وبلىستا «حالىقتى قاۋىپسىزدىكپەن قامتاماسىز ەتۋ» جوباسى باستاۋ الدى. ونى جۇزەگە اسىرۋعا 200-دەن استام ورتالىق جانە ايماقتىق مەملەكەتتىك ورگاندار مەن مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ ۇزدىك ماماندارى قاتىسۋدا، - دەپ حابارلايدى "ەگەمەن قازاقستان" گازەتىنىڭ ءتىلشىسى. دەلەگاتسيانى باس پروكۋرور جاقىپ اسانوۆ باسقارادى. بۇدان باسقا جۇمىس توبىنىڭ قۇرامىندا پرەزيدەنت اكىمشىلىگى ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ باسشىسى ايدا بالاەۆا، باس پروكۋروردىڭ ورىنباسارى اندرەي كراۆچەنكو، ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ەرلان تۇرعىمباەۆ، تەرروريزمگە قارسى ورتالىعىنىڭ شتاب باستىعى مارات سايپولداەۆ، ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيتسە-ءمينيسترى ايدار اريفحانوۆ، ازاماتتىق قوعام جانە ءدىن ىستەرى ۆيتسە-ءمينيسترى مارات ءازىلحانوۆ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ ۆيتسە-ءمينيسترى سۆەتلانا جاقىپوۆا جانە ت.ب. بار.

جۇمىس توبى بۇل باعىتتا­عى قا­دا­مىن وبلىستىق اكىمدىكتە ءوڭىر جۇرتشىلىعىمەن كەزدەسۋدەن باستادى. كەزدەسۋدى وبلىس اكىمى بەر­دىبەك ساپارباەۆ قىسقاشا ءسوز سويلەپ اشتى. – ەلباسى تاپسىرما­سى بويىنشا ءبىز ءوڭىردىڭ وزەكتى پروبلەمالارىن شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن جوبانى جۇزەگە اسىرۋدى باستادىق. جوبا تەك اقتوبە قالا­سىندا عانا ەمەس، بارلىق اۋداندار­دا جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى. بۇل باستامانىڭ ءبىزدىڭ وڭىردەگى تۇراق­تىلىق پەن دامۋعا وڭ ىقپال ەتەتىنىنە سەنىمدىمىن. ورتالىق ات­قارۋشى ورگاندار وكىلدەرى جەر­گىلىكتى تۇرعىندارمەن كەزدەسىپ، مەم­لەكەتتىك باعدارلامالار اياسىندا اتقارىلىپ جاتقان جۇ­مىستاردى جانە ولاردى جۇزەگە اسىرۋدا تۋىن­داعان پروبلەمالاردى تال­قىلاي­تىن بولادى، – دەپ اتاپ ءوتتى ول.

ءوڭىر باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، وبلىستا ءتارتىپ بۇ­زۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيا جۇمىس ىستەيدى، ونىڭ جۇ­مىسىنا پروكۋراتۋرا، ءىىد، ۇقكد جانە باسقا ورگانداردىڭ باسشىلارى قاتىسادى، توقسان سايىن قا­ۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرى قارالادى، ءتيىستى شارالار قابىلدانادى. ەگەر 2015 جىلى وبلىستا قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 6,1 ميل­ليارد تەڭگە قاراستىرىلسا، بيىل 6,4 ميلليارد تەڭگە بولىنگەن. بۇل ءوز كەزەگىندە قىلمىستىق جاع­دايدىڭ جاقسارۋىنا ىقپال ەتكەن.

بەردىبەك ساپارباەۆ وڭىر­دەگى قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتىڭ تۇر­­­عىن­داردىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋىنا تاۋەلدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.تەك وتكەن جىلى عانا 10800 جاڭا جۇمىس ور­نى اشىلعان. تۇرعىنداردى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتۋدىڭ كەشەندى جوسپارىمەن 17800 ادام قامتىلعان. قابىلدانعان شارالار جالپى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيىن 4,9 پايىز، جاستار جۇمىسسىزدىعىن 4 پايىزعا ازايتۋعا مۇمكىندىك بەردى.

