«رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ باستى ماقساتى جاس ۇرپاقتى وتكەن شاعىمەن تانىستىرىپ، تاريحى مەن تانىمىنا ۇڭىلۋگە شاقىرۋ بولىپ تابىلادى. ويتكەنى ءبىز كسرو كەزەڭىندە جانە وعان دەيىنگى وتارلىق ۋاقىتتا ءوز تاريحىمىزدىڭ تەرەڭ سىرلارىن، جادىگەرلەرى مەن مۇرالارىن جوعالتىپ الدىق، ءتىپتى مادەني تۇرعىدان تالاي سالت پەن ءداستۇر، دىلدىك قۇندىلىقتار مەن ءتىلىمىزدى دامىتۋ ماسەلەسى اسا وتكىر تۇر. مىنە، «رۋحاني جاڭعىرۋ» سونىڭ اياسىندا تالاي جۇمىستى جەمىستى اتقارىپ كەلەدى. باعدارلاما اياسىندا ءتىلدى دامىتۋ جانە قايتا تۇلەتىپ، الەمدىڭ باسەكەگە قابىلەتتى تىلدەر قاتارىنا قوسۋ ءۇشىن ءبىرشاما جۇمىستار اتقارىلۋدا. سونىڭ ءبىرى مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدى لاتىن الىپبيىنە اۋىستىرۋ بولسا، ەكىنشىسى الەمدىك ۇزدىك ادەبي تۋىندىلاردى قازاق تىلىنە ءتارجىمالاۋ بولىپ تابىلادى. تاريحتى جاڭعىرتۋ بويىنشا دا تالاي ءىس اتقارىلۋدا. مىسالى «ساكرالدى قازاقستان» جوباسى. جوبا اياسىندا تالاي تاريحي ورىندار مەن نىساندار جوندەلىپ، ءوزىنىڭ كەلبەتىن الىپ، باستاپقى رەڭكىنە يە بولدى. تاريحي ورىندارعا باراتىن جولدار سالىنىپ، ولاردىڭ ارنايى كارتالارى جاسالۋدا. تاريحتى ارحەولوگيالىق نەگىزدە زەرتتەۋ دە توقتاعان ەمەس. زەرتتەۋ جۇمىستارىنا وقۋشىلاردى تارتۋ دا كەڭىنەن ىسكە اسىپ جاتىر. ونىڭ ماڭىزى زور. جاس ۇرپاق تاريحقا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن تاريحي پروتسەسستەرگە كەڭىنەن ارالاسۋ ارقىلى عانا تۇسىنە الادى. سونداي ءىستىڭ ءبىرى كوكشەتاۋ ايماعىندا بولدى.

كراسنىي يار-I ەنەوليتتىك قونىسى اۋماعىندا وبلىستىڭ ءتورت اۋدانىنان 60 وقۋشىنىڭ قاتىسۋىمەن قازبا جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. ماقساتى - جاس ۇرپاقتى پاتريوتتىققا تاربيەلەۋ، وتانسۇيگىشتىك قاسيەتتەرىن ۇلعايتىپ، تاريحقا قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ. تاريحي ماڭىزى بار جوباعا 1 ماۋسىمنان باستاپ زەرەندى، جاقسى، اتباسار جانە جارقايىڭ اۋداندارىنىڭ وقۋشىلارىنىڭ قاتىسۋىمەن قازبا جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. وقۋشىلار تاريحشىلارمەن بىرلەسە وتىرىپ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ «تاريح مۇراسى» كىشى جوباسىن جۇزەگە اسىرۋدا. ەكسپەديتسيا 29 شىلدەگە دەيىن ەنەوليت كراسنىي يار-I قونىسى اۋماعىندا جالعاستى. قازبا جۇمىستارى «كراسنىي يار قونىسىندا بوتاي مادەنيەتىنىڭ ارحەولوگيالىق زەرتتەۋلەرى» عىلىمي جوباسىندا جۇرگىزىلگەن بولاتىن.

ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارىنىڭ ماقساتى - جاس ۇرپاقتى پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ. سونىمەن قاتار تاريح، مادەنيەت جانە ارحەولوگيا ەسكەرتكىشتەرىنە قۇرمەتپەن قاراۋدى قالىپتاستىرۋ.

«ارحەولوگيالىق ەكسپەديتسيا ءبىر ايدان استام ۋاقىت بويى ءجۇرىپ جاتىر. قازبا جۇمىستارى كەزىندە كوپتەگەن نايزانىڭ ۇشتارى، تاس قۇرالدار، قىرعىشتار مەن بالتالار تابىلدى»، - دەلىنگەن مينيسترلىكتىڭ حابارلاماسىندا. وقۋشىلار مۇنداي قازبا جۇمىستارىنا قاتىسقاندارىنا اسا قۋانىشتى ەكەندەرىن جاسىرمايدى. ولار بۇل جۇمىستىڭ اسەرى ءوز بولاشاقتارىنا اسەر ەتەتىنىن دە، ءتىپتى كەيبىرى تاريحشى، ارحەولوگ بولعىسى كەلەتىنىن دە جاسىرماپتى. وسىنىڭ بارلىعى ارينە «رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ» ارقاسىندا ەكەنىن ۇمىتپاۋعا ءتيىسپىز.

Abai.kz