استانادا قازاقستان مەن رەسەي ىنتىماقتاستىعىنىڭ وڭىرارالىق ءحىىى فورۋمى ءوتتى. «ەۋرازيا كەڭىستىگىندەگى كولىك-لوگيستيكالىق الەۋەتتى دامىتۋ» تاقىرىبىن قامتىعان بۇل فورۋمنىڭ جۇمىسىنا مەملەكەتتەر باسشىلارى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن ۆلاديمير پۋتين قاتىستى، - دەپ جازادى "انا ءتىلى" گازەتى.

 قازاقستان مەن رەسەي مەملەكەتتىك ورگاندارىنىڭ، كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور مەن ىسكەرلىك ورتانىڭ 1300-دەن استام وكىلى باس قوسقان، ينۆەستيتسيا جانە ساۋدا-ەكونوميكا سالاسىنداعى ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىق اياسىن كەڭەيتۋ جولدارى قاراستىرىلعان بۇل ءحىىى فورۋم بارىسىندا قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءبىرىنشى كەزەكتە رەسەي فەدەراتسياسى ەلىمىزدىڭ ستراتەگيالىق وداقتاسى جانە ماڭىزدى ساۋدا-ەكونوميكالىق سەرىكتەسى بولىپ سانالاتىنىن اتاپ ءوتتى.

– ءبىز كەڭ اۋقىمدى باعىتتار بويىنشا ءوزارا ءتيىمدى ىسكەرلىك ىنتىماقتاستىقتى جۇزەگە اسىرىپ كەلەمىز. وعان وسى وڭىر­­ارالىق فورۋم دا سەپتىگىن تيگىزەتىن بولادى. بيىلعى ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا ءوزارا ساۋدا-ساتتىقتىڭ كولەمى 6 ميلليارد دول­لار­عا جۋىقتادى. سونىمەن قاتار، داعدارىسقا دەيىنگى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا بۇل كور­سەتكىشتىڭ 30 پايىزعا تو­مەندەگەنى بايقالادى. كوپ جاع­دايدا ونىڭ قارقىنى باسەڭدەۋى سىرتقى جاھاندىق احۋالدارعا باي­لانىستى بولىپ وتىر، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

وسى ورايدا، مەملەكەت باسشىسى ەكى­جاقتى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى دا­مىتۋعا سەرپىن بەرۋ قاجەتتىگىن ايتتى. ءوزارا ءىس-قيمىل اياسىن كەڭەيتۋ ءۇشىن ايتارلىقتاي الەۋەتتىڭ بار ەكەنىن ايتىپ، رەسپۋبليكاداعى ينۆەستيتسيالىق احۋالدىڭ جاق­سارىپ، ەكو­نوميكانىڭ ءارتاراپ­تاندىرىلۋىنا كۇش-جىگەر جۇمىل­دىرىلىپ جاتقانىنا دا نازار اۋداردى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەكو­نوميكانى جانداندىرۋ سالاسىن­داعى، سونىڭ ىشىندە سالىق رە­جىمىن ىرىقتاندىرۋ، اۋقىمدى جەكە­شە­لەندىرۋ ءىسىنىڭ كەلەسى كەزەڭىن جۇزەگە اسىرۋ جانە استانا مەن ال­ماتىدا يننوۆاتسيالىق ەكى كلاستەر قۇرۋ باعىتىندا مەملە­كەت قابىلداپ وتىرعان شارالار تۋرالى ايتىپ ءوتتى. سونىمەن بىرگە مەملەكەت باسشىسى الداعى ۋاقىتتا «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعى قۇرىلىپ، «ەكسپو-2017: بولاشاقتىڭ ەنەرگياسى» حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسى وتەتىنىن ەسكە سالدى.

رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين قارقىندى دامۋ ۇستىندەگى استانا قالاسىنىڭ تالاي يگى ىستەرگە ۇيىتقى بولىپ كەلە جاتقانىنا توقتالا كەلىپ، بۇگىنگى اۋقىمدى شارانىڭ قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باستاماسىمەن ۇيىمداستىرى­لىپ وتىرعانىنا ءمان بەردى. سون­داي-اق، ول ەكىجاقتى ءداستۇرلى باي­لانىستاردىڭ ءوز ناتيجەسىن كور­سەتىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، ەكى ەل ارا­سىنداعى ەكونوميكالىق قا­تىناستاردى ودان ءارى دامىتا تۇسۋگە مۇمكىندىكتەر مول.

