وتكەن اپتادا «ەسەپ-قيساپ تاريحىن وزگەرتتى، ساۋدا الاياقتىعىن جاسادى» دەپ ايىپتالىپ، امەريكا تاريحىنداعى ۇستىنەن قىلمىستىق ءىس قوزعالعان العاشقى پرەزيدەنتكە اينالعان ترامپ كەشە نيۋ-يورك قالاسى مانحەتتەن رايونىنىڭ سوتىنا ءوز ەركىمەن كەلدى. سوت تىڭداۋى 2 ساعاتقا سوزىلدى. ترامپ تاعىلعان 36 ءتۇرلى ايىپتىڭ بىردە-بىرەۋىن مويىندامادى. قولىنا قىلمىسكەرلەردەي كىسەن سالىنعان جوق. تورەشى سوت ءىس بارىسىن ۆيدەوعا تۇسىرۋگە دە رۇقسات بەرمەدى. ساناۋلى ءجۋرناليستى عانا سوت زالىنا كىرگىزىپ فوتورەپورتاج جاساۋعا كەلىستى. كەلەسى سوت وتىرىسى جەلتوقساننىڭ 4 كۇنى وتەتىن بولىپ بەلگىلەندى.

ترامپتىڭ جاقتاستارىنان قايمىعىپ قالعان قۇقىق قورعاۋ ورىندارى ول سوتقا كەلىپ-كەتكەنشە كۇزەتتى كۇشەيتتى. نيۋ-يورك قالاسىنىڭ اكىمى: «قالا ءبىزدىڭ ءۇيىمىز، ويىن الاڭى ەمەس»،-دەدى. سوتتان شىققان ترامپ ءوزىن سوتقا بەرگەن قارا ءناسىلدى پروكۋرور ەلۆين برەگكە شۇيلىگىپ، ونى «حايۋان»، «ءناسىلشىل» دەپ سيپاتتادى. وكىلدەر پارتياسىنىڭ توراعاسى كەۆين ماككارتي دا ونى سىنعا الىپ: «فەدارالدى سوت ارقىلى دەموكراتيالىق جۇيەمىزگە كەدەرگى جاسادى، ترامپقا ساياسيلانعان ايىپ تاقتى. كونگرەس برەگتىڭ سوتتى قۇرالعا اينالدىرعان ارەكەتىنە شارا قولدانامىز»،- دەدى. ءوز كەزەگىندە برەگ: «زاڭ الدىندا بارلىق ادام تەڭ. مەيلى قانشا بايلىعى، قانشا بيلىگى بولسادا امەريكانىڭ ەجەلدەن كەلە جاتقان قۇندىلىعىن ەشكىم وزگەرتە المايدى»،- دەدى.

ءىستىڭ توركىنى ترامپتىڭ 2017 جىلدىڭ اقپان ايىنان باستاپ، جىل سوڭىنا دەيىن جالاقى رەتىندە بۇرىنعى جەكە ادۆوكاتى مايكل كوەنعا تولەگەن قوماقتى سومادان (460 مىڭ دوللار) شىعىپ وتىر. ترامپتى ايىپتاۋشى پروكۋرور ول اقشانىڭ ادۆوكاتقا زاڭدىق كومەگى ءۇشىن ەمەس، 2016 جىلى پورنوجۇلدىز ستورمي دەنيەلسكە اۋىز باستىرىق ءۇشىن بەرگەن 130 دوللاردىڭ قارىمتاسى دەپ سانايدى. ءارى 2016 جىلعى پرەزيدەنت سايلاۋىنا جينالعان قارجىدان تولەنگەن دەگەن دالەلسىز ايىپ تاعادى. زاڭگەرلەر ترامپتىڭ سايلاۋ زاڭىن بۇزدى دەپ ايىپتالعانىمەن ول ايىپپۇلمەن قۇتىلادى، تۇرمەگە وتىرۋ قاۋپى جوق دەپ وتىر. پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا تۇسۋىنە دە ەش كەدەرگى جوق ەكەن. امەريكانىڭ زاڭىندا سوتتالعان ادام تۇرمەدە وتىرىپ تا كانديداتۋراسىن ۇسىنا بەرەدى ەكەن. ترامپ سوتىنىڭ 2024 جىلعى سايلاۋ بىتكەنشە ساعىزشا سوزىلاتىن ءتۇرى بار. سوت بارىسىنان گورى ونىڭ زاڭدىق، ساياسي نەگىزى امەريكا قوعامىن قىزۋ تالقىعا سالىپ وتىر. كەيبىرەۋلەر ونى كەرى كەتۋ دەپ باعالاسا، ەندى بىرەۋلەرى اقش-تىڭ سوت تاريحىنداعى بەتبۇرىس سانايدى.

بيلىكتىڭ ءۇش تارماعى(اكىمشىلىك، پارلامەنت، سوت) ءبىر-بىرىنەن تاۋەلسىز امەريكا قوعامى ءۇشىن پرەزيدەنتتى تاۋبەگە كەلتىرۋ تۇك تە ەمەس. ترامپ پرەزيدەنت بولىپ تۇرعاندا، دەموكراتتار پارتياسى ونىڭ قۇزىرەتىن توقتاتۋ تۋرالى ەكى رەت شاعىم تۇسىرگەن. بىراق سەنات ماقۇلداعان جوق. بىلتىر دا «قۇپيا قۇجاتتاردى ۇيىندە جاسىردى» دەپ فەدەرالدى تەكسەرۋ مەكەمەسى تۇراعىنا ءتىنتۋ جۇرگىزدى. قازىرگى پرەزيدەنت بايدەن دە ايىپتاردان كەندە ەمەس. ونىڭ دا ۇيىنەن جىل باسىندا قۇپيا قۇجاتتار تابىلىپ، تەكسەرۋ جۇرگىزىلدى. رەسپۋبليكاشىلدار پارتياسى الدىڭعى اپتادا بايدەن اۋلەتىنىڭ جەمقورلىعى تۋرالى ايعاقتاردى جيناعانىن جاريا ەتتى.

ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz