جۇما, 26 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 3127 5 پىكىر 1 اقپان, 2023 ساعات 11:12

ءماجىلىس سايلاۋىنا كىمدەر تۇسپەك؟

قازاقستاندا 19 ناۋرىزدا وتەتىن ءماجىلىس سايلاۋى ناۋقانىنا دايىندىق باستالىپ كەتتى. بىرقاتار پارتيالار سەزدەر وتكىزىپ جاتىر. كەشە حالىق پارتياسى سايلاۋالدى باعدارلاماسى مەن ءماجىلىس دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتاردىڭ ءتىزىمى بەكىتىلگەنىن حابارلادى. «قىزىلدار» ءماجىلىس سايلاۋىنا 52 كانديداتتى ۇسىندى. 15 كانديدات ءوزىن-ءوزى ۇسىنىپ، وسى پارتيانىڭ اتىنان سايلاۋعا تۇسپەك. بۇگىن «اق جول» پارتياسى سەزىن وتكىزىپ جاتىر. 2 اقپاندا جالپىۇلتتىق سوتسيال-دەموكراتيالىق پارتيانىڭ كەزەكتەن تىس سەزى بولادى. "2023 جىلعى 2 اقپاندا ساعات 11:00-دە جالپىۇلتتىق سوتسيال - دەموكراتيالىق پارتيانىڭ (جسدپ) XX كەزەكتەن تىس سەزى وتەدى", - دەلىنگەن پارتيا حابارلاماسىندا. ال «امانات» پارتياسىنىڭ كەزەكتەن تىس سەزى 7 اقپانعا بەلگىلەنگەن.

ەلىمىزدە 20 قاڭتاردان باستاپ ءماجىلىس سايلاۋىنا كانديداتتاردى تىركەۋ باستالدى. ال رەسمي ۇگىت-ناسيحات 18 اقپاننان باستالادى.

قازىر ماجىلىستەن ءۇمىتتى 7 ساياسي پارتيا تىركەۋدە بار. قر ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى اتالعان 7 ساياسي پارتياعا ناۋرىزداعى دوداعا قاتىسۋعا رۇقسات بەرگەن ەدى. ولار: «امانات» پارتياسى، «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى، «اۋىل» حالىقتىق-دەموكراتيالىق پاتريوتتىق پارتياسى، «قازاقستان حالىق پارتياسى»، «جالپىۇلتتىق سوتسيال-دەموكراتيالىق پارتياسى»، «رەسپۋبليكا» پارتياسى مەن «بايتاق» جاسىلدار پارتياسى. سونىمەن بىرگە، سايلاۋعا “ەل تاعدىرى” جانە “ۇرپاقتار جالعاستىعى” اتتى تاعى ەكى پارتيا ءتۇسۋى مۇمكىن. ەگەر پارتيالار 8 اقپانعا دەيىن ادىلەت مينيسترلىگىنەن تىركەۋىنەن، ولار سايلاۋعا قاتىسا الادى.

ايتا كەتەيىك، بۇل جولعى سايلاۋدىڭ باستى ەرەكشەلىگى – ءبىر مانداتتى وكرۋگتەردەن ازاماتتاردىڭ ءوزىن-ءوزى ۇسىنۋ ءتارتىبى بويىنشا سايلانۋ قۇقىنىڭ قايتارىلۋى (ياعني ماجوريتارلى جۇيە). ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنىڭ 70 پايىزى پارتيالىق ءتىزىم ارقىلى، ال قالعان 30 پايىزى – ءبىرمانداتتى وكرۋگتەردەن سايلانادى. ۇمىتكەرلەر سايلاۋعا پارتيالار مەن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار اتىنان قاتىسا الادى جانە ءوزىن-ءوزى ۇسىنۋعا مۇمكىندىك الدى. وبلىستاردىڭ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ جانە استانانىڭ ءماسليحاتتارىنا دەپۋتاتتاردىڭ 50 پايىزى ماجوريتارلى جۇيە بويىنشا، ال قالعان 50 پايىزى – پارتيالىق تىزىمدەر بويىنشا سايلانادى. .

ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى بەكىتكەن ءماجىلىس دەپۋتاتتىعىنا ۇمىتكەرلەر تولەۋى ءتيىس جارنا – 1 ملن 50 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى.

