا!). ال، ول كوز كورگەندى كوسەمسىگەن كوپ «كورەگەن» پەندەگە كورۋ – زور ارمان، سەزىنۋ – مول مەحنات! ءال - ينسان ءال - كامىل بولۋ ەكىنىڭ بىرىنە بۇيىرمىس بولماس، ءسىرا؟! جانارلارىنىڭ جارىعىنسىز جارالعان («اقيقات سىيىنىڭ» تۋىندىگەرىن «سوقىر» دەي المادىم!) جاسامپاز جاننىڭ جوعارىداعى سوزىنەن اسىرىپ ايتۋ قايدا؟! ازىرگە وسىمەن توقتادىق، ەر اعا!

تۇجىرىم:

اتاڭ – ءدۇر، اسىل اناڭ – دەگدار ادام،

اسپان مەن جارالعانداي كەڭ دالادان

اقجۇرەك، جان جىلۋىن ەلىڭە ارناپ،

اينالدىڭ اردا تۋعان ەرگە ابادان!

بەلگىلى كاسىپكەر، ينجەنەر-قۇرىلىسشى، قازاق رۋحانياتىنىڭ جاناشىرى بەيسەنوۆ ەربول امانبايۇلى – 60 جاستا!

عۇمىرناما

بەيسەنوۆ ەربول امانبايۇلى 1962 جىلى قىركۇيەك ايىنىڭ 28 كۇنى جەتىسۋ وبلىسىنىڭ (بۇرىنعى تالدىقورعان وبلىسى) كوكسۋ اۋدانىنا قاراستى قابىليسا اۋىلدىق وكرۋگىندە (بۇرىنعى ۆ.كۋيبىشەۆ اتىنداعى ۇجىمشار) قىزمەتكەر اۋلەتىندە دۇنيەگە كەلگەن. ۇلكەن ۇيەلمەندەگى توعىز پەرزەنتتىڭ ەكىنشىسى. وتباسىلى، بالالارى مەن نەمەرەلەرى بار. جۇبايى – بەيسەنوۆا گۇلنار ورىنعاليقىزى.

الماتى ساۋلەت - قۇرىلىس ينستيتۋتىنىڭ تۇلەگى. «قۇرىلىس ينجەنەرى» ماماندىعىن يگەرگەن كاسىبي بىلىك يەسى. قۇرىلىس سالاسىنداعى ەڭبەك ءوتىلى – 35 جىل. ەڭبەك جولىن «كازپيششەستروي» ترەستى مپمك-06 كاسىورنىنىڭ پروراب-شەبەرى رەتىندە باستاعان. كەيىنىرەك «مەجكولحوزستروي» ترەستى مپمك-05 كاسىپورنىنىڭ باس ينجەنەرى بولىپ تاعايىندالعان. 1993-2002 جىلدار ارالىعىندا سپمك-03 كاسىپورنى باسشىسى بولعان. 2002 جىلدان 2006 جىلعا دەيىن «التىن ەمەل» جشس-ءىن باسقارعان. 2006 جىلى «رەمبۋس» جشس-ءىن قۇرىپ، ون التى جىل بويى ەلىمىزدىڭ ءارتۇرلى وڭىرلەرىندە سان الۋان عيماراتتاردىڭ قۇرىلىس جانە كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ كەلدى. 2022 جىلدىڭ تامىز ايىنان باستاپ اتالمىش كومپانيانىڭ اتاۋى وزگەرىپ، «بەرەكەت - تك» جاۋاكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى بولىپ قايتا قۇرىلدى. ەربول امانبايۇلى كۇنى بۇگىنگە دەيىن اتالعان كاسىپورىننىڭ قۇرىلتايشىسى ءارى ديرەكتورى بولىپ قىزمەت اتقارۋدا.

