جۇما, 17 مامىر 2024
اباي مۇراسى 1471 8 پىكىر 14 قاراشا, 2023 ساعات 15:15

وركەنيەتتىڭ قۇلدىراۋ سەبەپتەرى اباي ءىلىمى اياسىندا

بۇگىندە دۇنيە ءجۇزىنىڭ بىرقاتار ينتەللەكتۋالدارى كلاسسيكالىق كاپيتاليزم داعدارىسقا تاپ بولعانىن ەسكەرتىپ، ونىڭ بولاشاعىنا كۇمانمەن قارايدى. زاتتىق قۇندىلىقتار ءۇشىن ۇنەمى تارتىس پەن شەكسىز ءتان قۇمارىنا ۇمتىلۋ جان قۇمارىن تۇنشىقتىرا باستادى. ادامزات وركەنيەتىنىڭ دامۋى مەن ونىڭ قۇلدىراۋ سەبەپتەرىنە كوڭىل ءبولىپ، ولاردى دۇرىس ءتۇسىنىپ، قوعام ومىرىندە ەسكەرە ءبىلۋدىڭ ماڭىزى زور بولىپ وتىر. اباي مۇراسى اياسىندا قاراستىراتىن بولساق، بۇل ماسەلەنىڭ شەشىمىن وڭاي تابۋعا بولاتىن ءتارىزدى.

وركەنيەتتىڭ قۇلدىراۋ سەبەبى – ونىڭ ەكى بولمىسىنىڭ (رۋحاني جانە ماتەريالدىق قۇندىلىقتارى) ۇيلەسىمدى بولماۋىندا. ماتەريالدىق قۇندىلىعى جەتىلىپ، ال رۋحاني جاعى جۇتىناعاندا وركەنيەتتىڭ ىشكى ءمانى جويىلىپ، ول ىشكى قۋاتىنان، نەگىزگى مانىنەن ايىرىلادى. ونىڭ قۇر قاڭقاسى قالىپ، مۇنداي وركەنيەت السىرەيدى. سونىمەن بىرگە، تەك قانا رۋحاني قۇندىلىققا كوڭىل ءبولىنىپ، وركەنيەتتىڭ ماتەريالدىق جاعى ۇمىتىلعاندا دا جان كۇيزەلىسكە ۇشىرايدى. سەبەبى، ابايدىڭ قارا سوزدەرىندە بەرىلگەندەي، ادام جان قۇمارىن قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن، اۋەلى ءتان قۇمارىن قاناعاتتاندىرۋى كەرەك. قۇمنان جاسالعان قالاشىقتى تەڭىز تولقىنى قالاي وڭاي شايىپ كەتەتىن بولسا، ماتەريالدىق ىرگە تاسى ءالسىز وركەنيەتتى دە ءفاني الەم تولقىنى وڭاي جويىپ جىبەرەدى. جاڭا داۋىردە وركەنيەتتىڭ ماتەريالدىق قۇندىلىعى جاقسى دامىعان باتىس ەلدەرىنىڭ رۋحاني قۇندىلىعى جوعارى، بىراق ماتەريالدىق جەتىستىكتەرى شامالى شىعىس ەلدەرىن وڭاي جاۋلاپ الۋلارى وسىنىڭ كورىنىسى.

ەگەر «رۋح ءولىپ»، ءتان جانسىزدانسا، وندا وركەنيەت قۇلدىراۋى نولگە جەتىپ، تولىق جويىلىپ كەتەدى. بۇرىنعى اتلانتتار مەن ليمۋريلەردىڭ وركەنيەتىنىڭ جويىلىپ كەتۋى وسىلاي دالەلدەنسە كەرەك. ال جان قۇمارى مەن ءتان قۇمارى ۇيلەسىمدى بولسا، وندا وركەنيەتتىڭ ورلەۋى 100 پايىزعا جەتەدى. مۇنداي جاعدايدا ورلەۋ بارىسى بۇل الەمنىڭ ىقپالىنان شىعىپ، اسپان الەمىنە جول اشادى. مۇنداي جوعارى دەڭگەي ابايدىڭ «تولىق ادام» ىلىمىندەگى جەكە ادامداردىڭ، اۋليەلەردىڭ نەسىبەسى.

