سەنبى, 18 مامىر 2024
جاڭالىقتار 3264 0 پىكىر 13 جەلتوقسان, 2009 ساعات 19:17

اليم باياليەۆ. وتكرىتوە پيسمو كازاحسكوي وبششەستۆەننوستي

ۆ ەتوم گودۋ نەزاۆيسيمىي كازاحستان بۋدەت وتمەچات سوۆەرشەننولەتيە. زا گودى سۋۆەرەنيتەتا ناشا سترانا پروشلا وچەن بولشوي پۋت ي زناچەنيە ناشيح دوستيجەني وسوبەننو حوروشو پروسماتريۆاەتسيا يز زارۋبەجا. سەگودنيا مى، گراجدانە رەسپۋبليكي كازاحستان، وبۋچايۋششيەسيا زا گرانيتسەي، س گوردوستيۋ گوۆوريم و سۆوەي سترانە، راسسكازىۆاەم ناشيم ينوستراننىم درۋزيام و سۆوەم نارودە. ۆ تو جە ۆرەميا ۋ ناس وچەن منوگو پروبلەم، زاداچ، كوتورىە ۆسەم نام پرەدستويت رەشات. ەتو ي دەموكراتيزاتسيا پوليتيچەسكيح ينستيتۋتوۆ، ي پوستروەنيە سيلنوگو گراجدانسكوگو وبششەستۆا، ي بوربا س كوررۋپتسيەي. نو سەگودنيا مى حوتيم ۆىسكازات سۆوە منەنيە پو درۋگومۋ ۆوپروسۋ. ەتو پيسمو ياۆلياەتسيا نە پلودوم پرازدنوگو پۋستوسلوۆيا، نو ۆىراجەنيەم ناشەي گراجدانسكوي پوزيتسي ي وبەسپوكوەننوستي زا سۋدبۋ سترانى.

ۆ ەتوم گودۋ نەزاۆيسيمىي كازاحستان بۋدەت وتمەچات سوۆەرشەننولەتيە. زا گودى سۋۆەرەنيتەتا ناشا سترانا پروشلا وچەن بولشوي پۋت ي زناچەنيە ناشيح دوستيجەني وسوبەننو حوروشو پروسماتريۆاەتسيا يز زارۋبەجا. سەگودنيا مى، گراجدانە رەسپۋبليكي كازاحستان، وبۋچايۋششيەسيا زا گرانيتسەي، س گوردوستيۋ گوۆوريم و سۆوەي سترانە، راسسكازىۆاەم ناشيم ينوستراننىم درۋزيام و سۆوەم نارودە. ۆ تو جە ۆرەميا ۋ ناس وچەن منوگو پروبلەم، زاداچ، كوتورىە ۆسەم نام پرەدستويت رەشات. ەتو ي دەموكراتيزاتسيا پوليتيچەسكيح ينستيتۋتوۆ، ي پوستروەنيە سيلنوگو گراجدانسكوگو وبششەستۆا، ي بوربا س كوررۋپتسيەي. نو سەگودنيا مى حوتيم ۆىسكازات سۆوە منەنيە پو درۋگومۋ ۆوپروسۋ. ەتو پيسمو ياۆلياەتسيا نە پلودوم پرازدنوگو پۋستوسلوۆيا، نو ۆىراجەنيەم ناشەي گراجدانسكوي پوزيتسي ي وبەسپوكوەننوستي زا سۋدبۋ سترانى.

ودنيم يز ۆاجنەيشيح دليا سترانى ۆوپروسوۆ، نا ناش ۆزگلياد، ياۆلياەتسيا ۆوپروس ناشەي سامويدەنتيفيكاتسي ي ناتسيونالنوي يدەولوگي. مى س گورەچيۋ ۆيديم، چتو ەتوت وسنوۆوپولاگايۋششي ۆوپروس وستاەتسيا نەرەشەننىم ي نا ۆوسەمنادتساتوم گودۋ ناشەي نەاۆيسيموستي. سكولكو بى ني گوۆوريلي و توم چتو ۆەك يدەولوگي پروشەل، مى، پريدەرجيۆاياس ليبەرالنو-دەموكراتيچەسكيح تسەننوستەي، ۆسە جە ۋۆەرەنى، چتو بەز وپرەدەلەننوگو يدەولوگيچەسكوگو ستەرجنيا گوسۋدارستۆا بىت نە موجەت. تەم بولەە ەتو كاساەتسيا كازاحستانا. بەز دەموكراتيچەسكوي، نو ۆ تو جە ۆرەميا ياسنوي، سيلنوي ي، گلاۆنوە، ۆەرنوي ي جيزنەسپوسوبنوي يدەولوگي وبەسسمىسليۆاەتسيا سامو سۋششەستۆوۆانيە رەسپۋبليكي كازاحستان، ۆسياكي سمىسل تەرياەت نەزاۆيسيموست.