ە.ا.بەيسەنوۆ ءوز كومپانياسىن قۇرىپ، ونى باسقارىپ كەلە جاتقالى كوپتەگەن عيماراتتار مەن ءزاۋلىم قۇرىلىس نىساندارى سالىنىپ، الەۋمەتتىك ماڭىزى زور قۇرىلىستار، رۋحانيات پەن مادەنيەت وشاقتارى بوي كوتەردى. اتاپ ايتقاندا، «بەرەكەت - تك» كومپانياسى ون بەستەن استام كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيلەردى تاپسىرىپ، توعىز مەكتەپتىڭ قۇرىلىسىن اياقتادى. قازىر الماتى قالاسىنداعى ءۇش مەكتەپتىڭ سەيسميكالىق كۇشەيتۋىن جۇرگىزىپ جاتقان كاسىبي كومپانيا بۇعان دەيىن №7 قالالىق كلينيكالىق اۋرۋحانانىڭ، شونجى اۋىلىنداعى 25000 توننا ەت وندىرەتىن قۇس فابريكاسىن، «كەلۋنكازفارم» فارماتسەۆتيكالىق زاۋى­تىن سالىپ، «كەرۋەن» كوپسالالى مەديتسينا ورتالىعىنىڭ جانە الاتاۋ اۋداندىق ءىىب-ءنىڭ عيماراتتارىن ابىرويمەن اياقتاعان ەدى. 2014 جىلى سالىنعان «كەلۋنكازفارم» فارماتسەۆتيكالىق زاۋىتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ەڭ ءىرى ءدارى-دارمەكتەر مەن مەديتسينا سالاسىنا اسا قاجەت بۇيىمداردى ءوندىرۋشى كاسىپورىن ەكەنى انىق. كومپانيانىڭ لايىقتى ماقتانىشىنا اينالعان اتالمىش زاۋىتتان بولەك، 2016 جىلى الماتى قالاسىندا وسى سالانىڭ تاعى دا ءبىر نىسانى – كەزەكتى مەديتسينا ورتالىعىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالعان بولاتىن.

كوپبالالى وتباسىلاردى قولداۋ باعدارلاماسىنا سايكەس، «بەرەكەت - تك» كومپانياسى الماتى قالاسىندا ەلىمىزدەگى ەڭ العاشقى «باقىتتى وتباسى» اتتى كوپبالالى انالارعا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىن پايدالانۋعا بەردى.

بەيسەنوۆ ە.ا. تۇركىستان وبلىسىنىڭ ارىس قالاسىندا ورىن العان اپات­تان كەيىنگى جاعدايدا قالانى قالپىنا كەلتىرۋگە قاتىستى اسا اۋقىم­دى جۇمىستارعا ۇلكەن ۇلەس قوسىپ، بۇل ساۋاپتى ىستە زور بەلسەندىلىك تانى­تۋىمەن حالىقتىڭ العىسىن الدى. ناتيجەسىندە ونىڭ كاسىپورنى 239 تۇرعىن ۇيگە جوندەۋ جۇمىستارىن جاساپ، 17 عيماراتتى قايتا سالىپ شىقتى.

الماتى وبلىسىنىڭ ىلە اۋدانىنا قاراستى بورالداي كەنتىندە بولعان توتەنشە جاعدايدان كەيىن «بەرەكەت - تك» كومپانياسى قايتا قالپىنا كەلتىرۋ باعدارلاماسى اياسىندا شارۋاشىلىق جۇرگىزۋگە قۇقىلى «اۋداندىق اۋرۋحانا» مكك-ىنى عيماراتىنىڭ شاتىرىنداعى جاڭا جابىندىنى جاساپ، قۇرىلىس-جوندەۋ جۇمىستارىن ساتىمەن اياقتاعان بولاتىن.

كارانتين مەزگىلى كۇشىندە تۇرعان ۋاقىتتا بۇل كومپانيا الماتىداعى №12 قالالىق كلينيكالىق اۋرۋحانانىڭ كاسىبي قايتا باعىتتالۋى بويىنشا باعدارلاماعا بەلسەنە ارالاسىپ، اۋرۋحانانى COVID-19 ينفەكتسياسىنان سىرقاتتاردى ەمدەيتىن ستاتسيونارعا اينالدىرۋ جۇمىستارىن كاسىبي دەڭگەيدە، اسا ساپالى ءارى ابىرويلى جۇرگىزدى.

