2017 جىل ەلىمىز ءۇشىن جاقسىلىعى مەن قيىنشىلىعى، قۋانىشى مەن وكىنىشى، جاڭالىعى، توسىندىعى قوسقابات الماسقان شاق بولدى. مىنە، ءۇمىت پەن كۇدىك ارپالىسقان وسى ءبىر ۋاقىت مەجەسىنىڭ تاريح قويناۋىنا ەنۋىنە دە بىرنەشە كۇن قالدى.

بۇل جىل قازاقستاننىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك، رۋحاني ومىرىنە دە تىڭ وزگەرىستەر الا كەلگەنى بەلگىلى.

مەملەكەت باسشىسى «قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى» ستراتەگياسىن جاريا ەتكەننەن كەيىن ەلىمىزدە ساياسي، ەكونوميكالىق جانە رۋحاني مودەرنيزاتسيا باستالدى.

پرەزيدەنت پەن زاڭ شىعارۋشى، اتقارۋشى بيلىك اراسىنداعى مىندەت ءبولىنىسى، ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ جانە قوعامدىق سانانى جاڭعىرتۋ كۇن تارتىبىنە شىقتى.

بيلىك بۇل باستاماعا حالىقتى، قوعامدى بارىنشا جۇمىلدىرۋعا، تارتۋعا تىرىسقانىن، ونىڭ ءبىرشاما ناتيجە بەرگەنىن دە كورىپ وتىرمىز.

ساياسي ەليتا وكىلدەرى دە مەيلىنشە بەلسەندى بولۋعا تىرىسىپ باقتى. بۇرىن بايقالا بەرمەيتىن مۇنداي قۇبىلىسقا قوعامداعى، اقپارات كەڭىستىگىندەگى، الەۋمەتتىك جەلىدەگى ارەكەت، وي، پىكىرلەردىڭ قوزعاۋ سالعانى تاعى انىق.

وسىنى ەسكەرىپ، «Abai.kz» ءوزىنىڭ ساياسي جىل قورىتىندىسىندا 2017 جىلعى ەڭ ىقپالدى، تانىمال ساياساتكەرلەردىڭ رەيتينگىن ءتۇزۋدى ءجون كوردى. رەيتينگ ءتۇزۋ كەزىندە ءبىزدىڭ سايتتا، سونداي-اق وزگە دە اقپارات قۇرالدارىندا ءجيى اتى اتالعان، جوعارى لاۋازىمداعى ساياساتكەرلەردىڭ قىزمەت-ارەكەتىنە ءجىتى تالداۋ جاسالدى. ساراپشىلاردىڭ وي-پىكىرلەرىنە باسا كوڭىل ءبولىندى.    

سونىمەن، 2017 جىلعى «جىلدىڭ ساياسي كەلبەتى» مىناداي:

 1. ادىلبەك جاقسىبەكوۆ

مەملەكەت باسشىسى ءا.جاقسىبەكوۆتى 2016 جىلدىڭ جازىندا پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە قايتارا اكەلدى.

بۇل، بىرىنشىدەن، مەملەكەت باسشىسىنىڭ جاقسىبەكوۆكە دەگەن ۇلكەن سەنىمىن اڭعارتادى. ەكىنشىدەن، ءۇشىنشى جاڭعىرۋ كەزەڭىندە پرەزيدەنت اكىمشىلىگى سياقتى اسا جاۋاپتى بيلىك تارماعىنا زور تاجىريبەسى مەن ىقپالى بار تۇلعانىڭ قاجەت بولعانىن كورسەتەدى.

ادىلبەك جاقسىبەكوۆ قازىرگى ۋاقىتتا «مودەرنيزاتسيا 3.0» جوباسىن تابىستى ىسكە اسىرۋعا جاۋاپتى ءارى بيلىك ءبولىنىسىنىڭ تەتىگىن قولىنا ۇستاپ، ساياسي ەليتانىڭ تەڭگەرىمىن جۇيەلەپ، ساقتاۋعا ىقپال ەتىپ وتىر.

 2. كارىم ءماسىموۆ

قازاقستاننىڭ ۇكىمەتىن ەڭ ۇزاق ۋاقىت باسقارعان ك.ءماسىموۆ قازىر ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ تىزگىنىن مىقتاپ ۇستاپ وتىر.

