كيەۆتە 27 مامىردا تاۋ حالىقتارىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 105 جىل تولۋىنا وراي كونفەرەنتسيا وتكەن بولاتىن. ول جەردە تالقىلانعان ماسەلەلەردىڭ ءبىرى – شەركەش حالقىنىڭ گەنوتسيد كورگەنىن مويىنداۋ بولدى.

ەندى ول ىستامبۋلدا شەركەشستان تاۋەلسىزدىگىنە ارنالعان العاشقى حالىقارالىق كونفەرەنتسياعا ۇلاستى. العاشقى حالىقارالىق كونفەرەنتسيانى ۇيىمداستىرۋشىلار الەم كوشباسشىلارىن ءحىح عاسىردا رەسەي يمپەرياسىنىڭ شەركەش حالقىنا جاساعان گەنوتسيدىن تانۋعا شاقىردى. وسىعان وراي تاتارستاننىڭ قۋعىنداعى ۇكىمەتىنىڭ باسشىسى شەركەستەردى جاقتادى

رەسەي يمپەرياسى ۇلتىنا جانى اشيتىن جانە ۇلتىنان بەزىنگەن ورىس ءتىلدى قاۋىمدى قالىپتاستىردى. العاشقىلارى – جاڭا داۋىردەگى يمپەريالىق ەزگىگە اشىنا قارسى شىقسا، ەكىنشىلەرى – جاڭا يمەرياشىلاردىڭ قولشوقپارىنا اينالىپ ۇلگەردى. بۇل ءۇشىن ەشكىمدى كىنالاي المايسىڭ. قىزىل يمپەريا ءبىر ۇلتتى «باي مەن كەدەيگە» بولسە، پۋتيندىك ورىس ءفاشيزمى ءبىر ۇلتتى ءتۇرلى تىلدە سويلەيتىن «ۇلتشىلار مەن بودانشىلارعا» ءبولىپ وتىر.

مىنە، رەسەيدىڭ تاتاردى قۇلدانۋىنا كونبەگەن مەملەكەتشىل رۋحتاعى شەتەل اسقان زيالى قاۋىمى اتىنان ولاردىڭ كوشباسشىسى رافيس كاشاپوۆ شەركەستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىنە ارنالعان ونلاين-فورماتتاعى ءبىرىنشى حالىق ارالىق كونفەرەنتسيادا: «ابزال باۋىرلار، ءبىز سىزدەرمەن بىرگە قايعى مەن قاسىرەتتى بىرگە ءبولىسىپ، ءتىرى قالۋ ءۇشىن كۇرەسۋ جولىنداعى ءبىزدىڭ كوزىمىزدى قۇرتۋدى ماقسات تۇتقان ورتاق جاۋىمىز ول – ورىس ءفاشيزمى. سىزدەردىڭ دەرتتەرىڭىز ءبىزدىڭ دەرتىمىز، سىزدەردىڭ جەڭىستەرىڭىز ءبىزدىڭ – ءبىزدىڭ دە جەڭىسىمىز. الەم جۇرتشىلىعى رەسمي تۇردە شەركەس پەن تاتار حالىقتارىنا جاسالعان گەنوتسيدتى، ولاردى تۋىپ-وسكەن جەرىنەن ايىرۋىن مويىنداپ، ادىلەتتىلىكتىڭ سالتانات قۇرۋىنا قول ۇشىن سوزۋى كەرەك. ادىلەتسىز رەسەي يمپەرياسى ءوز ءومىر ءسۇرۋىن توقتاتۋعا ءتيىس…»، - دەپ مالىمدەدى.

ءيا، رەسەي ەزگىسىندە قالىپ وتىرعان ءوز جەرىندە ءتۇرلى تىلدىك، ءدىني جانە دىلىك قورلىققا ۇشىراپ وتىرعان از ۇلتتاردىڭ ءۇنى ايقىن شىعا باستادى. سولاردىڭ ىشىندە ەڭ بەلسەندىسى تاتارستان مەن ىشكەريانىڭ قۋعىنداعى ۇكىمەتتەرى ولار ماڭايىنا وزگەدە ۇلتتاردى توپتاستىرىپ، رەسەيدەن ازاتتىق الۋ جولىنا شىنداپ كىرىستى. ءبىز بۇنى «توقال ەشكى ءمۇيىز سۇرايمىن دەپ ساقالىنان ايىرىلىپتىنىڭ» كەبىن كيگەن ورىس ۇكىمەتىنىڭ ءپۋتيننىڭ ايتاعىمەن ۋكراينانىڭ جەرىنە كوز الارتۋىنىڭ ارتى ەزگىدەگى ۇلتتاردىڭ ءوز ازاتتىعى ءۇشىن كۇرەسۋىنە ۇلاستى. شەركەستەردىڭ تاۋەلسىزدىككە ۇمىتىلۋى تەك ءوز تامىر تەگىنە تارتقان ەزگىدەگى ۇلتتاردىڭ باس كوتەرۋىنىڭ العاشقى نىشانى.

ءابىل-سەرىك الىاكبار

Abai.kz