ەلىمىزدەگى مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا ساي  قولعا  الىنعان ۇلت جوسپارى – بەس ينستيتۋتتىق رەفورمانى جۇزەگە اسىرۋ جونىندەگى «100 ناقتى قادامنىڭ» 80-قادامىنا بايلانىستى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن دامىتۋدىڭ 2016 – 2019 جىلدارعا ارنالعان «دەنساۋلىق» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا ەنگىزىلىپ وتىر. 

مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ – حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن قورعاۋ جۇيەسى بولىپ تابىلادى. دامىعان ەلدەردىڭ كوپشىلىگى ونى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا قولدانىپ، ناتيجەسىن كورىپ وتىر. مۇندا ارنايى قورعا جينالعان قاراجات ەسەبىنەن تەگىن مەديتسينالىق كومەك الۋعا بولادى.

بۇگىنگى تاڭدا باسى اۋىرىپ، بالتىرى سىزدامايتىن ادام جوق. سوندىقتان دا دەنساۋلىققا قاتىستى ماسەلەلەردى الدىن الا ويلاستىرۋ قاشاندا وڭ ناتيجە بەرمەك. ءار ادام دەنساۋلىعى ءۇشىن ءوزى جاۋاپتى، دەگەنمەن مەملەكەت بۇل ماسەلەدە قاراپايىم حالىققا كوپتەگەن جاعدايلاردى، ۇتىمدى جانە جاقسى مۇمكىندىكتەردى جاساپ وتىر. ەندىگى جەردە بۇل ماسەلەگە مەملەكەت جانە جۇمىس بەرۋشى دە بەلسەندى ارالاسپاق.

مىسالى، ساقتاندىرۋ جارنالارىن ازاماتتارعا جۇمىس بەرۋشى مەكەمەلەر تولەپ وتىرادى، ال جۇمىسسىزدار مەن ەڭبەككە جارامسىز ادامدار ءۇشىن جارنا مەملەكەتتەن اۋدارىلادى. سونداي-اق، ەڭبەككەر ازاماتتار ءوز جالاقىلارىنان ماقساتتى سالىمدار اۋدارادى. بۇل جۇيە حالىقتىڭ بارلىق توپتارى ءۇشىن مەديتسينالىق جانە ءدارى-دارمەكتىك كومەكتىڭ تەڭ كولەمى مەن ساپاسىن قامتاماسىز ەتەدى.

مىندەتتى مەديتسينالىق ساقتاندىرۋدى ەكىگە ءبولىپ قاراستىرار بولساق، ونىڭ ءبىرىنشىسى – نەگىزگى ساقتاندىرۋ ءتۇرى. بۇل ساقتاندىرۋ تۇرىنە مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن تەگىن كورسەتىلەتىن مەديتسينالىق قىزمەتتەر كىرەدى. ول ەلىمىزدىڭ بارلىق ازاماتتارىنا قولجەتىمدى بولادى. مەملەكەت ءوز مىندەتىنە مەديتسينالىق قىزمەتتەردىڭ بىرنەشە ءتۇرىن الادى. مىسالى، جەدەل جاردەم قىزمەتىن، سانيتارلىق اۆياتسيانى، الەۋمەتتىك ماڭىزى بار اۋرۋلارعا ەم كورسەتۋدى، توتەنشە جاعدايدا كومەك كورسەتۋدى جانە الدىن الۋ شارالارىنا قاتىستى ەكپەلەردى ءوز مىندەتىنە الادى.

