دۇيسەنبى, 6 مامىر 2024
جاڭالىقتار 3146 0 پىكىر 19 تامىز, 2009 ساعات 21:32

لەكتسيا الەكساندرا اۋزانا: «وبششەستۆەننىي دوگوۆور: ۆزگلياد يز 2009 گودا»

مى پۋبليكۋەم پولنۋيۋ ستەنوگراممۋ لەكتسي يزۆەستنوگو ەكونوميستا ي وبششەستۆەننوگو دەياتەليا، پرەزيدەنتا ينستيتۋتا ناتسيونالنوگو پروەكتا “وبششەستۆەننىي دوگوۆور”، زاۆ. كافەدروي پريكلادنوي ينستيتۋتسيونالنوي ەكونوميكي ەكونوميچەسكوگو فاكۋلتەتا مگۋ يم. م.ۆ. لومونوسوۆا، پرەزيدەنتا اسسوتسياتسي نەزاۆيسيمىح اناليتيچەسكيح تسەنتروۆ ەكونوميچەسكوگو اناليزا (انتسەا), چلەنا سوۆەتا پو سودەيستۆيۋ رازۆيتيۋ ينستيتۋتوۆ گراجدانسكوگو وبششەستۆا ي پراۆام چەلوۆەكا، پروفەسسورا الەكساندرا اۋزانا، پروچيتاننوي 14 مايا 2009 گودا ۆ كلۋبە — ليتەراتۋرنوم كافە Bilingua ۆ رامكاح پروەكتا «پۋبليچنىە لەكتسي پوليت.رۋ».
لەكتسيا پرەدستاۆليالا سوبوي سۆوەوبرازنوە پرودولجەنيە تسيكلا وب وبششەستۆەننوم دوگوۆورە-2008 (“دوگوۆور-2008: س كەم دوگوۆاريۆاتسيا؟”، “دوگوۆور-2008: كريتەري سپراۆەدليۆوستي”، “دوگوۆور-2008: پوۆەستكا دنيا”، پريمىكايۋششەە ك نيم وبسۋجدەنيە “دوگوۆور-2008: نوۆىي ۆزگلياد”).

مى پۋبليكۋەم پولنۋيۋ ستەنوگراممۋ لەكتسي يزۆەستنوگو ەكونوميستا ي وبششەستۆەننوگو دەياتەليا، پرەزيدەنتا ينستيتۋتا ناتسيونالنوگو پروەكتا “وبششەستۆەننىي دوگوۆور”، زاۆ. كافەدروي پريكلادنوي ينستيتۋتسيونالنوي ەكونوميكي ەكونوميچەسكوگو فاكۋلتەتا مگۋ يم. م.ۆ. لومونوسوۆا، پرەزيدەنتا اسسوتسياتسي نەزاۆيسيمىح اناليتيچەسكيح تسەنتروۆ ەكونوميچەسكوگو اناليزا (انتسەا), چلەنا سوۆەتا پو سودەيستۆيۋ رازۆيتيۋ ينستيتۋتوۆ گراجدانسكوگو وبششەستۆا ي پراۆام چەلوۆەكا، پروفەسسورا الەكساندرا اۋزانا، پروچيتاننوي 14 مايا 2009 گودا ۆ كلۋبە — ليتەراتۋرنوم كافە Bilingua ۆ رامكاح پروەكتا «پۋبليچنىە لەكتسي پوليت.رۋ».
لەكتسيا پرەدستاۆليالا سوبوي سۆوەوبرازنوە پرودولجەنيە تسيكلا وب وبششەستۆەننوم دوگوۆورە-2008 (“دوگوۆور-2008: س كەم دوگوۆاريۆاتسيا؟”، “دوگوۆور-2008: كريتەري سپراۆەدليۆوستي”، “دوگوۆور-2008: پوۆەستكا دنيا”، پريمىكايۋششەە ك نيم وبسۋجدەنيە “دوگوۆور-2008: نوۆىي ۆزگلياد”).
الەكساندر الەكساندروۆيچ اۋزان ۆ 1979 وكونچيل ەكونوميچەسكي فاكۋلتەت مگۋ يم. م.ۆ. لومونوسوۆا. ناۋچنايا سپەتسياليزاتسيا – ينستيتۋتسيونالنايا ەكونوميكا. اۆتور بولەە 100 ناۋچنىح رابوت، ۆ ت.چ. دۆۋح مونوگرافي ي ۋنيۆەرسيتەتسكوگو ۋچەبنيكا پو ينستيتۋتسيونالنوي ەكونوميكە. ۆ كونتسە 1980- گودوۆ اۋزان ستال ودنيم يز ينيتسياتوروۆ سوزدانيا وبششەستۆ پو زاششيتە پراۆ پوترەبيتەلەي. ۆ 1992-2002 بىل پرەزيدەنتوم مەجدۋنارودنوي كونفەدەراتسي وبششەستۆ پوترەبيتەلەي (كونفوپ). س 2002 پرەدسەداتەل ۆىسشەگو كوورديناتسيوننوگو سوۆەتا كونفوپ. ۆ ناچالە 90-ح گگ. ستال ودنيم يز ينيتسياتوروۆ سوزدانيا كرەديتنىح پوترەبيتەلسكيح كووپەراتيۆوۆ گراجدان (كرەديتنىح سويۋزوۆ). ۆ 1994-1996 بىل پەرۆىم پرەدسەداتەلەم سوۆەتا ليگي كرەديتنىح سويۋزوۆ.
ۆ رامكاح تسيكلا “پۋبليچنىە لەكتسي “پوليت.رۋ” ون ۆىستۋپيل تاكجە س تسيكلوم لەكتسي “گراجدانسكوە وبششەستۆو ي گراجدانسكيە ينستيتۋتى” (“ەكونوميچەسكيە وسنوۆانيا گراجدانسكيح ينستيتۋتوۆ”، “وبششەستۆەننىي دوگوۆور ي گراجدانسكوە وبششەستۆو”، “گراجدانسكوە وبششەستۆو ي گراجدانسكايا پوليتيكا”), ا تاكجە س لەكتسيامي "ناتسيونالنىە تسەننوستي ي كونستيتۋتسيوننىي ستروي" ي "ناتسيونالنىە تسەننوستي ي روسسيسكايا مودەرنيزاتسيا: پەرەسچەت مارشرۋتا".

تەكست لەكتسي

دوبرىي ۆەچەر، ۋۆاجاەمىە درۋزيا. ۆووبششە-تو يا دولجەن سيدەت تيحي ي سچاستليۆىي پو پوۆودۋ توگو، چتو وبششەستۆەننىي دوگوۆور، پرو كوتورىي يا گوۆوريۋ 10 لەت، پوپال ۆ پوۆەستكۋ دنيا. يا سچيتايۋ، چتو ەتو دەيستۆيتەلنو حوروشو، پوسكولكۋ پەرەۆوديت رازگوۆور ۆ درۋگۋيۋ كولەيۋ (نە پو پوۆودۋ «ليۋبليۋ دەموكراتيۋ، پريۆەرجەن يدەيام»). رازگوۆور ناچيناەتسيا پرو سۋبەكتوۆ، سپروس ي پرەدلوجەنيە، يزدەرجكي ي ۆىۆودى – ەتو بولەە بوگاتىي ي توچنىي ينسترۋمەنتاري.

پوراجاەت رازنووبرازيە منەني، كوتورىە پو پوۆودۋ وبششەستۆەننوگو دوگوۆورا ۆىسكازىۆايۋتسيا ۆ پوسلەدنيە پارۋ-ترويكۋ مەسياتسەۆ. ي پرو ۆەليكي دوگوۆور، كوتورىي سو ۆرەمەني ديكوگو پوليا سۋششەستۆۋەت ۆ روسسي. ي پرو تو، چتو نۋجنو بىلو يز كارمانا نا ۆسترەچە س مەدۆەدەۆىم دوستات ناكونەتس-تو تەكست دوگوۆورا ي پولوجيت پەرەد پرەزيدەنتوم. ي پرو تو، چتو نۋجەن پاكت مونكلوا، موجەت بىت، ۆ ۆيدە كرۋگلوگو ستولا - تو لي س سيستەمنوي، تو لي س بەسسيستەمنوي وپپوزيتسيەي. كوگدا سۋششەستۆۋەت تاكوي رازبروس، ۆوزنيكاەت پودوزرەنيە، چتو وپرەدەلەنيا نەتوچنى. كوگدا رەچ زاحوديت وب وپرەدەلەننوستي ۆىسكازىۆاني، يا ۆسەگدا ۆسپومينايۋ ستارىي سوۆەتسكي انەكدوت پرو تو، كاك چەلوۆەك پويمال زولوتۋيۋ رىبكۋ ي زاگادىۆاەت تري جەلانيا. گوۆوريت: «ۆو-پەرۆىح، حوچۋ حروموۆىە ساپوگي، ۆو-ۆتورىح، اتلاسنۋيۋ رۋباحۋ، ۆ-ترەتيح، حوچۋ بىت گەروەم سوۆەتسكوگو سويۋزا». ي وكازالسيا چەلوۆەك ۆ توت جە ميگ ۆ حروموۆىح ساپوگاح، ۆ اتلاسنوي رۋباحە س دۆۋميا گراناتامي پروتيۆ ترەح نەمەتسكيح تانكوۆ.