وسوبەننو گورياچو يدەولوگيچەسكي ۆوپروس وبسۋجدالسيا ۆ پوسلەدنەە ۆرەميا، سۆيدەتەلستۆوم چەمۋ ياۆليايۋتسيا بۋرنىە ديسكۋسسي پو پوۆودۋ يدەي "كازاحستانسكوي ناتسي", ميتينگي ۆ زاششيتۋ گوسۋدارستۆەننوگو يازىكا، وسترايا رەاكتسيا پوسلەدوۆاۆشايا زا ناچالوم ۆىداچي نوۆىح بيومەتريچەسكيح پاسپورتوۆ. ۆ ەتوي سۆيازي، مى، نابليۋداۆشيە زا ۆسەم ەتيم يزۆنە، پوسچيتالي نەۆوزموجنىم وستاۆاتسيا بەزمولۆنىمي.
نەپوسرەدستۆەننىم تولچكوم ك ناپيسانيۋ سەگو پيسما پوسلۋجيلو وبششەستۆەننوە وبسۋجدەنيە رازۆەرنۋۆشەەسيا ۆوكرۋگ نوۆىح پاسپورتوۆ. ۆ حودە ەتوي ديسكۋسسي ستالو ياسنو، چتو ۋ ناس ۆ سترانە ۆسە ەششە سيلنى ستەرەوتيپى ي شابلونى سوۆەتسكوگو پەريودا، ستارىە ي ابسوليۋتنو نەپريگودنىە پودحودى، ي، كاك سلەدستۆيە، دو سيح پور تساريت تەرمينولوگيچەسكايا نەرازبەريحا. پرەجدە ۆسەگو نەوبحوديمو رازگرانيچيۆات تاكيە پونياتيا كاك گراجدانستۆو ي ەتنيچەسكوە پرويسحوجدەنيە. ۆو ۆسەم ميرە ناتسيا، ناتسيونالنوست (ت.ە. پرينادلەجنوست ك كاكوي-ليبو ناتسي), گراجدانستۆو (nation, nationality, citizenship) ياۆليايۋتسيا پونياتيامي سينونيميچنىمي ي نوسيات پوليتيچەسكي، گراجدانسكي حاراكتەر. تو ەست ناتسيونالنوست ۋ ۆسەح گراجدان وتدەلنو ۆزياتوي سترانى موجەت بىت تولكو ودنا. سوۆوكۋپنوست ۆسەح بەز يسكليۋچەنيا گراجدان وتدەلنو ۆزياتوي سترانى يمەنۋەتسيا ناتسيەي. ناتسيا ۆ پرەدەلاح ودنوگو گوسۋدارستۆە ودنا ي ەدينا. ۋ ناس جە دو سيح پور س ەكرانوۆ تەلەۆيزوروۆ ي گازەتنىح پولوس بەز ۋستالي گوۆوريات و "ناتسياح ي نارودنوستياح كازاحستانا"(!), و "130-ي ناتسيونالنوستياح، ميرنو سوسۋششەستۆۋيۋششيح ۆ كازاحستانە"(!). و كاكوم ەدينستۆە ي سپلوچەننوستي موجنو ۆ تاكوي سيتۋاتسي ۆەستي رەچ؟ نا ساموم دەلە تو، چتو مى، بلاگوداريا سوۆەتسكومۋ ناسلەدستۆۋ، نازىۆاەم ناتسيونالنوستيۋ، ۆو ۆسەم ميرە يمەنۋيۋت ەتنيچەسكيم پرويسحوجدەنيەم ي نيكاك يناچە. ناتسيونالنوست ۋ ۆسەح گراجدان وتدەلنو ۆزياتوي سترانى، ۆنە زاۆيسيموستي وت ەتنيچەسكوگو پرويسحوجدەنيا، كاك مى ۋجە گوۆوريلي، ودنا. نام سلەدۋەت رەشيتەلنو ي ۆ سروچنوم پوريادكە يزباۆلياتسيا وت بولشەۆيستسكوي تەرمينولوگي. يز-زا ۆسەي ەتوي پۋتانيتسى ۆ گولوۆاح دوحوديت دو سمەشنوگو. دوستوۆەرنو يزۆەستەن سلۋچاي، كوگدا گراجدانين كازاحستانا ۆەنگەرسكوگو پرويسحوجدەنيا (كوتورىي ۆ ۆەنگري نيكوگدا ي نە بىۆال) زاپولنيايا دەكلاراتسيۋ پري ۆەزدە ۆ كنر، چۋت نە ۆپيسال ۆ گرافۋ ناتسيونالنوست (nationality) ۆەنگريۋ.
