وي-تالقى

ۇلى اباي شىعارمالارىنىڭ تولىق جيناعى – ۇلت رۋحانياتىنىڭ التىن قازىعىنىڭ ءبىرى. سەنسەڭىز، 1933 جىلى قىزىلوردا قالاسىندا جارىق كورگەن تۇڭعىش تولىق جيناق ءالى كۇنگە باز-باياعى كەپتە، ايتا قالارلىق وزگەرىسسىز باسىلىپ كەلەدى. اسىرەسە، قىنجىلتاتىنى – جيناقتاعى ەكى ۇلكەن ولقىلىق. تومەندە ولار قانداي ولقىلىق جانە ولاردان ارىلۋ نەلىكتەن وزەكتى ەكەندىگى جايلى وي-پىكىر وربىتپەكپىن.

جالپىادامزاتتىق رۋحاني شىڭعا قۇداي تۋمىسىنان جان قۋاتى مەن وتكىر سەزىمدى مول بەرگەن جاندار عانا شىقپاقشى. ونىڭ وزىندە سالعان جەردەن قارعىپ شىعۋ دەگەن جوق. قۇداي مول بەرگەن ايىرىقشا جان قۋاتىن ۇنەمى ەڭبەك قىلىپ، بىرتە-بىرتە زورايتۋىڭ كەرەك. اباي دا الەمدىك بيىككە باسقىشتاپ كوتەرىلگەن ەدى. وقىمىستى اباي، اقىن-اعارتۋشى اباي، تەولوگ-عالىم اباي، اقىرى حاكىم اباي دەگەندەي. بىراق كەشەگى قىزىل يدەولوگيا مەن سوۆەتتىك تسەنزۋرا جاعدايىندا اباي ەۆوليۋتسياسىن ءبۇيتىپ ساتى-ساتىلاپ انىقتاي المادىق. ءتىپتى فيلوسوف نەمەسە حاكىم دەۋگە دە اۋىز اشتىرمادى. ءسويتىپ، «اقىن اباي» دەگەننەن اسپادىق. ياعني ادەبيەت شەڭبەرىنەن اسىرماۋ تەمىر نوقتاداي شابلون تالابى بولدى.

مىنە، وسى ايتىلعان اباي جەتىلۋىنىڭ ساتى-ساتىلارى ەسكەرىلمەۋى – بۇگىنگى تاڭدا الدىمىزدان شىعىپ وتىر. ول اسىل مۇرانى تەرەڭ مەڭگەرۋ، سونداي-اق، دۇنيەگە ابايدىڭ كوزىمەن قاراۋدى ۇيرەنۋ ىسىنە كەدەرگى بولۋدا. وعان داتاسى قاتە بەلگىلەنىپ «اداسىپ» جۇرگەن جانە «جازىلعان جىلى بەلگىسىز» دەلىنەتىن ولەڭدەردىڭ ءوز ورنىن تاۋىپ، كەتىگىنە قالانباي وتىرعانىن قوسىڭىز.

ابايدىڭ بارلىق تولىق جيناقتارىنا ورتاق كەلەسى ولقىلىق –قاراسوزدەردىڭ رەتتىك سانى مۇرسەيىت كوشىرمەلەرىنە سايكەس ەمەستىگى. مۇلدەم وزگەرىپ كەتكەندىگى (مۇحتار اۋەزوۆتى وعان قىلىشىنان قان تامعان قاھارلى زامان ماجبۇرلەگەن بولاتىن). ابايدىڭ العاشقى قولجازباسى – قىرىق قارا سوزدەن تۇراتىن «عاقليا» كىتابى، ال ەكىنشى كىتابى – «تاسديق» (قازىرگىشە 38-قاراسوز) دەگەن تراكتاتى. دۇرىستى بىلە تۇرا، بۇرىستى تۇزەي الماي-اق كەلەمىز.

ءسويتىپ، «تولىق جيناقتى جاڭارتۋ» دەۋىمنىڭ ءمانىسى – وسى ەكى ولقىدان ارىلۋ، اباي مۇراسىن كوزى تىرىسىندەگى قالپىنا كەلتىرىلۋ دەگەندى بىلدىرەدى. بۇل ابايدى حالىققا جاقىنداتا تۇسەر، ۇلى ۇستازدى انىق تانىپ-بىلۋگە جولدى كەڭەيتە تۇسەر ءجايت ەكەنى ءسوزسىز.