يا ۆ كاكوم-تو سمىسلە ۆ پولوجەني ەتوگو پەرسوناجا. پوتومۋ چتو، ۆىسكازىۆايا ۆ دەكابرە پروگنوزنىە سۋجدەنيا پرو سۋدبۋ ۆ ۋسلوۆياح كريزيسا تەكۋششەگو وبششەستۆەننوگو دوگوۆورا ۆ روسسي، يا نە رۆالسيا ۆ گەروي ي نە نامەرەن بىل ستانوۆيتسيا وبەكتوم تانكوۆىح اتاك. نو تاك پولۋچيلوس. يستوريا سكلادىۆالاس پريمەرنو سلەدۋيۋششيم وبرازوم. ۆ دەكابرە 2008-گو گودا نا يتوگوۆوي پرەسس-كونفەرەنتسي ينستيتۋتا سوۆرەمەننوگو رازۆيتيا، كوگدا مى گوۆوريلي و رازنىح ناشيح ۆىۆوداح، زاكليۋچەنياح ي پروگنوزاح، يا دەيستۆيتەلنو سكازال: پرەجنيايا فورمۋلا دوگوۆورا، نا كوتوروي 5 لەت ستويال پوليتيچەسكي رەجيم - «لويالنوست ۆ وبمەن نا ستابيلنوست»، - نەۆىپولنيما ۆ ۋسلوۆياح كريزيسا، كوتورىي بۋدەت نە ستولكو وسترىم، سكولكو دليننىم. ەتوت تەزيس ۆىسكازىۆالي ي رازۆيۆالي رازنىە اۆتورى - يگور يۋرگەنس، ەۆگەني گونتماحەر، دميتري ترەنين، اندرەي كولەسنيكوۆ، اندرەي پيونتكوۆسكي. گريانۋلو ۆ ناچالە مارتا. نا فورۋمە «2020» ۆلاديسلاۆ سۋركوۆ رەزكيم وبرازوم ۆىسكازالسيا پروتيۆ توگو، چتو ۆەليكۋيۋ ناتسيۋ پرەدستاۆليايۋت كاك يساۆا، كوتورىي پرودال پەرۆورودستۆو زا چەچەۆيچنۋيۋ پوحلەبكۋ نەفتەدوللاروۆ، چتو ەتو سوبلازنيتەلنو پروستايا تەوريا، چتوبى بىت ۆەرنوي. دالشە ناچالوس ستراننوە. پوسلە ەتوگو ۆىسكازىۆانيا كو منە پريشلي جۋرناليستى، ۆ توم چيسلە سەرگەي ميتروفانوۆ، كوتورىي ۆزيال ۋ مەنيا ينتەرۆيۋ، ۆىياسنيۆ، چتو يا موگۋ سكازات پو ەتومۋ پوۆودۋ. نەدەليا پروحوديت، ۆتورايا – نەتۋ ينتەرۆيۋ. ا پوتوم ۆىياسنياەتسيا، چتو ەگو نە پۋسكايۋت. يا سوۆەرشەننو نە سوجالەيۋ و توم ينتەرۆيۋ، پوتومۋ چتو گورازدو لۋچشە بىل پامفلەت، كوتورىي ناپيسال ميتروفانوۆ ي وپۋبليكوۆال ۆ ليبەرتي.رۋ. «ۆحود ۆ ينتريگۋ – ۆىحود ۆ دۆە»، كوگدا ون يزوبرازيل ەتۋ سيتۋاتسيۋ ۆ تەرميناح «ترەح مۋشكەتەروۆ» ي زاكونچيل تەم، چتو ون، سەرگەي ميتروفانوۆ، سوگلاسەن، چتو سۋركوۆ – زامەچاتەلنىي ريشەلە پري دۆورە ناشەگو كوروليا ليۋدوۆيكا، سامي پونيماەتە، ترينادتساتوگو، ي ۋمنەيشي چەلوۆەك. نو نەلزيا لي ۋۆاجاەمومۋ كاردينالۋ يزدات ەديكت دليا سلۋجەبنوگو پولزوۆانيا، كوتورىي وبياسنيل بى گۆاردەيتسام، چتو بەز ديسكۋسسي وب يدەياح، ەسلي بۋدۋت يسترەبلياتسيا سامي يدەي ي، ۆوزموجنو، يح نوسيتەلي، يدەي ساموگو كاردينالا توجە نە ۆىجيۆۋت.

س تەح پور يا ۆسيۋدۋ ستال گوۆوريت وب وبششەستۆەننوم دوگوۆورە: نا ناۋچنىح كونفەرەنتسياح، نا ۆسترەچاح س جۋرناليستامي. ي، منە كاجەتسيا، ناستالو ۆرەميا وبوبششيت پودحود، چتو يا سەگودنيا ي پوپروبۋيۋ سدەلات.

ناچنەم س وپرەدەلەني. وبششەستۆەننىي دوگوۆور ۆووبششە-تو – ەتو نە بۋماجكا، كوتورۋيۋ نۋجنو پولوجيت نا ستول پرەزيدەنتۋ. ەتو وبمەن وجيدانيامي پو پوۆودۋ وسنوۆنىح پراۆ سوبستۆەننوستي ي سۆوبودى، وبششەستۆەننىح بلاگ ي، تەم سامىم، حاراكتەرا ي سترۋكتۋرى گوسۋدارستۆا. وتسيۋدا پونياتنو، چتو، س ودنوي ستورونى، نە موگۋ يا نيكاك وترەاگيروۆات نا سۋجدەنيە: «ۆام وتكازالي ۆ زاكليۋچەني نوۆوگو دوگوۆورا!» ا كتو موجەت وتكازات، كوگدا رەچ يدەت وب وبمەنە وجيدانيامي؟ كونەچنو، پوزيتسيا ۆلاستي زدەس سۋششەستۆەننا، پوسكولكۋ ەتو ودنا يز ستورون، ك كوتوروي وبراششەنى وجيدانيا. نو مى-تو گوۆوريم و نەيزبەجنوم درەيفە وجيداني درۋگيح سۋبەكتوۆ. يا پونيمايۋ، چتو سپور نەيزبەجەن. ۆەد وبششەستۆەننىي دوگوۆور – ەتو نە تولكو ۋدوبنىي، نا موي ۆزگلياد، ينسترۋمەنتاري. ەتو ەششە ي ۆوپروس و لەگيتيمنوستي گوسۋدارستۆا. پوەتومۋ ليۋدي، كوتورىە پو رودۋ سۆوەي دەياتەلنوستي ەتو گوسۋدارستۆو زاششيششايۋت، - دليا نيح ەتو وچەن بولنوي ۆوپروس. وني دولجنى ۆىسكازىۆاتسيا پو ەتومۋ ۆوپروسۋ. نو ي تاكيە، كاك يا، كوتورىە زانيمايۋتسيا ۆوپروسامي وبششەستۆەننو-ەكونوميچەسكوگو رازۆيتيا، توجە نە يمەيۋت ۆوزموجنوستي وتستۋپات. پوتومۋ چتو وبششەستۆەننىي دوگوۆور ۆەد ۆوزدەيستۆۋەت نە تولكو نا لەگيتيمنوست، نو ي نا ەففەكتيۆنوست رازۆيتيا.