ۆ ەتوم كونتەكستە ابسوليۋتنو زاكونومەرنا يدەيا و توم، چتو ۆ كاچەستۆە گراجدان رەسپۋبليكي كازاحستان ۆسە مى، نەزاۆيسيمو وت ەتنيچەسكوگو پرويسحوجدەنيا، دولجنى وششۋششات سەبيا ەدينوي ناتسيەي ي نازىۆاتسيا ۋنيفيتسيروۆاننو. ناتسيا ۆ پرەدەلاح سۋۆەرەننوگو گوسۋدارستۆا موجەت بىت تولكو ودنا ي ناليچيە سيلنوي جيزنەسپوسوبنوي ناتسيونالنوي يدەولوگي (داجە ۆ ناش ۆەك ۆسەوبششەي ليبەراليزاتسي) ياۆلياەتسيا گلاۆنەيشيم ۋسلوۆيەم ساموگو سۋششەستۆوۆانيا ناتسي، ەە ەدينستۆا ي بلاگوپولۋچيا. بەز سومنەني، يدەيا و سوزداني ەدينوي كازاحستانسكوي ناتسي بىلا پروديكتوۆاننا يمەننو ەتوي نەوبحوديموستيۋ. مى گورياچو پوددەرجيۆاەم سامۋ يدەيۋ و فورميروۆاني ەدينوي پوليتيچەسكوي، گراجدانسكوي ناتسي. نو ۆىستۋپاەم كاتەگوريچەسكي پروتيۆ نازۆانيا ونوي "كازاحستانسكوي". مى، ۆسلەد زا تەمي، كتو ۋجە ۆىسكازىۆالسيا ۆ ەتوم كليۋچە (ي چيسلو تاكيح، ينشاللاح، منوجيتسيا) سچيتاەم، چتو ناشا ناتسيا دولجنا ي موجەت نازىۆاتسيا ەستەستۆەننو ي پروستو - كازاحسكوي. ۆسە مى ۆ پلانە گراجدانستۆا - كازاحي. كاك نام تەرمين كازاحستانتسى؟ يسكۋسستۆەننو، نادۋماننو، پرەسنو، نەكراسيۆو... ا گلاۆنوە نەسپراۆەدليۆو. ۆو ۆسەح ۋنيتارنىح گوسۋدارستۆاح، چي تەرريتوري يزناچالنو پرەدستاۆليالي سوبوي يسكوننىە زەملي وسنوۆنىح، كورەننىح ەتنوسوۆ، ناتسي پولۋچيلي سۆوي نازۆانيا وت نازۆاني كورەننىح ەتنوسوۆ. پوپروبۋيتە نايتي پارۋ دليا سلەدۋيۋششيح سلوۆ، تاكيم وبرازوم، چتوبى وني يمەلي تاكۋيۋ جە سۆياز، كاكۋيۋ يمەيۋت كازاح ي كازاحستانەتس: نەمەتس (Deutscher) - ...; فرانتسۋز - ...; تۋروك - ...; ياپونەتس - ...; نەت تاكيح سلوۆ. ەست تاكيە سلوۆا كاك "روسسيانين" يلي "امەريكانەتس", ك كوتورىم اپپەليرۋيۋت پوبورنيكي يدەي كازاحستانسكوي ناتسي. نو نەت نيكاكيح وسنوۆاني دليا پروۆەدەنيا پاراللەلەي مەجدۋ ەتيمي سترانامي ي كازاحستانوم. ۆوزمەم، ناپريمەر، ناشەگو سەۆەرنوگو سوسەدا. روسسيا، پو وپرەدەلەنيۋ، ياۆلياەتسيا فەدەراتسيەي. كازاحستان - گوسۋدارستۆو ۋنيتارنوە. اۆتونومي ۆ سوستاۆە روسسي پرەدستاۆليايۋت سوبوي يسكوننىە زەملي پروجيۆايۋششيح تام ەتنوسوۆ (تاتارستان، چەچنيا، داگەستان، بۋرياتيا...). پوەتومۋ تاتارى، ناپريمەر، يمەيۋت پولنوە يستوريچەسكوە ي مورالنوە