وي-تالقىنى قازىرگى كۇنگى ابايتانۋ احۋالىنان باستايىن. سوڭعى ايلاردا ابايتانۋعا ارنالعان ءۇش ماقالا كورىندى. ولار: «جان جانە «ەۋروپانىڭ جاعالاۋى» دەگەن كولەمدى زەرتتەۋ ماتەريال (اۆتورلار: فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى تۇرسىن جۇرتباي جانە ىزدەنۋشى سۇلتان ىبىراي، «ەگەمەن قازاقستان» گازەتى، 4 جەلتوقسان، 2023), وعان جاۋاپ رەتىندە جازىلعان اكادەميك عاريفوللا ەسىمنىڭ «ابايدى وقىرماننان اداستىرمايىق» دەگەن شاعىن ماقالاسى («قازاق ادەبيەتى» گازەتى، 22 جەلتوقسان، 2023) جانە ءۇشىنشىسى، الدىڭعى ەكەۋىنە پىكىرىن بىلدىرگەن «قازاقستان قاجىلارى» ءدىني بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى، جازۋشى باقتىباي اينابەكوۆتىڭ «ءىلىمسىز عىلىممەن ابايدىڭ قارا ءسوزىن باعالاۋعا بولا ما؟» اتتى ماقالاسى (اباي.كز. پورتالى، 22 قاڭتار، 2024).

كوپشىلىك وقىپ، ءبىلىپ وتىرعان ايتىستىڭ شوعىن ۇرلەمەكتىكتەن اۋلاقپىن. بىردەن ايتايىن، ولاردى تالقىعا سالۋ ماعان جاڭا ايتقان ابايدىڭ تولىق جيناعى ۋاقىت سۇرانىسىنا ساي ەمەس دەگەن ماسەلەنى كوتەرۋگە كەرەك بولدى.

بەلگىلى جازۋشى، ابايتانۋشى، اۋەزوۆتانۋشى، الاشتانۋشى تۇرسىن جۇرتباي مەن ىزدەنۋشى سۇلتان ىبىراي «جان جانە «ەۋروپانىڭ جاعالاۋى» اتتى ماقالاسىنىڭ كىرىسپە بولىگىندە ابايتانۋ سالاسىندا وتىزدان استام دوكتورلىق، كانديداتتىق ديسسەرتاتسيا قورعالدى، ايتسە دە، ابايدىڭ ءوزى ۇشكە ءبولىپ جازىپ كەتكەن «جان قۋاتىنداعى» قۋاتتىڭ ءۇش ءتۇرى نەمىس فيلوسوفى فريدريح بەنەكە (دۇرىسى – بەنكە سەكىلدى) قالىپتاستىرعان ىلىمنەن ەكەنى ءالى كۇنگە انىقتالمادى، ولاي بولسا، عالىمدار نەسىنە وقۋلىق جازىپ، اكادەميك اتانىپ ءجۇر دەپ تۇيرەپ وتەدى. وسىناۋ قاتاڭ سىنعا اكادەميك عاريفوللا ەسىم بىلاي دەپ تويتارىس بەرەدى: «ەۋروپادا جان تۋرالى ەشقاشاندا دۇرىس باعىتتا تۇجىرىم بولعان ەمەس. بولمايدى دا. سەبەبى، ەۋروپا – حريستيان الەمى. ... فيلوسوفيا – ەۋروپادا قالىپتاسقان ماتەرياليستىك، اتەيستىك ءبىلىم سالاسى. اباي فيلوسوفيانى بىلگەن، بىراق مويىنداماعان. اباي – ويشىل، ءدىن جولىنداعى مۇسىلمان».

ءوز تاراپىمنان قوسارىم، 1897 جىلى اباي:

اقىل مەن حاۋاس بارلىعىن (جاننىڭ),
بىلمەيدۇر، جۇرەك سەزەدۇر، –

دەسە، قۇدايعا عاشىقتىقتى ۇقتىرعانى بۇل. اقىل مەن حاۋاس (سەزىم) جاساعان فيلوسوفيالىق جۇيە سان الۋان، الايدا ەۋروپا جان سىرىنا جەتە الماعانى، «جان تۋرالى ەشقاشاندا دۇرىس باعىتتا تۇجىرىم بولماعانى» راستىق. باتىس الەمىندە جانتانۋ كۋلتى جوق. اكادەميكتىڭ: «بولمايدى دا!» دەيتىنى سول.

