وتاندىق عالىمدار ەلىمىزدىڭ باتىس وبلىستارى -  اتىراۋ، اقتاۋ، ورال جانە باسقا دا قالانىڭ تۇرعىندارى كەشە كۋا بولعان "توپول" رس-12م رەسەيلىك زىمىرانى ءىزىنىڭ ەرەكشە جارقىراۋى نەدەن تۋىنداعانىن تۇسىندىرگەن. بۇل  تۋرالى Tengrinews.kz جازدى.  ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ جانىنداعى فيزيكا-حيميا ادىستەرىن زەرتتەۋ مەن ساراپتاۋ ورتالىعىنىڭ ماماندارى مىناداي تۇسىندىرمە جاسادى:

"ۇشۋ كەزىندەگى جارقىراۋ جانۋ رەاكتسياسىنان تۋىندايدى، ونىڭ ناتيجەسىندە جانعان زاتتار اەروزول تۇرىندە اۋاعا بولىنەدى. ول الدىندا زىمىرانمەن قوسارلاسىپ ءجۇرىپ بارىپ، ارتىنان اۋادا ىدىراپ كەتەدى. گاز فازاسى ەكى ايماققا بولىنەدى: شەكتى تەمپەراتۋراسى 1800-1900 ك-نى قۇرايتىن "قاراڭعى" نەمەسە بۋ-گاز جانە "جارقىراۋشى" - جانۋ ايماعىندا تەمپەراتۋراسى وتىن ءۇشىن بەلگىلەنگەن شەكتى يگەرگەندە (2500-3500 ك). بۇل - قالىپتى قۇبىلىس. بۇل ارادا جارىقتانۋدى ايقىنداۋعا باتىپ بارا جاتقان كۇن نۇرى مەن قالا ەلەكتر جارىعىنىڭ ات سالىسقانىن دا ەسكەرۋ كەرەك".

ماماندار زىمىران ءبىر جەردەن ءجيى جانە كوپ كولەمدە ۇشىرىلاتىن بولسا، قاۋىپ توندىرەدى دەپ سانايدى. بىراق زىمىراننىڭ ءبىر ۇشىرىلۋ بارىسىندا بولگەن زياندى قالدىقتارى قاتتى الاڭداۋشىلىق تۋعىزباۋى ءتيىس. سونداي-اق عالىمدار زىمىراندا قاتتى وتىندى تۇتىناتىن قوزعالتقىش قولدانىلاتىنىن، ول جۇمىسى بارىسىندا سۋتەگى، ازوت، سۋ، كومىرقىشقىلى سىندى كوپتەگەن ءونىم تۇزەتىنىن ايتتى. سونداي-اق ساراپشىلار:  "مۇنداي زىمىرانداردىڭ ۇشۋى ىلۋدە ءبىر رەت كەزدەسەدى، ۇشۋ تراەكتورياسى دا وتە جوعارىدا، زياندى زاتتار جەرگە جەتپەي ىدىراپ كەتەدى.  ونىڭ ەسەسىنە اۆتوكولىكتەردىڭ، جىلۋ ەلەكتر ستانسالارىنىڭ جانە جەردەگى اۋاعا زياندى بولشەكتەر تاراتاتىن باسقا نىسانداردىڭ جايىنا مازالانعان ءجون", - دەپ قوسا كەتكەن.

ەستەرىڭىزگە سالاتىن بولساق، 20 مامىردا  رەسەي "توپول" رس-12م كونتينەنتارالىق بالليستيكالىق زىمىرانىن سىناپ كوردى. زىمىران استراحان وبلىسىنىڭ كارۋستين يار پوليگونىنان ۇشىپ شىعىپ، قازاقستانعا باعىت الىپ "سارىشاعان" پوليگونىنداعى الدىن الا قويىلعان  نىساندى جويىپ جىبەردى. اتالعان جايت الەۋمەتتىك جەلىلەردى ۇلكەن تالقىلاۋ تۋعىزىپ جاتىر. كوپ ساندى پىكىرلەر رەسەيدىڭ بايتاق تەرريتورياسى بولا تۇرىپ، بالليستيكالىق زىمىرانىن قازاقستاندا سىناۋىن  وتكىر ايىپتايدى.

اباي-اقپارات