سەنبى, 27 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 4000 0 پىكىر 29 قاڭتار, 2011 ساعات 13:18

دينارا مىڭجاسارقىزى. قازاقستاندا ءسۋيتسيدتىڭ كوبەيۋىنە نە سەبەپ؟..

2010 جىلى 237 رەت وزiنە قول جۇمساۋ ارەكەتi تiركەلدi

2010 جىلى 237 رەت وزiنە قول جۇمساۋ ارەكەتi تiركەلدi

بۇرىن-سوڭدى "جاسوسپiرiمدەر ءوزiن-ءوزi ءولتiرiپتi" دەگەن سۋىق حاباردى قۇلاعىمىز شالمايتىن ەدi. نەگە ەكەنi بەلگiسiز، سوڭعى جىلدارى "پالەنشەنiڭ بالاسى اسىلىپ ءولiپتi, تۇگەنشەنiڭ قىزى وزiنە قول جۇمساپتى" دەگەن سارىنداعى ونە بويىڭدى تiتiركەندiرەتiن ازالى حابارعا جۇرتتىڭ قۇلاعى دا ۇيرەنە باستاعان. اسiرەسە كەيiنگi ەكi-ءۇش جىلدىڭ iشiندە جاسوسپiرiمدەردiڭ ءوزiن ولiمگە قيۋ دەرەكتەرiنiڭ شامادان تىس كوبەيiپ كەتكەندiگi جۇرەك شوشىتادى.

سۋيتسيدكە بوي الدىرۋ وقيعالارى بۇرىن دا بولعان شىعار. بiراق بىلتىرعى جىلدىڭ سوڭىنا تامان مۇنداي قايعىلى جاعدايدىڭ جيi تiركەلگەنi بەلگiلi. قازان ايىنىڭ باسىندا الماتى وبلىسى، تالعار اۋدانىنا قاراستى تۇزدىباستاۋ اۋىلىندا 9-سىنىپتىڭ ەكi بiردەي وقۋشىسىنىڭ ءوز ءۇيiنiڭ شاتىرىندا اسىلىپ تۇرعان جەرiنەن تابىلۋى قوعامدى اۋىر ويعا ءتۇسiردi. قىرشىنىنان قيىلعان جاسوسپiرiمدەردiڭ ولiمiنە سەبەپ بولعان نە نارسە؟
مiنە، تۇزدىباستاۋ اۋىلىنان تاراعان وسىناۋ بiر جانتۇرشiگەرلiك وقيعادان سوڭ مۇنداي فاكتiلەر كوبەيiپ كەتكەندەي مە، قالاي؟ كۇن سايىن اقپارات قۇرالدارى جاڭالىقتى تiكەلەي وسى iسپەتتەس وقيعالاردان باستايتىن بولدى. ءوزiن-ءوزi ولiمگە يتەرمەلەۋ جاعدايى بەلەڭ الىپ بارا جاتقان قوعامدا "بالامدى قالاي قورعايمىن" دەپ باسىن قاتىرىپ جۇرگەن اتا-انا دا تىعىرىققا تiرەلدi. ۋايىمى ۇدەي ءتۇسiپ، تۇنگi ۇيقىسى شىرت ءبولiندi. ەندi نە iستەمەك؟ بالانى قالاي تاربيەلەمەك كەرەك؟ قۇرساعىن جارىپ شىققان بالاسىنىڭ ءومiرiن ساقتاپ قالۋدى ويلايتىن كەز كەلگەن اتا-انانى الاڭداتقان ساۋالدىڭ جاۋابى بۇلىڭعىر.