ەندى ءۇشىنشى ماقالا اۆتورى باقتىباي اينابەكوۆكە كەلەيىك. ول: «كەسىمدى تورەلىك ايتقىم جوق، مەنىكى تەك ويلانۋ ءۇشىن پىكىر قوسۋ» دەي وتىرىپ، رۋح رۋحاني ىلىممەن عانا تانىلماق دەگەنگە ساياتىن كەسەك ويلارىن ورتاعا سالادى. بىراق بۇرىسقا دا كەتە بەرەدى، ماسەلەن، ءبىر تۇستا باقەڭ: «اباي «قارا ءسوزىن» تولىق جازىپ بىتپەگەن» دەپ قويىپ قالادى. شاۋىپ كەلە جاتىپ، لوقىپ قالعان اتتاي ەرىكسىز:  «تولىق جازىپ بىتپەگەنى نەسى، اپىراي، نەگە سۇيەنىپ جانە قاي ءسوزىن ايتىپ وتىر؟» دەرسىڭ. ءارى قاراي ءبىر تۇستا: «اباي – دارا اقىن، اقىندىعىنا ەشكىمنىڭ تالاسى جوق. قازاق ءۇشىن رۋحاني تۇلعا كەرەك بولسا، جەر الەم مويىنداعان ءال-فارابي تۇرعان جوق پا؟...» دەپتى. بۇل جەردە «اباي تەك اقىن عانا، ونان رۋحاني تۇلعا – حاكىم، مەيلى، ويشىل فيلوسوف قولدان جاساپ، اۋرە بولمايىق» دەگەن ەمەۋرىنى وتە زالالدى ارتىق كەتۋشىلىك. ارينە، اباي ۇلىلىعىنا شاك كەلتىرۋ، كۇدىكپەن قاراۋ جازۋشى ادامعا جاراسپايدى.

ابايدىڭ وزىنە جۇگىنەيىك. عايىپتان تۇسكەن «تاسديق» تراكتاتىندا حاكىم: «عىلىم – اللانىڭ ءبىر سيپاتى، ول – حاقيقات» دەيدى. عىلىمنان بيىك ەشتەڭە جوق دەگەنى. باقتىباي بولسا: «عىلىم ەمەس، ءدىني ءىلىم ماڭىزدى، عىلىم ونان تومەندە» دەيدى. ابايدى «تۇزەتكەن» جاندى ازىرگە كورمەگەن ەدىك. ول – حاكىم، وزگەمىز – پەندەمىز عوي. بولمىس ەكىجاقتى، عىلىم دا ەكىجاقتى. ىشكى جاعى «ءىلىم»، سىرتقىسى «دۇنيەاۋي عىلىمدار» دەلىنەدى. باكەڭ «ءىلىمسىز عىلىم» دەپ سىرتقى عىلىمدى ايتسا كەرەك. ءاسىلى، ءدىندى تانۋ مەن قۇدايدى تانۋ (تەولوگيا) ەكى بولەك ءىلىم. اباي ءدىندى ەمەس، قۇدايدى تانىتۋشى عۇلاما. ءدىنتانۋ – قۇدايدى (كۇللى عالامدى) تانۋدىڭ شەكتەۋلى ءبىر بولشەگى عانا. يماندىلىق پەن دىندارلىق اراسى دا سول سياقتى. اباي:

ءمۇمين بولساڭ اۋەلى يماندى بول،
پەندەگە يمان ءوزى اشادى جول، -

دەسە، بۇل ءدىندار بولۋدى ەمەس، اقىلدى، عىلىمدى بولۋدى ايتقان. وسىلار جاندى تازارتادى، رۋحتى دا كوتەرەدى يدەياسى شىعارمالارىن كوكتەي وتەدى.

سونىمەن، «داۋدىڭ باسى دايرابايدىڭ كوك سيىرى» دەمەكشى، باقاس، مەيلى، وي-تالقى توركىنى دەيىك، جان مەن رۋح تۇسىنىگىنە تىرەلىپ وتىر.

تۇرسىن، سۇلتان دا ماعان جاقسى تانىس، ابايتانۋشىلار دەپ سىيلايمىن، باعالايمىن. ابايتانۋ دامۋى ءۇشىن قايسى ولقىنىڭ بولسىن ورنىن تولتىرۋ ماڭىزدى جاڭالىق، ەلەۋلى تابىس. ونى ماقتان قىلۋدىڭ ابەستىگى جوق. بىراق زەرتتەۋ ماقالانى: «ەندىگى ابايتانۋ ءىلىمىنىڭ جاڭا ارناسى وسى باعىتتا ءورىس الاتىنى انىق» دەپ تۇيىندەۋ، عارەكەڭ ايتسا ايتقانداي،  اعاتتىق بولعان.

