جەكسەنبى, 5 مامىر 2024
ادەبيەت 4260 1 پىكىر 15 قازان, 2018 ساعات 09:30

ەح، استاحوۆا... قانداي باقىتتى پوەت ەدىڭ...

ويدى ورىسپەن ولشەيتىن قازاق ءۇشىن اح استاحوۆانىڭ كەشەگى وتكەن كونتسەرتىن جايىلعان داستارحانعا تەڭەۋىم ەش ەرسىلىك ەمەس شىعار. ۇقساس تاعامدارداردىڭ مولدىعى – اش ادامعا، مولشەرمەن، ادەمى ۇسىنىلعان ساپالى، ءاسسورتيلى  داستارقان – توق، ياعني تالعامپاز ادامعا جايىلادى عوي. ءدال وسى ويدى ولەڭمەن ۇشتاستىرساق، جاپپاي قابىلداۋ مەن تالعاپ ءسىڭىرۋ ماسەلەسى تۋىندايدى. استاحوۆا ساپالى داستارقان جايدى. جەرىك ەتكەن ءدامدى تاتىپ، سۋسىندايسىڭ. بۇل قۇبىلىس ماعان كەشتىڭ ەكىنشى بولىمىندە سەزىلدى. ىشكى الەمىمنەن سىر بەرىپ، سول مەزەتكە ءسال شەگىنىس جاساعىم كەلىپ وتىر. ىشىمدەگى الا قۇيىن ارپالىستاردىڭ، ولەڭ مەن ءومىردىڭ بايانسىزدىعىن تۇسىنگەن جانىمنىڭ وتكەن شاقتى ساعىنباي، بولاشاقتى شاقىرماي  قۇلازىعان ءساتىن ولەڭمەن اشىپ، تامىرىن باسىپ، شاشىراڭقى ويلارىمدى قالىپقا سالىپ، ارناعا بۇردى. بۇل - پوەزيا قۇدىرەتى.

كوپ ولەڭنىڭ ىشىنەن وزىمدىكىن ەستىپ سىڭىرگەسىن الدەبىر جەڭىلدىك سەزىلىپ، كەزەكتى ولەڭدەردى  تىڭداپ قانا وتىردىم.  اقىندى نە ءۇشىن  قۇرمەتتەيمىز؟ ول ءبىر ەمەس بىرنەشە، قالا بەرگەندە حالىق كەشەتىن ءار ءتۇرلى  كۇيدى وزىندە  سەزىنىپ ، سيپاتتاپ، توقىراۋدان الىپ شىعادى، نوتاسىن ءدوپ  باسىپ، ۇستىنەن تۇسەدى. ول - قانشاما سەزىمدەردىڭ، جانداردىڭ، تانىمداردىڭ جيىنتىعى. ول - سەزىمدەر گاللەرەياسى. “پۋتەشەستۆيە ۆ گلۋب سەبيا” ءيا، اتى  دا ايتىپ  تۇرعانداي...

وسى ورايدا وتاندىق  قازىرگى  پوەزيانىڭ ءمان-مانەرسىز، استارسىزدىعى  ەمەس، ونىڭ سەبەبى  ويلاندىردى. استاحوۆانىڭ مەن بايقاعان 5 فيشكاسى:

1. ساحناداعى ەركىندىك، وبرازعا جىلدام ەنۋ، اۋىسۋ، اكتەرلىك شەبەرلىك;

2. العىس ايتۋ، تانىستىرۋ، ءمان-جاي ت.ب قوسىمشالاردان ادا ستسەناري;

3. جالپىادامزاتتىق ولەڭ. بەلگىلى ءبىر ەلگە، جەرگە، ادامعا، ورتاعا، شاراعا قاتىستى جىرلامايتىنى (ۇلتتىق كوللوريت جوق دەگەن ءسوز ەمەس);

4. كەز-كەلگەن ولەڭىنىڭ باس-اياعى ءبۇتىن، لوگيكالىق شەشىمى، تابيعي سيپاتى بار;

5. ىزدەنىس ۇستىندە ءجۇرىپ، وزىنە ەرەكشەلىك ەتىپ بويىنا العان قاراپايىمدىلىق، مۋزىكالىق تالعام، الەۋمەتتىك بەلسەندىلىك، سەزىمتالدىق. جانە ەڭ باستىسى - وزىنە قوياتىن جوعارعى تالاپ، تەك سودان كەيىن عانا تۇراتىن تانىمالدىلىق.