دەسەك تە ءار تۇيتكiلدiڭ بiر شەشiمi بار. سەبەپسiز سالدار بولمايدى. نەلiكتەن قوعامدا بالالاردىڭ وزiنە-ءوزi قول جۇمساۋ وقيعالارى جيiلەپ كەتتi? الدە باتىستانىپ بارا جاتقان جاستار مەن جاسوسپiرiمدەردiڭ تاربيەسiن ۋىسىمىزدان شىعارىپ الدىق پا؟ بالكiم، "بالانىڭ بەتiنەن قاقپاي ءوسiرۋ كەرەك" دەگەن كەيبiر ۇلتتىڭ بiزگە جات تۇرمىس-سالتىن بويىمىزعا سiڭiردiك پە؟ مۇمكiن ءداستۇر ساباقتاستىعى ۇزiلگەن، ادامدارى ازعىنداعان قوعامنىڭ iشتەي iرۋi وسىعان اكەلiپ سوقتى ما؟ سانسىز ساۋال سانانى سان-ساققا جۇگiرتەدi.
سۋيتسيد دەگەنiمiز - ادامنىڭ سانالى تۇردە ءوز-وزiنە قول جۇمساۋى. پسيحولوگيا iلiمiندە ونىڭ اشىق، بەلسەندi جانە جاسىرىن سياقتى ءۇش ءتۇرi بار. وكiنiشكە قاراي، قازiرگi قوعامدا جاسوسپiرiمدەر اراسىندا سۋيتسيدتiڭ بارلىق ءتۇرi كوبەيiپ كەتتi. بiراق وسىنى تەلەارنادان كۇندەلiكتi ايقايلاتىپ ايتۋ بىلاي تۇرسىن، ادامنىڭ مۇردەسiن انىق كورسەتۋ دۇرىس پا؟ ەڭبەكتەگەن بالادان ەڭكەيگەن قارياعا دەيiن تەلەديدارعا تەلمiرەتiنiن ەسكەرسەك، بۇل جاسوسپiرiمدەردiڭ ساناسىنا سەلكەۋ سالماي ما؟ تiپتi مۇنى كۇيبەڭ ءومiردiڭ كادۋiلگi جاڭالىعى رەتiندە قابىلدايتىن دارەجەگە جەتتiك دەسەك وتiرiك ەمەس.
كەز كەلگەن پەندەنi بەي-جاي قالدىرماۋى تيiس قايعىلى وقيعالار جايىندا پرەمەر-مينيستر كارiم ماسiموۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان ءماجiلiس دەپۋتاتى جاراسباي سۇلەيمەنوۆ بiراز سۇمدىقتىڭ بەتiن اشتى. ول وتباسىنىڭ عانا ەمەس، بۇكiل حالىقتى ويلاندىرۋى تيiس سۋيتسيد وقيعالارىنىڭ جىل ساناپ ارتا ءتۇسۋiن قولدا بار دەرەكتەرمەن تاپتiشتەي جەتكiزدi. دۇنيەجۇزiلiك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالiمەتiنە سەنسەك، قازاقستان الەمدەگi ەڭ كوپ سۋيتسيدتiك جاعدايلار تiركەلگەن ەل رەتiندە ءۇشiنشi ورىنعا شىققان كورiنەدi. ياعني بۇل ەلiمiزدە جىل سايىن ءوز ەركiمەن ولiمگە باس تiگۋشiلەر قاتارىنىڭ ارتىپ جاتقانىن اڭعارتادى. رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، 2009 جىلى 260 ءجاسوسپiرiم وزiنە-ءوزi قول جۇمساپ، ومiرمەن قوش ايتىسسا، 2010 جىلى وسىنداي 237 وقيعا تiركەلگەن. اتا-اناسىنىڭ قابىرعاسىن قايىستىرىپ كەتە بارعان بالالاردىڭ قايعىلى ءولiمi كوبiنەسە شىعىس قازاقستان وبلىسىندا ورىن العان. وسى وڭiردە بىلتىر 30 شاقتى ءجاسوسپiرiم ءومiردiڭ بازارىنان ەرتە قول ۇزگەن. الايدا، بۇل كورسەتكiش دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى ماماندارىنىڭ اقپاراتىمەن مۇلدە سايكەس ەمەس. شىعىس قازاقستان وبلىستىق سالاۋاتتى ءومiر سالتىن قالىپتاستىرۋ ورتالىعى: "2009 جىلى شىعىس قازاقستاندا 34 ءجاسوسپiرiم ءوز-وزiنە قول جۇمساسا، 46-سى وسىعان ارەكەت جاساعان. ال بىلتىر 60 ءجاسوسپiرiم اجال قۇشسا، 73 جەتكiنشەك ءوزiن-ءوزi ولتiرگiسi كەلگەن. دەمەك سۋيتسيد كورسەتكiشi جىلدان-جىلعا كوبەيمەسە، ازايماي وتىر" دەگەندi اشىپ ايتادى.
