قر پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆقا،

نۇر-وتان پارتياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ب.ق.بايبەككە،

قر پرەمەر-ءمينيستىرى ك. ماسيموۆقا،

باس پروكۋرور ا.داۋىلباەۆقا،

قارجى ءمينيستىرى ب.ت. سۋلتانوۆقا،

ءماجىلىس دەپۋتاتتارى:

ر.حالمۇرادوۆقا،

ن.سابيليانوۆقا،

و.اسانقىزىنا،

تاۋەلسىز باق وكىلدەرىنە،

ءورىستىلدى بيلىكتىڭ پارمەنىمەن قولدانىستان شىعىپ بارا جاتقان قازاق ءتىلىنىڭ تاعدىرىنا الاڭداپ جۇرگەن حالىققا!

اشىق حات

مەن - بەيسەنبايتەگى ر.ز. جوبالاۋ سالاسىنداعى جەكە كاسىپكەرمىن. بىلتىر مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ بايقاۋىنا قاتىسام دەپ، مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ پروتالىنان مەملەكەتتىك تىلدە اقپارات الا الماعاندىقتان ۇزاق  «سوعىسىپ»،  پرەزيدەنتتەن باستاپ بۇكىل رەسپۋبليكاعا جاريا ەتەم دەگەن «شانتاج» جاساۋىمنىڭ ارقاسىندا عانا بايقاۋعا قاتىسا الدىم. اششى شىندىق شىعار، ماعان ايتىلعانداي، شىنىمەنەن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ بايقاۋىنا بارشاسى ورىس تىلىندە قاتىساتىن شىعار: قۇرىسىن، باستىسى كۇنكورىس دەپ. ماعان دا كۇنكورىس كەرەك. بىراق، كۇللى قازاق كۇنكورىس دەپ انا ءتىلىمىزدى، مەملەكەت ءتىلىن شەتتەتكەندىكتەن وسىنداي قورلىقتا كۇن كەشىپ، كۇلكىلى جاعدايدا وتىرمىز عوي!

وتكەن اپتادا، مەملەكەتتىك ساتىپ الۋعا قاتىسايىن دەپ، قازاق تىلىندە، سايتتان 3 كۇن مالىمەت ىزدەپ تابا المادىم. قازاقشا پاراقشاسى ىستەمەگەندىكتەن ۋلاتىپ - شۋلاتىپ ء(جاي، مەملەكەتتىك ساتىپ الۋلاردا مەملەكەت ءتىلى تۇرۋى كەرەك، جانە ءبىرىنشى تۇرۋى كەرەك دەگەنگە ەشكىم قۇلاق اسپايدى) ونى ىستەتكەنىمشە، تەحنيكالىق قولداۋ قىزمەتىنەن (استانا ق. تەلەفون ءنومىرى: 72-90-90)  تەك قانا ورىس تىلىندە ءماجبۇرلى تۇردە اقپارات الىپ وتىردىم.  الگى ءنومىردىڭ اۆتووتۆەتچيگى بىلاي تۇرسىن، تەلەفون تۇتقاسىن كوتەرەتىن  وپەراتورىنا دەيىن مىندەتتى تۇردە: «زدراستۆۋيتە، ... سلۋشاەت، چەم موگۋ پوموچ؟» دەگەن سوزدەن جاڭىلمادى. قازاق ءتىلىنىڭ ءيىسى دە اڭقىمايدى! قازاقتىلدى وپەراتورعا قوس دەسەڭ، تاعى 15-20 مينۋتتاي توسۋىڭ كەرەك. ويتكەنى ايتۋلارىنشا، قازاقتىلدى وپەراتورلار از! ولاردىڭ رەگلامەنتى بويىنشا، كەشىرىڭىزدەر، ء«بىسمىللاسى» ورىسشادان باستالۋى كەرەك!  ايتپاقشى، ورىس تىلىندە «ۆاش زۆونوك، وچەن ۆاجەن دليا ناس، ۆرەميا ۆاشەگو وجيدانيا 31 مينۋتا!» دەگەن اۆتووتۆەتچيك سارىنىن، ۇستىنە 7-10 مينۋتتاي قوسىلاتىن ۇستەمەمەن  تىڭدايسىڭ! 10-شاقتى رەت قوڭىراۋلاتقانىمدا، ەڭ از بەرگەن ۋاقىتى 15 مينۋت بولدى. ارينە، ول دا قوسىمشا ۋىقىتپەن. مۇمكىن وسىلاي ءبىزدىڭ ۋاقىتىمىزدڭ ەسەبىنەن (تەحنيكالىق كومەك كورسەتەتىن جۇمىسكەرلەردى كوبەيتپەي) كومپانيا ۇنەم جاساپ وتىرعان بولار...