وسى تۇرعىدا الدىمەن تانىمالدىققا، ورتاعا، بۋىن-بۋىنعا جازىلاتىن قازىرگى وتاندىق پوەزيا اقىننىڭ شاعىن، مەيلى ۇلكەن اۋديتورياسىن ساقتاۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن ادەبي مايدانداعى قارۋى ىسپەتتى. ءوزىن وقىمايتىنمەن شارۋاسى، اڭگىمەسى دە بولمايتىن “ەرەكشەلىك”.  كەيدە ءبىز، ايتاتىن ناسيحاتى، كورسەتەتىن ۇلگىسى جوق ، بىراق  ىزگىلىككە باستاۋشى بولىپ كورىنگىسى كەلەتىن، جەزوكشەلەردى قامشىمەن “تاربيەلەمەك” بولىپ، جەلىنى شۋلاتقان  ءبىر “باتىردان”  اۋماي قالامىز. تانىمالدىق كەرەك، قايتەمىز... بالكىم ادامزاتتىق دۇنيە جازۋ ءۇشىن جۇمىس جاساۋىمىز كەرەك شىعار؟ نەگە اقىندار كوڭىل تاپقىش، بارىنە ۇناعىش بولىپ ءوسۋى كەرەك؟  پەندە بولعاسىن ءىشىپ-جەۋ، كيىنۋ، باعىندىرۋ، ءوسۋ كەرەك-اق. اقىننىڭ ءوسۋى وزگەدەن ەرەك بولۋى كەرەك ەمەس پە؟ بۇل ومىردە جانە  كۇللى عاسىرلاردا اللا تاعاللا جاراتقان ەڭ باي دا قۋاتتى ادام بار بولسا، ول - سۇلەيمەن پايعامبار ەكەنىن  بىلەمىز. ءوز داۋىرىندە ول جاراتقاننان اكەسى ءداۋىت پايعامباردىكىندەي ادىلدىك پەن دانالىق سۇراپتى. سول ءبىر يگى تىلەگى ءۇشىن ءتاڭىرى وعان ەش عاسىردا، ەشكىمگە بۇيىرماس بايلىق ءناسىپ ەتكەن دەسەدى. “قۇدايدان تۇيە سۇراساڭ، بيە بەرەدى ” دەگەن تاعى بار. ءوسۋ ءۇشىن بالكىم ءبىز، جازارمان، الدىمەن ادامزاتتىق تاقىرىپقا ويلانارمىز؟

ەح، استاحوۆا... قانداي باقىتتى پوەت ەدىڭ... وقىرمانىڭ، كەشىڭنىڭ قوناقتارى – جاستار، جانە ولار – حالقارالىق دەڭگەيدەگى اقىندار، ءان تەكستىلەرىنىڭ اۆتورلارى دا ەمەس، كادىمگى تەمىرجولشى، ول - مۇعالىم، ول - وقۋشى، ول - زاڭگەر، ول - دارىگەر...

مەنىكى - ولەڭ مەن ونەرگە دەگەن قۇرمەت. ول قۇرمەت - ماعان مىندەت. ال سول قۇرمەتكە دەگەن قۇرمەت - پاراسات.

...راحمەت ساعان، اردا ازامات!

بورۋسان ماكينا

Abai.kz

 

1 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1372
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1201
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 947
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1046