پراۆو وتكازىۆاتسيا يمەنوۆاتسيا رۋسسكيمي. تەم بولەە چتو كازانسكوە حانستۆو ۆوشلو ۆ سوستاۆ روسسي وتنيۋد نە نا دوبروۆولنىح ناچالاح. كازاحستان - يسكوننايا زەمليا تولكو كازاحوۆ. ۆسە وستالنىە ەتنيچەسكيە گرۋپپى، ۆولەيۋ سۋدبى زدەس وكازاۆشيەسيا، پوياۆيليس ۆ كازاحستانە گورازدو پوزجە ي ۆ رەزۋلتاتە پروتسەسسوۆ نەەستەستۆەننىح. ۆ ەتوم نەت يح ۆينى. نو ۆ ەتوم نەت ي ۆينى كازاحوۆ. كازاحي نيكوگو ك سەبە نە زازىۆالي. نو ي ۆىنۋجدەننىح پەرەسەلەنتسەۆ پرينيالي بولەە چەم گوستەپريمنو. پوەتومۋ بۋدەت سوۆەرشەننو ەستەستۆەننو، ەسلي ۆسە پريبىۆشيە ۆ سمىسلە گراجدانستۆا بۋدۋت چاستيۋ كازاحسكوي ناتسي (نە دۋماەم، چتو كتو-تو بۋدەت دەلات يز ەتوگو پروبلەمۋ. ناپروتيۆ، ۆيديم، چتو منوگيە ك ەتومۋ گوتوۆى ي حوتيات ەتوگو، ا منوگيە ي ۆوۆسە ۋجە يمەنۋيۋتسيا كازاحامي). ۆسە مى ۆنە زاۆيسيموستي وت ەتنيچەسكوگو ي راسوۆوگو پرويسحوجدەنيا ياۆلياەمسيا راۆنوپراۆنىمي چلەنامي كازاحسكوي ناتسي، كازاحسكوگو وبششەستۆا. تاك وبستويات دەلا ۆو ۆسەم ميرە، ۆو ۆسەح توجدەستۆەننىح كازاحستانۋ ستراناح. تاكوۆا پراكتيكا سامىح دەموكراتيچەسكيح گوسۋدارستۆ. كاجدىي گراجدانين فرانتسۋزسكوي رەسپۋبليكي، داجە ەسلي ون رودوم يز الجيرا - فرانتسۋز. ۆ تۋرتسي سلوۆو تۋروك ۋجە داۆنو نوسيت نە ەتنيچەسكي، ا گراجدانسكي حاراكتەر. زدەس پروجيۆاەت منوگو گرەكوۆ، ەۆرەەۆ، گرۋزين ي ت.د.، نو ۆسە وني سچيتايۋت سەبيا تۋركامي. ۆ ستاتە 66-ي كونستيتۋتسي سترانى تاك ي زاپيسانو (دوسلوۆنو): "كاجدىي چەلوۆەك سۆيازاننىي س رەسپۋبليكوي تۋرتسيا ۋزامي گراجدانستۆا ياۆلياەتسيا تۋركوم". ي ەتو پريتوم، چتو ۆ تۋرتسي، سكاجەم، جيۆەت بولشوە چيسلو كۋردوۆ، ياۆليايۋششيحسيا اۆتوحتونامي ۆ ەتوي سترانە. ۆ كازاحستانە اۆتوحتونامي ياۆليايۋتسيا تولكو كازاحي.
كونەچنو جە مى مى پروتيۆ پوداۆلەنيا ەتنيچەسكيح كۋلتۋر ي يازىكوۆ. مى سچيتاەم، چتو ەتنيچەسكيم پرويسحوجدەنيەم گورديتسيا موجنو ي دولجنو. پوەتومۋ ۋكازانيە پو جەلانيۋ ەتنيچەسكوگو پرويسحوجدەنيا ياۆلياەتسيا پراۆوم گراجدان كازاحستانا. تاكيم وبرازوم، مى پوددەرجيۆاەم سلەدۋيۋششيۋيۋ فورمۋلۋ:
1. گراجدانستۆو (ناتسيا، ناتسيونالنوست): كازاح، كازاحستان (دليا ۆسەح)
2. ەتنيچەسكوە پرويسحوجدەنيە: رۋسسكي، ۋزبەك، كورەەتس ي ت.د.
