بەيسەنبى, 9 مامىر 2024
بيلىك 4178 9 پىكىر 14 تامىز, 2018 ساعات 14:22

«قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى»: كيەلى قازاق ونەرىن الەمگە پاش ەتۋ – مەنىڭ ەڭ اسىل ارماندارىمنىڭ ءبىرى

وتكەن جىلى «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسىندا جاستاردىڭ ۇلگى الۋىنا، كۇن ساناپ دامىپ كەلە جاتقان جاڭا قازاقستاننىڭ كەلبەتىن تانىتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن «قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى» جوباسى جۇزەگە اسىرىلدى. «100 جاڭا ەسىم» جوباسى حالقىمىزدىڭ جاسامپاز مادەنيەتىن دامىتۋ جولىندا تەر توگىپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ ەڭبەگىن ەلگە كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەردى. مۇنداي جوبالاردىڭ قوعامعا قانداي پايداسى بار؟ حالىقتىڭ رۋحاني جاڭعىرۋىنا قالاي اسەر ەتەدى؟ ەندى وسى ساۋالداردىڭ توڭىرەگىندە «قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى» جوباسىنىڭ جەڭىمپازى، قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىنىڭ رەكتورى ارمان جۇدەباەۆپەن سۇحباتتاسقان ەدىك.

- 100 جاڭا ەسىم اتانۋ ومىرىڭىزگە، شىعارماشىلىعىڭىزعا قالاي اسەر ەتتى؟

- بۇل جوبا جايىندا ەلباسى «جاستار ومىرگە شىنايى كوزبەن قاراپ، ءوز تاعدىرلارىنا وزدەرى يەلىك ەتە الاتىن ازاماتتار بولۋى ءۇشىن ولارعا ۇلگى ۇسىنۋىمىز كەرەك» دەپ ايتقان بولاتىن. «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى ۇلت رۋحانياتىن تۇلەتۋگە تۇرتكى بولدى دەپ نىق سەنىممەن ايتۋعا بولادى. مەن ءوزىمدى وسى جوبانىڭ جەڭىمپازى اتانعانىما باقىتتىمىن دەپ سانايمىن. حالىق اراسىندا ەسىمىڭدى قۇرمەتپەن اتاپ جاتسا شىعارماشىلىق جۇمىسىڭا ەرەكشە رۋح بەرەدى. بولاشاقتا وسى اتاقتى ودان ءارى قازاقتىڭ قاسيەتتى كۇي ونەرىن بۇكىل الەمگە پاش ەتۋگە ودان ءارى قادىرلەي بىلۋگە قاناتتاندىرادى. قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق حالىق اسپاپتار وركەستورىن باسقارا وتىرىپ، وركەستر ارقىلى، قارا دومبىرامىز ارقىلى وسى ەلگە تانىلدىق. حالىقتىڭ ىقىلاسىنا بولەندىك. وسىنداي دارەجەگە جەتۋىمىز حالىقتىڭ ارقاسى.

- ەكى اي بۇرىن عانا ەلباسى ءسىزدى كونسەرۆاتوريانىڭ رەكتورى ەتىپ تاعايىندادى. ارينە، مۇنداي قىزمەتكە ۇزاق جول ءجۇرىپ، زور ەڭبەكپەن جەتتىڭىز. دەسەك تە، «100 جاڭا ەسىم» جوباسى ءسىزدىڭ كارەراڭىزدىڭ وسۋىنە سەپتىگىن تيگىزدى دەپ ايتۋعا بولا ما؟