– قازاقستان رەسەيدىڭ ەڭ سەنىمدى سەرىكتەس ەلى. ءبىزدىڭ ەلدەردىڭ ەكونوميكاسى ءوزارا ءبىر-بىرىمەن تىعىز بايلانىسقان. رەسەي قازاقستانمەن كوپجوسپارلى ساۋدا جانە ينۆەستيتسيالىق قارىم-قاتىناسقا باسىمدىلىقپەن قارايدى. ءبىز ءوندىرىس پەن ەنەرگەتيكا، اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى اۋقىمدى جوبالاردى بىرگە جۇزەگە اسىرىپ جاتىرمىز. تەحنولوگيالىق كووپەراتسيانى قولدانىپ، ورتاق كولىكتىك ينفراقۇرىلىم قۇرىلۋدا، – دەدى رەسەي پرەزيدەنتى.

ودان ءارى ۆ.پۋتين رەسەي ءۇشىن قازاقستاننىڭ تمد مەملەكەتتەرى اراسىندا ەكىنشى ساۋدا ارىپتەسى ەكەنىنە ەكپىن ءتۇسىردى. رەسەي باسشىسى ەكى مەملەكەتتىڭ ءوزارا ارىپتەستىگىن نىعايتا تۇسەتىن شارالار كوپ ەكەنىن، بارىس-كەلىس پەن ىنتىماقتاسا جۇمىس ىستەۋدىڭ تاجىريبەسى مول ەكەنىن ايتا كەلىپ، وتكەن جىلدىڭ وزىندە قازاقستانعا رەسەيلىك كاسىپورىنداردىڭ 150-گە جۋىق دەلەگاتسياسى ىسساپارمەن كەلگەنىن جەتكىزدى. رەسەي باسشىسىنىڭ سوزىنە قاراعاندا، ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى ۇلعايتۋ ماقساتىندا رەسەي سۋبەكتىلەرى مەن قازاقستان اكىمدىكتەرى ۇلكەن ءرول اتقارىپ وتىر. سونىمەن بىرگە، ول رەسەي مەن قازاقستان ەۋروپا مەن ازيانىڭ نەگىزگى ساۋدا جولىندا ورنالاسقانىن، سوندىقتان وسى مۇمكىندىكتى ورنىمەن پايدالانۋ قاجەت­تىگىن جەتكىزدى. ءسوزىنىڭ سوڭىندا ۆ.پۋتين قازاقستان مەن رەسەي ىنتىماقتاسا جۇمىس ىستەۋىن جالعاستىرا بەرەتىن بولسا، سونىڭ ناتيجەسىندە ەكى ەلدىڭ دە ۇلتتىق ەكونوميكاسى ىلگەرىلەپ، حالىقتارىنىڭ تۇرمىسى جاقسارا تۇسەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.
بۇدان كەيىن ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين ەكى ەلدىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارى مەن ىسكەرلىك ورتا وكىلدەرى جينالعان پلەنارلىق وتىرىسىنا قاتىستى. جيىندا مەملەكەت باسشىسى وسىنداي پىشىمدەگى جىل سايىنعى كەزدەسۋلەردىڭ ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستى دامىتۋدا زور ماڭىزى بار ەكەندىگىن اتاپ ءوتتى.نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ بۇگىنگى تاڭدا ۇلى جىبەك جولىن جاڭعىرتۋدىڭ نەگىزگى بۋىنى بولىپ وتىرعانىن ايتتى. مەملەكەت باسشىسى فورۋم بارىسىندا تالقىلانعان ماسەلەلەردى ەسكەرە كەلىپ، ەكى ەل ۇكىمەتىنە كولىك-لوگيستيكا جۇيەسىن دامىتۋ جونىندەگى ءىس-قيمىلدى ۇيلەستىرۋ جۇمىستارىن كۇ­شەيتۋ جونىندە تاپسىرما بەرۋدى ۇسىندى. نۇرسۇلتان نازارباەۆ بىرىككەن كولىك-لوگيستيكا كومپانياسىنىڭ قىزمەت اياسىن كەڭەيتۋ قاجەتتىگىن ايتىپ، ەۋرازيا دامۋ بانكى جۇمىسىنىڭ اسپەكتىلەرىنە دە توقتالىپ ءوتتى.

سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى ەكسپو-2017 حالىقارالىق كورمەسىنە دايىن­دىق بارىسىندا رەسەيدىڭ بىرقاتار وڭىرىمەن مەموراندۋمدارعا قول قويۋ جوس­پارلانىپ وتىرعانىن ەسكە سالدى.

– فورۋم اياسىندا «استانا ەكسپو-2017» ۇك» اكتسيونەرلىك قوعامى مەن ومبى، تۇمەن، استراحان، سۆەردلوۆ جانە ورىنبور وبلىستارىنىڭ، التاي جانە تاتارستان رەسپۋبليكالارىنىڭ باسشىلارى اراسىندا مەموراندۋمعا قول قويىلاتىن بولادى. كورمەگە 5 ميلليون­نان استام ادام كەلەدى دەپ جوسپارلانىپ وتىرعاندىقتان، لوگيستيكانىڭ دۇرىس جولعا قويىلۋى ماڭىزدى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

ۆلاديمير پۋتين رەسەيدىڭ قازاق­ستان­مەن كوپ جوسپارلى ساۋدا جانە ينۆەس­تيتسيالىق قارىم-قاتىناسىن دامىتۋعا باستى نازار اۋدارىلاتىنىن تىلگە تيەك ەتتى. «ەلدەرىمىزدىڭ ەكونوميكاسى ءبىر-بىرىمەن ءوزارا تىعىز بايلانىستى. ءبىز ونەركاسىپتە، ەنەرگەتيكادا، اۋىل شارۋا­شىلىعىندا اۋقىمدى جوبالاردى بىرگە ىسكە اسىرۋدامىز» دەي كەلە، ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋدە وڭىرلەر ەڭ بەلسەندى ءرول اتقارىپ وتىرعانىن باسا ايتتى. كولىك قىزمەتى نارىعىن دامىتۋ ماسەلەسىنىڭ وزەكتىلىگىنە از-كەم توقتالعان ۆ.پۋتين رەسەي مەن قازاقستان ەۋروپا مەن ازيا اراسىنداعى نەگىزگى ساۋدا جولى توعىسىندا ورنالاسقانىن، ورتاق كەدەندىك شەكارا بار جانە تەمىرجول مەن اۆتوكولىك جولدارىنىڭ تارماقتالعان جەلىسىنە يەلىك ەتىپ، تاسىمالداۋدىڭ جوعارى دەڭگەيدەگى قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتە الاتىنىن ايتتى.
تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، رەسەي پرەزي­دەنتى كولىك-لوگيستيكا سالاسى ءۇشىن ماماندار دايارلاۋدا ءوزارا ءىس-قيمىلدى كۇشەيتەتىن بىرقاتار حالىقارالىق كولىك جوبالارىنا ەلدەرىمىزدىڭ بىرلەسە قاتىسۋىنا نازار اۋداردى. ۆ.پۋتين نۇرسۇلتان نازارباەۆقا رەسەي تاراپىنىڭ ەكسپو-2017 حالىقارالىق كورمەسى جۇمىسىنا بەلسەنە قاتىساتىنىن جانە ونىڭ باعدارلاماسىنداعى 100-دەن استام ءىس-شارانى بىرگە ۇيىمداستىرۋعا دايىن ەكەنىن جەتكىزدى.

ءىس-شارا قورىتىندىسى بويىن­شا قازاقستان مەن رەسەيدىڭ 2016-2018 جىلدارعا ارنالعان بىرلەسكەن ءىس-قيمىل جوسپارى; قازاقستان رەسپۋب­ليكاسى ۇكىمەتى مەن رەسەي فەدەراتسياسى ۇكىمەتى اراسىنداعى جايىق (ورال) ترانس­شەكارالىق وزەنى الابىنىڭ ەكوجۇيەسىن ساقتاۋ تۋرالى كەلىسىم جانە تاعى دا باسقا ون شاقتى ماڭىزدى قۇجاتتارعا قول قويىلدى.

اقبوتا يسلامبەك

Abai.kz