بۇعان ابايدىڭ جەتىلۋ جولىنىڭ ساتى-ساتىلاپ انىقتالماي، عىلىمي اينالىمعا ەنبەي قالعاندىعى سەبەپكەر دەگەن ويدامىن. بۇل كىسى نەنى ايتىپ وتىر دەگەن ءسوز بولماۋى ءۇشىن ءتورت ساتىنى اتاپ وتپەكپىن. ءبىرىنشىسى – 1879-1884 جىلدار ارالىعى. وسى كەزەڭدە اباي ەۋروپا وقىمىستىلارى كىتاپتارىن وقىپ تاۋىستى، بىلايشا ايتقاندا، «ەۋروپانىڭ جاعالاۋىندا» بولدى. وعان سەمەي مەشىتتەرىنەن تاپقان شىعىس ادەبيەتتەرىن قوسىڭىز. «ەكى جاققا (باتىس پەن شىعىس) ءۇڭىلدىم» دەيتىنى سول.

ءسويتىپ، بۇل ساتىنىڭ سيپاتىن «اباي – ءبىلىمپاز، وقىمىستى» دەۋگە كەرەك.

ەكىنشى ساتى – 1885-1890 جىلدار ارالىعى. اقىندىعىنا عالىمدىعى قوسىلعان التى جىلدا ويشىل اقىن قازاق ادەبيەتىنىڭ كلاسسيگى بيىگىنە شىقتى. بۇل ساتىدا اباي – اعارتۋشى ەكەندىگى تالاس تۋدىرماسا كەرەك.

ءۇشىنشى ساتى – 1893-1897 جىلدار ارالىعى. اباي عىلىمعا ەكىنشى مارتە ورالعان كەزەڭ. عىلىمعا نەلىكتەن ورالعان سىرىن وسى 1893 جىلعى «ويعا ءتۇستىم، تولعاندىم» اۆتوبيوگرافيالىق ولەڭىندە بۇكپەسىز اشادى. بۇل جولى اباي كامىل ادام ءىلىمى، قۇداي، جان تۋرالى ءبىلىم كوزدەرىنە ۇمتىلعان بولاتىن.  ەۋروپا جاعالاۋىنان الىستا كەتكەنى، ەندىگى وقىپ، توقىعانى – گرەك انتيكالىق فيلوسوفياسى (ول كۇندە ەۋروپا، ازيا تۇسىنىگى جوق، جەرورتا تەڭىزى كۇللى ادامزاتقا ورتاق ارەال بولعان), مۇسىلمان عۇلامالارىنىڭ ەڭبەكتەرى جانە كيەلى كىتاپتار بولعانى شىعارمالارىنان مەنمۇندالاپ تۇرادى. دەي تۇرساق تا، تۇرسىن مەن سۇلتان راستاپ وتىرعانداي، قالالىق كىتاپحانادا بەنكەنىڭ ورىسشاعا اۋدارىلعان ەڭبەگىن پاراقتاپ، وعان سىلتەمە جاساۋى جوققا شىعارىلمايدى ء(ۋاسيلا ماعاۋياقىزى اباي «عاقليا» كىتابىن 1897 جىلى ءتامامدادى دەيدى، دەمەك، 43-ءشى قارا ءسوز وسى جىلعى).

1896-1897 جىلدارى اباي سەمەي قالاسىندا، ءوزى ساتىپ اپەرگەن ءانيار مولداباەۆتىڭ ۇيىندە ايلاپ جاتىپ، قارا سوزدەرىنىڭ ەدەۋىر بولىگىن وسى ۇيدە جازعان.  مۇنى دا ەلەپ، ەسكەرۋىمىز كەرەك.

ءسويتىپ، ءۇشىنشى ساتىدا: اباي – تەولوگ، وسى عىلىمدى ءجىتى مەڭگەرەدى.