- ارينە، مەنىڭ شىعارماشىلىق قىزمەتتە كەڭ قانات جايۋىما ۇلكەن سەپتىگىن تيگىزدى. «100 جاڭا ەسىم» جوباسى تەك مەنىڭ قىزمەت كارەرامدى عانا ەمەس، بارشا ۇلت رۋحانياتىن وركەندەتۋگە تۇرتكى بولدى. قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق حالىق اسپاپتار وركەسترىنىڭ دومبىراشىسى جانە ديريجەر دارەجەسىنەن مۋزىكا ونەرىنىڭ قارا شاڭىراعىندا ءوسىپ ءوندىم. دۇنيە ءجۇزىنىڭ ءىرى شەت مەملەكەتتەرىنىڭ بەدەلدى زالدارىندا، رەسپۋبليكانىڭ ءتۇرلى قالالارىندا، وبلىستارىندا، اۋدان ورتالىقتارىندا ونداعان كونتسەرتتەر وتكىزدىك. اسىرەسە، وسىدان ەكى جىل بۇرىن قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن اقش-تىڭ ەڭ بەلگiلi كونتسەرت زالى نيۋ-يوركتەگi كارنەگي-حوللدا ءوز ونەرىمىزدى كورسەتۋ ەكىنىڭ بىرىنە ماڭدايىنا بۇيىرا بەرمەيتىن باقىت. امەريكا جۇرتشىلىعى ۇلتتىق مۋزىكامىزدى سۇيسىنە، ۇلكەن قىزىعۋشىلىقپەن قابىلدادى. ءتىپتى كلاسسيكالىق دۇنيەلەردەن گورى، قازاقتىڭ كۇيلەرىن قايتا ورىنداۋدى سۇراعان كەزدەرى بولدى. اقش-تا وتكەن سونداي كونتسەرتتەردە قۇرمانعازى بابامىزدىڭ كۇيلەرىنە ءتانتى بولعانى ەسىمدە. «قازاق دالاسىنىڭ قانداي كەڭ بايتاق ەكەنىن كوزىمە ەلەستەتتىم» دەگەن بولاتىن. دومبىرانىڭ دا وكىنىش پەن مۇڭدى، قۋانىش پەن ساعىنىشتى باياندايتىن ءۇنى بار. اسەرلى ءۇندى ەستىر قۇلاققا جەتكىزە ءبىلۋ – ءبىز ءۇشىن ۇلكەن باقىت. ەلباسىنىڭ مەنى قازىر قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق ۇلتتىق كونسەرۆاتورياسىنا باسشى ەتىپ تاعايىنداۋى مەن ءۇشىن ۇلكەن ابىروي ءارى ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى جۇكتەپ وتىر. حالقىمىزدىڭ جاسامپاز مادەنيەتىن دامىتۋ جولىنا ءوزىمنىڭ ۇلەسىمدى ءومىر بويىنا جالعاستىرا بەرۋدى پارىزىمدى دەپ سانايمىن. سول 100 جاڭا ەسىم قاتارىنان ۇلتتىق مۋزىكاعا، مادەنيەتكە قوسقان ۇلەسىم ءۇشىن ەنۋىمنىڭ ءوزى ۇلكەن باقىت. بۇل – مەن ءۇشىن ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك. «ارمانسىز ادام قاناتسىز قۇسپەن تەڭ» دەگەن ءسوز بار. ارمانىم مەنى جەتەلەپ، وسىنداي بيىكتەرگە جەتكىزدى. بۇگىندە 83 جىلدىق تاريحى بار ونەر ۇجىمىنىڭ قورجىنىندا 4000-نان استام شىعارما بار. 83 ونەرپازدىڭ ارقايسىسى مۋزىكانى مىقتى مەڭگەرگەن حاس تالانت. سول سەبەپتى، ولاردىڭ بارلىعىن ۇلتتىق مۋزىكانىڭ ۇرانشىلارى دەپ اتاۋعا بولادى. سونىمەن قاتار، ونەردە، عىلىمدا بولماسىن باسەكەلەستىكتىڭ ارقاسىندا ءوز جۇمىسىڭنىڭ ناتيجەسىن كورۋگە بولادى.

- بيىل بۇل جوبا قايتا باستالادى. جوبا قوعامعا نە بەرەدى؟ نەگە قازاقستاندىقتار جاڭا ەسىمدەردى ءبىلۋى ءتيىس؟

- بۇل باستاما – جاستاردى، كەلەشەك ۇرپاقتى جاڭا جوبا مەن تىڭ يدەياعا باستايتىنى، جانىنا جىگەر دارىتىپ، جاقسى ىسكە ىنتالاندىراتىنى ءسوزسىز. ەلى ءۇشىن، جەرى ءۇشىن قانداي دا ءبىر ساۋاپتى ءىس ءسىڭىرىپ كەتۋگە ۇمتىلادى. ءاربىر ادامنىڭ ماقساتى بۇل تۋعان ەلى مەن كىندىك قانى تامعان اتامەكەنىنە ەڭبەك ءسىڭىرۋ، بۇل ومىرگە كەلۋىنىڭ دە باستى ميسسياسى ەكەندىگىن سەزىنە الۋى قاجەت.

- بىلتىر العاش رەت وتكەن سوڭ كوپ ادام بۇل جوبانىڭ ءمانىن تۇسىنبەدى. بيىل باتىلى جەتىپ، باق سىناعالى وتىرعان ۇمىتكەرلەرگە نە ايتاسىز؟

- ەلباسى ۇسىنعان «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى ۇلت رۋحانياتىن تۇلەتۋگە تۇرتكى بولسا، «100 جاڭا ەسىم» جوباسى حالقىمىزدىڭ جاسامپاز مادەنيەتىن دامىتۋ جولىندا تەر توگىپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ ەڭبەگىن ەلگە كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. مۇنداي جەتىستىككە جەتۋدىڭ كىلتى – ەڭبەكتە. شىعارماشىلىق ادامى ۇنەمى ىزدەنىس ۇستىندە جۇرەتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. سوندىقتان تابيعي تالانتتان بولەك، تالماي ەڭبەك ەتۋ كەرەك. بۇگىنگى جاھاندانۋ داۋىرىندە ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى جاڭعىرتىپ، وسكەلەڭ ۇرپاققا جەتكىزۋدىڭ ماڭىزى زور. بۇل جوبانىڭ حالقىمىزعا بەرەرى كوپ.

قازىرگى قازاقستان قوعامىندا ۇلتتىق كود، ءتىل، تۋعان جەردى قاستەرلەۋ، ءبىلىمدى جاستاردى قالىپتاستىرۋ جانە ت.ب. ەل ءۇشىن اسا ماڭىزدى دۇنيەلەردى ەلگە تانىستىرۋدا ماڭىزى زور. بۇل جوبا جاستارعا دەگەن ۇلەسى باسىم جاستاردى العا جەتەلەيدى. ياعني، اتالمىش جوبا جۇزدەن جۇيرىك شىققان جۇيرىكتەردى باسەكەلەستىككە قابىلەتتى بولۋعا يتەرمەلەيدى. وسىلايشا، مەملەكەتىمىز تالانتتى، ءبىلىمدى، بولاشاعى زور جاستاردى قولداي الامىز.

- ارمان ءادىلحانۇلى، قىزىقتى سۇحباتىڭىزعا ريزاشىلىعىمىزدى بىلدىرەمىز! سىزگە اماندىق-ساۋلىق تىلەي وتىرىپ، ۇجىمىڭىزعا تولاعاي تابىستار تىلەيمىز!

9 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1806
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1809
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1520
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1411