پولۋچيتسيا، ك پريمەرۋ، كازاح ۋكراينسكوگو پرويسحوجدەنيا. تو ەست مى راتۋەم زا تو، چتوبى ەتنونيم "كازاح" ستال نادەتنيچەسكيم ي وبششيم دليا ۆسەح گراجدان رەسپۋبليكي پوليتونيموم. پو سۋتي دەلا زا گرانيتسەي ۆسەح ناس يتاك يمەنۋيۋت كازاحامي. ۆ ەتوم كونتەكستە پريمەر ۆسەم نام پودايۋت تاكيە ۆيدنىە وبششەستۆەننىە دەياتەلي كاك اسىلى وسمان، گەرولد بەلگەر، الەكساندر لياحوۆ، منوگيە درۋگيە پوليتولوگي، جۋرناليستى، پوەتى ي پيساتەلي، پرەدستاۆيتەلي تۆورچەسكوي ينتەلليگەنتسي، چي ۆىسكازىۆانيا سحودياتسيا ۆ توم، چتو يميا ۆسەم نام - كازاحي. تاك جە پولەزنو بۋدەت وتمەتيت چتو ي ۆ حV-XVI ۆەكاح سلوۆو "كازاح" يمەلو پوليتيچەسكي سمىسل. كازاحامي توگدا نازىۆالوس پوليتيچەسكوە وبەدينەنيە ەتنيچەسكي نەودنورودنىح نارودنوستەي ي پلەمەن.
ك سوجالەنيۋ، يز-زا رازمىتوي ي نەياسنوي ناتسيونالنوي پوليتيكي، پروديكتوۆاننوي نەوبحوديموستيۋ دەيستۆوۆات پرەدەلنو وستوروجنو، ناشە وبششەستۆو دو سيح پور پرەبىۆاەت ۆ فاكتيچەسكي راسكولوتوم سوستوياني. ي ەتو گروزيت ناشەي ناتسيونالنوي بەزوپاسنوستي. مى ليۋبيم پوۆتوريات، چتو "منوگوناتسيونالنوست" ي منوگووبرازيە كۋلتۋر ياۆليايۋتسيا ناشيم بوگاتستۆوم ي يستوچنيكوم ناشەي سيلى. تاك لي ەتو نا ساموم دەلە؟ ۆ كاكوي ەششە سترانە رازنوشەرستنوست ي رازوبششەننوست موگۋت دەكلاريروۆاتسيا يستوچنيكوم سيلى ي ەدينستۆا؟ ەسلي ي ەست سترانى، گوردياششيەسيا سۆوەي پەستروتوي، تو تام دومينيرۋەت سيلنايا، وبششايا دليا ۆسەح گراجدان كۋلتۋرا - فۋندامەنت، ستەنى ي داجە كرىشا وبششەستۆەننوگو زدانيا. ا رازنووبرازيە ي پەستروتا زاكليۋچايۋتسيا ۆ توم، چتو جيلتسى ۆىستاۆليايۋت ۆ وكناح سۆويح كۆارتير رازنىە تسۆەتى يلي ۆىبيرايۋت مەبەل پو سۆوەمۋ ۆكۋسۋ ي ۋسموترەنيۋ. يسكات فۋندامەنت دليا ناشەگو وبششەستۆا ي سترانى نەت نەوبحوديموستي. يم، بەز سومنەنيا، دولجنا ستات كازاحسكايا كۋلتۋرا. ۆوزروجدەننايا، وبنوۆلەننايا ي، رازۋمەەتسيا، وبوگاششەننايا كۋلتۋرنىمي ۆكلادامي رازليچنىح ەتنيچەسكيح گرۋپپ پروجيۆايۋششيح ۆ كازاحستانە. ۆسەگو دولجنو بىت ۆ مەرۋ، ۆسە دولجنو بىت ۋراۆنوۆەشانو. دولجنا بىت سيلنايا وسنوۆا، دولجنو پريسۋتستۆوۆات ي مەستو دليا دەموكراتيچەسكوگو رازنووبرازيا.