ال ەكىنشى ءتۇرى – مىندەتتى الەۋمەتتىك ساقتاندىرۋ اياسىندا قارجىلاندىرىلاتىن ساقتاندىرۋ. بۇل نەگىزگى ساقتاندىرۋعا كىرمەگەن باسقا دا مەديتسينالىق قىزمەتتەر ءتۇرىن قامتيتىن ساقتاندىرۋ بولادى دەپ كوزدەلۋدە. وعان امبۋلاتورلىق-ەمحانالىق كومەكتەر، اۋرۋحانادا جاتىپ ەمدەلۋ، جوعارى تەحنولوگيالىق كومەكتەر كىرەدى. ساقتاندىرۋدىڭ وسى ءتۇرى مىندەتتى ساقتاندىرۋ جۇيەسىنە تىركەلگەن ازاماتتار ءۇشىن قولجەتىمدى بولادى. ءوزىن-ءوزى جۇمىسپەن قامتىپ وتىرعان ادامدارعا 2020 جىلعا دەيىن امبۋلاتورلىق-ەمحانالىق قىزمەتتى بيۋدجەت ەسەبىنەن تەگىن كورسەتۋ دە قاراستىرىلعان. سونداي-اق، زاڭعا سايكەس ازاماتتار جەكە باسىنا ارنالعان، ءوز قاراجاتى نەگىزىندە نەمەسە جۇمىس بەرۋشىنىڭ قاراجاتىنا جاسالاتىن ساقتاندىرۋ تۇرلەرىن دە جاساي الادى. ءمامس-دى ەنگىزۋمەن  ىشكى جالپى ونىمنەن دەنساۋلىق ساقتاۋعا جۇمسالاتىن جالپى شىعىن پايىزى وسەدى، بۇل مەديتسينالىق قىزمەتتەردىڭ جوعارى ساپاسىن جانە قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە كومەكتەسەدى. قارجىلاندىرۋ كوزدەرىنىڭ ءارتاراپتاندىرىلۋى جانە قارجىلاندىرۋ مولشەرىنىڭ كوبەيۋى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامىعان ەلدەردىڭ دەڭگەيىنە جەتۋ بويىنشا جۇرگىزىلەتىن ناقتى ءىس-ارەكەتتەرمەن جالپى ماقساتتاردى نىعايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن قاتار، ازاماتتاردىڭ جەكە شىعىندارى ازايادى. مەملەكەت زاڭعا سايكەس حالىقتىڭ بىرنەشە توپتارى ءۇشىن ۇلكەن جەڭىلدىكتەر جاساۋدا. الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورى جارناسىن تولەۋدەن ازاماتتاردىڭ 15 ساناتى بوساتىلادى، ونىڭ ىشىندە 12-ءسى – حالىقتىڭ الەۋمەتتىك تۇرعىدان وسال توبى. ياعني، قورعا سالاتىن قاراجاتى جوق جاندارعا مەملەكەت اقشا تولەيدى. مىسالى، «التىن القا»، «كۇمىس القا» يەگەرلەرى، «باتىر انا» اتاعىن العاندار، سونىمەن قاتار I جانە II دارەجەلى «انا داڭقى» وردەنىمەن ماراپاتتالعان كوپ بالالى انالار مەن ۇوس ارداگەرلەرى جانە مۇگەدەكتەرگە مەملەكەت تاراپىنان تولەمدەر جاسالادى. سونىمەن قاتار، جۇمىسسىز جۇكتى ايەلدەر مەن زەينەتكەرلەر جانە جۇمىسسىز رەتىندە تىركەلگەن، ت.ب. ازاماتتارعا دا جەڭىلدىكتەر قاراستىرىلعان. ايتا كەتۋ كەرەك، ءمامس اياسىندا كورسەتىلەتىن مەديتسينالىق كومەكتىڭ كولەمى قورعا تولەنەتىن جارنا كولەمىنە تاۋەلدى ەمەس. ەڭ باستىسى، جارنا ۋاقىتىلى ءارى ۇنەمى تولەنىپ تۇرسا بولعانى.

ءبىر جاعىنان وسى جۇيە ارقىلى جەكەمەنشىك اۋرۋحانالار مەن مەملەكەتتىك اۋرۋحانالار اراسىندا باسەكەلەستىك ورنايتىنى راس. سەبەبى، مەديتسينالىق ساقتاندىرۋى بار ازامات مەديتسينالىق مەكەمەنى تاڭداي الادى. تەك سول مەكەمە ءمامس جۇيەسىندە جۇمىس جاساۋى قاجەت. وسى ارقىلى جەكەمەنشىك اۋرۋحانالاردىڭ قىزمەت كورسەتۋى قالاي بولسا، وزىنە ەمدەلۋشىلەردىڭ كەلۋى ءۇشىن مەملەكەتتىك اۋرۋحانالار دا قىزمەت ساپاسىن ارتتىراتىن بولادى.
سونىمەن مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ – مەملەكەتتىڭ، جۇمىس بەرۋشى مەن ازاماتتاردىڭ دەنساۋلىقتارىن  ساقتاۋ بويىنشا ورتاق جاۋاپكەرشىلىگىن قامتاماسىز ەتەتىن جۇيە بولىپ تابىلادى.

مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ - ورتاق جاۋاپكەرشىلىك

مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ بويىنشا تۇرعىندار اراسىندا كەڭىنەن اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىسى جۇرگىزىلۋدە.
2016 جىلدىڭ قازان ايىنان باستاپ مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا مەديتسينالىق ۇيىمداردىڭ باسشىلارى قازاق مەديتسينالىق ۇزدىكسىز ءبىلىم بەرۋ ۋنيۆەرسيتەتىندە، ورتا بۋىن مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەر تالدىقورعان مەديتسينالىق كوللەدجىندە كەزەڭ-كەزەڭمەن وقىتىلۋدا. بۇگىنگى كۇنگە وقۋمەن قامتۋ 68%-دى قۇرادى.
وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى  دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىمەن جانە قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مەديتسينالىق قىزمەتكە اقى تولەۋ كوميتەتىنىڭ الماتى وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتىمەن كەلىسىلگەن، مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ بويىنشا اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىسىنىڭ III كەزەڭىن وتكىزۋگە جاۋاپتى سپيكەرلەردىڭ ءتىزىمىن بەكىتتى.
بۇدان وزگە، وبلىستىق جانە اۋداندىق، قالالىق دەڭگەيلەردە مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋدى ەنگىزۋ بويىنشا 2017 جىلدىڭ اقپان-ماۋسىم ايلارىنا مەدياجوسپار بەكىتىلدى.