بiر ايتا كەتەرلiگi, مۇنداي دەرەكتەر ەلiمiزدiڭ بارلىق وڭiرiندە تiركەلۋدە. بىلتىر الماتى وبلىسىندا - 22, قاراعاندى وبلىسىندا - 21, اقمولا وبلىسىندا - 18, جامبىل وبلىسىندا - 16, وڭتۇستiك قازاقستان وبلىسىندا - 19 سۋيتسيدتiك ارەكەت جاسالعان. سوڭعى ءۇش جىلدا سولتۇستiك قازاقستان وبلىسىندا ءوز-وزiنە قول جۇمساۋ كورسەتكiشi ەكi ەسە وسكەن. بۇل - وسىنشاما اتا-انا قارا جامىلىپ، بوتاسىنان ايرىلعان بوزiنگەندەي ەڭiرەپ قالدى دەگەن ءسوز.
جاراسباي سۇلەيمەنوۆ مىرزا: "دۇنيەنiڭ اقپاراتتانۋى، ادامنىڭ تابيعاتتان الشاقتاۋى، نەشە ءتۇرلi كومپيۋتەرلiك ويىندار جاستاردىڭ اراسىندا سۋيتسيدتiڭ كوبەيۋiنە ىقپال ەتەدi. جاسوسپiرiمدەردiڭ ءوز-وزiنە قول سالۋىنا كوبiنەسە ايتىلعان سىندى دۇرىس قابىلداماۋى، قيىندىقتارعا توزبەۋi سەبەپ بولۋدا" دەپ قوعامنىڭ نازارىن اۋدارۋعا ءارi ماسەلەنiڭ بايىبىنا ۇڭiلۋگە شاقىردى.
ايتا كەتۋ كەرەك، اسكەرگە ازاماتتىق بورىشىن وتەۋگە اتتانعان ازاماتتاردىڭ iشiندە دە الiمجەتتiككە توزە الماي ءوز-وزiنە قول جۇمسايتىندار كوپ. سوڭعى ەكi-ءۇش جىلدا ارىستاي ۇلداردىڭ تۋعان جەرiنە تابىتپەن ورالۋ وقيعالارى جيiلەپ كەتكەن. 2009 جىلى 97 ءوزiن-ءوزi ءولتiرۋ فاكتiسi تiركەلگەندiگi تۋرالى مالiمەت بار. قايعىلى وقيعانىڭ كوبەيiپ كەتكەندiگiن جوققا شىعارمايتىن قورعانىس مينيسترi ادiلبەك جاقسىبەكوۆ: "ساربازدارعا قول جۇمساۋ، الiمجەتتiلiككە توسقاۋىل قويۋدا جۇيەلi ءارi پارمەندi شارالار جۇرگiزiلسە دە ناتيجەسi بايقالماي وتىر",- دەيدi الاڭداۋشىلىق بiلدiرiپ. بۇل دا ويلاناتىن جايت.
