سارسەنبى, 8 مامىر 2024
جاڭالىقتار 2781 0 پىكىر 1 ماۋسىم, 2011 ساعات 16:23

سيۋجەت ي گەروي؟ نەت – ستيل!

ۆىشلا ۆ سۆەت كنيگا كازاحسكوگو پيساتەليا ي دراماتۋرگا ديدارا امانتايا «قارقارالى باسىندا» - «ۋ ۆەرشين كاركارالى».

...ك ديدارۋ امانتايۋ منوگيە ەششە نە پريۆىكلي، پونيات ەگو نە تاك-تو پروستو، پوسكولكۋ ۆ ەگو پرويزۆەدەنياح زاچاستۋيۋ وتسۋتستۆۋيۋت سيۋجەت ي گەروي. گەرولد بەلگەر سچيتاەت، چتو ون پيشەت دليا يزىسكاننوگو، وبرازوۆاننوگو چيتاتەليا.

- ديدار منوگوە نە دوگوۆاريۆاەت، نە دوسكازىۆاەت، ەگو نۋجنو چيتات، يمەيا پرەدستاۆلەنيە و ميروۆوي ليتەراتۋرە، يبو ون سوستويت سپلوش يز اسسوتسياتسي، - گوۆوريت پەرەۆودچيك ي پيساتەل، ك چەمۋ منەنيۋ پريسلۋشيۆاەتسيا ۆ ليتەراتۋرنوم ميرە كازاحستانا. - ون - پرودۋكت كۋلتۋرى، پرودۋكت فيلوسوفي، نەپريۆىچنوگو ۆوسپرياتيا ميرا. منە زناكومى ەگو راسسكازى، يا زنايۋ، چتو ەگو پەرەۆوديات نا ينوستراننىە يازىكي، ي حوتيا تراديتسيوننىي چيتاتەل، سكورەە ۆسەگو، دو نەگو نە دوروس، ا ستارشيە پو ۆوزراستۋ كوللەگي وتنوسياتسيا ك نەمۋ سدەرجاننو، يا ليچنو ۆەريۋ ۆ ەگو تالانت، يبو دليا مەنيا ۆسەگدا ۆىشە ۆسەگو كۋلتۋرا ي زنانيا، ا ۋ ديدارا ەتو ەست.

ۆىشلا ۆ سۆەت كنيگا كازاحسكوگو پيساتەليا ي دراماتۋرگا ديدارا امانتايا «قارقارالى باسىندا» - «ۋ ۆەرشين كاركارالى».

...ك ديدارۋ امانتايۋ منوگيە ەششە نە پريۆىكلي، پونيات ەگو نە تاك-تو پروستو، پوسكولكۋ ۆ ەگو پرويزۆەدەنياح زاچاستۋيۋ وتسۋتستۆۋيۋت سيۋجەت ي گەروي. گەرولد بەلگەر سچيتاەت، چتو ون پيشەت دليا يزىسكاننوگو، وبرازوۆاننوگو چيتاتەليا.

- ديدار منوگوە نە دوگوۆاريۆاەت، نە دوسكازىۆاەت، ەگو نۋجنو چيتات، يمەيا پرەدستاۆلەنيە و ميروۆوي ليتەراتۋرە، يبو ون سوستويت سپلوش يز اسسوتسياتسي، - گوۆوريت پەرەۆودچيك ي پيساتەل، ك چەمۋ منەنيۋ پريسلۋشيۆاەتسيا ۆ ليتەراتۋرنوم ميرە كازاحستانا. - ون - پرودۋكت كۋلتۋرى، پرودۋكت فيلوسوفي، نەپريۆىچنوگو ۆوسپرياتيا ميرا. منە زناكومى ەگو راسسكازى، يا زنايۋ، چتو ەگو پەرەۆوديات نا ينوستراننىە يازىكي، ي حوتيا تراديتسيوننىي چيتاتەل، سكورەە ۆسەگو، دو نەگو نە دوروس، ا ستارشيە پو ۆوزراستۋ كوللەگي وتنوسياتسيا ك نەمۋ سدەرجاننو، يا ليچنو ۆەريۋ ۆ ەگو تالانت، يبو دليا مەنيا ۆسەگدا ۆىشە ۆسەگو كۋلتۋرا ي زنانيا، ا ۋ ديدارا ەتو ەست.