سودان كەيىن ءسوز العان باس پروكۋرور جاقىپ اسا­نوۆ جۇمىس توبى جۇزەگە اسىراتىن ءىس-شارالار­دىڭ نەگىزگى با­عىتتارىنا تەرەڭىرەك توق­تالدى. – ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تاپسىرماسى­مەن، ءوڭىر باسشىسىنىڭ باستاماسى بويىنشا ەكى جۇزدەن استام مامان كەلدىك. توپ قۇرامىندا يمامدار، تەولوگتار، پسيحولوگتار، سوتسيولوگتار بار. ماقسات كەمشىلىك ىزدەۋ ەمەس، جەرگىلىكتى پروبلەمالاردى بىرلەسىپ شەشۋگە قول جەتكىزۋ. جالپى، جۇ­­­­­­مىسىمىز جەتى باعىت بو­يىنشا، ياعني حالىق اراسىندا تۇسىنىك جۇ­مىستارىن جۇرگىزۋگە، شاعىن كاسىپكەرلىكتى جاپپاي دامىتۋعا، الەۋمەتتىك پروبلەمالاردى شەشۋگە، ءدىني احۋالدى جاقسارتۋعا، اقپاراتتاندىرۋ جۇمىسىنا، قۇقىق قورعاۋ قىز­­مەتىنىڭ تيىمدىلىگىن ارت­تىرۋعا باسىمدىلىق بەرىلەدى. بۇل جۇمىستار ءبىر اي بويى جۇر­گىزىلەدى. ارينە، بارلىق ماسەلەنى شەشىپ بەرۋ مۇم­كىن ەمەس. دەگەن­مەن، ءبىز وسى قادامدارىمىز ار­قى­لى جەر­گىلىكتى ماسەلەلەردى شە­شۋدىڭ جولىن قالىپتاس­­تىرۋ­عا باعىت ۇستاپ وتىرمىز. ونى كەيىن باسقا وڭىرلەردە قولدانساق پا دەگەن ويىمىز دا بار، – دەي كەلىپ، ەلىمىزدىڭ باس پروكۋرورى جينالعان جۇرت­شىلىق نازارىن بىرنە­شە ماڭىزدى ماسەلەلەرگە اۋداردى. ول الەمدىك داعدارىس جاعدايىندا دا پرەزيدەنت­تىڭ تاپسىرماسى بو­يىنشا الەۋ­مەتتىك تولەمدەردىڭ قىسقارماي، قايتا جىل سايىن كوتەرىلىپ وتىرعانىن ايتتى.

– داعدارىستان شىعۋدا ءبىر عانا مەملەكەتتىڭ شاراسى جەتكىلىكسىز. ءاربىر وتباسى، ءار ازامات ايانباي ەڭبەك ەتۋى كەرەك. ول ءۇشىن ءوز ءىسىن اشۋعا، تالماي ەڭبەك ەتۋگە داع­دىلانۋ قاجەت. كاسىپكەرلىك ءالى دە دامىماي جاتىر. مەملەكەت مول مۇمكىندىكتەر بەرۋدە. ۇكىمەت تاراپىنان جاسالىپ جاتقان قولداۋ تەتىكتەرى ءتيىمدى پايدالانىلماۋدا. ءىستىڭ قيسىنىن كەلتىرىپ، ءار قازاقستاندىق تابىستى بولۋى ءۇشىن كۇرەسۋىمىز كەرەك. ءبىز بۇل جاعىن دا قاپەردە ۇستايتىن بولامىز، – دەدى ج.اسا­نوۆ ءسوز اراسىندا. ودان ءارى ول قىل­مىسپەن قوعام بولىپ كۇرەسۋ قاجەتتىگىن العا تارتا سويلەدى. سوڭعى 20 جىلدا اۋىر جانە اسا اۋىر قىلمىستاردىڭ جىلدان-جىل­عا ازايىپ كەلە جاتقانىنا ناقتى مىسالدار كەلتىرىپ، قىلمىستى ەڭسەرۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى – جۇ­مىس­سىز­دىقپەن كۇرەسۋ ەكەنىن، بىلتىر قىلمىس جاساعانداردىڭ 84 پايىزى تابىسى جوق ادامدار بولعانىن اتاپ ءوتتى. باس پروكۋرور جاستاردىڭ ءدىني تەرىس اعىم­دارعا ساناسى ۋلانىپ، جات يدەولوگيانىڭ قۇربانى بولىپ جۇرگەنىنە الاڭداۋشىلىعىن جەتكىزدى.

كەزدەسۋدە ءتۇرلى باعىتقا باسشى­لىق جاسايتىن ۆيتسە-مينيسترلەر مەن ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندار باسشىلارى وزدەرىنىڭ جۇمىس جوس­پارلارىمەن تانىستىرىپ، وسى كەزەڭدە اتقارىلاتىن شارالاردى باياندادى. جالپى وسى كەزەڭدە 13454 ادام قاتىس­­قان اقپاراتتىق-تۇسىنىك جۇ­مىستارىمەن 152 ءارتۇرلى شارالار وتكىزىلەتىن بولادى. بۇ­دان باسقا، قۇقىق قورعاۋ ور­گاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى، ءدىن تانۋ ءپانىنىڭ وقىتۋشىلارى، پسيحولوگتار، بار­لىعى 890 ادام قاتىسقان 19 ساباق پەن سەمينار-ترەنينگتە ادىستەمەلىك كومەك كورسەتىلۋدە. 10 مىڭعا جۋىق اق­پاراتتىق جانە ادىستەمەلىك ماتەريالدار تاراتۋ كوزدەلۋدە. جوبا اياسىندا مادەني-كوپ­شىلىك، سپورتتىق جانە باسقا دا شارالار ۇيىمداستىرىلادى.

ساتىبالدى ءساۋىرباي، اقتوبە وبلىسى

Abai.kz