"مەكتەپ وقۋشىلارى اراسىندا سۋيتسيد نەگە كوبەيiپ كەتتi?" دەگەن ساۋالعا ماماندار ءارتۇرلi جاۋاپ قاتادى. بiرiنشiدەن، اۋىلدى جەرلەردە جاستاردىڭ بوس ۋاقىتىن وتكiزەتiن بۇرىنعى كلۋبتار مەن سپورتتىق ورتالىقتار جەتiسپەيدi. سودان كەيiن جاعىمسىز ارەكەتكە بارىپ، بiرتە-بiرتە قىلمىس جاساۋدى ۇيرەنەدi. مۇنىڭ سوڭى زۇلىمدىققا، قاتىگەزدiككە يتەرمەلەيتiنi ايدان انىق. ەكiنشiدەن، سۋيتسيد كورسەتكiشiنiڭ كوبەيۋiنە ەلدەگi داعدارىستىڭ دا سالقىنى تيگەنگە ۇقسايدى. قانشاما وتباسىنىڭ اسىراۋشىسى جۇمىستان قىسقارىپ، كۇندەلiكتi ناپاقاسىنان ايىرىلدى. بۇل دا وتباسى مۇشەلەرiنiڭ، سونىڭ iشiندە ءومiردiڭ اق-قاراسىن جاڭادان تانىپ كەلەتiن ءجاسوسپiرiم تاربيەسiنە اۋىر تيەتiنi ءسوزسiز.
سۋيتسيد - قوعامعا تونگەن قاۋiپ. ونىمەن ەل بولىپ، حالىق بولىپ كۇرەس جۇرگiزۋ كەرەك! ول ءۇشiن جۇمىستى نەدەن باستاۋ قاجەت؟ جاپونيا وتكەن جىلى ازاماتتاردىڭ ءوز-وزiنە قول سالۋىمەن كۇرەسۋ، الدىن الۋ ءۇشiن بيۋدجەتتەن 32 ميلليارد دوللار قارجى جۇمساپتى. ال بiزدە شە؟ ماسەلەنiڭ ابدەن شارىقتاۋ شەگiنە جەتكەن كەزدە عانا اتتانداپ جاتقانىمىز قالاي؟ ارينە بۇگiندە بiلiم ۇيالارىندا مەكتەپ ينسپەكتورى دا، پسيحولوگ تا جۇمىس iستەيدi. دەسەك تە بالانىڭ iشكi جان-دۇنيەسiنە ءۇڭiلiپ، ەتەنە جاقىن قارىم-قاتىناس ورناتىپ، تiل تابىساتىن پسيحولوگتار كەمدە-كەم ەكەنiن مويىنداۋ كەرەك. تiپتi بiزدە پسيحولوگقا دەگەن سۇرانىس تا، قولداۋ دا جوق. بiر مەكتەپتە كەمiندە 1500 بالا بiلiم السا، بiر پسيحولوگ قايسىبiرiنە جەتەدi?
بiز جاسوسپiرiمدەردiڭ سۋيتسيدكە جيi بارۋ سەبەبiن پسيحولوگيا عىلىمىنىڭ پروفەسسورى كۇلاش ورازبەكوۆادان سۇراعان ەدiك. پسيحولوگ-مامان بۇل ماسەلەنiڭ ءورشiپ كەتۋiن ارiدەن باستادى.
- اللا تاعالا جاقسى مەن جاماندى قاتار جاراتسا دا، جاماننان جيرەنiپ، جاقسىعا جاقىن بولۋعا ۇمتىلۋ ءۇشiن جول سiلتەدi. بiراق جاستاردىڭ اراسىندا ونەگە جوعالىپ كەتتi. تاربيەنiڭ نەگiزi - ونەگە. سۋيتسيدتiڭ كوبەيiپ كەتۋiنiڭ وزiندiك سەبەبi - وسى. بiرiنشiدەن، وتباسىنداعى تاربيە ناشارلاپ كەتتi. دەموگرافياعا ۇلەس قوسىپ، كوپ بالانى ومiرگە اكەلiپ جاتقاندار بار. الايدا ولاردى اسىراي الماي، دۇرىس كيiم كيگiزە الماي، تiپتi دۇرىس تاماق iشكiزبەيتiن وتباسى كوپ. سوسىن ول بالا ءوزiن مەكتەپتەگi قۇربىسىنان تومەن سەزiنەدi. نامىس - بالالاردىڭ بويىندا تۋعاننان بولادى. كەيدە بالانىڭ مازاققا شىداي الماي ءوز-وزiنە قول جۇمساپ جاتۋى سوندىقتان. ەكiنشiدەن، تاعدىردىڭ جازۋىمەن بالانى نەكەسiز دۇنيەگە اكەلەتiن انالار بار. ول ەكiقابات بولعان كۇننەن باستاپ، ءوزiن تاستاپ كەتكەن جiگiتتi دە، iشتەگi شاراناسىن دا قارعاپ-سiلەيدi. مiنە، وسىنداي انانىڭ قۇرساعىندا جاتقان نارەستەدە قانداي ءتالiم-تاربيە بار؟ ول بالا تۋعاننان باقىتسىزدىققا ۇشىرايدى. ونىڭ پسيحيكاسىندا اۋىتقۋ پايدا بولادى. بiلە بiلسەك، قازاقتا بالا كوتەرگەن كەلiندi ءتۇن الەتi جالعىز دالاعا شىعارماعان. وعان ءتۇرi قورقىنىشتى ادامدى كورسەتپەگەن. ويتكەنi ونىڭ ءبارi iشتەگi بالاعا زيان دەپ بiلدi. قازiر ءبارi كەرiسiنشە.
