يسلام cودىرلارىنا

1000 قازاق

قوسىلعانى راس پا؟

اقش-تىڭ كونترتەرروريستىك ورتالىعى تاراتقان دەرەك بويىنشا، «يسلام مەملەكەتى» ۇيىمى ءوز قاتارىنا تاجىكستان، قىرعىزستاننان جۇزدەگەن، ال قازاقستاننان 1 مىڭنان استام جاستاردى تارتقان، دەپ حابارلايدى «ازاتتىق» راديوسى. بۇل ەكى ارادا «ۆكونتاكتە» جەلىسىنە تىركەلگەن «يسلام مەملەكەتى» تەررورلىق ۇيىمىنىڭ وكىلى ءوزىن «قازاقستاندىقپىن» دەپ تانىستىرىپ، سيرياداعى قىرعىز جانە قازاق بالالاردىڭ سۋرەتتەرىن جاريالادى.

ءوزىن «ارتەم» دەپ اتاعان سودىردىڭ سوزىنە قاراعاندا، ول «سيرياعا قازاقستاننىڭ كاسپي تەڭىزى جاعالاۋىنداعى اتىراۋ قالاسىنان بارعان». ماۋسىمنىڭ 13-ءى كۇنى ونىڭ «ۆكونتاكتە» جەلىسىندەگى پاراقشاسى قۇلىپتالدى. بىراق «ازاتتىق» ول جاريالاعان «ورتالىق ازيادان بارعان بالالار» سۋرەتتەرىنىڭ ءبىرازىن كوشىرىپ الدى.

قىرعىز كورشىلەرى ءتارىزدى سيريادا سوعىسىپ جۇرگەن قازاقتاردىڭ ءبىرازى بالا-شاعاسىن وزدەرىمەن الا كەتكەن. 2013 جىلدىڭ قاراشاسىندا جاريالانعان ۆيدەودا 150-دەي قازاق «ايەلدەرى مەن بالالارىن سيرياعا الىپ كەلگەندەرىن» مالىمدەيدى. قازاقستان وكىمەتى ەتنيكالىق قازاق بالالارىنىڭ يم باقىلايتىن ايماقتا ەكەنىنە سەنگىسى كەلمەيدى.

«ارتەمنىڭ» جەلىدەگى پاراقشاسى قازاقستان ۇكىمەتىن دە تىكسىنتىپ تاستاعانداي، سەبەبى «ارتەم» ول جەردە كەم دەگەندە ەكى قازاق بالاسىنىڭ فوتوسىن جاريالادى. يم سودىرى ءبىر ۇل، ءبىر قىزدى ء«وز بالالارىم» دەپ تانىستىرادى. «ارتەمنىڭ» الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنا قاراپ وتىرىپ، قازاقستاندىق سودىردىڭ وي-پىكىرى جايلى دا وي تۇيۋگە بولادى. ول يم باسىپ العان سيريا جانە يراك اۋماعىنا كەم دەگەندە ەكى بالاسىن اكەلسە دە، ولاردىڭ اناسىن اكەلمەگەن نەمەسە وزىنە ەكىنشى ايەل ىزدەپ جۇرگەنگە ۇقسايدى. قازىر ءوشىرىلىپ تاستالعان جازبالارىندا «ارتەم» «ايەل كەرەك ەكەنىن» جازعان ەدى. ءبىر سۋرەتتىڭ استىنا «الەمگە – بەيبىتشىلىك، ماعان – ايەل بەرشى» دەگەن.

ول: «ينشاللاھ، قىرعىزستاننان قازاقستانعا، تاجىكستانعا وتەمىز» دەپ جازعان. «وندا بارعان سوڭ، ورتالىق ازيادا قاماۋدا وتىرعان تۇتقىنداردى بوساتامىز» دەپ ۋادە بەرەدى. «اللا اتىمەن انت ەتەمىن، باۋىرلار، دىنسىزدەر قاماۋىندا وتىرعان سەندەردى ۇمىتقان جوقپىز. جاقىندا كەلىپ، بوساتىپ الامىز» دەيدى ول.

بۇل ورايدا «ازاتتىق» راديوسىنا تۇسىنىك بەرگەن بەلگىلى ساياساتتانۋشى ەرلان قارين بىلاي دەيدى:

– مۇنداي مالىمەتتەرگە باعا بەرگەندە، ساق بولۋ كەرەك. كەيدە سيريا مەن يراكتا «يسلام مەملەكەتى» ۇيىمىنا بايلانىستى قالىپتاسقان جاعدايعا قاتىستى تالداۋدا ساراپشىلار دا، كەيبىر ەلدەردىڭ ارنايى قىزمەتتەرى دە بۇل اعىنعا تۇرتكى بولعان فاكتورلاردى تالداۋدىڭ ورنىنا سانعا كوبىرەك ءمان بەرەدى. سوندىقتان رەسمي ورىنداردىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنگەن ءجون.

مىسالى، قازاقستان مەن قىرعىزستاننىڭ انتيتەررورلىق قۇرىلىمدارى قازىر جۇمىس تاسىلدەرىن وزگەرتىپ، ءوزارا ءجيى دەرەك الماسىپ تۇرادى. قازاقستان ۇقك سوڭعى اقپارىندا ول جاقتا 300-گە جۋىق ادام جۇرگەنىن حابارلاعان. ول جاققا ورتالىق ازيا ەلدەرى ازاماتتارى عانا ەمەس، ەۋروپا، اقش، اۆستراليا، وڭتۇستىك-شىعىس ازيا ەلدەرىنەن دە ادامدار بارىپ جاتىر. بۇل – بىرنەشە فاكتور ىقپال ەتىپ وتىرعان ورتاق پروبلەما. مۇنىڭ ەڭ اۋەلگى سەبەبى ينتەرنەتتە راديكالدى، تەرروريستىك جانە ەكسترەميستىك يدەولوگيانىڭ ەركىن تارالىپ جاتۋىمەن بايلانىستى.

ال ساياساتتانۋشى راسۋل جۇمالىنىڭ پىكىرى تومەندەگىدەي:

– «يسلام مەملەكەتى» ۇيىمى قاتارىنداعى 1 مىڭ قازاقستاندىق قوسىلۋى ناقتى دەرەك بولۋى مۇمكىن. ول جاقتا 300-گە جۋىق ادام ءجۇر دەگەن وتكەن جىلدىڭ ستاتيستيكاسىن قازاقستاندا ۇقك دا راستاعان. ءبىزدىڭ ەلدە بۇكىل سالادا رەسمي ستاتيستيكا مەن بەيرەسمي دەرەك اراسىنداعى الشاقتىق ادەتتە بىرنەشە ەسەگە جەتەدى.

نەگىزى، جۇرتتى بۇل سان عانا ەمەس، ولاردىڭ جاۋىنگەرلىك تاجىريبە جيناپ، ورتامىزعا ورالاتىن وتانداستارىمىز ەكەنى، بۇل تەندەنتسيانىڭ ۇلعايىپ بارا جاتقانى شوشىتادى... قازاقستاننىڭ ىشىندە بۇل اعىندى توقتاتۋعا قاۋقارلى، راديكالدى ۇگىت-ناسيحاتقا قارسى ناقتى شارالار بايقالمايدى.

Azattyq.org