سەنبى, 27 ءساۋىر 2024
رۋح 5590 0 پىكىر 25 تامىز, 2014 ساعات 18:03

داۋرەن قۋات. ءوز ەرلىگىن جوقتامايتىن ەل بار ما؟

(ارنايى جازىلعان ماقالا ەمەس، ارىپتەستەر سۇراعان سوڭ ايتىپ بەرگەن پىكىرىم ەدى. وقىرماننىڭ وي-تالقىسىنا جەتكىزۋدى قۇپ كوردىم).

پرەزيدەنت نازارباەۆ «قازاق حالقىنىڭ تاريحى – بىرىگۋ تاريحى»  دەپ كەلەدى. راس ءسوز. قازاق قاشاندا بىرلىگىن بەكەم ۇستاپ، ەلدىگىن ەرلىگىمەن ساقتاپ قالۋدىڭ قامىندا كەلە جاتقان ەل. بۇنىڭ كونەدەگى كورىنىسى – قازاق حاندىعىنىڭ  تۇسىنداعى ءدۇبىرلى كەزەڭ  ەكەنى داۋسىز.  قازاق ورداسى  - التىن وردا يمپەرياسىنا مۇراگەرلىك ەتۋگە ۇمتىلعان ءباحادۇر حاندار مەن باتىر بابالارىمىزدىڭ  زامانىن ايگىلەيدى. بۇل جايت وقۋلىققا ەنىپ، جالپى كوپكە ءمالىم بولماعانىمەن ۇركەردەي توپتىڭ ورتاسىندا بەلگىلى ءسوز.

ەلباسىمىزدىڭ «قازاقفيلم» اق-نىڭ پرەزيدەنتى ەرمەك امانشاەۆ مىرزامەن جۇزدەسە وتىرىپ، حاندار تۋرالى، حاندار ءومىر سۇرگەن ءداۋىر تۋرالى كوركەم فيلمدەر تۇسىرۋگە كەڭەس بەرگەنىن ەستىپ «ە، مىنە اڭگىمە» دەپ ەلەڭ ەتكەننىڭ ءبىرى مەن بولعان شىعارمىن. ءجون-اق. الايدا ءبىزدىڭ رەجيسسەرلار بار، «قازافيلم»  بار ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىن كۇتىپ وتىرماي-اق، وسىعان باياعىدا كىرىسىپ كەتەتىن جوندەرى بار ەدى. امال كەم، تاپسىرما تۇسپەيىنشە، وسىلاي تاپجىلماي وتىرا بەرۋدى ادەتكە اينالدىرىپ العانبىز عوي... دەگەنمەندە، ەشتەن كەش جاقسى. پرەزيدەنت نازارباەۆ بۇنىڭ الدىندا دا وتاندىق ەكراننان ەل تاريحىن كورگىسى كەلىپ، «كوشپەندىلەردىڭ» تۇسىرىلۋىنە پارمەن ەتكەن. ول فيلمگە شەتەلدەردەن رەجيسسەرلار مەن اكتەرلار شاقىرىلىپ (اتالعان ءفيلمنىڭ ساتسىزدىگىن تالعات تەمەنوۆكە جابا بەرۋگە بولمايدى), اقىرى سۋ اياعى قۇردىمعا كەتتى. ونىڭ ەسەسىنە تەلەارنالارىمىزدى كارىستىڭ باتىرلارى جاۋلاپ الدى. بىراق، وسى ارادا اقان ساتاەۆتىڭ ەرلىگىن ەرەكشە اتاپ وتپەسەك بولمايدى. ول ءوزىنىڭ جەكە ستۋدياسىنىڭ شەكتى مۇمكىندىگىنە بارىن سالا وتىرىپ، «جاۋجۇرەك مىڭ بالا» اتتى فيلم ءتۇسىردى. ازدى-كوپتى كەمشىلىگى بولعانىمەن ساتاەۆتىڭ «مىڭ بالاسى» ەل ىشىندە وتە جىلى قابىلداندى. جاستاردىڭ رۋحى وياندى. ءوز تاريحىنا دەگەن قۇرمەت پەن ماقتانىش سەزىمى سەرپىلىپ باس كوتەردى.  كوردىڭىز بە، قازاقتىڭ تاريح پەن بابالار ەرلىگىن پاش ەتەتىن قيسسا داستاندارعا رۋحاني سۇرانىسى تىم جوعارى ەكەن. ءوز تاريحىن، ءوز ەرلىگىن جوقتامايتىن ەل بولا ما؟ قازاق تا جوقتايدى، وزگەلەردىڭ كەرەمەتىنە باس شايقاي وتىرىپ وزىنىكىن ىزدەيدى. ەندىگى ءسوزدىڭ قىسقاسى، حاندار مەن باتىرلار تۋرالى فيلمدەر جارىق كورۋى كەرەك. الايدا وعان بۇگىنگى زاماننىڭ كوزقاراسىن تاڭىپ، بۇگىنگى ۋاقىتتىڭ تالابىن قويۋدىڭ قاجەتى جوق. جانىبەك پەن كەرەيدەن باستاپ، قاسىم حان، بۇرىندىق حان، ەسىم حان، تاۋەكەل حان، ت.ب. تۇگەلىمەن «قايتا ءتىرىلىپ» كەنەسارى حان، سىزدىق سۇلتانعا دەيىنگى ۋاقىتتى تەگىس قامتي السا، «قازاقفيلم» تاريحتا ماڭگى قالار ءىس تىندىرعانعا ەسەپ دەر ەدىك.  بۇلارمەن ىلەسە قازاقتىڭ ازاتتىعىن اڭساعان الاشورداشىلار مەن كوممۋنيست اتانعان، بىراق شىن ماعىناسىندا ۇلتىن سۇيگەن  ۇلى تۇلعالار - عازيز اعالار جايىندا، عالامات اشتىق، كارلاگ پەن الجير  قاسىرەتى، شەتەلدەرگە اۋىپ، جەر بەتىنىڭ توزاعىن كەشىپ وتكەن  ەڭىرەۋلى ەل تاعدىرى  تاسپاعا تارتىلىپ جاتسا، جانە سونىڭ ءبارى  كاسىبي دەڭگەيدە ءتۇسىرىلىپ، كينو تۋىندىعا اينالسا، بەك قۋانار ەدىك.

Abai.kz

0 پىكىر