ەندى سوڭعى ءتورتىنشى ساتى، 1898-1902 جىلدار ارالىعىنا كەلەيىك. بۇل ساتىدا اباي ءبىلىم-عىلىم ىزدەمەگەن. حاقتاعالا كوكتەن ادام بالاسىنا ايان بەرىپ كەلگەنىن ايات، حاديستەن بىلەمىز. «سوكرات حاكىمنىڭ ءسوزى» (سوكراتتان مۇنداي ەڭبەك تابىلعان جوق، دەمەك، بۇل ابايدىڭ ءتول تۋىندىسى), «عاقليات-تاسديقات» (قىسقاشا – تاسديق) تراكتاتى جانە «اللانىڭ ءوزى دە راس، ءسوزى دە راس» ولەڭى دە كوكتەن. بۇل ۇشەۋىندەگى يدەيا قايدان، كىمنەن العان دەپ ىزدەستىرۋ بوس اۋرەشىلىك. ولاردى اباي عايىپتان الىپ، جۇرەك تىلىمەن جازعان (جاناما دالەل – «تاسديق» تراكتاتىنا ءالى كۇنگە ەشكىمنىڭ «ءتىسى باتقان»  جوق).  بۇرىن اباي ءنار العان قاينار ۇشەۋ دەپ كەلسەك، ەندى ءتورتىنشى – رۋح الەمى بار دەپ مويىنداۋىمىز كەرەك.

ءسويتىپ، ءتورتىنشى ساتى ەرەكشەلىگى: اباي – حاكىم. جوعارىدا اتى اتالعان  باقتىباي مىرزانىڭ ابايدىڭ قارا ءسوزىن رۋحاني ءىلىم يەسى عانا باعالاي الادى دەگەن پىكىرى قۇپتارلىق. سەبەبى، رۋحتى رۋح قانا تاني الادى.

ابايدىڭ جەتىلۋ جولىن ساتى-ساتىلاپ قاراستىرۋدان ۇتارىمىز كوپ. قاي كەزدە ەۋروپا جاعالاۋىندا ءجۇردى، شىعىس جاعالاۋىنا قادام باسقان، ياعني ءدىن يسلامدى جەتە مەڭگەرگەن، ونان سوڭ جۇرەك تىلىمەن جازا باستاعان كەزدەرى قايسى دەگەن سياقتى جايتتەردى الاقانعا سالعانداي ايقىن كورۋگە بولادى.

ابايدىڭ تولىق جيناعىنداعى كەلەسى ۇلكەن ولقىلىق – قارا سوزدەردىڭ رەتتىك ساندارى تۇپنۇسقاعا سايكەس ەمەستىگى. ءبىز بىلەتىن تۇپنۇسقا – مۇرسەيىتتىڭ ءۇش كوشىرمە قولجازباسى.  سالعىرتتىق دەمەي كور، ولار ءالى كۇنگە جارىق كورمەگەن. باقتىباي قاجى دا تاڭعالىپ: «ەندىگى كەزەكتە قولجازبانى تىم بولماسا «مۇرسەيىتتەن جەتكەن قالپى وسىنداي ەدى» - دەپ سالىستىرمالى ءتۇرىن كورسەتە وتىرىپ جارىققا شىعارساق قالاي بولار ەكەن؟» دەپتى. ابايتانۋدان الىس جۇرسە دە، وڭ ۇسىنىس ايتقان. «قارا سوزدەردىڭ جازىلۋ مەرزىمى – 1891-1898 جىلدار» دەگەن ستەرەوتيپ ۇلكەن كەدەرگى قازىر. ءوستىپ حاكىمدىك كەزەڭدى ءوزىمىز جوققا شىعارىپ وتىرساق، سىرت ەلدەرگە «اباي – بۇكىل ادامزاتتىڭ ويشىلى» ەكەنىن قايتىپ دالەلدەمەكپىز؟

ءبارىن ايت تا، ءبىرىن ايت دەمەكشى، ەندى اباي بەنكەدەن ۇيرەندى مە، ۇيرەنسە نەنى ۇيرەنگەنىن انىقتاپ كورەيىك. اڭگىمەنىڭ ەڭ كۇردەلى، اۋىر تۇسى وسى.