كاك راز ناكانۋنە ۆسەميرنوگو ەكونوميچەسكوگو كريزيسا ۆىشەل دوكلاد كوميسسي پو ەكونوميچەسكومۋ روستۋ ۆسەميرنوگو بانكا. ەتو بىلا دوۆولنو ينتەرەسنايا كوميسسيا، گدە سوبرالي نەكوتوروە كوليچەستۆو بىۆشيح پرەزيدەنتوۆ ي پرەمەروۆ ي نەكوتوروە كوليچەستۆو ۆيدنىح ەكونوميستوۆ. ي وني يسسلەدوۆالي ديناميكۋ 13-تي ستران زا 25 لەت - تەح ستران، كوتورىە پوكازالي سرەدنەگودوۆوي تەمپ روستا نە نيجە 8-مي پروتسەنتوۆ. ۆ ۆىۆوداح، كوتورىە سدەلالا كوميسسيا، نازۆانى پيات فاكتوروۆ، وبششيح دليا ۆسەح ەتيح ستران. نەكوتورىە نە بىلي نەوجيداننىمي - ۆرودە ماكروەكونوميچەسكوي ستابيلنوستي ي پرەيمۋششەستۆەننو رىنوچنىح سپوسوبوۆ راسپرەدەلەنيا رەسۋرسوۆ، ۆلوجەني ۆ چەلوۆەچەسكي كاپيتال. ا ۆوت ودين وكازالسيا، موجەت بىت، نەوجيداننىم. ۆىياسنيلوس، چتو ۆسە ەتي سترانى وتليچايۋتسيا وبششەي چەرتوي – تام ەست وتچەتليۆىي وبششەناتسيونالنىي كونسەنسۋس پو پوۆودۋ دولگوسروچنىح تسەلەي رازۆيتيا ي يزدەرجەك، ينۆەستيتسي ۆ تاكوە رازۆيتيە، - ناپريمەر، ۆىسوكوي نورمى ناكوپلەنيا. س ەتوي توچكي زرەنيا تا فورمۋلا دوگوۆورا، كوتورايا سۋششەستۆوۆالا پوسلەدنيە پيات لەت ۆ روسسي، ۆرياد لي موجەت پوحۆاستاتسيا رەزۋلتاتيۆنوستيۋ. پوتومۋ چتو نورما ناكوپلەنيا 19-20%، كوتورىە وبەسپەچيۆالا روسسيا ۆ پوسلەدنيە پيات لەت، رەزكو وتليچاەتسيا وت 30% ۆ يندي، 40% ۆ كيتاە. تاك ي زا پرەدەلامي بريك موجنو وكازاتسيا!
دليا ناس ەتوت سپور نەيزبەجەن، تاك جە كاك ي دليا تەح، كتو وزابوچەن لەگيتيمنوستيۋ گوسۋدارستۆا. داۆايتە رازبەرەمسيا س ارگۋمەنتامي. و چەم يدەت سپور؟ و توم، چتو يسچەرپانيە كونتراكتا، سلوجيۆشەگوسيا ۆ وپرەدەلەننىي پوليتيچەسكي تسيكل، وزناچاەت نەوبحوديموست يزمەنەنيا پوليتيچەسكيح ينستيتۋتوۆ. يلي نە وزناچاەت، ەسلي كونتراكت نە يسچەرپان، يمەەت رەزەرۆى، يمەەت سەرەزنىە كورني، يستوچنيكي. پوەتومۋ رەچ پويدەت و سووبراجەنياح ي ۆوزراجەنياح، كوتورىە بىلي ۆىسكازانى ۆ سۆيازي س تەم، چتو ەتوت «پۋتينسكي» كونتراكت ەست پرودولجەنيە رەاليزاتسي ۆەليكوگو دوگوۆورا، كوتورىي سۋششەستۆۋەت ۆ روسسي منوگو ۆەكوۆ. و سووبراجەنياح، چتو، موجەت بىت، ۆووبششە نەپراۆيلنو گوۆوريت و كونتراكتە وپرەدەلەننوگو پوليتيچەسكوگو تسيكلا. ۆەد ەست كونستيتۋتسيا روسسيسكوي فەدەراتسي كاك وبششەستۆەننىي دوگوۆور. و سووبراجەني، چتو مى ۆووبششە نەپراۆيلنو پونيماەم، كاك ۋستروەن ەتوت پۋتينسكي دوگوۆور. پوتومۋ چتو ناچالسيا ون نە ۆ 2003-م، ا ۆ 2000-م. ي ون پرو پوريادوك ي، ۆ ەتوم سمىسلە، يمەەت سەرەزنىە رەزەرۆى ي ۆوزموجنوستي. يا پرويدۋس پو ەتيم ۆوپروسام ي پوپىتايۋس زاگليانۋت نەمنوگو دالشە، پوپىتايۋس ۋۆيدەت رازۆيلكۋ دوروگ.
ناچنەم س يدەي ۆەليكوگو دوگوۆورا. دميتري ورلوۆ، يستوريك ي پوليتولوگ، پولاگاەت، چتو ەششە ۆو ۆرەمەنا ستانوۆلەنيا رۋسسكوگو گوسۋدارستۆا پود داۆلەنيەم ۆراجدەبنىح سيل - ليتۆى، وردى - سلوجيلسيا ۆەرتيكالنىي كونتراكت س زاكرەپوششەننىم سلۋجيلىم سوسلوۆيەم، ي، ۆ وبششەم، ون پرونيزىۆاەت ۆسيۋ روسسيسكۋيۋ يستوريۋ. كوگدا ەمۋ سلەدوۆالي، روسسيا بىلا سيلنا، كوگدا ليبەراليزيروۆالي، ونا راسپادالاس. سومنيتەلنى نەكوتورىە يستوريچەسكيە ارگۋمەنتى. موسكوۆسكوە تسارستۆو راسپالوس پوسلە وگرومنوگو ليبەراليزما يۆانا گروزنوگو، ا نيكولاي كروۆاۆىي توجە كاك-تو... نو ۆوپروس نە ۆ ەتوم. ۆ كونترارگۋمەنتاح ناشيم نەناپەچاتاننىم يدەيام سودەرجاليس مىسلي، چتو گوريزونتالنىي كونتراكت – ەتو سكورەە زاپادنوەۆروپەيسكي، يدەت وت شۆەدسكيح وبششين، ا ۆ روسسي ەتوگو نە بىلو. گوريزونتالنىي كونتراكت - كاك لوكك پيسال، كوگدا گراجدانە دوگوۆوريليس و توم، چتو يم نۋجنو مەجدۋ سوبوي، ا ۋجە پوتوم وني وپرەدەليايۋت، چتو يم نۋجنو وت گوسۋدارستۆا، - ا نە كوگدا گراجدانە نە موگۋت دوگوۆوريتسيا ي ۆسە زا نيح زارانەە رەشاەت گوسۋدارستۆو، پوتومۋ چتو بولشە نەكومۋ (ەتو پو گوببسۋ).
ياۆلياەتسيا لي سوتسيالنىي كونتراكت ەتنوگەوگرافيچەسكي وپرەدەلەننىم؟ ەست وچەن سلابىە پريزناكي، كوتورىە پوكازىۆايۋت، چتو ۆ بولشيح ستراناح تسەننوستي گوسۋدارستۆا نەسكولكو ۆىشە، چەم ۆ مالىح. نو زامەچۋ، چتو سترانى س بولشوي تەرريتوريەي، تاكيە كاك ينديا، كانادا، اۆستراليا دەمونستريرۋيۋت سوۆسەم درۋگۋيۋ سترۋكتۋرۋ ۆزايمنىح وجيداني، چەم روسسيا. پوەتومۋ رازمەر ي پلوتنوست ناسەلەنيا زدەس نە ناستولكو ۆاجنى. و زاپادنوي ەۆروپە - ا چتو، ۆو فرانتسي، ۆو ۆرەمەنا ليۋدوۆيكا ترينادتساتوگو، بىل گوريزونتالنىي كونتراكت؟ ا ۆ گەرماني 70 لەت نازاد بىل كونتراكت، يدۋششي وت شۆەدسكيح وبششين؟ پوحوجە، چتو ەتي سحەمى موگۋت پەرەحوديت درۋگ ۆ درۋگا.
يا حوتەل بى سرازۋ راسسچيتاتسيا ي س پروتيۆوپولوجەننىم ۆزگليادوم، وپتيميستيچەسكيم، كوتورىي سۆيازىۆاەت ەتو س يستوريچەسكيمي فازامي، مول، ۆەزدە كوگدا-تو بىل ۆەرتيكالنىي كونتراكت، ا پوتوم رازۆيتيە يستوري، ەكونوميكي ۆىۆوديت ك گوريزونتالنومۋ كونتراكتۋ. نەت تاكوي يستوريچەسكوي زاكونومەرنوستي، چتو ۆسە يدۋت ك گوريزونتالنومۋ كونتراكتۋ.