دەموكراتيا وركەنيەتتىڭ قوزعاۋشى كۇشى. دەموكراتيا السىرەگەندە وركەنيەت تە السىرەپ، قۇلدىراۋ جولىنا تۇسەدى. اقىرى كۇيزەلىسكە ءتۇسىپ، نە بولماسا رەۆوليۋتسيا ارقىلى سىرتقى ءتۇرىن وزگەرتىپ، باسقا قالىپقا تۇسەدى. وركەنيەتتىڭ قۇلدىراۋ سەبەبى دەموكراتيانىڭ شەكتەۋلى بولۋىندا جاتىر. دەموكراتيانىڭ شەكتەۋلىگى ادامنىڭ مىنەز-قۇلقىنا، وي-ورىسىنە اسەر ەتىپ، قوعامدى توقىراۋعا تۇسىرەدى.

وركەنيەتتىڭ وزگەرىسىن زاتتىق الەمنىڭ ەكى جاقتىق (ورىسشا: دۆويستۆەننوست) قاسيەتىمەن تۇسىندىرۋگە بولادى. الەمنىڭ بۇل قاسيەتى – قوعامنىڭ قوزعاۋشى كۇشى. تابيعاتتىڭ بۇل قاراما-قايشى ەكى جاقتىق قاسيەتىنىڭ ۇيلەسىمدىلىگى – وركەنيەتتىڭ نەگىزگى شارتى.

دۇنيەنىڭ ەكى جاقتىق قاسيەتى

بۇل – تابيعات زاڭدىلىعى، تابيعي كورىنىس. فيلوسوفيادا كەڭىنەن قاراستىرىلاتىن دۇنيەنىڭ بۇل كورىنىسى ءتاڭىردىڭ وزگەرگىش، زاتتىق قۋاتىنا جاتادى. رۋحاني قۋات وزگەرمەيتىن، تۇراقتى، بولسا، ال زاتتىق بولمىس ۇنەمى وزگەرىپ وتىراتىن، وزگەرگىش. تابيعاتتىڭ بۇل وزگەرگىش قاراما-قارسىلىقتارىنىڭ كۇرەسىنەن بۇكىل بولمىس قوزعالىسقا كەلەدى. ءتۇرلى قۋاتتار ءبىر-بىرىنە اسەر ەتىپ، ءوزارا بايلانىسۋى – بۇكىل الەم تىرشىلىگى. قوزعالىس – قاراما-قارسىلىق ناتيجەسى. قوزعالىس بولماسا تىرشىلىك تە جوق. قۋاتتاردىڭ قوزعالىسى ارقىلى الەم تۇرلەنىپ، جاڭعىرىپ، وزگەرىسكە ءتۇسىپ وتىرادى. بۇل تۋرالى شاكارىم بىلاي دەپ ايتىپ كەتكەن.

جارالىس باسى – قوزعالىس،
قوزعاۋعا كەرەك قولعابىس.
جان دە مەيلىڭ، ءبىر ءمان دە،
سول قۋاتپەن بول تانىس،
الەمدى سول ءمان جاراتقان.

قوزعالماسا كوشپەيدى،
كوشپەگەن نارسە وسپەيدى.
وسپەگەن نارسە وزگەرمەس،
تۇردەن ول تۇرگە تۇسپەيدى،
قوزعالىس تۇرلەپ جاراتقان.

(جارالىس باسى – قوزعالىس)

ياعني، دۇنيە ءومىرى دەگەنىمىز – قۋاتتاردىڭ قوزعالىسى. ولاردىڭ بارلىعىن جاراتقان – ءبىر ءمان، ياعني اللا تاعالا.

تولقىندى تەربەلىس قۋاتتاردىڭ قوزعالىس ءتۇرى ەكەنىن بۇگىنگى زاتتىق عىلىم دالەلدەپ وتىر. ادامزات قوعامى الەمنىڭ ءبىر بولىگى بولعاندىقتان، ول دا وسى زاڭدىلىققا باعىنادى. سوندىقتان وركەنيەت تە سول زاڭدىلىق بويىنشا، پايدا بولعان سوڭ، ءوزىنىڭ شىڭىنا جەتىپ، قايتا قۇلدىراۋ جولىنا ءتۇسىپ، اقىرى جويىلىپ وتىرادى. مۇنى مۇحيت بەتىندەگى سۋدىڭ تولقىنىمەن سالىستىرۋعا بولادى. تولقىن اۋەلى كوتەرىلىپ، ءوزىنىڭ شىڭىنا جەتكەن سوڭ قايتا قۇلدىراپ، مۇحيت سۋىمەن بىرىگىپ، سونان سوڭ قايتا پايدا بولادى. بۇل سۋ بەتىندەگى ۇزدىكسىز كورىنىس. بىراق مۇحيتتىڭ بەتى عانا وسىنداي تىنىشسىز، ال ونىڭ تەرەڭىندە قوزعالىس جوق، تىنىشتىق. سول سياقتى ۇنەمى قوزعالىستا بولىپ جاتقان زاتتىق الەم بولمىستىڭ بەتكى قاباتى عانا، ال ونىڭ تەرەڭىندە – رۋحاني قاباتىندا تىنىشتىق، مۇنداي قوزعالىس جوق. رۋحاني جاڭعىرۋ ادامدى الەمنىڭ رۋحاني تەرەڭىنە بويلاتىپ، وسىنداي تىنىشتىققا جەتكىزەدى.

پەندە ءتان قۇمارى ءۇشىن ءومىر سۇرەتىندىكتەن، وعان ءومىر تولقىنى تىنىشتىق بەرمەيدى.

وركەنيەتتىڭ السىرەۋ سەبەبى – دەموكراتيانىڭ السىرەۋى

وركەنيەتتىڭ ەكى قاناتى بولىپ تابىلاتىن ماتەريالدىق جانە رۋحاني قۇندىلىقتاردىڭ جەتىلۋى  قوعامداعى دەموكراتيالىق احۋالعا بايلانىستى. ادامنىڭ ەركى مەن قوعامداعى ءتارتىپ ۇيلەسىمگە كەلىپ، دەموكراتيا كۇشەيگەندە بۇل قۇندىلىقتار دا مولايىپ، وركەنيەت العا باسادى. جانە كەرىسىنشى، دەموكراتيا السىرەگەندە – وركەنيەت تە قۇلدىراۋ جولىنا تۇسەدى.

ەلىمىزدىڭ وركەنيەتىنىڭ قۇلدىراۋ سەبەبى – دەموكراتيانىڭ السىزدىگى ەكەنىن وسىلاي بىلەمىز.  دەموكراتيا پرينتسيپتەرى – ەرىك پەن قاتاڭ ءتارتىپ – ۇيلەسىمگە كەلگەندە وركەنيەت ورلەپ، ال قاراما-قارسىلىققا كەلگەندە قۇلدىراۋ جولىنا تۇسەدى. دەموكراتيا السىرەگەندە وركەنيەت تە جەتىلۋدىڭ سارا جولىنان شىعىپ كەتەدى. وركەنيەت پەن دەموكراتيا، مىنە، وسىنداي تىعىز بايلانىستا.

باقىت فورمۋلاسى

باقىتتى بولۋ ءۇشىن ونىڭ زاڭدىلىعىن ءبىلۋ كەرەك. باقىت دەگەنىمىز جان قۇمارى مەن ءتان قۇمارىن تولىق قاناعاتتاندىرۋ مۇمكىندىگى. ول مۇمكىندىك جوق بولسا، باقىت تا جوق. باقىت -- ادامنىڭ سول مۇمكىندىكتى تولىق پايدالانۋ ءساتى. باقىتتى كەزىندە ادام جان مەن ءتان قۇمارىن تولىق قاناعاتتاندىرا الادى. ول ءۇشىن بەلگىلى ءبىر زاڭدىلىق اياسىندا بولۋ كەرەك. بۇل زاڭدىلىقتى باقىت فورمۋلاسى دەپ اتاۋعا دا بولادى. بۇل فورمۋلا بىلاي دەپ ورنەكتەلەدى:

