دۇيسەنبى, 29 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 4421 0 پىكىر 24 اقپان, 2011 ساعات 10:37

اقبەرەن ەلگەزەك: «اقىن دەگەن – دەلدال»

جىلدىڭ باسىندا قىتايداعى قانداس باۋىرلارىمىزدىڭ «كۇلتەگىن»(http://www.kultegin.com/bbs) ادەبيەت، مادەنيەت، تاريح سايتىنا  اقىن اقبەرەن ەلگەزەكپەن سۇحبات جاريالانعان بولاتىن. سۇحباتتىڭ ءماتىنىن اتامەكەندەگى وقىرمان قاۋىمعا ۇسىنىپ وتىرمىز.

- اسسالاۋماعالايكۋم، اقبەرەن اعا! «ادەبيەت» اتالىمى بويىنشا "دارىن" مەملەكەتتiك جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اتاندىڭىز. قۇتتى بولسىن!

- ۋاعالەيكۋماسسالام! راحمەت، باۋىرىم!

- ءبىز ءسىزدى تانىعالى بەرى دە ءبىرتالاي شارۋانىڭ باسىن قايىرىپ، يگىلىكتى جۇمىستارعا مۇرىندىق بولىپ ءجۇرسىز. ايتالىق، ولەڭى مەن كىسىلىگىن ەشكىم ەلەپ-ەسكەرمەگەن مۇرات شايمارانۇلىنىڭ جىر جيناعىن شىعارۋ، «كەنتاۆر» جايى دەگەندەي. قازىر قاي جاقتا ءجۇرسىز؟ شىعارماشىلىعىڭىزدا نەندەي جاڭالىقتار بولىپ جاتىر؟

جىلدىڭ باسىندا قىتايداعى قانداس باۋىرلارىمىزدىڭ «كۇلتەگىن»(http://www.kultegin.com/bbs) ادەبيەت، مادەنيەت، تاريح سايتىنا  اقىن اقبەرەن ەلگەزەكپەن سۇحبات جاريالانعان بولاتىن. سۇحباتتىڭ ءماتىنىن اتامەكەندەگى وقىرمان قاۋىمعا ۇسىنىپ وتىرمىز.

- اسسالاۋماعالايكۋم، اقبەرەن اعا! «ادەبيەت» اتالىمى بويىنشا "دارىن" مەملەكەتتiك جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اتاندىڭىز. قۇتتى بولسىن!

- ۋاعالەيكۋماسسالام! راحمەت، باۋىرىم!

- ءبىز ءسىزدى تانىعالى بەرى دە ءبىرتالاي شارۋانىڭ باسىن قايىرىپ، يگىلىكتى جۇمىستارعا مۇرىندىق بولىپ ءجۇرسىز. ايتالىق، ولەڭى مەن كىسىلىگىن ەشكىم ەلەپ-ەسكەرمەگەن مۇرات شايمارانۇلىنىڭ جىر جيناعىن شىعارۋ، «كەنتاۆر» جايى دەگەندەي. قازىر قاي جاقتا ءجۇرسىز؟ شىعارماشىلىعىڭىزدا نەندەي جاڭالىقتار بولىپ جاتىر؟

- «اقىندى اقىن قولداماسا بولمايدى» دەگەن عوي مۇقاعالي.  قازاق ادەبيەتى قاشاندا تالانتتىلارعا كەندە بولماعان. مۇرات شايمارانۇلىنىڭ شىعارماشىلىعى - قازاق ولەڭى قاي اسپاندا قالىقتاپ، قاي مۇزارتقا ۇيا سالسا دا عاجايىپ تۋىندىلاردى دۇنيەگە اكەلە الاتىنىن دالەلدەدى. مۇكەڭ قىتايدا ءجۇرىپ-اق قازاق ادەبيەتىنە قۇبىلىس بولىپ كەلگەن اقىن. وكىنىشكە وراي اتاجۇرتىنا تىلسىم ولەڭگە تولى اڭقىلداق جۇرەگىن الاقانىنا سالىپ كەلگەندە ونى ەلەپ-ەسكەرگەندەر از بولدى. مەن مۇرات اعاما كومەكتەستىم دەپ ايتا المايمىن. ەگەر ونىڭ كىتابى اتامەكەنىندە جارىق كورىپ جاتسا، ول  -مۇراتتىڭ باعى، ول - مۇراتتىڭ ولەڭدەرىنىڭ ومىرشەڭدىگى. مەنىڭ تۇك قاتىسىم جوق. مەن تەك باسپاعا ۇسىنىپ، قاتتاپ-بەتتەپ، تۇپتەپ-جىپتەپ قانا بەردىم.