2017 جىل ساياسي عانا ەمەس، كۇشتىك، قۇقىق قورعاۋ قۇرىلىمدارىنىڭ اراسىنداعى مىندەت بولىنىسىمەن، ءىشىنارا رەفورمالارىمەن دە ەستە قالادى. بۇل وزگەرىستەر كەزىندە  ۇتىسقا شىققان ءبىر ورگان بولسا، ول – كارىم ءماسىموۆ باسقاراتىن ۇقك.

بۇگىنگى كۇنى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ قۇزىرەتى كۇشەيىپ، ونىڭ توراعاسىنىڭ ىقپالى بارىنشا ارتتى.

 3. مارات ءتاجين

سوڭعى جىلدارى «اۆگيدىڭ ات قوراسىنا» اينالعان يدەولوگيالىق سالانى جونگە كەلتىرۋدى ەلباسىنىڭ مارات تاجينگە تاپسىرۋى ساراپشىلار تاراپىنان دا، قوعام تاراپىنان دا قولداۋ تاپقانى انىق.

ونىڭ ۇستىنە، 2017 جىلى مەملەكەتتىك، قوعامدىق ماڭىزى تۇرعىسىنان ەلباسىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى كۇن تارتىبىندە ءبىرىنشى ورىنعا شىقتى. باعدارلامانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن اقپاراتتىق-يدەولوگيالىق رەسۋرستار، ساراپشىلار مەن زيالى قاۋىم، ورتالىق، جەرگىلىكتى اتقارۋشى بيلىك تولىقتاي جۇمىلدىرىلدى. جالپى يدەولوگيالىق سالاداعى جۇمىس مەملەكەتتىك، ۇلتتىق سيپات الدى.

وسى باعىتتاعى ماقسات-مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋ جۇمىسىن م.ءتاجين اسا بىلىكتىلىكپەن جۇرگىزىپ وتىر.

 4. قاسىم-جومارت توقاەۆ

بيىلعى جىلى سەنات تا، سەنات سپيكەرى دە ايتارلىقتاي بەلسەندىلىك تانىتتى. سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ قوعامدىق، الەۋمەتتىك وتكىر ماسەلەلەرگە ارالاسا باستاۋىن ساراپشىلار قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ تۇلعاسىمەن تىكەلەي بايلانىستىرادى.

سەنات سپيكەرى ەلدەگى عانا ەمەس، حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ايتۋلى وقيعالاردان دا تىس قالعان جوق. اشىق پىكىرلەرىن، ساليقالى ويلارىن قوعامعا ۇزبەي جەتكىزىپ وتىردى.

ونىڭ، اسىرەسە، الەۋمەتتىك جەلىلەردە سيرياداعى، قازاقستان مەن قىرعىزستان اراسىنداعى احۋال تۋرالى، ىشكى ماسەلەلەر تۋرالى جازبالارى ۇلكەن قولداۋعا يە بولدى.

 5. نۇرلان نىعماتۋلين

ءماجىلىس توراعاسى ن.نىعماتۋللين بيىلعى جىلى ءماجىلىس قىزمەتىن حالىققا بارىنشا اشىق كورسەتۋگە تىرىستى. ءماجىلىس وتىرىستارىنان تىكەلەي ەفيرلەر بەرىلدى.

ول ۇكىمەت ساعاتتارىنداعى  مينيسترلەر مەن لاۋازىمدى تۇلعالارعا قاراتا ايتىلعان سىندارىمەن ساراپشىلاردىڭ ەسىندە قالىپتى.

ساياسي جاڭعىرۋدىڭ اياسىندا پارلامەنتتىڭ، سونىڭ ىشىندە ءماجىلىس قۇزىرەتىنىڭ كۇشەيۋى دە نىعماتۋللينىڭ ىقپالىن ارتتىرا ءتۇسۋى مۇمكىن.

 6. باقىتجان ساعىنتاەۆ

2016 جىلدان بەرى ۇكىمەتتى باسقارىپ كەلە جاتقان ب.ساعىنتاەۆتىڭ قىزمەتى ۇنەمى قوعامنىڭ نازارىندا، اتقارۋشى بيلىكتىڭ ءىس-ارەكەتى جۇرتتىڭ تالقىسىندا بولدى.