ۇشiنشiدەن، قازiر بالالار نەشە ءتۇرلi فيلمدەردi كورەدi. بiردە امەريكاعا بارعان ساپارىمدا تەلەارنادا بiزدەگiدەي زۇلىمدىق سارىنداعى كينولاردىڭ بەرiلمەيتiنiنە كۋا بولدىم. اتىس-شابىس، قىرىپ-جويۋدى ناسيحاتتايتىن فيلمدi كورگەن بالا سونى iستەگiسi كەلەدi, ەلiكتەيدi, سۋىق قارۋعا ءۇيiر بولادى. قىسقاسى، سونىڭ ءبارiن ءوز باسىنان وتكەرۋگە بەل بۋادى. تورتiنشiدەن، مەكتەپكە قىمبات تەلەفوننىڭ ءتۇرiن ۇستايتىن وقۋشىلار كوپ. وعان الەۋمەتتiك تۇرمىسى تومەن وتباسىنىڭ بالاسى قىزىعىپ: "مەندە مۇنداي تەلەفون نەگە بولمايدى؟ اكە-شەشەم نەگە ساتىپ اپەرمەيدi?"-دەپ ىزالانادى. بۇل مەكتەپتە بiرىڭعاي ءتارتiپ پەن تالاپتىڭ جوقتىعىنان بولىپ وتىر. ءتارتiپتiڭ جوقتىعى سونشالىق، كەيبiر جوعارى سىنىپ وقۋشىلارى ءۇزiلiس كەزiندە سىرا iشiپ وتىرادى.
- قازiر مۇنداي وقيعالاردىڭ كۇن ساناپ كوبەيiپ كەتكەنiن ەستiپ تە ءجۇرمiز. بiراق تا وسىنى تەلەارنادان اشىقتان-اشىق كورسەتۋدiڭ قاجەتتiلiگi بار ما؟ بۇل بالانىڭ پسيحيكاسىنا اسەر ەتپەي مە؟
- تاعى ايتام، باياعىدا بiر قىز ەكiقابات بولىپ قالسا، سونى جابىق حات ارقىلى بۇكiل رەسپۋبليكا بويىنشا تالقىلايتىن. بiراق ونى تەلەارنادان، راديودان جاريالامايتىن ەدi. ال قازiر ەكراننان ءولiپ جاتقان ادامنىڭ بەت-بەينەسiن اشىق كورسەتەدi. مۇنى كورiپ وسكەن بالانىڭ ەرتەڭگi كۇنi ءدال سونى قايتالاماۋىنا كiم كەپiل؟ مەنiڭشە، ادام ءولتiرiپ، زورلاپ كەتكەن سۋىق اقپاراتتى تەلەديداردان كورسەتۋگە بولمايدى. تىيىم سالۋ كەرەك. جاقىندا بالاباقشادا ەكسپەريمەنت جۇرگiزدiم. بالالارعا: "بiز وتباسى ويىنىن وينايمىز. سەندەر بولاشاقتا كiممەن بiر ۇيدە تۇرعىلارىڭ كەلەدi? سونىڭ قولىن تەز ارادا ۇستاڭدار" دەدiم. ءبارi ءاپ-ساتتە قول ۇستاسىپ تۇرا قالدى. تەك گاۋھار اتتى قىز عانا باسى سالبىراپ، وقشاۋلانىپ تۇر. "گاۋھار، ساعان نە بولدى؟" دەسەم، "مەن ەشقاشان تۇرمىسقا شىقپايمىن. مەنiڭ مامام تۇرمىسقا شىققان جوق. ونىڭ قولىندا ساقيناسى جوق"- دەپ جىلاپ جiبەردi. كوردiڭiز بە، كiشكەنتاي قىزدىڭ ءوزi اناسىنىڭ تۇرمىسقا شىقپاعانىن بiلەدi. ال بiز "وي، ول بالا عوي" دەپ ءمان بەرمەيمiز. شىن مانiندە ولار ءبارiن iشتەي سەزەدi, كۇيزەلەدi.