كوگدا مى ناچيناەم سموترەت نا سراۆنيتەلنۋيۋ ەففەكتيۆنوست رازنىح تيپوۆ وبششەستۆەننوگو دوگوۆورا، تو نە حۆاتاەت ستاتيستيچەسكيح داننىح، چتوبى ۋتۆەرجدات، چتو دەموكراتي، وسنوۆاننىە نا گوريزونتالنوم كونتراكتە، دايۋت بولشي ەكونوميچەسكي ەففەكت. ستاتيستيكا پوزۆولياەت سكازات، چتو سترانى، گدە پوليتيچەسكايا سيستەما وسنوۆانا نا گوريزونتالنوم كونتراكتە، دايۋت بولشۋيۋ ۋستويچيۆوست رازۆيتيا، س مەنشيمي يزدەرجكامي پرەودولەۆايۋت وبىچنىە كريزيسى. نو تاكوگو، چتوبى وني بىلي زاۆەدومو ەففەكتيۆنەە، – نەت. موي كوللەگي پو كافەدرە ينستيتۋتسيونالنوي ەكونوميكي ۆ مگۋ نەداۆنو پوسچيتالي، كاك زا 50 لەت دۆيگاليس يندەكسى، حاراكتەريزۋيۋششيە راسپروسترانەنيە سۆوبودى، دولي گوريزونتالنوگو كونتراكتا. ۋ نيح پولۋچيلوس، چتو پرويسحوديت وچەن سلابوە راسشيرەنيە زونى سۆوبودى زا 50 لەت. ماريا ليپمان، پوليتولوگ يز كارنەگي، ۆىسكازالاس ەششە جەستچە: ونا سراۆنيلا پروبلەمى رازۆيتىح دەموكراتي س فەنومەنوم بلوندينوۆ - وني جيۆۋت نەپلوحو، نو يح ۆسە مەنشە. اۆتوماتيچەسكوگو پرەۆراششەنيا ودنوگو كونتراكتا ۆ درۋگوي نە پرويسحوديت، حوتيا نە پرويسحوديت ي توگو، چتو وبششنوستي جيۆۋت پو 500 لەت س ودنيم كونتراكتوم.
فاكتورى سلوجنەە. موجنو لي ۆسە-تاكي سكازات، چتو ۆلياەت نا فورميروۆانيە كونتراكتا؟ موجنو پوپروبوۆات. نەت ۆەد تاكوگو، چتو ۆيسيات دۆا كوستيۋما ي ۆىبيرايۋت ليبو پارلامەنتسكي پيدجاك، ليبو ۆوەننىي مۋندير، ا ترەتەگو نە دانو. ۆسە نە تاك. ۆ ودنوي ەۆروپە نابليۋداەتسيا كولوسسالنوە رازنووبرازيە سوتسيالنىح كونتراكتوۆ. دەلو ۆ توم، چتو سوتسيالنىي كونتراكت – ەتو وبمەن وجيدانيامي نە تولكو پو پوۆودۋ پراۆ سوبستۆەننوستي ي سۆوبودى، نو ي پو پوۆودۋ پرويزۆودستۆا وبششەستۆەننىح بلاگ. ا س نيم ۆسە وكازالوس ي سلوجنەە ي پروششە، چەم منوگو لەت سچيتالي ەكونوميستى ي فيلوسوفى. لەت 200-300 سچيتالوس، چتو وبششەستۆەننىە بلاگا پرويزۆوديت گوسۋدارستۆو، چتو گوسۋدارستۆو - ەتو تاكايا ەستەستۆەننايا مونوپوليا پو پرويزۆودستۆۋ وبششەستۆەننىح بلاگ. ەتوت ۆزگلياد رۋحنۋل بۋكۆالنو ۆ پوسلەدنيە 20-30 لەت. ستالي سموترەت، كتو يح رەالنو پرويزۆوديت. يا چاستو سسىلايۋس نا پرەكراسنۋيۋ رابوتۋ رونالدا كوۋزا، كوتورىي پولوجيل ەتومۋ ناچالو ستاتەي «ماياك ۆ ەكونوميچەسكوي تەوري»، گدە ون پوكازىۆاەت، چتو نە پراۆيتەلستۆو سترويلو ۆ انگلي ماياكي. يح سترويلي اسسوتسياتسي سۋدوۆلادەلتسەۆ، مەستنىە سووبششەستۆا ي ت. د. حايەك پوكازال، چتو نە ۆىجيلي بۋماجنو-دەنەجنىە سيستەمى، كوتورىە سوزداۆاليس گوسۋدارستۆوم، ا مى پولزۋەمسيا تەمي سيستەمامي، كوتورىە روجدەنى بيزنەسوم ۆ كاچەستۆە سيستەمى چاستنىح راسپيسوك. ەست يسسلەدوۆانيا پو پوليتسەيسكوي سلۋجبە. سيستەما ناتسيونالنوگو سىسكا بىلا سوزدانا چاستنىم اگەنتستۆوم پينكەرتونا نا رۋبەجە حIح-حح ۆۆ. پوجارنايا وحرانا موجەت بىت دوبروۆولنوي، ستراحوۆوي ي گوسۋدارستۆەننوي.
نەت پرەدوپرەدەلەننوستي. وكازىۆاەتسيا، چتو وبششەستۆەننىە ي كوللەكتيۆنىە بلاگا موگۋت پرويزۆوديت وچەن رازنىە سۋبەكتى. ۆىسوكايا دوليا گوسۋدارستۆا ۆ سكانديناۆي سوۆسەم نە وزناچاەت، چتو كونكرەتنىم پرويزۆودستۆوم بلاگ زانيماەتسيا گوسۋدارستۆو. ەتو موجەت بىت يسپولزوۆانيە بولەە دەشەۆوي نالوگوۆوي ماشينى، چتوبى وبششەستۆەننىە ورگانيزاتسي ي وبەدينەنيا پرويزۆوديلي وبششەستۆەننىە ي كوللەكتيۆنىە بلاگا. تو جە ي ۆ نيدەرلانداح، گدە 17% ۆۆپ پرويزۆوديت نەكوممەرچەسكي سەكتور. ۆىبور سحەمى زاۆيسيت وت منوگيح فاكتوروۆ: سترۋكتۋرى ناسەلەنيا، ۋروۆنيا دوۆەريا ي ت. د. نو وسنوۆا رازنووبرازيا ۆ ەتوم. پولۋچاەتسيا، چتو كرومە «دۆۋح كوستيۋموۆ» ەست وچەن رازنىە پو پەريودام ي سترانام سحەمى، كوتورىە سۆيازانى س تەم، كاكيە وبششەستۆەننىە بلاگا نۋجنى ي چتو ليۋدي رەالنو موگۋت سدەلات سامي، ا دليا چەگو يم نۋجنو گوسۋدارستۆو. پوەتومۋ سپروس نا گوسۋدارستۆو - پرويزۆودنايا وت سپروسا نا وبششەستۆەننىە بلاگا ي وت سپوسوبنوستي پرويزۆوديت يح بەز گوسۋدارستۆا. ا پرەدلوجەنيە گوسۋدارستۆا؟ ونو وپرەدەلياەتسيا چاستنىم ۆىگودامي ي يزدەرجكامي تەح گرۋپپ، كوتورىە وسۋششەستۆليايۋت ەتي فۋنكتسي گوسۋدارستۆا. پريچەم ەتو وتنوسيتسيا كاك ك گوريزونتالنومۋ، تاك ي ك ۆەرتيكالنومۋ كونتراكتۋ.
دۆە نەدەلي نازاد نا ۋكراينە زامەچاتەلنىي ۋكراينسكي ەكونوميست، اكادەميك ۆالەري ميحايلوۆيچ گەەتس وبياسنيال، كاك ۆ دەموكراتيچەسكوي ۋكراينە يدەت راسشاتىۆانيە بيۋدجەتوۆ، پوتومۋ چتو كاجدوە نوۆوە پراۆيتەلستۆو گوۆوريت: «ۆى پراۆى، چتو نادو دەلات سەكۆەستر بيۋدجەتا، نو ۋ ناس چەرەز پولگودا ۆىبورى، پوەتومۋ مى بۋدەم ناراششيۆات وبيازاتەلستۆا». ەتو چاستنىە ينتەرەسى ي ۆىگودى گرۋپپ، كوتورىە دومينيرۋيۋت ۆ پوليتيچەسكوي سيستەمە. ا يا ەمۋ راسسكازىۆال و توم، كاك ەتو پرويسحوديت ۋ ناس، ۆ انتيكريزيسنوي پوليتيكە. ۆ سيستەمە ۆەرتيكالنوگو كونتراكتا توجە ەست يزدەرجكي ي ۆىگودى گرۋپپ. تولكو زدەس گرۋپپى بوريۋتسيا نە زا ەلەكتورالنىي رەسۋرس، ا زا ۆپولنە وششۋتيمىە ماتەريالنىە اكتيۆى. ۆ رەزۋلتاتە چەگو ۆ انتيكريزيسنوي پروگراممە پروۆوزگلاشاەتسيا پوددەرجكا مالوگو ي سرەدنەگو بيزنەسا، ا رەاليزۋەتسيا پوددەرجكا گوسۋدارستۆەننىح ي كرۋپنىح چاستنىح كومپاني. پوەتومۋ نەت ۆ ميرە سوۆەرشەنستۆا! نو ۆىبور ەست.
ەتي فاكتورى، كوتورىە ۆوزدەيستۆۋيۋت نا سپروس ي پرەدلوجەنيە، دايۋت رەزۋلتات - پريچەم، كاك پراۆيلو، نە وپتيمالنىي. دۋگلاس نورت داۆنو دوكازال، چتو ني ودنو گوسۋدارستۆو نە موجەت ۆۆەستي وپتيمالنۋيۋ نالوگوۆۋيۋ سيستەمۋ، پوتوم چتو وپتيمالنايا دليا رازۆيتيا وبششەستۆا ي ەكونوميكي سيستەما نە وپتيمالنا دليا چينوۆنيكوۆ، دليا كوتورىح ۆاجنى يزدەرجكي سبورا نالوگوۆ، كونتروليا ي ت. د. ا پوسلە ەتوگو دجون حارشاني ارگۋمەنتيروۆال، پوچەمۋ ليۋدي پرينيمايۋت تاكيە سيستەمى. ون پوكازال، چتو پري نيزكوي سكلوننوستي ك ريسكۋ ليۋدي پرەدپوچيتايۋت يزبەجات بەدى. ي پرينيمايۋت نە لۋچشۋيۋ، نو پريەملەمۋيۋ سيستەمۋ. وپتيمالنوست نيگدە نە دوستيگاەتسيا. مى نيگدە نە نايدەم سوۆەرشەنستۆا – داجە ۆ يدەالنىح پلاناح كونستيتۋتسيوننوگو ۋسترويستۆا.