باقىتجان ساعىنتاەۆتىڭ وپەراتيۆتى جۇمىس جاساۋ ماشىعىن، كاسىبي بىلىكتىلىگىن ۇكىمەتتىڭ پلەنارلىق وتىرىستارىنان بايقاۋعا بولادى. لاۋازىمىنىڭ ەرەكشەلىگىنە قاراي ۇكىمەت باسشىسى تالاي مارتە سىننىڭ استىندا دا قالدى.

الايدا، مەنەدجەر رەتىندە ول ناتيجەلى جۇمىس جاسادى دەيدى ساراپشىلار.

 7. تيمۋر قۇلىباەۆ

تيمۋر قۇلىباەۆتى جۇرت قازاقستانداعى اۋقاتتى ءارى ىقپالدى ادام رەتىندە بىلەدى.

الايدا، ۇنەمى تاسادا ءجۇرۋدى قالايتىن بيزنەسمەن وسى جىلى مەملەكەتتىك دەڭگەيدەگى شارالاردان، ۇكىمەتتىك جيىنداردان ءجيى توبە كورسەتتى. كاسىپكەرلەردىڭ قۇقىن قورعاۋ، بيزنەس جۇرگىزۋدى زاڭ اياسىندا جەڭىلدەتۋ ماسەلەسىندە ۇكىمەتپەن دە تەكە-تىرەسىپ قالىپ ءجۇردى.

بيىلعى جىلى ت.قۇلىباەۆ ءوزىنىڭ ساياسي بولمىسىن دا ءبىرشاما اڭعارتقانداي.

 8. احمەتجان ەسىموۆ

ا.ەسىموۆ «ەكسپو-2017» حالىقارالىق كورمەسىنىڭ وتۋىنە بايلانىستى ەلدىڭ كوز الدىندا بولدى.

كورمە تابىستى وتكىزىلگەننەن كەيىن ساراپشىلار ەسىموۆتىڭ قايدا باراتىنىنا ناقتى بولجام جاساي الماعان ەدى. ال، احمەتجان ەسىموۆ كۇنى كەشە «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورىنىڭ توراعاسى بولىپ تاعايىندالدى.

«سامۇرىق-قازىنا» قورىنىڭ ەل ەكونوميكاسىنىڭ لوكوموتيۆى ەكەنىن، نەگىزگى ونەركاسىپتى قۇراۋشى كومپانيالاردىڭ بارلىعى وسى قوردىڭ قۇرامىنا كىرەتىنىن ەسكەرسەك، ونىڭ پوزيتسياسى بۇدان ءارى دە نىعايا تۇسەتىنىن بايقايمىز.

 9. جاقىپ اسانوۆ

قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ جابىقتىعىنا، ءتىپتى سالقىندىعىنا ەتى ۇيرەنىپ كەتكەن جۇرتشىلىق بيىلعى جىلعى باس پروكۋراتۋراداعى وزگەرىستەردى جىلى قابىلداعان ءتارىزدى.

قازىر قىزمەتى اۋىسقانىمەن جاقىپ اسانوۆ باس پروكۋراتۋرادا اتقارعان قىزمەتى ارقىلى ءبىرشاما تانىمالدىققا، بەدەلگە يە بولدى.

پروكۋراتۋرا جۇمىسىنىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋ، ءوز ءىشىن بىلىكسىز كادرلاردان تازالاۋ جانە پاراقورلىقپەن كۇرەسۋ ارەكەتى بۇرىنعى باس پروكۋروردىڭ باستى ەڭبەگى سانالادى.

 10. داۋرەن اباەۆ

د.اباەۆ ۇكىمەت قۇرامىنداعى جاس ساياساتكەرلەردىڭ توبىنا جاتادى. سوعان قاراماستان اقپارات جانە كوممۋنيكاتسيالار ءمينيسترى وسى سالادا بىرقاتار وزگەرىستەر ەنگىزۋگە تالپىنىپ جاتىر. ەڭ باستىسى، ول جۋرناليستەرمەن، جۇرتشىلىقپەن بارىنشا اشىق، جۇيەلى قارىم-قاتىناس جاساۋ جاعىندا ەكەنىن ىسىمەن كورسەتىپ ءجۇر. ساراپشىلار داۋرەن اباەۆتىڭ قىزمەتىن وڭ باعالاۋدا.

Abai.kz