جەكسەنبى, 5 مامىر 2024
1550 2 پىكىر 19 مامىر, 2023 ساعات 17:56

قىتاي: وا قورعانىسىن كۇشەيتۋگە كومەكتەسەمىز!

"قىتاي ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ قورعانىس قابىلەتىن كۇشەيتۋگە كومەكتەسۋگە دايىن". جۇما كۇنى وتكەن “ورتالىق ازيا – قىتاي” ءسامميتى كەزىندە قىتاي باسشىسى سي تسزينپين وسىلاي دەپ مالىمدەدى.

"الەمگە تۇراقتى، گۇلدەنگەن، ۇيلەسىمدى ءارى بايلانىسى نىعايعان ورتالىق ازيا كەرەك" دەدى ول. ونىڭ سوزىنەن Reuters ۇزىندى كەلتىردى.

“قىتاي ورتالىق ازيا ەلدەرىنە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى، قاۋىپسىزدىك پەن قورعانىس قابىلەتىن جاقسارتۋعا كومەكتەسۋگە دايىن” دەدى قىتاي باسشىسى.

ول سونىمەن بىرگە التى مەملەكەت ايماقتاعى ەلدەردىڭ ىشكى ماسەلەلەرىنە سىرتقى كۇشتەردىڭ ارالاسۋىنا قارسى شىعۋى ءتيىس دەپ بۇرىنعى ءسوزىن قايتالادى.

رەسەي باسقىنشىلىعى تۇسىندا قىتاي وا ەلدەرىنىڭ قورعانىس ماسەلەسىن العاش رەت ايتىپ تۇرعان جوق. بىلتىر قىتاي باسشىسى شىۇ سامميتىنە بارا جاتقان كەزدە قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆقا قىتاي قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىن، ەگەمەندىگى مەن اۋماقتىق تۇتاستىعىن قورعاۋعا دايىن ەكەنىن، ەلدىڭ ىشكى ماسەلەلەرىنە سىرتقى كۇشتەردىڭ ارالاسۋعا قارسى شىعاتىنىن ايتقان.

كەي ساراپشىلار "بۇل – قىتاي ريتوريكاسى، ول ۋكرايناعا دا سولاي ايتقان. رەسەي الدا-جالدا ارەكەتكە كوشسە، قىتاي مۇنى تەجەي قويادى دەۋ قيىن" دەپ ەسەپتەيدى.

اقوردا سايتىنىڭ حابارلاۋىنشا، جۇما كۇنى سامميت كەزىندە سويلەگەن قازاقستان باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ "بارلىق ەلدىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن جانە ەگەمەندىگىن ساقتاۋعا قاتىستى پەكيننىڭ ۇستانىمى ەش وزگەرگەن ەمەس. سونداي-اق وزگە مەملەكەتتەردىڭ ىشكى ىسىنە ارالاسپاۋ قاعيداتىنان اينىماي كەلەدى. قىتايدىڭ وسى بەرىك ۇستانىمى ەرەكشە قۇرمەتكە لايىق" دەگەن. ول ء"وڭىردى گەوساياسي تەكەتىرەس الاڭىنا اينالدىرۋعا قارسىمىز" دەگەن.

رەسمي اقپاراتقا قاراعاندا، كەيىنگى كەزدە قازاقستان-قىتاي ساۋدا-ساتتىعىنىڭ كولەمى 31 ملرد دوللارعا جەتكەن. ەندى تاراپتار وسى كولەمدى 40 ملرد دوللارعا جەتكىزۋگە كەلىسكەن. 18 مامىردا قۇنى 22 ملرد دوللار بولاتىن كەلىسىمدەرگە قول قويىلعان.

سامميت كەزىندە توقاەۆ قازاقستان قىتايدىڭ ء"بىر بەلدەۋ – ءبىر جول" جوباسىنا قاتىسا بەرەدى دەپ مالىمدەدى.

"وسى ورايدا قازاق-قىتاي شەكاراسىندا ءۇشىنشى تەمىرجول وتكەلىن اشۋ ماڭىزدى قادام بولماق" دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

اقوردانىڭ حابارلاۋىنشا، توقاەۆ قىتايمەن ارىپتەستىكتى دامىتۋدىڭ "باسىم باعىتتارى" تۋرالى ايتقان. اراسىندا ساۋدا اينالىمى، ەلەكترون ساۋدا مۇمكىندىكتەرى، كولىك-لوگيستيكا ينفراقۇرىلىمى، ونەركاسىپ، ەنەرگەتيكا، مۇناي-گاز، اۋىل شارۋاشىلىعى، ترانسشەكارالىق سۋ رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋ، ايماق قاۋىپسىزدىگى سياقتى سالالار بار.

توقاەۆ قازاقستان حالقى اراسىندا نارازىلىق تۋعىزعان قىتايمەن 30 كۇندىك ۆيزاسىز رەجيم تۋرالى كەلىسىم جونىندە "بۇل قۇجات ىسكەرلىك بايلانىس اياسىن كەڭەيتىپ، تۋريستەر لەگىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەدى دەپ سەنەمىن" دەدى.

توقاەۆ "ورتالىق ازيا – قىتاي" ءسامميتىن قازاقستاندا وتكىزۋدى ۇسىنىپ، تاراپتار شارانى 2025 جىلى وتكىزۋگە كەلىسكەن.

توقاەۆ قىتايدا ساپارلاپ جۇرگەن كەزدە قازاقستان ايماقتارىندا بەلسەندىلەر قىتايمەن 30 كۇندىز ۆيزاسىز رەجيم ەنگىزۋگە قارسى شىعىپ، كەيبىرى قامالدى. كەيبىرى پوليتسياعا شاقىرىلعانىن حابارلاعان.

Abai.kz

2 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1407
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1240
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 996
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1067