تولقىن جاقاەۆا، №13 كوپسالالى گيمنازيانىڭ مۇعالiمi:
- بiرەۋ تاربيە جۇمىسى دۇرىس جۇرگiزiلمەيدi دەپ، مەكتەپتi كiنالايدى، ەندi بiرەۋ بالانىڭ ارالاساتىن ورتاسىنان كورەدi. كەيبiرi بار سەبەپتi اتا-انانىڭ وزiنە جابادى. ال قىرىق جىلدان بەرi بالالارمەن ەتەنە قارىم-قاتىناستا جۇرگەن ۇستاز رەتiندە ايتسام، ەگەر تاربيە جۇمىسى دۇرىس جۇرگiزiلمەسە، نەلiكتەن بۇل iندەت بiر عانا وبلىستان، اۋداننان شىقپايدى؟ وكiنiشتiسi, ءوز-وزiنە قول جۇمساۋ دەرەكتەرi ەلiمiزدiڭ تۇكپiر-تۇكپiرiنەن شىعىپ جاتىر عوي. اللا تاعالا ساقتاسىن، بۇل جاسوسپiرiمدەر اراسىنا كەلگەن ناۋبەتتiڭ بiر ءتۇرi سياقتى. قازiر وسى جونiندە پسيحولوگتار دا كوپ جۇمىس iستەۋدە. تاربيە ساعاتىندا بالالاردىڭ كوزقاراسىن، ويىن بiلۋگە تىرىسامىن. بۇل ماسەلەنi حالىق بولىپ شەشۋ قاجەت. دەپۋتاتتار دا كوتەرiپ جاتىر. بالكiم، دەنساۋلىق ساقتاۋ، بiلiم جانە عىلىم مينيسترلiگiنiڭ الدىنا ماسەلە قويىپ، سەبەپتەرi مەن سالدارىن جويۋدىڭ جولىن قاراستىرۋ كەرەك شىعار. سوسىن بۇگiندە تەلەارنادا ءومiرiن قيعان بالالاردىڭ بەينەسiن كورسەتiپ، باسپاسوزدە سۋرەتiن بەرۋ دۇرىس ەمەس. ول اسiرەسە جۇيكەسi جۇقارىپ جۇرگەن بالانىڭ ساناسىنا كەرi اسەر ەتەدi. بۇرىن مۇنداي وقيعالار iشiنارا كەزدەسكەنمەن، ونى دابىرا ايتپايتىن ەدi. ال قازiر سۋيتسيد جاپپاي iندەتكە اينالىپ بارا ما دەپ قورقامىن.