ال، ەندى «كەنتاۆر» گازەتىنە كەلەتىن بولساق، ول ءوز كەزەڭىندە قازاقستاننىڭ اقپارات كەڭىستىگىندە، ونىڭ ىشىندە ادەبي باسىلىمدار ولكەسىندە ءدۇمپۋ جاساعان گازەت بولعانىن ماقتانىشپەن ايتا الامىن. «كەنتاۆردىڭ» بەتىندە كوپتەگەن جاس تالانتتاردىڭ تۇساۋى كەسىلدى، ويلى ماقالالار، ءساتتى اۋدارمالار، قىزىقتى ەستەلىكتەر جارىق كوردى. ءبىر قىنجىلتاتىنى مىناداي الماعايىپ زاماندا ول باسىلىمدى اپتا سايىن شىعارىپ تۇرۋ ءبىزدىڭ قولدان كەلگەن جوق. قاراجات تاۋسىلدى، قولداۋ ازايدى، سونىمەن تىندىق. الايدا، باستاعان ءىستى تاستاماۋ ءۇشىن، قازىر ول گازەتتىڭ عالامتورداعى نۇسقاسىن دايىنداپ جاتىرمىن. اللا ءساتىن سالسا، بيىل ادەبيەت جانە ونەر سۇيەر قاۋىم ول گازەتپەن ينتەرنەت كەڭىستىگىندە قاۋىشىپ قالار...

شىعارماشىلىق تۇرالى ايتار بولسام، سول اقىرىنداپ، كۇنىنە ءبىر شاقىرىمداپ دەگەندەي، اۋەدە شالىقتاپ جۇرگەن ولەڭ-قۇستاردى ۇستاپ الۋعا تىرىسىپ باعامىز...

- ومىردەگى مىنەز بەن ونەردەگى دارالىق جايلى نە ايتاسىز؟

- مىنەز دەگەن ءسوز اقىننىڭ جان-دۇنيەسىن اشا المايتىن سەكىلدى... مەنىڭشە اقىننىڭ بولمىسى دەگەن ءسوز كەلىڭكىرەيتىن سياقتى. بولمىسىڭ قانداي بولسا، ولەڭىن دە سونداي بولاتىن شىعار. جالپى، اقىن دەگەن - دەلدال عوي. ول تىلسىمنان تەك اقپارات جەتكىزۋشى عانا. كەرەك دەسەڭىز، قۇدىرەتى كۇشتى ءتاڭىردىڭ ادام بويىنا دارىتقان عاجايىپ سەزىم يىرىمدەرىنە قوزعاۋ سالاتىن «قوزدىرعىش» تا بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان ولەڭ جازباي جۇرگەن كەزدەگى قاراپايىم ومىردە اقىن دا پەندە.

- ولەڭدى نە ءۇشىن جازاسىز؟

- بىلمەيمىن.

- ءسىز ءوز شىعارماشىلىعىڭىزعا ارناپ سايت قۇرىپ وتىرسىز. ادەبي شىعارمالاردىڭ وقىرمانى عالامتور قولدانۋشىلارىنىڭ كۇن ساناپ ارتۋىمەن بىرگە كوبەيۋدە دەگەن پىكىرگە كەلىسەسىز بە؟ اۆتورلىق قۇقىعىڭىز بۇزىلىپ، ولەڭدەرىڭىز حالىقتىڭ «مۇلكىنە» اينالعان  كەزدەر دە بولعان شىعار؟

- جالپى، ينتەرنەتتىڭ قۇدىرەتى ەرەكشە. قازىر ادەبيەت وقىلمايدى دەگەن ءسوزدى ينتەرنەت تۇتىنۋشىلار جوققا شىعاردى. جاستار بۇگىن ادەبيەتكە بەت بۇردى. وعان عالامتوردىڭ ىقپالى وتە كۇشتى بولىپ وتىر. ەكى-ءۇش مىڭ دانامەن شىعاتىن ادەبي كىتاپتاردى تابا الماي جۇرگەن قازاقتى وقىمايسىن دەپ جازعىرۋعا بولمايدى عوي! ال، عالامتور سول ادەبيەتكە شولدەپ جۇرگەن ادامدارعا تاماشا بۇلاق كوزىنە اينالدى. ارينە، ينتەرنەت تۇتىنۋشىلاردىڭ بارلىعى ساپالى وقىرمان ەمەس. ال، وعان باس قاتىرۋدىڭ قاجەتى جوق. ءار اقىندى ءوزىنىڭ دەڭگەيىنە ساي ءوز وقىرمانى تاۋىپ الادى.

