جۇما, 3 مامىر 2024
قوعام 6806 0 پىكىر 5 اقپان, 2015 ساعات 10:25

ناۋرىز ناعىز مەرەكە بولۋ ءۇشىن نە ىستەگەن ءجون؟

مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلى «ەگەمەن قازاقستان» گازەتى ارقىلى ناۋرىز مەيرامىنا ۇلتتىق مازمۇن بەرۋ جونىندەگى ويلارىن ورتاعا سالعان ەدى. مينيستر مىرزانىڭ ۇسىنىس بايلامدارىمەن تولىق قوسىلامىز. وسى ءداستۇرلى مەرەكەنى فولكلورلىق-ەتنوگرافيالىق اۋقىمنان جالپى قازاقستاندىق مەرەكە دارەجەسىنە جەتكىزۋ كەرەك ەكەندىگى بۇرىن دا ءجيى ايتىلاتىن. سول ورايداعى كەيبىر پىكىر-پايىمىمىزدى ءبىز دە بيلىك تاراپىمەن ءبولىسۋدى، تالاپ-تىلەك رەتىندە ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.

ناۋرىز بەن ونىڭ تاريحى جايىندا ايتقاندا، الدىمەن قىدىر بابا جانە ۇماي انا جايلى ءسوز قوزعاۋعا ءتيىسپىز.

قىدىر – قازاقتىڭ، سونداي-اق باسقا دا تۇركى تىلدەس حالىقتاردىڭ ەرەكشە جارىلقاۋشى قاسيەتكە يە اۋليەسى. ول كۇندەردىڭ كۇنىندە «قىرىقتىڭ ءبىرى» بولىپ جولىعىپ، باعىڭدى جاندىرادى.  سوندىقتان جۇزدەسكەندەردىڭ بارىنە كەمسىتپەي، ءبولىپ-جارماي ءىلتيفات كورسەتۋىڭ كەرەك. قىدىر - بۇل تۇرعىدا ادام بالاسىن ءوزارا جاراستىرۋشى، الىس-جاقىندى تابىستىرۋشى كيەلى تۇلعا.

ۇماي انا – تۇركى تەكتەستەردىڭ حاۋا انادان سوڭعى ۇلى اناسى، ايەل مەن بالانىڭ ءپىرى، مەيىرىم-شاپاعات شۋاعىن شاشقان كۇن ديدارلى اۋليەسى. وعان اتا-بابالارىمىز: «جۇرەگىمىزدى جىلىتا گور، قاتىگەزدىك پەن وشپەندىلىكتەن ساقتاي گور» دەپ سىيىنعان.

مىنە، وسى ەكى اۋليە ناۋرىز كۇنى الدىندا جانە توي كۇنى بالاباقشالارداعى بۇلدىرشىندەر مەن تومەنگى سىنىپتارداعى جەتكىنشەكتەرگە سىيلىق ۇلەستىرسە، باتالارىن بەرىپ، يگى تىلەك بىلدىرسە، ۇلتتىڭ ۇلى مەيرامى – ناۋرىز مەيرامىنىڭ تاريحى مەن ەرەكشەلىكتەرى جايلى اڭگىمەلەپ بەرسە، قۇبا-قۇپ ەمەس پە؟! بۇل الداعى ۋاقىتتا داستۇرگە اينالسا، بالا جۇرەگىنە قىدىر باباسىنىڭ كيەسى، ۇماي اناسىنىڭ مەيىرىم شۋاعى دارىماي ما؟ ۇلتتىق ۇلاعات پەن تالىمگە اينالماي ما؟ ءداستۇرىمىز بەن سالتىمىز بالدىرعاندارعا اسەرلى ناسيحاتتالماي ما؟! اياز اتاعا جۇگىنىپ، قارشاقىزعا جۇگىرگەن بالاۋسالار تۇپكى تامىرىنا سولاي ءبىر قايىرىلماي ما؟! ناۋرىزدى ۇلتتى ۇلىقتاپ، تاريحتى قادىرلەۋ ءۇشىن پايدالانۋ دەگەنىمىز دە وسى ەمەس پە؟! سوندىقتان، ءبىز بۇل ۇسىنىسىمىزدى بارىنشا ورىندى دەپ بىلەمىز جانە قولداۋ تاباتىندىعىنا كۇمان كەلتىرگىمىز كەلمەيدى.

مىنا ماسەلە دە ناۋرىزدىڭ ءمانىن تەرەڭدەتىپ، جاستارعا ءتالىمدى بولادى دەپ ويلايمىز. اتالعان مەرەكە جايلى ءان از، ءتۇرلى دەڭگەيدەگى ساحناعا ارنالعان تەاترلاندىرىلعان كورىنىستەر دە تاپشى. سونى ەسكەرە وتىرىپ، بالاباقشالار، ورتا جانە جوعارى وقۋ ورىندارى ءۇشىن ناۋرىز تاقىرىبىنا، ونىڭ تاريحى مەن بۇگىنگى مانىنە، باۋىرمالدىق پەن كەشىرىمدىلىك يدەيالارىنا نەگىزدەلگەن شاعىن مەرەكەلىك-مۋزىكالىق ساحنالىق قويىلىمدار دايىنداۋ قاجەت. ناۋرىز تاعىلىمىنىڭ ءبىر اسەرلى تۇسى وسى. مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى، وبلىستىق مادەنيەت باسقارمالارى قالامگەرلەر مەن كومپوزيتورلارعا ارنايى تاپسىرما بەرۋ ارقىلى بۇل ماسەلەنى وڭتايلى شەشە الار ەدى.

ناۋرىز – ۇلتتىق مەرەكە عانا ەمەس، ۇلتتىق بولمىس، ۇلتتىق ءداستۇر، ۇلتتىق مىنەز، ءومىر دەپ اتالاتىن، ادامداردىڭ عۇمىرلارىمەن ولشەنەتىن، بىرەۋ ارقىلى ءسونىپ، بىرەۋ ارقىلى قايتا لاۋلايتىن كول-كوسىر دۇنيەگە، ادامزات پەن جاراتىلىسقا دەگەن تاريحي كوزقاراس. ونى جاس ۇرپاقتىڭ تالىمىنە جانە ۇلتتىق قۇندىلىعىنا اينالدىرۋ - ءبىزدىڭ ۇلتتىق پارىزىمىز. تالاپ-تىلەگىمىز ۇكىمەت تاراپىنان قولداۋ تاپسا، سول پارىزعا ادالدىقتىڭ بەلگىسى دەپ قابىلدايمىز.

الدان سمايىل،

قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى.   

                                                                                                  

اباي.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 570
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 295
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 317
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 328