ۆسە گراجدانە، دۋشوي بولەيۋششيە زا كازاحستان، دولجنى گلۋبوكو پونيمات چتو كازاحستان موجەت سوستوياتسيا تولكو ۆ كاچەستۆە كازاحسكوگو ناتسيونالنوگو گوسۋدارستۆا، ۆ كاچەستۆە گوسۋدارستۆا-ناتسي. درۋگوگو پۋتي پەرەد نامي نەت. ليۋبوي درۋگوي تيپ ي ليۋبايا درۋگايا مودەل بۋدۋت گۋبيتەلنىمي دليا سترانى، پريۆەدۋت ەە ك كراحۋ. دا ي بۋدۋت پروستو يستوريچەسكي نەوبوسناۆاننىمي ي، بولەە توگو، نەلەگيتيمنىمي. سوزدانيە، سترويتەلستۆو ي ۋپراۆلەنيە گوسۋدارستۆوم - ۆەششي سەرەزنىە ي دولجنى يمەت پود سوبوي پروچنۋيۋ، نەزىبليمۋيۋ وسنوۆۋ. چەم ەششە موجنو وبوسنوۆات سۋششەستۆوۆانيە رەسپۋبليكي كازاحستان كاك نە سۋۆەرەننىم پراۆوم ي ۆولەي كازاحسكوي ناتسي، كازاحسكوگو نارودا، جيۆۋششەگو زدەس ي زاششيششاۆشەگو ەتي زەملي نا پروتياجەني ستولەتي؟ كاك موجنو پرەدات پرەەمستۆەننوست كازاحسكوي گوسۋدارستۆەننوستي، پرەرۆات ەستافەتۋ، ناچاتۋيۋ كازاحسكيم حانستۆوم، پرودولجەننۋيۋ الاش-وردوي؟ وتۆەرگنۋت يستوريچەسكيە كورني ناشەي گوسۋدارستۆەننوستي كويمي ياۆليايۋتسيا تيۋركسكي كاگانات، زولوتايا وردا ي منوگيە درۋگيە گوسۋدارستۆەننىە وبرازوۆانيا؟ نەۆوزموجنو سوزدات ۆ كازاحسكوي ستەپي كازاحستانسكيە سوەدينەننىە شتاتى نا گلازاح ي ۆوپرەكي جيۆومۋ كازاحسكومۋ نارودۋ، تىسياچۋ راز ۋميراۆشەمۋ، تىسياچۋ راز ۆوسكرەساۆشەمۋ، نو نەسموتريا ني نا چتو ۆىجيۆشەمۋ. وتنيات ۋ ناتسي، پەرەنەسشەي ستولكو ستراداني، تەپەر ەششە ي يميا نە ۋداستسيا.
درۋگايا گران ناتسيونالنوي پوليتيكي، پو كوتوروي مى بى حوتەلي ۆىسكازات سۆوە منەنيە - يازىكوۆايا. مى پوددەرجيۆاەم لينگۆيستيچەسكي پليۋراليزم. پۋست ۋ ناس ۆ سترانە گوۆوريات حوت نا تىسياچە ياىكوۆ. ەتو پراۆو وتدەلنو ۆزياتىح گراجدان ي گرۋپپ. نو تريازىچيە ۆوزۆەدەننوە ۆ گوسۋدارستۆەننىي رانگ ۆىزىۆاەت ۋ ناس نەدوۋمەنيە. بەزۋسلوۆنو، رۋسسكي يازىك ياۆلياەتسيا دوستويانيەم كازاحسكوگو نارودا. دا، زنانيە انگليسكوگو ياۆلياەتسيا ترەبوۆانيەم ۆرەمەني. نو ۆەد ۆ پرەدەلاح ناشەي سترانى يازىك وبششەستۆەننوي ي پوليتيچەسكوي جيزني دولجەن بىت ەدين. يازىكوۆوە پولە راۆنو يدەولوگيچەسكومۋ پوليۋ. ي مى نە موجەم پوزۆوليت ناشەمۋ يدەولوگيچەسكومۋ پوليۋ بىت راسكولوتىم. راز ۋج مى پروۆوزگلاسيلي كازاحسكي يازىك گوسۋدارستۆەننىم، ون دولجەن ستات وسنوۆنىم يازىكوم گوسۋدارستۆەننىح ورگانوۆ، چاستنىح پرەدپرياتي، سرەدستۆ ماسسوۆوي ينفورماتسي، وسنوۆنىم يازىكوم ۋليتس گورودوۆ ي سەل ناشەي وبشيرنوي سترانى. كازاحسكي يازىك دولجەن ستات گلاۆنىم وبەدينيايۋششيم ناس فاكتوروم. ۆ بۋدۋششەم ۆلادەنيە گوسۋدارستۆەننىم يازىكوم دولجنو ستات ۋسلوۆيەم گراجدانستۆا. دەلو رەفورميروۆانيا، رازۆيتيا، وبوگاششەنيا كازاحسكوگو يازىكا دولجنو ستات گلاۆنىم ناتسيونالنىم پروەكتوم، دەلوم چەستي، يستوچنيكوم ۆدوحنوۆەنيا دليا ۆسەح گراجدان.