رايا حاريقىزى، احمەت بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى №139 مەكتەپ-گيمنازيانىڭ ديرەكتورى:
- بۇل ماسەلە ەلiمiزدi الاڭداتىپ وتىر. سوعان بايلانىستى وقۋشىلار اراسىندا تاربيە جۇمىستارىن جانداندىرۋدى قولعا الدىق. پەداگوگيكالىق كەڭەستە جاسوسپiرiمدەردiڭ ءوز-وزiنە قول جۇمساۋى وقيعالارىن تالقىلاپ، سەبەبiن انىقتاۋعا تىرىستىق. قازiر بۇل باعىتتا تاربيە جۇمىسى جان-جاقتى جۇرگiزiلۋدە. قالالىق، اۋداندىق بiلiم بەرۋ باسقارماسى، ءبولiمi تاراپىنان وقۋشىلار اراسىندا انونيمدi انكەتالىق سۇراۋعا جاۋاپ الىندى. ونىڭ قورىتىندىسى بويىنشا مiنەزi تۇيىق، ەشكiممەن ارالاسپايتىن بالالاردىڭ سۋيتسيدكە بەيiم بولاتىندىعىن بiلدiك. مۇنداي بالالار ءوزiن جالعىز سەزiنiپ، اتا-اناسىنىڭ جاقسى كورمەيتiندiگiن جازعان ەكەن. ال بiزدiڭ مەكتەپتە الiمجەتتiك جاساپ، اقشا بوپسالاۋ دەرەكتەرi جوق ەكەندiگi انىقتالدى. وقۋشىنىڭ بوس ۋاقىتىن زايا كەتiرمەۋi ءۇشiن قوعامدىق جۇمىستارعا تارتىپ جاتىرمىز. اۋەزوۆ اۋدانىنىڭ قۇقىق قورعاۋ ماماندارى بiرنەشە رەت كەلiپ، بالالارمەن كەزدەسiپ، ءتۇسiندiرۋ جۇمىسىن وتكiزدi.

گۇلميرا، اتا-انا:
- ارينە بالالارىم ءۇشiن قاتتى ۋايىمدايمىن. ەكi ۇل، ەكi قىزىم بار. ءبارi دە مەكتەپتە وقيدى. تاڭەرتەڭ ساباققا كەتسە، كەلگەنشە تاعات تاپپايمىن. جاسوسپiرiمدەر اراسىندا ءوزiن-ءوزi ءولتiرۋ وقيعاسى تiركەلگەنiن ەستiگەن سايىن، جۇرەگiم تاس توبەمە شىعادى. بويىڭدى قورقىنىش بيلەيدi. سوندىقتان دا بالالارىمنىڭ نەگە مۇقتاج ەكەندiگiن بiلۋ ءۇشiن جاقىنىراق سويلەسۋگە تىرىسامىن. كەز كەلگەن اتا-انا بالاسىنىڭ تiلiن تاۋىپ، تەڭ دارەجەدە قارىم-قاتىناس جاساۋى تيiس. ولار دا اقىماق ەمەس. قوعامدا نە بولىپ جاتقانىن بiلiپ، كورiپ ءجۇر.
تاربيە - تال بەسiك. وتباسىندا اتا-اجە ينستيتۋتىنان ءتالiم العان بالانىڭ قىلىعى دا، مiنەز-قۇلقى دا ەرەكشە. ونىڭ بويىنان iزگiلiك پەن iزەتتiلiكتiڭ، سىپايىلىق پەن يناباتتىلىقتىڭ يiسi اڭقىپ تۇرادى.
قاسيەتتi قۇراندا: "وزدەرiڭە وزدەرiڭ قول جۇمساماڭدار!" (جانە سوعان اپاراتىن بۇزىقتىققا بارماڭدار). راسىندا (سiزدەردi بۇدان تىيعان) اللا سەندەرگە ەرەكشە مەيiرiمدi" دەلiنگەن ("نيسا" سۇرەسi, 29-ايات). دەمەك ادامنىڭ ءوز-وزiنە قول جۇمساۋى - ۇلكەن كۇنا. ال جاستار مەن جاسوسپiرiمدەر ءوز-وزiنە قول جۇمساۋعا نەگە ءۇيiر بولىپ كەتتi? قوعامدى دا، اتا-انانى دا الاڭداتىپ وتىرعان - وسى.

«تۇركىستان» گازەتى

 

0 پىكىر