كونستيتۋتسيا كاك دوگوۆور - ەتو وچەن ۋمەستنايا پوستانوۆكا ۆوپروسا، و كوتوروي نەسكولكو راز ناپومينال پرەزيدەنت مەدۆەدەۆ. ەست وسنوۆنايا سترۋكتۋرا پراۆيل، كوتورايا وپرەدەلياەتسيا كونستيتۋتسيامي. تولكو نە نادو تۋت ترەۆوجيت پراح رۋسسو. ۆسە وچەن ليۋبيات سرازۋ ۆسپومينات و رۋسسو، كوگدا رەچ زاحوديت وب وبششەستۆەننوم دوگوۆورە. پوچەمۋ نە نادو ترەۆوجيت ەگو پراح؟ ون پرەدستاۆليال سەبە دەلو تاك: چەلوۆەك، كوتورىي پرەكراسەن، بەسكونەچنو ۋمەن ي سۆوبودوليۋبيۆ، كوگدا ەگو ليشايۋت ۆسياكيح وگرانيچەني ي پوداۆلەني، دوگوۆاريۆاەتسيا و توم، كاكيە پراۆا ون دەلەگيرۋەت گوسۋدارستۆۋ ي وتنيماەت پراۆا ۋ گوسۋدارستۆا (ۆپلوت دو پراۆا نا ۆوسستانيە پروتيۆ تيراني), ەسلي ەتوت دوگوۆور نارۋشاەتسيا. وچەن حوروشايا سحەما. تولكو يز نەە نەحوروشەە پولۋچيلوس. پولۋچيلاس يز رەاليزاتسي تاكوگو پونيمانيا كروۆاۆايا كاشا ياكوبينسكوگو تەررورا ي مەرزوستي ديرەكتوري. چتو تۋت نە سرابوتالو؟
ەست ۆەد ي درۋگيە فيلوسوفسكيە پودحودى ك كونستيتۋتسي، كرومە پودحودا فرانتسۋزسكيح پروسۆەتيتەلەي. وتتسى امەريكانسكوي كونستيتۋتسي پولاگالي، چتو، ناوبوروت، چەلوۆەك نەسوۆەرشەنەن. ي پوەتومۋ كونستيتۋتسيوننىي دوگوۆور دولجەن ۋچيتىۆات ەگو نەسوۆەرشەنستۆو. وتتسى امەريكانسكوي كونستيتۋتسي وكازاليس بليجە ك ۆزگليادۋ، كوتورىي يسپوۆەدۋەت، سكاجەم، نوۆايا ينستيتۋتسيونالنايا ەكونوميچەسكايا تەوريا. گلاۆنوە ۆو ۆزگليادە نا چەلوۆەكا، و چەم گوۆوريات سوۆرەمەننىە نەوينستيتۋتسياليستى، - ەتو دۆە ۆەششي. پەرۆوە: ليۋدي نە بوگي، وني نە ۆسەۆەدۋششي، نە وبلادايۋت بەزگرانيچنىم دوستۋپوم ك ينفورماتسي ي سپوسوبنوستيۋ ك ەە پەرەرابوتكە. ۆتوروە. ليۋدي نە انگەلى ي سوۆەرشەننو نە وبيازاتەلنو بۋدۋت ۆەستي سەبيا بلاگوتۆورنو. ەست وگرانيچەننايا راتسيونالنوست ي ەست وپپورتۋنيستيچەسكوە پوۆەدەنيە.
گەربەرت سايمون، اۆتور تەوري وگرانيچەننوي راتسيونالنوستي، پوكازىۆال نا پروستوم پريمەرە، كاك ونا رابوتاەت. ون گوۆوريل، چتو كوگدا چەلوۆەك ۆىبيراەت سەبە سۋپرۋگا، ون سوۆسەم نە ۆەدەت سەبيا كاك راتسيونالنو-ماكسيميزيرۋيۋششي سۋبەكت. ون نە سوبيراەت داننىە و 3 ملرد. وسوبەي دليا اناليزا. كاك ون پوستۋپاەت؟ ون پروۆوديت نەسكولكو سلۋچاينىح يسپىتاني، دالشە ۋستاناۆليۆاەتسيا ۋروۆەن پريتيازاني - ي پەرۆايا جە پەرسونا، سووتۆەتستۆۋيۋششايا ەتومۋ ۋروۆنيۋ، ستانوۆيتسيا تەم، س كەم زاكليۋچاەتسيا براك نا نەبەساح. تاك ي ۆ پوليتيچەسكوي سيستەمە. تام سوۆسەم نە وبيازاتەلنو پرويسحوديت وپتيمالنىي ۆىبور. يدۋت سلۋچاينىە يسپىتانيا، ۋستاناۆليۆايۋتسيا پريتيازانيا. ا ەسلي گوۆوريت و ۆىبورە نە ليۋدەي، ا رەشەني، تو ي تام توجە سوۆسەم نە وبيازاتەلنو سۆەركانيە مۋدروستي.
ەششە تياجەلەە سو ۆتورىم پريزناكوم، س وپپورتۋنيستيچەسكيم پوۆەدەنيەم. پوتومۋ چتو ليۋدي سكلوننى ي دەموكراتيۋ، ي اۆتوريتاريزم، ي ليۋبوە كونستيتۋتسيوننوە ۋسترويستۆو يسپولزوۆات سوگلاسنو دەۆيزۋ: سوۆسەم نە وبيازاتەلنو ۆكلادىۆات، چتوبى نەچتو پولۋچيت. يسحوديا يز ەتوگو، رازگوۆور و كونستيتۋتسيوننوم دوگوۆورە دولجەن پولۋچيت ينۋيۋ پوستانوۆكۋ. ۆ تەوري ون ەە پولۋچيل: ۆ كنيگە دجەيمسا بيۋكەنەنا ي گوردونا تاللوكا «راسچەت سوگلاسيا» اۆتورى ۋتۆەرجدالي، چتو سوتسيالنىي كونتراكت دۆۋحۋروۆنەۆىي. ەست كونستيتۋتسيوننىي دوگوۆور، ي ەست پوستكونستيتۋتسيوننىي. كونستيتۋتسيوننىي - پرو سترۋكتۋرۋ پراۆ ليچنوستي ي سوبستۆەننوستي. ا پوستكونستيتۋتسيوننىي - پرو پرويزۆودستۆو وبششەستۆەننىح بلاگ ۆ وبمەن نا نالوگي. ەتو دوۆولنو سلوجنوە ۋسترويستۆو.
كونستيتۋتسيوننىي دوگوۆور - ەتو دوگوۆور ەليت، پاكت. ي درۋگيم پۋتەم ون نە موجەت ۆوزنيكنۋت ۆۆيدۋ توگو، چتو ليۋدي – نە بوگي ي نە انگەلى. ۆۆيدۋ وگرانيچەننوي راتسيونالنوستي. پوەتومۋ ليۋبايا كونستيتۋتسيا ەست پرەدلوجەنيە وبششەستۆەننوگو دوگوۆورا سو ستورونى ەليت - گراجدانام. ۆ توم چيسلە ي روسسيسكايا كونستيتۋتسيا 1993-گو گودا. ۆ چەم سوستويالو پرەدلوجەنيە؟ ۆ توم، چتو ەست تراديتسي ي تسەننوستي دوبرا ي سپراۆەدليۆوستي، كوتورىە دولجنى بىت دوپولنەنى نوۆىمي تسەننوستيامي دەموكراتيچەسكوگو گوسۋدارستۆا. ەتو نە تولكو ليبەرالنىە تسەننوستي، نو ي سوتسيالنوە گوسۋدارستۆو (7 ستاتيا), رازدەلەنيە ۆلاستەي ي فەدەراليزم. سووتۆەتستۆوۆالو لي ەتو پرەدلوجەنيە وجيدانيام، رەالنومۋ سپروسۋ؟ يا پودوزرەۆايۋ، چتو دا. نو ونو نە رەاليزوۆالوس. پوچەمۋ؟ دليا رەشەنيا پروبلەمى وپپورتۋنيستيچەسكوگو پوۆەدەنيا ۆاجنو تو، چتو پرويسحوديت س پرويزۆودستۆوم وبششەستۆەننىح بلاگ ي ۆكلادوم ليۋدەي ۆ رابوتۋ دەموكراتي. كازالوس بى، كونستيتۋتسيا ي نالوگي – وچەن دالەكيە ۆوپروسى. ا يا بى سكازال، چتو يمەننو پروبلەما نالوگوۆ ي ياۆلياەتسيا روكوۆوي دليا كونستيتۋتسيوننوگو ۋسترويستۆا. پوچەمۋ؟ نالوگي – شتۋكا نەپرياتنايا. نو وني سترۋكتۋريرۋيۋت دەيستۆيا سامىح رازنىح سۋبەكتوۆ (ۆەد وپپورتۋنيستيچەسكي سەبيا ۆەدەت نە تولكو يزبيراتەل، نو ي ۆىبورنىي پرەدستاۆيتەل), نالوگ زاستاۆلياەت چەلوۆەكا پونيمات، چتو بەسپلاتنىح بلاگ نە بىۆاەت. ۆى حوتيتە بولشە وبششەستۆەننىح بلاگ - زناچيت، نۋجنو بولشە پلاتيت. ا زاپلاتيۆ، چەلوۆەك ناچيناەت ترەبوۆات ي گوۆوريت: «گدە؟» ناچيناەت ۆوزنيكات سيستەما وگرانيچەني. ۋ ناس ۆ رەاليزاتسي كونستيتۋتسيوننوگو «پرەدلوجەنيا» ونا پراكتيچەسكي نە ۆوزنيكلا.
داجە توت پودوحودنىي نالوگ، كوتورىي مى پلاتيم، پلاتيم نە مى. نالوگوۆىم اگەنتوم ياۆلياەتسيا رابوتوداتەل. ۆوت زا كۆارتيرۋ مى پلاتيم. ي ۋ ناس ۆوزنيكاەت ۆوپروس: «گورياچەي ۆودى نە بىلو تري دنيا. ي يا زا ۆودۋ ستولكو پلاتيت نە بۋدۋ!» ا س نالوگامي ۋ ناس نە ۆوزنيكاەت تاكوگو ۆوپروسا. يا پونيمايۋ ترۋدنوستي مولودوي گوسۋدارستۆەننوستي، كوتورايا بويالاس پوترەۆوجيت سۆوەگو يزبيراتەليا، پرويگرات پوليتيچەسكۋيۋ كونكۋرەنتسيۋ. ۆ يتوگە مى پولۋچيلي تو، چتو ي دولجنى بىلي پولۋچيت. ا يمەننو: مى پولۋچيلي بەدنەيۋشەە ناسەلەنيە س پودورۆاننىم ۆوسپرويزۆودستۆوم چەلوۆەچەسكوگو كاپيتالا. ي س نورمالنىم دليا تاكوگو، كاك گوۆوريات ۆ تەوري، «مەدياننوگو يزبيراتەليا» پوۆەدەنيەم، كوگدا ون نە موجەت پلاتيت زا وبششەستۆەننىە بلاگا – ي نە پلاتيت زا نيح: «منە نۋجنو بولشە بەسپلاتنىح وبششەستۆەننىح بلاگ. وبرازوۆانيە ي زدراۆووحرانەنيە، پوتومۋ چتو مى ك ەتومۋ پريۆىكلي. وبششەستۆەننىي ترانسپورت، پوتومۋ چتو مى وبەدنەلي».
ەتو زۆۋچيت ۆپولنە رەزوننو، نو نەت پرەدەلوۆ زاپروسۋ نا بەسپلاتنىە بلاگا ۆ دەموكراتيچەسكوي سترانە پري وتسۋتستۆي رەالنىح نالوگوۆ دليا گراجدان. ەتو وتنوسيتسيا كو ۆسەم گراجدانام، نە تولكو ك ناشيم. يتاليانسكيە تۋريستى، كوتورىە پريەزجالي ۆ موسكۆۋ نا وليمپيادۋ 1980-گو گودا، مۋچيلي پەرەۆودچيكوۆ ۆوپروسوم: «ۆى دەموكراتيچەسكايا سترانا؟» «كونەچنو!» - وتۆەچالي پەرەۆودچيكي. «توگدا پوچەمۋ ۋ ۆاس تاكيە ۆىسوكيە تسەنى نا جەنششين؟ ۆ دەموكراتيچەسكوي سترانە جەنششينى دولجنى بىت دوستۋپنى نارودۋ!»
نو ۆەد تاكوە پوۆەدەنيە يزبيراتەلەي يمەەت سامىە تياجەلىە پوسلەدستۆيا دليا پوليتيچەسكوگو ۆىبورا. تسەننوست گولوسا نەۆىسوكا، ا پوپۋليستسكيە وبەششانيا پو وپرەدەلەنيۋ بۋدۋت پرينيماتسيا، پوتومۋ چتو وني وزناچايۋت، چتو وت يزبيراتەليا نە پوترەبۋەتسيا نيكاكيح دوپولنيتەلنىح ۋسيلي. نا رىنكە ناچيناەتسيا كونكۋرەنتسيا پوپۋليستسكيح وبەششاني ي دەنەجنىح مەشكوۆ. دالشە پوياۆلياەتسيا ادمينيستراتيۆنىي رەسۋرس، كوتورىي حوچەت ناۆەستي پوريادوك. ي پو ەتوي تسەپوچكە مى دۆيگاليس: چەرەز كونستيتۋتسيوننىي كريزيس 95-96 گگ.، كوتورىي رەشالسيا پۋتەم ۆتورجەنيا دەنەجنىح مەشكوۆ نا ۆىبورى، پوسلەدۋيۋششەي اتاكوي ادمينيستراتيۆنوگو رەسۋرسا، پوبەديۆشەگو ۆ 2003-2004 گوداح. ي چتو پولۋچيلي؟
ۆ حودە كونسوليداتسي گوسۋدارستۆا پرويسحوديلو پادەنيە ەففەكتيۆنوستي، سۆيازاننوە س نيۆەليروۆانيەم رازدەلەنيا ۆلاستەي، فەدەراليزما - ناچالسيا ۋحۋدشايۋششيسيا وتبور ۆ گوساپپاراتە. ا دالەە ۆوزنيكلا تياجەلەيشايا پروبلەما پرەەمستۆەننوستي. پري رازدەلەني ۆلاستەي پرويگراۆشيم ي پوبەديتەليام ەست، گدە راسسەستسيا. ا ەسلي ۋ ۆاس نەت ۆەتوك نا ەتوم دەرەۆە؟ ۆوزنيكاەت سلوجنايا دۆۋحگولوۆايا سترۋكتۋرا س نە وچەن پونياتنىم رازدەلەنيەم پولنوموچي. ي ۆ كونتسە كونتسوۆ ۆ حودە كونستيتۋتسيوننوگو كريزيسا 2007-2008 گگ. پرينتسيپيالنىە ۆەششي ۆ كونستيتۋتسي ۆرودە بى نە مەنيايۋتسيا. ا پوتوم ۆ كونتسە 2008-گو گودا پرويسحوديات يزمەنەنيا. ي پرەزيدەنت مەدۆەدەۆ گوۆوريت، چتو كونستيتۋتسيا – ەتو وبششەستۆەننىي دوگوۆور، كوتورىي موجنو ي پومەنيات. چتو پومەنيالي؟ پومەنيالي دوگوۆور ەليت. ۆوزنيكلو تو، چتو لەۆادا ۆ پوسلەدنەي سۆوەي رابوتە نازۆال «ەرزاتس-ەليتى»; س نيمي ي دوگوۆوريليس، چتو «مى ۋسيليم پولوجەنيە ەتيح ەليت، پرودلەۆايا سروكي ي داۆايا بولشيە ۆوزموجنوستي». ا كاك بىت س ساميمي كونستيتۋتسيوننىمي ينستيتۋتامي؟ يا سچيتايۋ، چتو زاينتەرەسوۆاننوست وبويح رۋكوۆوديتەلەي ۆ توم، چتوبى ۋ ناس ۆوزنيك جۋتكو ماسسوۆىي سرەدني كلاسس، پراۆيلنايا، - توگدا ي ۆوزنيكاەت سووتۆەتستۆيە سپروسا ي پرەدلوجەنيا كونستيتۋتسيوننىح ينستيتۋتوۆ.