د-ر بەنكە كىتابىنا سىلتەمە جاسالعان 43-ءشى ءسوزىن (مۇرسەيىت كوشىرمەسى بويىنشا 39-شى ءسوز) اباي: «ادام ۇعىلى ەكى نارسەدەن: ءبىرى – ءتان، ءبىرى – جان. ول ەكەۋىنىڭ ورتالارىندا بولعان نارسەلەردىڭ قايسىسى جيبيلي (تۋا بىتكەن قاسيەت), قايسىسى كاسىبي (ەڭبەكپەن تابىلعان) – ونى بىلمەك كەرەك» دەپ باستاعان. جان مەن ءتان ەكەۋىنىڭ ورتالارىندا جالعىز عانا نارسە بار. ول – رۋح. «قۇرانىڭدى وقى، نانباساڭ» (شاكارىم). ابايدىڭ 39-ءسوزى مەن «كوك تۇمان – الدىڭداعى كەلەر زامان» ولەڭى مەرزىمدەس جازىلعان. سوڭعىدا اباي:

اقىل مەن جان – مەن ءوزىم، ءتان – مەنىكى،
«مەنى» مەن «مەنىكىنىڭ» ماعىناسى – ەكى، -

دەگەنىندە، «اقىل» ءسوزى «رۋح»، ياعني جان قۋاتى دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. تاعى ايتايىق، جان مەن ءتان اراسىندا رۋحتان وزگە ەشتەڭە جوق. اقىلدان وزگە، سانا، ەس، تۇيسىك، سەزىم، ەرىك، ار، جىگەر، قايرات، نامىس دەيسىز بە، ولاردى جيبيلي يا كاسىبي دەپ جىكتەيسىز بە، ءبارى-ءبارى رۋحتان پايدا بولادى. اباي: «جان قۋاتى دەيتۇعىن قۋات – بەك كوپ نارسە» دەپ وسىلاردى مەڭزەگەنى ءسوزسىز. اتالعان كاتەگوريانىڭ ءاربىرى رۋحتى زورايتا الادى. بىراق اباي «كوپ قۋاتتىڭ ىشىندە ءۇش ارتىق قۋات بار» دەپ بەنكە كورسەتكەن ءۇش قۋات-قابىلەتتى (پودۆيجنىي ەلەمەنت، سيلا پريتياگاتەلنايا ودنورودنايا جانە ۆپەچاتليتەلنوست سەردتسا)  اتاپ ايتقان. نەگە؟ سەبەبى، بۇلار جۇرەكتى تازا ساقتاپ، ماقتانشاقتىق، پايداكۇنەمدىك، جەڭىلدىك، سالعىرتتىق سياقتى نارسەلەر كىرلەتۋىنە جول بەرمەيدى دەيدى. جان قۋاتى (رۋح) – جالعىز، بىراق ونىڭ قابىلەت، قاسيەتتەرى كوپ قىرلى. سول سەبەپتى ماتىندە «ءۇش جان قۋاتى» دەلىنسە دە، شىن مانىندە ءسوز جان قۋاتىن (رۋحتى) زورايتاتىن پسيحولوگيالىق قابىلەتتەر تۋرالى دەۋگە كەرەك.

عالىم ەشقاشاندا حاكىمنەن جوعارى تۇرماق ەمەس. اباي بەنكەدەن كوپ نارسە ۇيرەندى دەۋىمىزگە ايتا قالارلىق نەگىز جوق. قايتا باس-اياعى بىتپەگەن پسيحولوگيالىق ءىلىمدى تياناقتاپ، ونى دامىتا ايتقان.  ءسوزدىڭ تۋراسى كەرەك، جاڭاعى ءۇش جان قۋاتتى بەنكە اشتى، ول پسيحولوگيا ءىلىمىن تۇڭعىش جاساۋشى دەگەندىك – اسىرەگە اۋەس ەۋروتسەنتريستىك عالىمداردىڭ تىرلىگى. شاكارىم عۇلاما: «تۇڭعىش وي دەپ وتىرعانىمىزدىڭ الدەقاشانعى كىمنىڭ ويى بولىپ شىعارىن بىلمەيمىز» دەپ ەسكەرتپەي مە.

وي-تالقى بولسىن، پىكىر تۋدىرسىن دەپ جازعان ماقالام وسىمەن ءتامام.

ايتىپ-ايتپا، ابايدىڭ تولىق جيناعىن قالپىنا كەلتىرۋ – مەملەكەتتىك ماسەلە! بۇل تاۋەلسىزدىكپەن قاتار تىندىراتىن شارۋاتۇعىن. ولاي بولمادى. ەندى قاشانعا دەيىن سوزىلار ەكەن؟ نە بوگەت؟ ەشتەڭە دە. كەرەگى – تازا نيەت، ابايعا سۇيىسپەنشىلىك قانا. ونسىز دا رۋحاني جەتىمدىك كەشىپ وتىرعان ەلىمىز ءۇشىن مۇنداي سالعىرتتىق سالدارى اۋىر بولارى انىق.

اسان وماروۆ،

زەرتتەۋشى

Abai.kz