ە.ا.بەيسەنوۆ ازاماتتىق مازمۇنداعى نىسانداردى سالۋعا كوپ كۇش-جىگەر جۇمساۋىمەن قاتار، قۇرىلىس پەن جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ تەحنولوگيالارىن جەتىلدىرۋگە ءمان بەرىپ، وسى سالانىڭ وزىق ۇلگىلەرىن ۇنەمى وندىرىسكە ەنگىزىپ كەلەدى. «بەرەكەت - تك» جشس قۇرىلىس نارىعىندا ءوزىن تابىستى ءارى سەنىمدى كومپانيا رەتىندە تانىتقان، وڭىرىمىزدەگى بەتكە ۇستار ۇيىمداردىڭ ءبىرى جانە ءمىنسىز جۇمىس جاساپ كەلە جاتقان كەسەك كاسىپورىن. كومپانيا اسا اۋقىمدى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ بارىسىندا ساپا ستاندارتتارىنىڭ بارشا ۇدەلەرىنەن شىعىپ، سالالىق ەڭ ءتيىمدى ءھام ەڭ ۇزدىك ۇلگىلەردى وندىرىستە قولدانۋدا جانە ءوز قىزمەتكەرلەرىنىڭ كاسىبي بىلىكتىلىگىن ارتتىرا تۇسۋدە كوپكە ونەگە بولۋدا. ال، كومپانيا جەتەكشىسىنىڭ جەكە ءوز باسى بولسا، قايىرىمدىلىق سەكىلدى ساۋابى مول ىستە ەشقاشان ايانىپ قالمايتىندىعى، ۇلتتىق رۋحانياتقا، ءتول ادەبيەت پەن مادەنيەتكە ۇدايى قامقورلىق قىلىپ، جاناشىرلىق تانىتىپ جۇرگەندىگى كوپشىلىككە ءمالىم. بىرنەشە اي بۇرىن بۇكىل شىعارماشىلىق قاۋىمنىڭ العىسىن العان «تاراق تاڭبالى تارلان» حالىقارالىق جىر ءمۇشايراسىن ۇيىمداستىرىپ، جۇلدە قورى مەن بارشا ۇيلەستىرۋ شىعىندارىن كوتەرۋى جوعارىدا ايتىلعان ءسوزدىڭ شاعىن مىسالى عانا. ەربول امانبايۇلى قايىرىمدىلىق شارالارىنان بولەك، كوپتەگەن الەۋمەتتىك جوبالارعا قولداۋ كورسەتىپ، بىرقاتار مەملەكەتتىك باعدارلامالارعا دا ءوز ۇلەسىن قوسۋدا. ءوز كاسىپورنىنىڭ ونداعان قىزمەتكەرلەرىنە باسپانا سالىپ بەرىپ، جەكە اۆتوكولىكتەر سىيلاپ، بىلىكتى مامانداردى ىنتالاندىرۋدىڭ ۇزدىك ۇلگىسىن قالىپتاستىرعان «بەرەكەت - تك» كومپانياسى باسشىسىنىڭ وسىنداي ساۋاپتى دا ساۋاتتى امالدارى كوپكە ونەگە بولسا كەرەك. بۇل باعىتتاعى وڭ نيەتتى ءارى ىزگى ىستەر كەلەشەكتە دە جالعاسىن تابا بەرمەك!

ماراپات بايانى

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىنا سايكەس، مەرەيتويعا وراي 2016 جىلى قاراشا ايىنىڭ 29 كۇنى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 25 جىل» مەدالىمەن ماراپاتتالعان.

2015 جىلى «قۇرىلىسشى كۇنى» كاسىبي مەرەكەسى قارساڭىندا، حاس شەبەرلىك بىلىكتىلىگى مەن قۇرىلىس سالاسىنا سىڭىرگەن ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ قۇرمەت حاتىن (گراموتا) يەلەنگەن.

2018 جىلى «قۇرىلىسشى كۇنى» كاسىبي مەرەكەسىنە وراي، وندىرىستىك وركەندەۋدە قول جەتكىزگەن جوعارى كورسەتكىشتەرى مەن باعىندىرعان بيىك بەلەستەرى ءۇشىن «قازاقستان قۇرىلىسشىلارىنىڭ قاۋىمداستىعى» رەسپۋبليكالىق زاڭدى تۇلعالار بىرلەستىگىنىڭ قۇرمەت حاتىنا يە بولعان.

2018 جىلى «قۇرىلىسشى كۇنى» كاسىبي مەرەكەسىنە ساي، وندىرىستىك ىسكەرلىگى مەن قول جەتكىزگەن جوعارى ناتيجەلەرى ءۇشىن العىس حاتپەن اتاپ وتىلگەن.

2019 جىلى «قۇرمەتتى قۇرىلىسشى» توسبەلگىسىمەن ماراپاتتالعان.

2020 جىلى «قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى ازاماتى» قوعامدىق وڭ نيەت پەن ىزگى ىزەت وردەنىنىڭ يەگەرى اتانعان.

2022 جىلى تامىز ايىنىڭ 12 كۇنى «داڭقتى قۇرىلىسشى» قۇرمەتتى اتاعىنا يە بولىپ، ارنايى توسبەلگىمەن ماراپاتتالدى.

الاشتۋعان

Abai.kz