«ءماسليحات دەپۋتاتتىعىنا كانديداتتىڭ سايلاۋ جارناسى ەڭ تومەنگى 5 جالاقىنى (350 مىڭ تەڭگە) قۇرايدى. ەنگىزىلگەن جارنا ەگەر سايلاۋ قورىتىندىلارى بويىنشا كانديدات ءماسليحات دەپۋتاتى بولىپ سايلانعان نەمەسە داۋىس بەرۋ ناتيجەلەرى بويىنشا سايلاۋشىلار داۋسىنىڭ كەمىندە 5% جيناسا، سونداي-اق كانديدات قايتىس بولعان جاعدايدا ەنگىزىلگەن جارنا كانديداتقا قايتارىلادى»، - دەدى ا. سماعۇلوۆ.

وسى ۋاقىتقا دەيىن بىرقاتار قوعام قايراتكەرلەرى ءماجىلىس سايلاۋىنا ءتۇسۋ ءۇشىن قۇجات وتكىزگەندەرىن حابارلادى. ال كەيبىر بۇرىنعى دەپۋتاتتار ورىندارىنا مۇلدەم قايتىپ كەلمەيتىندەرىن جەتكىزدى.

قازاقستان حالىق پارتياسى اتىنان ماجىلىستە دەپۋتات بولعان ەرلان سمايىلوۆ «پارتيا باسشىلارىمەن ەندى جۇمىس ىستەۋ مۇمكىن ەمەس دەپ ەسەپتەيمىن» دەگەن پىكىرمەن نۇكتەسىن قويىپ،  پارتيادان كەتەتىنىن جازدى. ونىڭ ارىپتەسى عازيز قۇلاحمەتوۆ تە  «رەسمي تۇردە بۇگىن قازاقستان حالىق پارتياسىنان شىعۋ تۋرالى ارىز ءتۇسىردىم. دوسىم، ارىپتەسىم ەرلان ۆالەريۇلى سمايلوۆ ەكەۋمىز بىرگە كەلىپ، بىرگە كەتۋدى قوش كوردىك! ەكى جىل بويى سەنىم بىلدىرگەن ءاربىر قولداۋشىما رياسىز العىسىمدى بىلدىرەمىن! مەزگىلىندە پارتيا قاتارىنا شاقىرعان ايقىن ويراتۇلىنا دەگەن ءىلتيپاتىم ەرەكشە. پارتيانىڭ قازىرگى باسشىلىعىنا قاتىستى ءوز پىكىرىم بار،- دەپ جازدى ول الەۋمەتتىك جەلىدە.

الاشتانۋشى سۇلتان حان اققۇلى ءماجىلىس سايلاۋىنا ءتۇسۋ ءۇشىن ءوتىنىم بەردى. ول بۇرىن اق جول پارتياسىنىڭ مۇشەسى بولعان. سونىمەن قاتار، قوعام قايراتكەرلەرى سانجار بوقاەۆ، مۇحتار تايجان، ارمان شوراەۆ، ەكونوميست ماقسات حالىق ماجىلىسكە ۇمىتكەر رەتىندە قۇجاتتارىن تاپسىردى. ال، جۋرناليست دۋمان مۇحامەتكارىمگە ماجىلىسكە كانديدات بولۋىنا رۇقسات بەرىلمەدى. وعان ءجۋرناليستىڭ سوڭعى 10 جىلدا ەلدە تۇرماعانى سەبەپ بولعان ەكەن. كانديداتتىققا ءوتىنىش بەرگەن ازامات بۇل شەشىممەن كەلىسپەيدى، ويتكەنى «زاڭ بويىنشا سايلاۋعا ۇمىتكەر 10 جىل بويى قازاقستاندا تۇرماعان بولۋى كەرەك، مەن مەن ەلىمىزدىڭ ءارتۇرلى وڭىرىندە تۇرسام دا، شەتەلگە بارىپ تۇرمادىم»،-دەدى ول.

تىركەلمەگەن دەموكراتيالىق پارتيانىڭ مۇشەسى ينگا يمانباي دا ءماجىلىس سايلاۋىنا تۇسەتىنىن مالىمدەدى. ول الداعى ۋاقىتتا كانديدات رەتىندە قۇجات تاپسىرىپ، رەسمي تۇردە تىركەۋدەن وتۋگە تىرىساتىنىن ايتتى.

 

Abai.kz

5 پىكىر