نو تۋت ۆوت كاكايا زاگۆوزدكا، - نە بۋدەت ۋ ناس 50-70% سرەدنەگو كلاسسا ك 2020-مۋ گودۋ. ەتو رەزۋلتات تەح يسسلەدوۆاني، كوتورىە پروۆوديليس ۆ ينستيتۋتە سوۆرەمەننوگو رازۆيتيا پود رۋكوۆودستۆوم تاتيانى مالەۆوي. سرەدني كلاسس پوچتي نە ۆىروس زا گودى كونيۋنكتۋرنوگو پودەما. ۆىروسلي ەگو دوحودى، نو نە كومپەتەنتسي. ون رازدۋۆالسيا كاك پۋزىر. ەمۋ دەيستۆۋيۋششيە وگرانيچەنيا نە دايۋت رەالنو راستي ي رازۆيۆاتسيا. ي مى سنوۆا ۆوزۆراششاەمسيا ك تومۋ، چتو ەتو زا وگرانيچەنيا. ك تومۋ، پوچەمۋ مى پروفۋكالي گودى پودەما. يا گوۆوريۋ، چتو ەتو پرويزوشلو پوتومۋ، چتو تاك ۋستروەن دو سيح پور سوتسيالنىي كونتراكت، كوتورىي ۆىنۋجدەن بۋدەت ۋحوديت ليبو پو پريچينام مودەرنيزاتسي، ليبو پو پريچينام كريزيسا، ليبو پو وبەيم پريچينام.
پرو سام كونتراكت. چتو نام گوۆوريات وپپونەنتى؟ وني گوۆوريات: «نەت. رەالنىي پۋتينسكي كونتراكت بىل زاكليۋچەن ۆ 2000-م گودۋ پوليتيچەسكيم سپوسوبوم – التەرناتيۆنىمي كونكۋرەنتنىمي ۆىبورامي ي سوستويال نە ۆ وبمەنە لويالنوستي نا ستابيلنوست، ا ۆ ۋتۆەرجدەني پوريادكا!» دا، ۆ 2000-م گودۋ كونتراكت بىل زاكليۋچەن يمەننو تاك. نو ون پروسۋششەستۆوۆال دو 2003-2004 گگ. ۆ پروگراممە گرەفا ۆ پرەامبۋلە وبششەستۆەننىي دوگوۆور وپرەدەلياەتسيا كاك «نالوگي ۆ وبمەن نا پوريادوك». كونستيتۋتسيوننىي پوريادوك – لوزۋنگ ي ۆو ۆتوروي چەچەنسكوي ۆوينە، ي ۆ ليكۆيداتسي ادمينيستراتيۆنىح بارەروۆ ۆ رەگيوناح. يا، كستاتي، سچيتايۋ، چتو ەتو بىلا وچەن پراۆيلنايا ۋستانوۆكا. تولكو ونا نە رەاليزوۆالاس. پوريادوك – ەتو، پو كراينەي مەرە، پرەدسكازۋەموست پراۆيل. ا ەە نە ۆوزنيكلو. راسشيفروۆكا ەتوي پراۆيلنوي فورمۋلى ۆ ەكونوميچەسكوي ليتەراتۋرە وبىچنو ۆىگلياديت تاك، كاك پيسال دۋگلاس نورت: «گوسۋدارستۆو – ەتو اگەنتستۆو پو پرەدوستاۆلەنيۋ ۋسلۋگ «بەزوپاسنوست ي پراۆوسۋديە ۆ وبمەن نا نالوگي». ەتو ي ەست پراۆوپوريادوك. مى سپەتسيالنو اناليزيروۆالي ۆ 2005-م گودۋ، چتو پرويسحوديت س ەتيمي كونكرەتنىمي ۋسلۋگامي. ي ۆىياسنياەتسيا، چتو ەتوگو دوستيگنۋت نە ۋداەتسيا. پوەتومۋ فاكتيچەسكي كونتراكت بىل پەرەسموترەن ۆ 2003-2004 گگ. ي نە پوتومۋ، چتو ەتوگو نەلزيا بىلو دوستيگنۋت. ا پوتومۋ، چتو پرەدلوجەنيە گوسۋدارستۆا وپرەدەلياەتسيا چاستنىمي يزدەرجكامي ي ۆىگودامي گرۋپپ، دومينيرۋيۋششيح ۆ پوليتيچەسكوي سيستەمە: نوۆىم گرۋپپام، پريشەدشيم ۆو ۆلاست، ۋستانوۆلەنيە پراۆوپوريادكا پومەشالو بى پەرەدەليت اكتيۆى.
ۆوزنيك درۋگوي كونتراكت، گدە تسەنترالنوي تسەننوستيۋ وكازالسيا نە پوريادوك، ا ستابيلنوست. ي نە ۆوپروس و نالوگاح ستال كليۋچەۆىم، ا ۆوپروس و لويالنوستي. ۆ 2000-م ي 2001-م گگ. نالوگي ي كوررۋپتسيوننىە پلاتەجي ناحوديليس ۆ وبراتنوم وتنوشەني. ەسلي ۆى پلاتيتە بولشە نالوگوۆ، - ۆى پلاتيتە مەنشە ۆزياتوك. تو ەست ۆى ۆستۋپاەتە ۆ وتنوشەنيە «نالوگي ۆ وبمەن نا پوريادوك». ا ۆ 2005-م مى وبنارۋجيلي درۋگۋيۋ ديناميكۋ. ۋروۆەن كوررۋپتسيوننىح پريتيازاني نە زاۆيسيت وت توگو، پلاتيش لي تى نالوگي.
ەتو درۋگوي دوگوۆور. زدەس دومينيرۋەت نە پوريادوك، ا ستابيليزاتسيا ۆ وبمەن نا پوليتيچەسكيە پراۆا. پري ەتوم ي ماسسوۆىە گرۋپپى ناسەلەنيا، ي گوسۋدارستۆو ەتوت دوگوۆور چەستنو سوبليۋدالي. كوگدا ۆ 2004-م گودۋ وتمەنيالي ۆىبورى گۋبەرناتوروۆ، وپروسى پوكازىۆالي، چتو ناسەلەنيە نە ۆ ۆوستورگە وت ەتوگو، نو ماسسوۆوگو پروتەستا نە بىلو. پوتومۋ چتو ۋجە ناچالسيا روست رەالنىح دوحودوۆ نا 11% ۆ گود. دوگوۆور رابوتال. نو نا چتو ي نا چەم ون رابوتال؟ ون بىل وريەنتيروۆان نا ماسسوۆىە شيروكيە گرۋپپى، وپيرالسيا نە نا پرويزۆودستۆو وبششەستۆەننىح بلاگ، ا نا كونترول ناد پرويزۆودستۆوم ي راسپرەدەلەنيەم رەنتى ي نا كونترول سمي: ەسلي ۆى سيتۋاتسيۋ ستابيليزيرۋەتە ي ەحات نيكۋدا نە سوبيراەتەس، ۋ ۆاس ي كارتينكا دولجنا بىت سووتۆەتستۆۋيۋششايا. پو سپوسوبۋ زاكليۋچەنيا ەتوت دوگوۆور بىل نە پوليتيچەسكي، ا يدەولوگيچەسكي، «ۆيرتۋالنىي» - ۆ وتليچيە وت 2000-گو گودا. وبششەستۆەننىي دوگوۆور موجەت زاكليۋچاتسيا ي تاك – چەرەز وبمەن سيمۆولامي. وتسيۋدا ي رەزۋلتات – زاستوي ۆ فورمە پودەما. زا پيات لەت نيكاكوي مودەرنيزاتسي سدەلانو نە بىلو. كوگدا ۆىياسنيلوس، چتو بەز وبراتنوي سۆيازي پرودۆيگات مودەرنيزاتسيۋ نەلزيا، رەشيلي نيكۋدا نە ەحات (ا وبراتنوي سۆيازي ۆ تاكوم ۆيرتۋالنوم دوگوۆورە نەت ي بىت نە موجەت، تەلەۆيزور س ەتيم نە سپراۆلياەتسيا).
نام گوۆوريات، چتو راستورجەنيە ەتوگو دوگوۆورا پريۆەدەت ك ۆوزۆراتۋ وليگارحيچەسكوگو رەجيما 90-ح گگ.، پوتومۋ چتو اكتيۆنىە گرۋپپى – ەتو وليگارحي ي گۋبەرناتورى... كاكيە وليگارحي؟ كريزيس وچەن نەپلوحو پورابوتال. سناچالا پورابوتالي ەتي نوۆىە ۆلاستنىە گرۋپپى، پريشەدشيە ۆ 2003-2004 گگ.، ا پوتوم كريزيس. يا دۋمايۋ، چتو وت چاستنوي وليگارحي ۆ روسسي وستاليس حودياچيە كونسەرۆى. گۋبەرناتورى؟ سلوجنىي ۆوپروس، چتو وستالوس وت يح سيلى ي اكتيۆنوستي. ەتو ۆەد نە گۋبەرناتورى، كوتورىە يمەيۋت لەگيتيمنوست ي ۋمەيۋت وبششاتسيا س ماسسوۆىمي گرۋپپامي. كونەچنو، ۋ نيح وستاليس بيزنەسى. نو ي وني پود سيلنىم ۋداروم. ەتوت كريزيس وچەن سيلنو بەت پو رىنكۋ نەدۆيجيموستي، ا يح ينتەرەسى يمەننو تام. كوگدا يا گوۆوريۋ و توم، چتو يز ەتوگو دوگوۆورا پريدەتسيا ۆىحوديت، يا نە يمەيۋ ۆ ۆيدۋ، چتو ۆەرنۋتسيا ستارىە اكتيۆنىە گرۋپپى. يح پوچتي نەت. نو ابسوليۋتنو پراۆيلنا يدەيا، چتو مارگيناليزيروۆات اكتيۆنىە گرۋپپى، وتبراسىۆات يح نا پەريفەريۋ ۆ ەتيح ۋسلوۆياح نەۆوزموجنو. پوتومۋ چتو وني نۋجنى ي دليا شيروكو وبياۆلەننوي تسەلي مودەرنيزاتسي. ي دليا رەشەنيا پروبلەم س كريزيسوم. وبششەستۆەننىي دوگوۆور – ەتو نە يۋريديچەسكي دوگوۆور، گدە ستورونى موجنو ۆەرنۋت ۆ پەرۆوناچالنوە پولوجەنيە پۋتەم راستورجەنيا سدەلكي. ۆسە بۋدەت پرويسحوديت نە تاك.
كاكيە زدەس ۆوزموجنى ستسەناري؟ پروگنوزى پوكازىۆايۋت، چتو س ۆىسوكوي ۆەروياتنوستيۋ مى ۆىحوديم يز ەتوگو دوگوۆورا، نو كۋدا؟ داۆايتە پەرەبەرەم ۆاريانتى. پەرۆىي ۆاريانت. رازگوۆور پرو «پاكت مونكلوا». بىۆايۋت تاكيە پاكتى ەليت، كاك زاكليۋچەننىي ۆ يسپاني پود داۆلەنيەم كوروليا دوگوۆور فاكتيچەسكي مەجدۋ كوممۋنيستامي ي فرانكيستامي ۆو يزبەجانيە گراجدانسكوي ۆوينى ي رادي سوحرانەنيا سترانى. نو يا نە پونيمايۋ، س كەم تاكوي پاكت موجنو زاكليۋچات. ەگو موجنو دەلات س سيستەمنوي وپپوزيتسيەي، س ۆنەسيستەمنوي وپپوزيتسيەي، نو چتو بۋدەت ون وزناچات رەالنو؟ ەسلي بى ۆكليۋچيليس مەحانيزمى پوليتيچەسكوي كونكۋرەنتسي (نەۆاجنو، ۆ وتنوشەني سيستەمنوي يلي ۆنەسيستەمنوي وپپوزيتسي), تو پرويزوشلا بى وپرەدەلەننايا موبيليزاتسيا، كونسوليداتسيا ي پەرەراسپرەدەلەنيە سوتسيالنوگو پوليا، ي رازنىە پوليتيكي ۆىستۋپيلي بى، موجەت بىت، پرەدستاۆيتەليامي رەالنىح ماسسوۆىح گرۋپپ. پري راسكولە سوتسيالنوگو پوليا، پري رازۆيتي كريزيسا تاكوە ۆپولنە ۆوزموجنو. نو سەيچاس يا نە ۆيجۋ ۆوزموجنوستي ەتوگو – رازۆە چتو پرەدمەتوم پاكتا ستانۋت ۋسلوۆيا پەرەحودا ك پوليتيچەسكوي كونكۋرەنتسي ي ەە گرانيتسى.