-مەنىڭ سايتىمنان ءبىرتالاي جاس جىگىتتەر ليريكالىق ولەڭدەرىمدى الىپ، ونى سۇيگەندەرىنە جولداپ، ارماندارىنا قولدارىن جەتكىزگەنىن بىلەمىن. ءبىر قارىنداسىم ءتىپتى، مەنى ءوز جىگىتىنىڭ ولەڭىن ۇرلاپ العانسىز دەپ جازعىرعانى بار. سوسىن الگى سۇلۋدىڭ جىگىتى حابارلاسىپ كەشىرىم سۇراعان. وندا تۇرعان تۇك تە جوق! مەنىڭ جۇرەگىمنەن شىققان ولەڭ - الاشتىڭ مەنشىگى. ەگەر مەنىڭ ولەڭىم ەكى جاستىڭ اراسىندا ماحاببات وتىن تۇتاتۋعا، ويلانۋعا سەپتىگىن تيگىزىپ جاتسا، مەن باقىتتى اقىنمىن.

- سوڭعى كەزدە پروزا جازىپ ءجۇرسىز. پروزاعا ارناۋلى ات باسىن بۇردىڭىز با، جوق الدە، اۋىلى جاقىن بولعاسىن ەسىمىمە «جازۋشى» دەگەن ءسوز قوساقتالا ءجۇرسىن دەدىڭىز بە؟

- جوق، مەن ەڭ الدىمەن ولەڭ جازاتىن اداممىن. «جازۋشى» دەگەن ات ماعان قاجەت ەمەس. ەكى-ءۇش اڭگىمەم، ءبىر پوۆەسىم بار. ول ەندى ولەڭمەن بەرۋگە كەلمەيتىن ويلاردىڭ ءماتىن تۇرىندەگى بەينەسى. ال، جازۋشى بولۋ وڭاي شارۋا ەمەس. پروزا جازۋ ماشاقاتتى شارۋا. وعان تاباندىلىق پەن ەڭبەكقورلىق كەرەك. مەندە سونىڭ ەكەۋى دە جوق. بىزدىكى سول ءساتى تۇسكەندە نايزاعايلانىپ الىپ، جۇرە بەرۋ عوي!

- قىتاي توپىراعىندا جاتقان جاس اقىندار شوعىرىمەن تانىسسىز. جاسامپازدىق ۇردىستەگى ۇندەستىكتى(بىرىن-ءبىرى تانۋ، باعالاۋ، قولداۋ جاعىنان) شەكارا مەن قارىپ ايىرماشىلىعى ءبولىپ جاتقان جوق پا؟

- قىتايداعى ءبىراز اقىن اعا-باۋىرلاردىڭ شىعارماشىلىعىمەن تانىسپىن ءھام جەتىستىكتەرىنە ءسۇيسىنىپ وتىرامىن. ءبىزدى ينتەرنەت ارقىلى massagan.com دەگەن سايت تانىستىرعان بولاتىن. ونىڭ ءوزى كەيىن كەزدە «تۇماۋراتىپ» ءجۇر مە، ايتەۋىر جاقىن، الىس شەتەلدەگى قانداستارىمنىڭ شىعارماشىلىعىنان كوز جازىپ قالدىق. توتە جازۋدى بىلمەيتىنىم ۇيات ەندى! ءبىر ۇيرەنىپ الامىن دەپ ءجۇرمىن. ونىڭ دا بۇيىرعان كەزى كەلەر دەپ ويلايمىن. قىتايدا «كۇلتەگىن» سەكىلدى كوپتەگەن جاقسى سايتتار بار ەكەنىن بىلەمىن. مەنىڭ ءبىراز ولەڭدەرىم سول سايتتاردا جاريالانىپ جۇرگەننەن دە حاباردارمىن.

- «كۇلتەگىندەگى» وقىرمان قاۋىمدى سوڭعى جازعان جىرلارىڭىزبەن قاۋىشتىرساڭىز.

- 30-شاقتى ولەڭدەر بەرىلدى...

- اڭگىمەڭىزگە راحمەت! شىعارماشىلىعىڭىزعا تابىس، شابىتىڭىزعا كەڭ تىنىس تىلەيمىز!

سۇقباتتاسقان مەيىرجان اۋەلحانۇلى

0 پىكىر