بيلىك «امەريكاندىق ۇلت» نەگىزىندە قازاقستانداعى بارلىق ۇلتتان ءبىر ۇلت جاساۋ يدەياسىن العا شىعارعاندا مۇحتار شاحانوۆ رەسپۋبليكامىزداعى پارتيالار مەن قوعامدىق ۇيىمداردىڭ، زيالى قاۋىم وكىلدەرىنىڭ باسىن قوسىپ، وعان قارسى داۋىس كوتەرىپ، وزدەرىنىڭ اشتىق جاريالايتىندىقتارىن مالىمدەپ، بيلىكتى ءوز رايىنان قايتارعان بولاتىن. ەگەر سول كەزدە ۇلت زيالىلارى بىراۋىزدىلىق تانىتپاعاندا قازىر قازاق ۇلتىن تىكەلەي جويۋعا الىپ باراتىن «قازاقستاندىق ۇلت» يدەياسى سالتانات قۇرعان بولار ەدى.

بيلىك «امەريكاندىق ۇلت» نەگىزىندە قازاقستانداعى بارلىق ۇلتتان ءبىر ۇلت جاساۋ يدەياسىن العا شىعارعاندا مۇحتار شاحانوۆ رەسپۋبليكامىزداعى پارتيالار مەن قوعامدىق ۇيىمداردىڭ، زيالى قاۋىم وكىلدەرىنىڭ باسىن قوسىپ، وعان قارسى داۋىس كوتەرىپ، وزدەرىنىڭ اشتىق جاريالايتىندىقتارىن مالىمدەپ، بيلىكتى ءوز رايىنان قايتارعان بولاتىن. ەگەر سول كەزدە ۇلت زيالىلارى بىراۋىزدىلىق تانىتپاعاندا قازىر قازاق ۇلتىن تىكەلەي جويۋعا الىپ باراتىن «قازاقستاندىق ۇلت» يدەياسى سالتانات قۇرعان بولار ەدى.