ۆتوروي ۆاريانت - موبيليزاتسيوننىي پروەكت. وبششەستۆەننىي دوگوۆور موجەت بىت زاكليۋچەن نە پوليتيچەسكيم، ا سيمۆوليچەسكيم پۋتەم (كاك ۆ 2003-04 گگ.). يا ەتوت ۆاريانت ي راسسماتريۆال ۆ پرەدىدۋششەي لەكتسي. يا بى سكازال، چتو ەگو ۆەروياتنوست نە ۋشلا. بىلي ياۆنىە پروياۆلەنيا ۆ كونتسە 2008-گو گودا توگو، چتو يدەت پودگوتوۆكا نەكوەگو چرەزۆىچاينوگو پلانا. پوتومۋ چتو ۆلاستي توگدا وسوزنالي، چتو كريزيس موجەت وكازاتسيا نامنوگو سەرەزنەە ي فاتالنەە، چەم پرەدپولاگالي. نو نە دۋمايۋ، چتو ۆەروياتنوست ەتوگو ۆاريانتا ۆىروسلا سەيچاس – دليا موبيليزاتسيوننوگو پروەكتا نۋجنى رەسۋرسى. پرەجنيە زاپاسى تايۋت، ا رەشيموست وتنيات رەسۋرسى ۋ كاكيح-تو گرۋپپ موجەت پريتي تولكو س سەرەزنىم وبوسترەنيەم كريزيسا.
ەست لي ەششە ۆاريانتى؟ دا، ەست ەششە ودين ۆاريانت. يا بى نازۆال ەگو «شيروكوي انتيكريزيسنوي كواليتسيەي». ۆو ۆرەميا بولشيح كريزيسوۆ ۆو منوگيح ستراناح ميرا ناچيناەت فورميروۆاتسيا كواليتسيا. پوسرەدستۆوم انتيكريزيسنوي كواليتسي فرانكلين رۋزۆەلت سوزدال تۋ فورمۋ سوتسيالنوگو كونتراكتا، نازىۆاەمۋيۋ ۆەليكيم كومپروميسسوم، ۆ كوتوروي سشا دوستيگلي ليديرۋيۋششەگو پولوجەنيا، وبوگناۆ، ناكونەتس، ارگەنتينۋ - ي نە تولكو ەە. ەتو پوسلەدستۆيا انتيكريزيسنوي كواليتسي، كوتورۋيۋ رۋزۆەلت سوزداۆال يز وچەن رازنىح ەلەمەنتوۆ: تسۆەتنوە ناسەلەنيە، ليبەرالنايا ينتەلليگەنتسيا كرۋپنىح گورودوۆ، كاتوليچەسكيە مەنشينستۆا، پروفسويۋزى ي ت. د. پروفسويۋزى ۆ 20-ە گودى ۆووبششە سچيتاليس كريمينالنىمي ورگانيزاتسيامي، ا ون يح زا ستول پوساديل! تاك چتو پۋت ۆەليكيح انتيكريزيسنىح كواليتسي – ەتو، كونەچنو، پۋت ك يزمەنەنيۋ سوتسيالنوگو كونتراكتا.
روسسيسكايا پروبلەما ۆ توم، چتو ۋ ناس نەت پوليتيچەسكيح مەحانيزموۆ، كوتورىە پوزۆوليلي بى سوزدات تاكۋيۋ كواليتسيۋ. وباما ساجاەت رەسپۋبليكانتسەۆ ۆ پراۆيتەلستۆو، ساركوزي پەرەحۆاتىۆاەت سوتسياليستيچەسكيە لوزۋنگي. ا ۋ ناس؟ ەتا سيستەما نە رابوتاەت. چتو زدەس رەالنو ۆوزموجنو؟ منە كاجەتسيا، چتو انتيكريزيسنايا كواليتسيا كاك ۆحود ۆ ۆوزموجنىي بۋدۋششي سوتسيالنىي كونتراكت سۆيازانا س تەم، چتو، ۆو-پەرۆىح، ەتو وپرەدەلەننايا پوۆەستكا دنيا; ۆو-ۆتورىح، - ۆزايمودەيستۆيە س نەپوليتيچەسكيمي وبششەستۆەننىمي سيلامي، پوتومۋ چتو پوليتيچەسكيە سيلى ۆو منوگوم سەيچاس يررەالنى; ۆ-ترەتيح، ەتو ۆوزموجنوست رەالنوگو ديالوگا. بەز رەالنوگو ۆزايمودەيستۆيا مى نە موجەم سدەلات مودەل، كوتورايا حوتيا بى ۆىرۋليلا يز كريزيسا، يا ۋج نە گوۆوريۋ پرو مودەرنيزاتسيۋ.
دليا ناچالا نۋجنو رازموروزيت اكتيۆنوست تەح گرۋپپ، كوتورىە وبلادايۋت پريزناكامي ساموورگانيزاتسي ي سپوسوبنوستي ك ساموستوياتەلنىم دەيستۆيام، - يا گوۆوريۋ، پرەجدە ۆسەگو، و گراجدانسكيح نەپوليتيچەسكيح ورگانيزاتسياح ي مالوم ي سرەدنەم پرەدپرينيماتەلستۆە. ديالوگ موجەت ناچاتسيا سو زناكوۆىح (ي زناچيمىح!) زاكونوداتەلنىح يزمەنەني ي «پريگلاشەنيا» يح ك كونتروليۋ گوسۋدارستۆا ي گراجدانسكومۋ ۋچاستيۋ. ۆ اپرەلە پرەزيدەنتسكي سوۆەت پو گراجدانسكومۋ وبششەستۆۋ پرەدستاۆيل پرەزيدەنتۋ پرەدلوجەنيا پو كاردينالنومۋ يزمەنەنيۋ ستراتەگي ۆ وتنوشەني گراجدانسكوگو وبششەستۆا.
سلوجنەە س مالىم ي سرەدنيم بيزنەسوم – دەكلاراتسي انتيكريزيسنوي پروگراممى نەدوستاتوچنو، تام بۋكۆى ي تسيفرى نيكاك نە بيۋتسيا، نە سووتۆەتستۆۋيۋت درۋگ درۋگۋ. ەكونوميستى يز گرۋپپى سيگما ۆ 2008 گودۋ رازرابوتالي نوۆىي پودحود «پوزيتيۆنوي رەينتەگراتسي» ك يزمەنەنيۋ كليماتا دليا مالوگو ي سرەدنەگو بيزنەسا، سۋت كوتوروگو ۆ پوستەپەننوي ترانسفورماتسي ينستيتۋتسيونالنوي سرەدى پري ۋچاستي وبششەستۆەننىح گرۋپپ. ەتوت يسسلەدوۆاتەلسكي پروەكت بىل سدەلان پو پروسبە فوندا ناتسيونالنوگو بلاگوسوستويانيا رەسپۋبليكي كازاحستان «سامرۋككازىنا»، ي سەيچاس ناچيناەت ۆنەدرياتسيا ۆ كازاحستانە، نو ەتوت پودحود پريمەنيم ي دليا روسسي.
ۆرەميا موە زاكانچيۆاەتسيا، پوەتومۋ، ەسلي ۆام ينتەرەسنو، ۆى مەنيا پوتوم سپروسيتە و دەتالياح ەتيح پودحودوۆ. ۆ زاكليۋچەنيە حوتەل بى سكازات سلەدۋيۋششەە.
ۆاريانتى، كونەچنو، ەست رازنىە. نو ۆەد ۆ موزگاح سيديت نە پەرۆىي، ۆتوروي يلي ترەتي ۆاريانت. ا چەتۆەرتىي: «موجەت، پرونەسەت؟» ەتوت ۆاريانت وچەن سووتۆەتستۆۋەت نە تولكو ۆزگليادام ۆۆەرحۋ - حوتيا ۆلاستيام ۆسە ۆرەميا پريحوديتسيا چيتات پەسسيميستيچەسكيە پروگنوزى و كريزيسە. پوتومۋ چتو پروستىە راسچەتى پوكازىۆايۋت، چتو دەنەگ حۆاتاەت ليبو نا ناكاچكۋ سپروسا، سوتسيالنۋيۋ پوددەرجكۋ، ليبو نا تو، چتوبى رەفينانسيروۆات دولگي پو كرۋپنەيشيم چاستنىم ي گوسۋدارستۆەننىم كومپانيام. سەيچاس پراۆيتەلستۆو گوۆوريت: «مى نە بۋدەم پلاتيت ەتي دولگي!» چتو-تو يا سەبە سلابو پرەدستاۆليايۋ، چتو زابيرايۋت كونترولنىي پاكەت گازپروما - ي مى ەگو وتداەم ي گوۆوريم، چتو پوددەرجيۆاەم سوتسيالنىە پروگراممى! ا ۆنيزۋ نادەجدا دەرجيتسيا نا ينتۋيتيۆنوي يدەە ماسسوۆوگو سوزنانيا ۆ روسسي – پەسسيميزمە، سكرىۆايۋششەم ۆەرۋ ۆ سۆەتلوە بۋدۋششەە.
مۋدرايا ليۋدميلا الەكسەەۆا ليۋبيت پوۆتوريات فرازۋ: «ۆسە رانو يلي پوزدنو ۋسترويتسيا بولەە يلي مەنەە پلوحو». ەتا فرازا وچەن توچنو ۆىراجاەت ۆىۆودى يز بازوۆوي تەورەمى نوۆوي ينستيتۋتسيونالنوي ەكونوميچەسكوي تەوري – يز تەورەمى كوۋزا: «ەسلي ۆى يمەەتە پولوجيتەلنىە (ي ۆىسوكيە) ترانساكتسيوننىە يزدەرجكي ي ەففەكت دوحودا (نەراۆنومەرنوە راسپرەدەلەنيە دەنەجنوگو رەسۋرسا), تو اۆتوماتيچەسكي ۆى نيكاكوگو وپتيمالنوگو راۆنوۆەسيا نە پولۋچاەتە - ۆى پولۋچيتە پلوحوە راۆنوۆەسيە». ەسلي مى بۋدەم راسسچيتىۆات نا چۋدو، يا س ۆىسوكوي ۆەروياتنوستيۋ موگۋ وبەششات، چتو ۆسە ۋسترويتسيا بولەە يلي مەنەە پلوحو. ي چۋدو-تو موجەت ۆىگليادەت كاك؟ مى يز كاجدوگو تسيكلا پودەما نەفتيانىح تسەن بۋدەم ۆىحوديت ۆسە بولەە ي بولەە وسلابلەننىمي. ناس نەسەت نا مەل، چتو سوۆسەم نە سووتۆەتستۆۋەت ۆنۋترەننيم امبيتسيام ي ۆوزموجنوستيام. سپاسيبو.

 

www.polit.ru

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1538
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1408
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1155
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1162