كولىك جۋعىزۋعا كەلگەن ەدىم، قايتادان ورىس ءتىلدى باعدار-جارنامالار الدىمنان قارسى الدى. كولىك جۋعا دەيىنگى تۇسىندىرمە جەڭىلدىكتەردى دە قوجايىن بوپ قالعان ورىس ۇلتىنا ارناعان ەكەنبىز. الەمدە بىزدەردەي بەيشارا سورلى حالىق جوق بولار! قازاقتاردىڭ جاساپ وتىرعان مۇنداي ارەكەتتەرىنەن قازاق ءتىلى قايدان وڭالىپ، ورىس ءتىلى قايدان قۇرىسىن! ءبىزدىڭ قازاقستاندا بارلىق جاعداي، بارلىق جەڭىلدىكتەر، بارلىق ىڭعايلىلىقتىڭ ءبارى قازاقتان وزگە ۇلتقا، ياعني ورىستارعا جانە وزگە دە شەتەلدىكتكەرگە جاسالادى ەكەن.

وزدەرىڭ ويلاپ قاراڭىزدار، جارنامالار ورىستىڭ جاعدايىنا ىڭعايلاستىرىلىپ جازىلسا، قاسىنداعى كىشكەنتاي ارىپپەن سۇمىرەيتىپ جازعان سەنىڭ بەيشارا ءتىلىڭ كىمگە كەرەك؟ ورىس ءتىلىنىڭ الدىندا رۋحى تومەنشىكتەگەن سەنىڭ شاراسىز، قۇل-بودان ءتىلىڭدى كىم نەعىلسىن؟ ءوز يەسى سىندىرىپ وتىرعان، قازاقتىڭ وزىنە كەرەك ەمەس سەنىڭ ءتىلىڭ كىمگە كەرەك سوندا؟ ءوزىمىز مەنسىنبەي، ءوزىمىز قۇرمەتتەمەگەن ءتىلىمىزدى باسقا بىرەۋ قۇرمەتتەمەك پە؟ ال ەگەر دە، بارلىق جارنامالار ءوڭ قازاق تىلىندە جازىلسا، ورىس تا، وزگە شەتەلدىكتەردە، امالسىز، وزدەرى ءۇشىن سەنىڭ ءتىلىڭدى ۇيرەنىپ تۇسىنۋىنە تۋرا كەلەدى. ءبىز ءوز انا ءتىلىمىزدى وزگەلەرگە قۇرمەتتەتە ءبىلۋىمىز كەرەك! ءتىل دەڭگەيىن، بيىك شىڭعا شىعارىپ رۋحىن اسقاقتاتۋىمىز كەرەك! ال ءبىز كەرىسىنشە ءوز انا ءتىلىمىزدى اياققا جانشىپ، تۇنشىقتىرىپ تاپتاپ وتىرمىز. سەبەبى، ول ورىسقۇل ەكەنىمىزدىڭ دالەلى! وسى ءتىل ماسەلەسىندە جىلويلىق قاينارباي حامزا اعامىزدىڭ ءبىر اڭگىمەسىن ايتا كەتۋدى ءجون كورىپ وتىرمىن.

بىزدەر ءبىر كەزدە ءازىربايجان استاناسى باكۋدەن "كاندىسانەر" تاسىدىق. باراتىن جەرىمىز قاعازدا "ماشينا سترويتەلنىي زاۆود" دەپ جازىلعان. ال ءبىز باكۋدى شىر اينالىپ ىزدەپ ونداي جەردى تابا المادىق. ءازىربايجان اتاۋلىدان سۇرادىق, قاي-قايسىسىدا باسىن شايقاپ ونداي جەردىڭ جوعىن ايتادى, كەرەك بولسا تىپتەن جاۋاپ بەرمەيدى. اقىرى قۇدايىنا قاراعان بىرەۋى "ىزدەگەندەرىڭ مىنە تۇر" دەپ, قاسىنان سان-ساپات ءوتىپ كەتىپ جۇرگەن ءبىر ۇلكەن زاۋىتتى كورسەتتى. زاۋىتتىڭ ماڭدايشاسىندا الگى قاعازدا جازىلعان ورىس اتاۋى ءازىربايجان تىلىندە جازىلعان ەكەن. امال جوق, كەلەسىدە كەرەك جەرىڭنىڭ ءبارىن بىلەتىن ءبىر ادامنان سۇراپ الىپ, ءازىربايجان اتاۋىمەن سۇراۋىڭ كەرەك ەكەن!

كوردىڭىزدەر مە، ءازىربايجاندار ءوز تىلدەرىن ۇيرەنۋگە مۇقتاجدىق تۋعىزىپ قويدى. ال ءبىزدىڭ سور قازاق شە، ءالى كۇنگە دەيىن جالپاقتاپ، ءالى كۇنگە شەيىن جادىگويلەنىپ سول ورىس ءتىلى ءۇشىن، ورىس حالقى ءۇشىن جاعداي جاساپ قىزمەت كورسەتىپ وتىر. قۇلسارىداعى قازاق ءتىلى قوعامىنىڭ اتاۋىن "زاعيپتار قوعامى" دەسە وتە ادەمى بولادى ەكەن. قازاق دەسەڭ وزىڭە تيەدى، بىراق وسىنىڭ ءبارىن جاساپ وتىرعان ءوزىمىز ەمەس پە، اعايىن! قاشان وياناسىڭدار؟ قۇلدىق سانا، بوداننان، ورىس قامىتىنان قاشان بوسايسىڭدار، ورىسقۇل ەسەكتەر!

تۇرار شاپقارا

Abai.kz