سول سياقتى قىتايعا 1 ملن. گەكتار جەردى جالعا بەرۋ ماسەلەسى كوتەرىلگەن كەزدە دە م.شاحانوۆ باستاعان ۇلت پاتريوتتارى بيلىكتىڭ شالىس قادام جاساۋىنا تاعى دا جول بەرمەدى. الايدا بيلىك تە قاراپ قالماي، ەلگە ەسىمدەرى بەلگىلى بىرقاتار اقىن-جازۋشىلار مەن ونەر قايراتكەرلەرىن م.شاحانوۆقا قارسى ايداپ سالۋعا تىرىسىپ باقتى. بىراق ولاردىڭ بيلىككە جارامساقتانامىز دەپ حالىق الدىنداعى ازىن-اۋلاق بەدەلدەرىنەن ايرىلىپ قالعانى جۇرتتىڭ بارىنە بەلگىلى. دەگەنمەن، وندايلاردىڭ ءالى دە بولسا بوي كورسەتەتىندىكتەرىن جوققا شىعارۋعا بولمايدى. ويتكەنى رەسەي، بەلورۋسسيا، قازاقستان تاراپىنان قۇرىلعان كەدەندىك وداققا قارسى م.شاحانوۆ جەتەكشىلىك ەتەتىن «تاۋەلسىزدىكتى قورعاۋ» حالىقتىق-دەموكراتيالىق قوزعالىسى اتىنان كۇنى كەشە عانا ءباسپاسوز بەتتەرىندە جاريالانعان مالىمدەمەگە قول قويعان ساياسي پارتيالار، قوعامدىق ۇيىمدار زيالى قاۋىم وكىلدەرىن بيلىك تاراپىنان قىسپاققا الۋ تاعى دا كورىنىس بەرە باستادى. سوعان شىداس بەرمەگەن كەيبىرەۋلەردىڭ ەرتەڭگى كۇنى ءوز قولىنان باس تارتۋى دا كادىك. ءبىز پەندەشىلىككە بوي الدىراتىنداردىڭ مالىمدەمەنى قولداپ قول قويۋشىلار اراسىنان دا شىعۋى مۇمكىن ەكەندىگىن جوققا شىعارمايمىز. ءبىزدى الاڭداتاتىنى - «قازاقستاندىق ۇلت»، جەردى جالعا بەرۋ، كەدەندىك وداق سياقتى ۇلت بولاشاعىنا قاتىستى وزەكتى ماسەلەلەرگە قالقان بولۋ ماقساتىندا م.شاحانوۆتىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان «تاۋەلسىزدىكتى قورعاۋ» حالىقتىق دەموكراتيالىق قوزعالىسىنىڭ شىرقىن بۇزۋدى كوكسەيتىندەردىڭ باس كوتەرۋى. ماسەلەن، حاسەن قوجا-احمەت (سۋرەتتە) باستاعان توپ اتالعان مالىمدەمە جاريالانعاننان كەيىن ىلە-شالا-اق وزدەرىنىڭ «وتاندى قورعاۋ» حالىق مايدانىن قۇراتىندىقتارىن جاريا ەتتى. ايتۋلارىنا قاراعاندا ولار دا كەدەندىك وداققا قارسى وزدەرىنشە نارازىلىق بىلدىرمەك ەكەن. ەگەر ولار شىنىمەن-اق الدارىنا سونداي ماقسات قويسا، وسى تۇرعىدا جۇمىس جاساپ جاتقان جانە بىرنەشە باسپاسوزدە كەدەندىك وداق تۋرالى مالىمدەمە جاريالاپ ۇلگەرگەن، 50-دەن استام قوعامدىق ۇيىمداردى، پارتيالاردى، ءباسپاسوز ورىندارىن توعىستىرعان «تاۋەلسىزدىكتى قورعاۋ» حالىقتىق-دەموكراتيالىق قوزعالىسىنا نەگە بىرىكپەيدى؟ وسى ماسەلە توڭىرەگىندە بىرىگىپ جۇمىس جۇرگىزۋدى ح.قوجا-احمەتكە ايتتىق تا. ءۇي ىشىنەن ءۇي تىگۋدىڭ قانداي قاجەتتىلىگى بار؟ ونىڭ ۇستىنە ح.قوجا-احمەتتە اينالاسىنداعى ون-ون بەس ادامنان وزگە جۇرتتى سوڭىنا ەرتە الاتىنداي بەدەل دە جوق قوي.

شىنتۋايتىنا كەلگەندە، ول مۇنداي قادامعا م.شاحانوۆتان ءوش الۋ ماقساتىندا بارىپ وتىرعاندىعى كۇمانسىز. سەبەبى م.شاحانوۆ «ازاتتىق» راديوسىنا بەرگەن سۇحباتىندا، حاسەن قوجا-احمەتپەن جەكپە-جەك اڭگىمەسىندە، ح.قوجا-احمەتتىڭ ۇقك-عا قىزمەت ەتەتىندىگىن مالىمدەگەن بولاتىن. مىنا جاعدايدان كەيىن ءبىز دە م.شاحانوۆ بەكەر ايتپاعان ەكەن-اۋ دەگەن ويدا قالدىق.

وسى جايتتاردى سارالاي كەلە، ءبىز «وتاندى قورعاۋ» حالىق مايدانىنىڭ قۇرىلۋىن كەيبىرەۋلەر تاراپىنان ادەيى ۇيىمداستىرىلعان ارانداتۋ دەپ بىلەمىز. سوندىقتان كوپشىلىكتى ح.قوجا-احمەتتىڭ جۇرتتىڭ قۇلاعىن سارسىتقان بايبالامدارىنا ارانداپ قالماۋعا شاقىرامىز.

«جەلتوقسان رۋحى» قوعامدىق قوزعالىسى اتىنان:

باقتىبەك يمانقوجا

تالعات رىسقۇلبەكوۆ

ەرلان بايسىمبەكوۆ

اماندىق رامازان

جامبىل تايجۇماەۆ

قۇرمانعازى ايتمىرزا

ەرجان سىپاتاەۆ (ەربول سىپاتاەۆتىڭ ءىنىسى)

التىناي اسانوۆا ء(لاززات اسانوۆانىڭ اناسى)

فوتو: azattyq.org