سەيسەنبى, 7 مامىر 2024
جاڭالىقتار 7468 0 پىكىر 23 قازان, 2009 ساعات 06:23

ورازىمبەت الىمبەكوۆ. اقسەلەۋ حاراكيري جاسادى ما؟

جاقىندا تۋعان جەرىم شىمكەنتكە پويىزبەن بارا جاتىپ ويدا جوقتا تەمىرحان مەدەتبەك، امانحان ءالىم، مارالتاي رايىمبەكۇلى، قازىبەك يسا، ءامىرحان بالقىبەك جانە تاعى باسقا قازاقتىڭ بەتكە ۇستار اقىندارىمەن ساپارلاس بولدىم. ولار شاردارا قالاسىنىڭ مەرەيتويىمەن بىرگە وتەتىن ءا.بالقىبەكتىڭ جىر كەشىنە قاتىسۋعا بارا جاتىر ەكەن. ءبارىمىز كەشكى اس ۇستىندە وتىرىپ، وسىنىڭ الدىندا عانا قايتىس بولعان اكسەلەۋ سەيدىمبەكتى ەسكە الىپ اڭگىمە جاسادىق. «جاس قازاق ءۇنى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قازىبەك يسا ءبارىمىزدىڭ تومەمىزدەن جاي تۇسىرەتىندەي سەنساتسيا ايتى. ونىڭ ايتۋىنشا، اقسەلەۋ سەيدىمبەك وزىنە ءوزى قول جۇمساپ ءولىپتى. قازاقتىڭ ەل بولمايتىنىنا ءتۇڭىلىپ، وسى حالگە جەتكىزگەن ەل باسشىلارىنا اۋىر ءسوز ايتقان حات جازىپ، مۇنان سوڭ ءوزىن قايدا جەرلەيتىنىن، قابىرىنىڭ باسىندا كىم سويلەپ، كىمنىڭ باسپاسوزدە قوشتاسۋ جازاتىنىن تاپتىشتەگەن امانات قالدىرىپتى. بۇدان كەيىن ءىشىن پىشاقپەن ورىپ جىبەرىپتى. قانسىراپ جاتقان ونىڭ ۇستىنەن تۇسكەن تۋىسقاندارى دارىگەر شاقىرتىپتى. دارىگەرلەر پىشاق ءىزىن كورە سالا پوليتسياعا حابارلاعان. ءبارىنىڭ انىق‑قانىعىن انىقتاعان ولار باسشىلارىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا بۇل ءىستىڭ دىمىن شىعارماي جاۋىپ تاستاپتى.

جاقىندا تۋعان جەرىم شىمكەنتكە پويىزبەن بارا جاتىپ ويدا جوقتا تەمىرحان مەدەتبەك، امانحان ءالىم، مارالتاي رايىمبەكۇلى، قازىبەك يسا، ءامىرحان بالقىبەك جانە تاعى باسقا قازاقتىڭ بەتكە ۇستار اقىندارىمەن ساپارلاس بولدىم. ولار شاردارا قالاسىنىڭ مەرەيتويىمەن بىرگە وتەتىن ءا.بالقىبەكتىڭ جىر كەشىنە قاتىسۋعا بارا جاتىر ەكەن. ءبارىمىز كەشكى اس ۇستىندە وتىرىپ، وسىنىڭ الدىندا عانا قايتىس بولعان اكسەلەۋ سەيدىمبەكتى ەسكە الىپ اڭگىمە جاسادىق. «جاس قازاق ءۇنى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قازىبەك يسا ءبارىمىزدىڭ تومەمىزدەن جاي تۇسىرەتىندەي سەنساتسيا ايتى. ونىڭ ايتۋىنشا، اقسەلەۋ سەيدىمبەك وزىنە ءوزى قول جۇمساپ ءولىپتى. قازاقتىڭ ەل بولمايتىنىنا ءتۇڭىلىپ، وسى حالگە جەتكىزگەن ەل باسشىلارىنا اۋىر ءسوز ايتقان حات جازىپ، مۇنان سوڭ ءوزىن قايدا جەرلەيتىنىن، قابىرىنىڭ باسىندا كىم سويلەپ، كىمنىڭ باسپاسوزدە قوشتاسۋ جازاتىنىن تاپتىشتەگەن امانات قالدىرىپتى. بۇدان كەيىن ءىشىن پىشاقپەن ورىپ جىبەرىپتى. قانسىراپ جاتقان ونىڭ ۇستىنەن تۇسكەن تۋىسقاندارى دارىگەر شاقىرتىپتى. دارىگەرلەر پىشاق ءىزىن كورە سالا پوليتسياعا حابارلاعان. ءبارىنىڭ انىق‑قانىعىن انىقتاعان ولار باسشىلارىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا بۇل ءىستىڭ دىمىن شىعارماي جاۋىپ تاستاپتى.