«الەمدە اركىمنىڭ ءوز ۇلەسى بار. ولاردىڭ بارلىعى ءبىر جاراتقاندىكى ەكەنىن بىلە تۇرا، باسقانىڭ ۇلەسىنە قول سۇقپاي، اركىم تەك قانا ءوز ۇلەسىن الۋى كەرەك». الەم ۇيلەسىمدىلىگى وسىلاي ورناماق. ءومىردىڭ ءوزى اللانىڭ ءبىر كورىنىسى بولعاندىقتان، ۇيلەسىمدىكتى بۇزۋ – جاراتقانعا قارسى ارەكەت بولىپ تابىلادى. كۇنا دەگەنىمىز وسى. مۇنداي ارەكەت كىنارات، سوندىقتان، ءتۇپ يەدەن قولداۋ تاپپايدى. باقىتسىزدىق دەگەنىمىز وسى. الەممەن ۇيلەسىمدى بولۋ ابايدىڭ «ءبىز اللا تاعالا «ءبىر» دەيمىز» دەگەن سوزىنەن شىعىپ، ونىڭ «سەندە ءبىر كىرپىش دۇنيەگە، كەتىگىن تاپ تا، بار، قالان» دەگەن نۇسقاۋىمەن تولىعا تۇسەدى. اركىم وزىنە تيەسىلىنى عانا الىپ، بۇل الەمدى جاراتقان اللا تاعالانىڭ بۇلجىماس زاڭدىلىعىمەن ءومىر سۇرگەندە عانا  ادام باقىتتى بولا الادى. بولمىس ۇيلەسىمدىلىگىن بۇزباي، تاعدىردىڭ بەرگەن قيىنشىلىقتارىن دۇرىس قابىلداي بىلگەن ادام عانا باقىتتى بولادى. باقىت دەگەنىمىز – قۋانىشى مول، قايعىسىز، ۇزاق ءومىر. بۇل ۇمتىلىس ونىڭ نەگىزگى ماقساتى، جانە ءومىر بويى وزگەرمەيدى. سەبەبى جان قۇمارى جاننىڭ ءوزى ءتارىزدى – ماڭگىلىكتى جانە وتە ءلاززاتتى.

بىراق وزىمشىلدىك قاسيەت ادامدى كىناراتتى ىستەرگە يتەرىپ، ءتان قۇمارى جان قۇمارىن جەڭە باستايدى. وسىلاي، قارىمتا زاڭى بويىنشا ادام ءومىرى قاسىرەت كوزىنە اينالادى.

ءناپسىنىڭ ىقپالىنداعى ادام ءومىرى قورلىققا اينالىپ، ءوزى ازىپ كەتەدى. ىنتا-جىگەر، كۇش-قايرات، ار-ۇيات، اقىل-وي، جوعارى ماقسات ءتارىزدى ادامي قاسيتتەردەن ايرىلادى. سەبەبىن اباي «پايدا، ماقتان، اۋەسقوي – شايتان ءىسى، كانى ءبىزدىڭ ءناپسىنى تىيعانىمىز؟» دەپ تۇسىندىرەدى. جەتىنشى قارا سوزىندە اباي ولار تۋرالى «كوكىرەكتە ساۋلە جوق، كوڭىلدە سەنىم جوق» دەپ سۋرەتتەيدى. كوكىرەگىندە ساۋلە جوق، ساناسى تومەن يمانسىز ادامدار تالاپ، ىنتا-جىگەردەن ايىرىلادى. ىنتا-جىگەردەن ايىرىلعان ادام جەتىلە الماي، ومىردەن جالىعادى، جالقاۋلىققا سالىنادى.

دەموكراتيانىڭ بەلگىلى ءبىر دەڭگەيىندە وركەنيەت ءوزىنىڭ شەگىنە جەتتى. ول ادامنىڭ ءارى قاراي دامۋىنا ىقپال جاساۋدىڭ ورنىنا، ەندى كەدەرگى بولا باستايدى. عىلىمي جەتىستىك جوعارى، بىراق جان قۇمارى ۇمىتىلعان زاتتىق دەڭگەيدەگى وركەنيەتتىڭ ادامعا وسىنداي زيانى بار. ادام جانى كۇيزەلىپ، رۋحاني قۇلدىراۋ كوپشىلىكتى قامتىعاندا بۇل بۇكىل ەلدىڭ تراگەدياسىنا اينالادى. رۋحاني قۇلدىراۋ ادامي قاسيەتتەردى وسىرمەيدى. ادامي قاسيەتتەر تومەندەگەن سايىن قوعام ۇيلەسىمدىلىگى بۇزىلىپ، دەموكراتيا تومەندەي بەرەدى. وركەنيەتتىڭ قوزعاۋشى كۇشى بولىپ تابىلاتىن دەموكراتيا السىرەگەندىكتەن، وركەنيەت تە تومەندەي باستايدى. وسىلاي قوعام قۇلدىراۋ جولىنا ءتۇسىپ، ەلدىڭ رۋحاني جاعدايى ناشارلاپ، مەملەكەت السىرەيدى. السىرەگەن مەملەكەت كورشى ەلدەردىڭ قارماعىنا وڭاي تۇسەدى. ۇلى ريم يمپەرياسى ءتارىزدى ەلدەردىڭ جويىلىپ كەتۋ سەبەبى دە وسىنداي بولسا كەرەك. قۇلدىراۋ داۋىرىندە ريم يمپەرياسىندا حالىق تەك قانا «نان مەن قىزىق» كەرەك قىلعان. ناپسىگە بەرىلگەندەرى سونشالىقتى، تاماقپەن ءلاززاتتانۋ ءۇشىن ىشكەن اسىن قۇسىپ تاستاپ، قايتا اس ىشكەن، جىنىس قاتىناسى شەكسىز بولعان، قىزىعىن كورۋ ءۇشىن ايەلدەردەن گلادياتور جاساپ، ولاردى جالاڭاشتاپ پايدالانعان. وسىلاي ناپسىقۇمارلىق تالاپ پەن قايرات-جىگەردى السىرەتىپ، ادامدار رۋحاني ازىپ كەتكەن. بۇگىنگى زاماندا گلادياتورلار توبەلەسىنىڭ ورنىنا بوكس، فۋتبول ويىندارىن، كەيىنگى كەزدەردەگى ۇيالى تەلەفونمەن كورەتىن «قىزىق» ويىندار پايدا بولدى. ۋاقىت وزگەردى، بىراق شەكسىز ءتان قۇمارىن قاناعاتتاندىرۋ ماقساتى وزگەرگەن جوق.