كونەچنو، مى سچيتاەم سوحرانەنيە ي رازۆيتيە ەتنيچەسكيح يازىكوۆ ەستەستۆەننىم پراۆوم گراجدان. مى پوددەرجيۆاەم منوگويازىچنىي، منوگوگولوسىي كازاحستان. پۋست ۆ سترانە پيشۋتسيا ي يزدايۋتسيا كنيگي نا رۋسسكوم ي درۋگيح يازىكاح، سوزدايۋتسيا وبششەستۆا يزۋچەنيا يازىكوۆ، ترانسليرۋيۋتسيا تەلە- ي راديوپەرەداچي. پۋست گراجدانە رەاليزۋيۋت سۆوي تۆورچەسكي پوتەنتسيال نا ليۋبوم ميلوم دليا نيح يازىكە. نو پري ۋسلوۆي، چتو زنانيە كازاحسكوگو دولجنو بىت وبيازاتەلنىم. تولكو ۆ تاكوم سلۋچاە يسچەزنەت ناپرياجەننوست نا يازىكوۆوي پوچۆە. تولكو ۆ تاكوم سلۋچاە رۋسسكيح پەرەستانۋت پودوزرەۆات ۆ نەلويالنوستي ي نەۋۆاجەني، ا كازاحوۆ زانيمايۋششيحسيا پروفەسسيونالنوي يلي تۆورچەسكوي دەياتەلنوستيۋ نا رۋسسكوم يازىكە نازىۆات مانكۋرتامي. تولكو ۆ تاكوم سلۋچاە مى ستانەم ەدينوي ناتسيەي.
مى وبراششاەمسيا ك پەرۆومۋ پرەزيدەنتۋ ناشەي سترانى. ۋۆاجاەمىي نۋرسۋلتان ابيشۋلى، نام بى حوتەلوس، چتوبى يستوريا ۆپيسالا ۆاشە يميا ۆ سۆوي اننالى كاك يميا كازاحسكوگو ۆاشينگتونا يلي اتاتيۋركا. مى سچيتاەم، چتو گلاۆنىم كريتەريەم وتسەنكي ۆاشەي منوگولەتنەي ي منوگوگراننوي دەياتەلنوستي ستانەت پرەجدە ۆسەگو ۋسپەشنوست ۆ رەشەني "كازاحسكوگو" ۆوپروسا. ي مى نادەەمسيا، چتو ۆى سدەلاەتە ۆسە ۆوزموجنوە دليا توگو، چتوبى ەتوت ۆوپروس بىل رەشەن سامىم لۋچشيم وبرازوم. تاك، چتو پوتومكي بۋدۋت ۆسپومينات ۆاس س بلاگودارنوستيۋ. مى پونيماەم، چتو ۆ ناشەم پولوجەني سترويت گوسۋدارستۆو، ۆىسترايۆات ۆنۋترەننيۋيۋ ي ۆنەشنيۋيۋ پوليتيكۋ پريحوديتسيا وچەن وستوروجنو. نو مى تاكجە سچيتاەم، چتو نايبولەە بلاگوپرياتنىم ۆرەمەنەم دليا زاكلادكي پروچنوگو يدەولوگيچەسكوگو فۋندامەنتا، زادانيا چەتكوگو ۆ ەتوم وتنوشەني كۋرسا ياۆلياەتسيا يمەننو پەريود دەياتەلنوستي پەرۆوگو گلاۆى گوسۋدارستۆا. پرومەدلەنيە موجەت بىت چرەۆاتو.
تاك جە نام بى حوتەلوس ۆىرازيت وگرومنۋيۋ بلاگودارنوست تەم پرەدستاۆيتەليام ستارشەگو پوكولەنيا (يمەنا كوتورىح پەرەچيسليات زدەس نەت نەوبحوديموستي), كوتورىە سلوۆوم ي دەلوم بوروليس ي بورياتسيا زا ۆوزروجدەنيە ي سوحرانەنيە كازاحسكوگو كازاحستانا.