مەملەكەتتىك ساتىپ الۋلارداعى تەحنيكالىق كومەك، بىلۋىمشە، قارجى مينيسترلىگىمەن كەلىسىم-شارتتا. سوندا، اتالعان مينيسترلىككە (ەستۋىمشە، وسىعان جاۋاپتى باحمۋتوۆا حانىم) قازاقتىلدى ميكروبيزنەستى (مىندا قانداي بيزنەس ەكەنى ءماندى دە ەمەس) تۇقىرتۋ، ونى كونكۋرستارعا قاتىستىرماۋ ماقسات پا؟ بولماسا، ءوز جۇمسن بىلمەيتىن وسىنداي ماسقارا كومپانيامەن كەلىسىمگە وتىرعان؟  بىلتىر دا اتالعان مينيسترلىككە دە، باس پروكۋراتۋراعا دا وسى جونىندە شاعىم ايتىپ ءبىرشاما ۋاقىت قوڭىراۋلاتقام. «ناتيجەسى» الگىندەي.

ويىمشا، سونى بىلتىردان بەرى تۇزەتۋگە بولار ەدى عوي! بىلتىر، باس پروكۋراتۋرانىڭ بيزنەستى قولداۋ جونىندەگى سترۋكتۋراسىندا قازاقتىلدى ادام وتىرعان. بيىل، باس پروكۋراتۋرادا، فۋنكتسياسى ەلدەگى زاڭداردى قاداعالايتىن قۇزىرلى مەكەمەدە، مىنا نومىردە: 30-18-23  اديلبەكوۆ دەگەن بىرەۋ وتىردى. ونىڭ ءسوزى تەك: «سلۋشايۋ» بولدى. ونىڭ «سلۋشايۋنا»  «مەن قازاقپىن» دەپ ەدىم: «كتو تاكايا، پرەدستاۆتەس، ت.س.» دەگەننەن باسقا جاۋاپ ەستىگەن جوقپىن. 71-25-85, 77-31-11, 71-26-20 – وسى، باس پروكۋراتۋرانىڭ مەن قوڭىراۋلاتقان تەلەفون نومىرلەرى. وسى نومىرلەردەن تىلدەسكەن ادامدارىمنىڭ ءبارى مەنىڭ ساۋالدارىما كورشى مەملەكەتتىڭ مەم.تىلىندە جاۋاپ بەرىپ وتىردى: «سلۋشايۋ ۆاس»، «پرەمنايا»، ت.س.س. كەيبىرۋلەرى عانا: ء«بىز بىلمەيمىز عوي، كىم قوڭىراۋ شالىپ تۇرعانىن، سوندىقتان ورىسشا ايتامىز» دەپ قۇتىلدى. مەملەكەتتىڭ باس پروكۋراتۋراسى كونستيتۋتسيادان باستاپ، باقىلايتىن زاڭدارىن بىلمەيتىن ماسقارا مەكەمەگە اينالعان با، الدە،  رف يۋريديكتسياسىنا كوشىپ كەتكەن بە؟ سوعىلعان قوڭىراۋعا الدىمەن ءبىر اۋىز بولسا دا قازاق تىلىندە: «باس پروكۋراتۋرا» (مەيلى، «تىڭداپ تۇر» دەگەندى قوسپاي-اق قويسىن) دەپ نەگە ايتپايدى؟ ءورىستىلدى ادام بولسا، ءارى قاراي ورىسشا جۇرگىزەدى عوي اڭگىمەنى.

ءسوزدىڭ قىسقاسى، جوعارىدا جۇگىنىپ وتىرعان ادامدارىمنان، ەگەر 14.05.15ج. جاريالانىپ قويعان كونكۋرسكە قازاق تىلىندە سويلەيتىندىگىمە بولا قاعىلسام، «پايداسىن جىبەرىپ العانىم» ءۇشىن سوتتا كۋاگەر بولۋلارىن سۇرايمىن.  

مىندا كونستيتۋتسيادان باستاپ، تىلگە قاتىستى زاڭدار 100 پايىز بۇزىلىپ وتىر. سوندا دەيمىن-اۋ، عاسىرلار بويى (سوڭعى 300 جىل),  قازاق ءتىلىنىڭ تۇقىرتىلۋىنا قارسى تۇرعان، ءار  كەزدەگى ەل باسىندا بولعان تۇلعالاردىڭ  جۇرناعى دا جوق پا ەل بيلىگىندە؟ سىزدەرگە ورىس تىلىنە قارسى سوعىس اشىڭدار دەيتىن ەشكىم جوق! بىراق، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ كونستيتۋتسياعا ساي مارتەبەسىن ورنىنا قويۋلارىڭىزدى تالاپ ەتەمىن!

جازعاندارىما بايلانىستى دالەلدەمە سكيندار، اۋديوجازبالار قولىمدا بار.

قۇرمەتپەن، بەيسەنبايتەگى ر.ز.،

پاۆلودار ق.، تاۋ-كەن جك

Abai.kz