سونىمەن، وركەنيەتتىڭ قۇلدىراۋ سەبەبى – ماتەريالدىق جانە رۋحاني بولمىس ۇيلەسىمدى بولماي، ەركىندىك پەن ءتارتىپ سايكەستىگى بۇزىلادى. ەركىندىك پەن ءتارتىپتىڭ سايكەستىگى بۇزىلسا، دەموكراتيا السىرەيدى. قوزعاۋشى كۇشى دەموكراتيا السىرەگەننەن كەيىن وركەنيەت تە قۇلدىراۋ جولىنا تۇسەدى. وسىلاي وركەنيەتى قانداي جوعارى دامىعان ەل بولسا دا، ۋاقىت كەلە السىرەپ، اقىرى جويىلىپ وتىرادى. دۇنيەنىڭ قانداي قۇبىلىسى بولسا دا وسى زاڭدىلىققا باعىنادى. تەڭىز تولقىنى ءتارىزدى  پايدا بولىپ، قايتا جوعالادى. تولقىننىڭ ورلەۋ جانە قۇلدىراۋى ءتارىزدى اۋەلى پايدا بولادى، سونان كەيىن ءوسىپ، بەلگىلى ءبىر دەڭگەيگە جەتىپ، اقىرى قۇلدىراۋ جولىنا ءتۇسىپ، جويىلىپ كەتەدى. بۇل ماتەريلدىق الەمنىڭ زاڭدىلىعىن اباي «زامانا، شارۋا، مىنەز كۇندە وزگەردى» دەپ بەرەدى. ءار قۇبىلىستىڭ ءوزىنىڭ وزگەرۋ ۋاقىتى بار. مىسالى، ادام تاعدىرى – جىلدار، مەملەكەت – جۇزدەگەن جىلدار، ال جەر بەتىندەگى قۇبىلىستار مىڭداعان جىلداردا وزگەرۋى مۇمكىن. قازاق «ەلۋ جىلدا ەل جاڭا» دەيدى. بىراق ماڭگىلىكتى ءومىر الدىندا بۇلاردىڭ بارلىعى دا ءبىر ءسات قانا.

جوعارىدا كەلتىرىلگەن تۇجىرىمداردى راستاپ، ءفاني الەمنىڭ وزگەرۋ زاڭدىلىعىن كورسەتەتىن ءتۇرلى عىلىمي تاجىريبەلەر بار. سونىڭ ءبىرىن فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ي.س.وسپانوۆ ءوزىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ قىرلارى مەن سىرلارى» اتتى ەڭبەگىندە بىلاي دەپ كەلتىرەدى.