ۆ زاكليۋچەنيە سكاجەم وتكرىتو، بەز وبينياكوۆ: نام نادوەلو پوستوياننو سلىشات كاك ەپيتەت "كازاحستانسكي" پريمەنياەتسيا كو ۆسەم پونياتيام پودرياد. كازاحستانسكي نارود، كازاحستانسكيە ستەپي، كازاحستانسكايا گرانيتسا... دليا ناس ي نارود ي زەمليا ي ۆسە وستالنوە ياۆلياەتسيا كازاحسكيم. وتريتسانيە، پرينيجەنيە كازاحسكوي سۋششنوستي سترانى ي گوسۋدارستۆا موجەت پريۆەستي تولكو ك دالنەيشەمۋ ۋپادكۋ. ەدينستۆەننىم سپوسوبوم ۆوزروجدەنيا (ۆو ۆسەح سمىسلاح) نارودا، جەستوكو تراۆميروۆاننوگو تراگيچەسكيم حودوم يستوري، ياۆلياەتسيا ۆوزروجدەنيە ساموي كازاحسكوستي، ناتسيونالنوي گوردوستي، ناشيح لۋچشيح تراديتسي، تراديتسي براتستۆا، ەدينستۆا ي ۆزايموپوموششي. ء"بىرىڭدى، قازاق، ءبىرىڭ دوس، كورمەسەڭ، ءىستىڭ ءبارى بوس" - گوۆوريل اباي. اباي كاك نيكوگدا اكتۋالەن. تولكو چەرەز زدوروۆىي ناتسيوناليزم، پراكتيكۋەمىي ۆسەمي رازۆيتىمي سترانامي ميرا، چەرەز ۆوسپريانۋۆشەە ي وبنوۆلەننوە ناتسيونالنوە ساموسوزنانيە مى پوسترويم سيلنىي ي بلاگوپولۋچنىي كازاحستان. ا يناچە ناس جدەت توتالنىي نيگيليزم، بەزرازليچيە، دۋحوۆنوە رازلوجەنيە، ۋگاسانيە ي پولنىي ۋپادوك. ناتسيا، وتۆەرگشايا سۆوي كورني، يستوريۋ ي كۋلتۋرۋ وبرەچەنا نا گيبەل.
مى زاياۆلياەم، چتو نە سوبيراەمسيا ميريتسيا س پوپىتكامي يگنوريروۆانيا يستوريچەسكيح، سۆياششەننىح ي نەوتەملەمىح پراۆ كازاحسكوگو نارودا. مى نە بۋدەم تەرپەت وتكرىتىح ي زاۆۋاليروۆاننىح وسكوربلەني ۆ ادرەس كازاحسكوي ناتسي، ۆسە ەششە يسحودياششيح وت وتدەلنىح ليتس ي وبششەستۆەننىح ورگانيزاتسي كاك ۆنۋتري سترانى، تاك ي زا ەە پرەدەلامي. مى پريزىۆاەم ۆسەح، پرەجدە ۆسەگو مولودەج - ناشيح سۆەرستنيكوۆ، سوراتنيكوۆ، سوروديچەي ي سووتەچەستۆەننيكوۆ - وتۆەتيت، ناكونەتس، پريزىۆۋ، رازنەسشەمۋسيا ناد كازاحسكوي ستەپيۋ ستولەتيە نازاد - "ويان، قازاق!", زاششيششات ي ۆوزۆىشات كازاحسكۋيۋ ناتسيۋ ي كازاحسكوە گوسۋدارستۆو.
جاساسىن قازاق ەلى!

وت يمەني گرۋپپى گراجدان رەسپۋبليكي كازاحستان، ۆىپۋسكنيكوۆ ي ستۋدەنتوۆ ۆۋز-وۆ انكارى، ستامبۋلا ي يزميرا
اليم باياليەۆ،
ستيپەنديات پرەزيدەنتسكوي پروگراممى "بولاشاق", ماگيسترانت ۋنيۆەرسيتەتا دجوردجا ۆاشينگتونا

ۆسەگو پيسمو پوددەرجالو 75 چەلوۆەك، ۆ توم چيسلە كازاحي ۋزبەكسكوگو، ۋيگۋرسكوگو ي تاتارسكوگو پرويسحوجدەنيا.

انكارا - الماتى،

يستوچنيك - تسەنترازيا

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 2136
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2542
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 2306
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1649