بۇل اڭگىمەنىڭ جانى بار ەكەنىن اقىن ت.مەدەتبەك تە قۋاتتادى. ونىڭ ايتۋىنشا، تامىز ايىنىڭ سوڭىندا ماڭعىستاۋدا وتكەن جازۋشى ءابىش كەكىلباەۆتىڭ مەرەيتويىندا ا.سەيدىمبەك قازاقتىڭ بولاشاعىنىڭ قامىن جەپ، ءتۇڭىلىپ، ەل باسشىلارىنا قاراتىپ اۋىر سىن ايتىپتى.

اڭگىمە كەزىندە مارقۇم ا.سەيدىمبەكتىڭ جانازاسىنا مەملەكەت باسشىلارىنىڭ قاتىسىپ، پرەزيدەنتتىڭ ارنايى كوڭىل ايتۋى دا، استانا اكىمى ي.تاسماحامبەتوۆتىڭ جەرلەۋ كوميسسياسىن باسقارۋى دا وسى وقيعانىڭ جاناما دالەلى رەتىندە ايتىلدى.

وسىنداي اڭگىمەلەردىڭ انىق-قانىعىن انىقتاماق بولىپ، ەلدەن الماتىعا ورالا سالا مارقۇمنىڭ جان دوسى بولعان قويشىعارا سالعارينگە حابارلاستىم. ول مۇنداي قاڭقۋ ءسوزدىڭ ايتىلىپ جۇرگەنىن بىلەدى ەكەن. «بۇل اڭگىمەنى شىعارىپ جۇرگەندەر «اقسەلەۋ ىنىسىنە جانە تاعى باسقا ءبىر-ەكى ادامعا ءتىرى كەزىندە حات جازىپتى، سوندىقتان ول ولەتىنىن بىلگەن» دەگەنگە سۇيەنىپ قيالدانىپ ايتىپ جۇرسە كەرەك. شىندىعىندا، اقسەلەۋ 6 قىركۇيەكتە ماعان دا حات جازعان، ال 15-ىندە قايتىس بولدى. ول حاتىندا ماعان «قويشەكە، جۇرەگىمنەن ەكى رەت «پريستۋپ» بولدىم، مۇمكىن، ۇشىنشىسىنەن كەتىپ قالارمىن. ساعان تىلدەسە الماي قالسام...» دەپ جازعان ەدى. مەن وعان دارىگەرگە قارالۋ كەرەكتىگىن ايتتىم. ول بولسا، «ءبارىن اۋرەلەپ قايتەم، قينالماي وسى جۇرەكەتەن كەتكەنىم دە ءجون شىعار» دەگەن. سوندىقتان ول ءوزىنىڭ جۇرەكتەن كەتەتىنىن ىشتەي ءبىلدى» دەدى ق.سالعارين.

مارقۇمنىڭ سۇيەگىنە ونىڭ تۋىستارىمەن قاتار ق.سالعارين دە كىرىپتى. ونىڭ ايتۋىنشا، مارقۇمنىڭ دەنەسىندە ەشبىر جاراقات، وزگە ءبىر داق بولماعان. «جوعارعى قان قىسىمىنان ولگەن ادامدارعا ءتان اقسەلەۋ دە ۇيىقتاپ كەتكەن ادامعا ۇقساپ جاتتى» دەدى ول.

ەتنوگراف، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ يەگەرى، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى اقسەلەۋ سەيدىمبەك  67 جاسقا قاراعان شاعىندا ومىردەن وزدى.

ءوزىنىڭ اماناتى بويىنشا، ول ءوزىنىڭ تۋعان جەرى جاڭارقاعا جەرلەندى.

 

«ازات» گازەتىنەن الىندى

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1640
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1566
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1305
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1259