تابيعي جاعدايدا اق تىشقاندار تۇراقتى جۇپتىق ءومىر سۇرەدى، ۇرپاقتارىن تاربيەلەيدى، ولاردى قاۋىپ-قاتەردەن قورعايدى. اقش ەتولوگى دج. كەلحۋن، دەنساۋلىعى وتە جاقسى ءتورت اق تىشقاندار جۇبىن الىپ، ءومىر ءسۇرۋ جاعدايىن جۇماقتاعىداي قامتاماسىز ەتەدى. اۋەلگىدە ولاردىڭ سانى جاقسى وسە باستايدى. الايدا بەلگىلى ءبىر كەزەڭنەن كەيىن ولار جۇپتاسىپ ءومىر سۇرۋدەن باس تارتا باستايدى. بالالاۋدى بىرتە-بىرتە دوعارادى. بويداقتار تەك وزدەرىن سىلاپ-سيپاپ، قاجەت كەزىندە تاماق ءىشۋ مەن ۇيىقتاۋدى عانا داعدىعا اينالدىرادى. ەڭ سوراقىسى، ولاردىڭ تابيعاتىنا ءتان ەمەس بىرجىنىستىلىق قاتىناسقا ءتۇسۋ، تاماعى توق بولا تۇرا، ءوز بالالارىن جەۋ سياقتى قۇبىجىقتار باستالادى. اقىرى، بەس جىلعا جەتپەيتىن ۋاقىتتا، سول تىشقانداردىڭ ەڭ سوڭعىسى تابيعي كارىلىكتەن ءولىپ تىنعان. كەلحۋن وسى ەكسپەريمەنتىن 25 رەت قايتالاعاندا ءبارىنىڭ اقىرى وسىلاي اياقتالعان. كەلحۋن، زەرتتەۋلەرىن تالداي كەلە، «وزىندىك ەركىن گەنوتسيدكە» بەت بۇرۋ كەزەڭى دەپ، تىشقانداردىڭ ۇرپاق قامى ءۇشىن ءومىر ءسۇرۋدى قويعان كەزىن ايتادى. مۇنى ول «رۋحانياتتىقتىڭ ءولىمى» دەپ اتاعان. وسى جەردە، الەمنىڭ وركەنيەتى دەگەن ەلدەرىندەگى سوڭعى ءبىر قۇبىلىستار كەلحۋن ەكسپەريمەنتىنە وتە ۇقساپ بارا جاتقان جوق پا، دەگەن وي كەلەدى.

بۇل حايۋانات الەمىن عانا ەمەس، ادامزات ءومىرىن دە تۇسىندىرەتىن اسا ماڭىزدى تاجىريبە. بۇگىنگى كۇندەرى وتباسىنىڭ كۇيرەۋى، قىزدار مەن جىگىتتەردىڭ ۇيلەنۋگە اسىقپاۋى، وتباسىنداعى بالا سانىنىڭ ازايۋى، الەمدەگى سوعىس اپاتتارىنىڭ مولايۋى، تاعى سول سياقتى كوپتەگەن ۇنامسىز كورىنىستەردىڭ سەبەپتەرىن اق تىشقاندار ومىرىنەن كورىپ وتىرعاندايمىز. وركەنيەتتىڭ قۇلدىراۋ سەبەبى – ادامزاتتىڭ باسىم كوپشىلىگى اق تىشقاندار ءتارىزدى تەك قانا ءتان قۇمارىنا بەرىلىپ، جان قۇمارىن ۇمىتۋدان، ياعني «رۋحتىڭ ولۋىنەن». سونان سوڭ ءتان ولەدى. تىشقاندار تولىق ءولىپ بولدى. ادامزات تولىق جويىلىپ كەتپەيدى، سەبەبى – حايۋاناتتاردان ولاردىڭ ايىرماشىلىعى بار. جوعارىدا ايتىلعانداي، ول ايىرماشىلىق – ولاردا ەرەكشە اقىل مەن ەرىك بار. قۇلدىراۋدىڭ بەلگىلى ءبىر دارەجەسىندە اقىل ادامدارعا جاعدايدى تۇزەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. وسىلاي جاعدايدى وزگەرتۋگە بولادى. ال اقىلدى قولدانا بىلمەسە، جوعارى الەمدەر جەر بەتىندەگى ءومىر كورىنىستەرىن وزگەرتىپ جىبەرۋى دە مۇمكىن. ادامزات وركەنيەتى تەك قانا ءبىر تۇردەن ەكىنشى تۇرگە وزگەرەدى. بۇگىنگى الەمدى جايلاعان ءتۇرلى اپاتتار سونىڭ ءبىر بەلگىسى ءتارىزدى.

دج. كەلحۋن تاجىريبەسىن اباي بابامىز «تاماعى توقتىق، جۇمىسى جوقتىق ازدىرار ادام بالاسىن» دەپ كەزىندە ءتۇسىندىرىپ كەتكەن.

دوسىم وماروۆ،

ابايتانۋشى، تەولوگ-عالىم

Abai.kz

8 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 2107
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2520
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 2214
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1625