سونىمەن قاتار، جوعارىدا اتالعان جوسپارعا سايكەس، وبلىستىق «وگني الاتاۋ»، «جەتىسۋ»، «جاردەم»، «الاتاۋ»، قالالىق «تالداۋ حابارشىسى»، «بيزنەس دايدجەست»، «تەكەلى تىنىسى»، «تالدىقورعان اقشامى» جانە باسقا گازەتتەردە، اۋداندىق باسلىمداردا دارىگەردىڭ جانە مەديتسينالىق قىزمەتكەردىڭ ستاتۋسىن كوتەرۋ بويىنشا 22 يميدجدىك ماقالا، مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋدى ەنگىزۋ بويىنشا اقپاراتتىق ماتەريالدار جاريالاندى.

دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى وبلىستىق «وگني الاتاۋ»، «جەتىسۋ» گازەتتەرىنىڭ رەداكتسيالارىمەن بىرلەسىپ، مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋعا ارنالعان ارنايى ماقالالار شىعاردى. ساقتاندىرۋ مەديتسيناسى تاقىرىبىنا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا 103 ماقالا جاريالاندى.

بيىلعى  14 اقپاندا «جەتىسۋ» تەلەارناسىنىڭ تىكەلەي ەفيرىندە  وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ ءبولىم باسشىسى مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەردى، 2017 جىلعى 10 اقپان كۇنى باسپا ۇيىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى «مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ – ورتاق جاۋاپكەرشىلىك» تاقىرىبىندا بريفينگ وتكىزدى.

قر دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيتسە-ءمينيسترى الەكسەي تسوي 2017 جىلعى 27 ناۋرىزداعى الماتى وبلىسىنا جۇمىس ساپارى بارىسىندا ءوڭىردىڭ مەديتسينا قاۋىمىمەن كەزدەسۋ وتكىزىپ، مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارىن ءتۇسىندىردى جانە مەملەكەت باسشىسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن جاڭعىرتۋ بويىنشا جولداۋىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىن ىسكە اسىرۋ تۋرالى اڭگىمەلەدى.

سونىمەن بىرگە 29 ناۋرىزدا مەديتسينالىق قىزمەتكە اقى تولەۋ كوميتەتىنىڭ اۋماقتىق دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ ماسەلەسى بويىنشا قر ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ «اتامەكەن» اۋماقتىق بولىمشەسى - الماتى وبلىسىنىڭ كاسىپكەرلەر پالاتاسى ۇيىمداستىرعان كەزدەسۋگە قاتىستى.

ناۋرىزدىڭ 30 كۇنى الماتى وبلىسىنىڭ مەملەكەتتىك كىرىستەر دەپارتامەنتىندە مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وبلىس جۇرتشىلىعىنىڭ قاتىسۋىمەن «دوڭگەلەك ۇستەل» وتكىزىلدى.

قازاقستاندا بيىلعى 5 ساۋىردە تۇرعىنداردى تىركەۋ بويىنشا «ەمحاناعا تىركەل – مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىندە ءوز ستاتۋسىڭدى انىقتا!» ناۋقانى باستالدى.

وسىعان بايلانىستى، 7 ساۋىردە ساعات 11.00-دە «باسپا ءۇيىنىڭ» ءماجىلىس زالىندا «ەمحاناعا تىركەل – مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىندە ءوز ستاتۋسىڭدى انىقتا!» تاقىرىبىندا ءباسپاسوز كونفەرەنتسياسى وتكىزىلدى.

بۇگىنگى كۇنى وبلىس بويىنشا ەلدى مەكەندەردە 570 كەزدەسۋ وتكىزىلدى،  تۇرعىنداردىڭ اقپاراتتىق-پروفيلاكتيكالىق جۇمىسىمەن 81 649 ادام قامتىلدى، سونىمەن قاتار، 25 مىڭ مەديتسينالىق قىزمەتكەر اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىسىنا تارتىلدى.

دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسى مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ تاقىرىبىنا كىتاپشالار، بۋكلەتتەر، باننەرلەر دايىندادى، قازىرگى كەزدە مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديتسينالىق ساقتاندىرۋدىڭ نەگىزگى قاعيداتتارىن ءتۇسىندىرۋ بويىنشا بەينەروليكتەر تۇسىرىلۋدە، وسى ماقساتقا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 30,0 ملن.تەڭگە ءبولىندى.

اسحان بايدۋۆاليەۆ،
الماتى وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ
باسقارماسىنىڭ باسشىسى

Abai.kz