- منە ينتەرەسنو وبەدينيات ستيل ەرنەستا حەمينگۋەيا سو ستيلەم مارسەليا پرۋستا ي گابريەليا گارسيا ماركەسا، دوباۆليايا تۋدا ينتەللەكتۋاليزم ميلورادا پاۆيچا ي حورحە لۋيسا بورحەسا. ي ۆسە ەتو زاتەم پريپراۆيت وسوبوي ەستەتيكوي البەرا كاميۋ ي الەنا روب-گريە ي ياسۋناري كاۆاباتى. ۆ موەي پوەتيچەسكوي پروزە سيۋجەت موجەت سۋششەستۆوۆات ي نە سۋششەستۆوۆات. يا شەل پو ناپراۆلەنيۋ «راسسكاز - ۆپەچاتلەنيە»، - وبياسنياەت نەوبىچنىي ي يزىسكاننىي ستيل سۆويح پرويزۆەدەني ديدار.

حۋدوجەستۆەننۋيۋ پروزۋ كازاح­سكي پيساتەل دەليت نا پيات ناپراۆلەني: سوتسيالنو-انتروپولوگيچەسكۋيۋ، كوممەرچەسكۋيۋ، ناۋچنو-فانتاستيچەسكۋيۋ، فيلوسوفسكو-مەتافيزيچەسكۋيۋ ي پوەتيچەسكۋيۋ. پوسلەدنەە ناپراۆلەنيە، پو ەگو منەنيۋ، ەتو پروزا ۆىسشەي پروبى.

- چتو كاساەتسيا موەگو تۆورچەستۆا، تو، كاك سكازال بى الەن روب-گريە، يا ۆلادەيۋ ۆسەگو ليش مانەروي پيسما، - پرودولجاەت د. امانتاي. - كاك ەتوگو موجنو دوستيچ؟ سناچالا ۆى ۋچيتەس سوستاۆليات تەكستى، پوتوم پريدۋمىۆات سيۋجەت ي ۆ كونتسە كونتسوۆ دوۆوديتە سۆوە ماستەرستۆو دو تاكوي ۆىسوتى، چتو ۆام ۋجە نە پوترەبۋەتسيا سيۋجەت. وستاەتسيا تولكو ستيل، ون روجداەت اتموسفەرۋ، نا وسنوۆە كوتوروي ۆى موجەتە پوسترويت سۆوە پرويزۆەدەنيە. ساما اتموسفەرا - ەتو ي ەست ەففەكت پريسۋتستۆيا. يلي، كاك گوۆاريۆال فريدريح نيتسشە، «ۆسە پروچيتالي موي كنيگي، نو نيكتو نە ۋسلىشال يح مۋزىكۋ». اتموسفەرا - ەتو كوگدا ۆى چيتاەتە تەكست ي ۆحوديتە ۆ ناستروەنيە كنيگي. ي نە وبيازاتەلنو سلەدوۆات زا سيۋجەتوم، ۆوسحيششاتسيا يلي پەرەجيۆات زا پەرسوناجەي. ۆى بۋدەتە وچاروۆانى تولكو ۆىسشيم پوەتيچەسكيم تەكستوم.

- نو پوەتيچەسكايا پروزا بىلا ۆو ۆسە ۆرەمەنا، پروستو ونا بىلا نەزامەتنوي، - گوۆوريت ون. - سۆوەگو راستسۆەتا ونا دوستيگلا ۆ XIX-XX ۆەكاح. ناچالي پوياۆلياتسيا تاكيە ينتەرەسنىە پيساتەلي، كاك دجەك كەرۋاك، برۋنو شۋلتس. ۆ كونتسە 60-ح گودوۆ پروشلوگو ۆەكا پوياۆيليس نوۆىە يمەنا - توماس پينچون، جان-ماري گيۋستاۆ لەكلەزيو، گابريەل گارسيا ماركەس. زاپاد ۆ كونتسە XIX - ناچالە XX ۆەكوۆ پەرەجيل بۋرنوە رازۆيتيە مودەرنيزما، پوياۆيليس بلەستياششيە پوەتى، ەسسەيستى، كوتورىە پەرەۆەرنۋلي وبىدەننوە سوزنانيە ي وبىدەننوە پونيمانيە ليتەراتۋرى. وني ۋگلۋبيليس ۆ تەكستى، يگرالي سلوۆامي، پريدۋمىۆالي نوۆىە ستيلي يزلوجەنيا، پوياۆيلاس نەوبىچنايا مانەرا پيسما.

ەتو، پو منەنيۋ ديدارا امانتايا، بىلا رەاكتسيا نا گلوبالنىە كاتاكليزمى ي تراگەدي، كوتورىە پرويسحوديلي ۆ يستوري چەلوۆەچەستۆا، - پەرۆايا ميروۆايا ۆوينا، سوتسيالنىە رەۆوليۋتسي.

- پريۆىچنىي ۋكلاد جيزني بىل نارۋشەن. ي نا وبلومكاح ميروۆوي يستوري ليۋدي كازاليس ناۆسەگدا پوتەرياننىمي. كاجدىي چەلوۆەك، كاك وگرومنايا بەسكونەچنايا ۆسەلەننايا، ۋحوديل ۆ سەبيا. ي ەتو نادو بىلو ۆىرازيت ۆ نوۆوم ستيلە ي فورماتە. تاك، حەمينگۋەي ۆسە سمىسلى سجال ۆ كوروتكيح پرەدلوجەنياح. كاجدوە يز نيح نەسلو ۆ سەبە زارياد، ەنەرگيۋ.

بىلو، پو ەگو سلوۆام، ي درۋگوە ناپراۆلەنيە، كوتوروە وتكرىلو پوتوك سوزنانيا، - مودەرنيزم، و كوتوروم يوسيف برودسكي سكازال: «مودەرنيزم - ۆسەگو ليش لوگيچەسكوە سلەدستۆيە - سجاتيە ي لاكونيزاتسيا كلاسسيكي». س 40-60-ح گودوۆ، كوگدا پوياۆيليس تاكيە ماستەرا، كاك دەيۆيد دجەروم سەليندجەر، الەن روب-گريە، گابريەل گارسيا ماركەس، ۋمبەرتو ەكو، ميلوراد پاۆيچ، ناستۋپيلا نوۆايا ەپوحا ۆ ليتەراتۋرە، وبوزناچەننايا كاك پوست­مودەرنيستسكايا.

مودەرنيزم، ۋۆەرەن ديدار امانتاي، كوسنۋلسيا كازاحسكوي ليتەراتۋرى وچەن مياگكو، چەگو نە سكاجەش و پوستمودەرنيستسكيح وششۋششەنياح، كوتورىە ۆوسپرينيمايۋتسيا كاك ناۆيسشايا وپاسنوست. پري ەتوم ون پوۆتورياەت كاك زاكلينانيە، چتو مىسل موجنو ۆىسترايۆات، نە يسپولزۋيا سيۋجەت، كوتورىي چيتاتەل دولجەن پوسترويت سام.

- پرويزۆەدەنيە روديتسيا تولكو توگدا، كوگدا چيتاتەل بۋدەت ترۋديتسيا ناراۆنە س پيساتەلەم، - ۋۆەرەن ون. - يناچە ۆسە ناپيساننوە بۋدەت جۆاچكوي، ك كوتوروي مى، ك سوجالەنيۋ، پريۆىكلي.

راسسچيتىۆاەت لي پيساتەل، يسپوۆەدۋيۋششي ستول نەوبىچنىە دليا وتەچەستۆەننوگو چيتاتەليا ليتەراتۋرنىە ۆزگليادى، نا كوممەرچەسكي ۋسپەح؟

- ابسوليۋتنو نەت، ەتو نە بىلو موەي تسەليۋ، - پريزناەتسيا سوبەسەدنيك. - توماس ەليوت سكازال نا ەتوت سچەت، چتو حوروشايا كنيگا دولجنا ۆىحوديت تيراجوم ۆ ستو ەكزەمپلياروۆ. پوەتيكا نە دولجنا بىت ۆىستاۆلەنا ناپوكاز. ونا دولجنا بىت نەناۆيازچيۆوي...

گاليا شيمىرباەۆا

الماتى

http://www.kazpravda.kz/c/1306443775

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1765
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1742
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1464
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1376