الەمدىك قاقتىعىستار ۇرىستا درونداردىڭ تيىمدىلىگىن بىرنەشە مارتە دالەلدەدى. ول قاراباق، سيريا سوعىسىندا ناقتى كورىنسە، ۋكراينا سوعىسىندا بارلاۋ جانە ارتيللەريالىق سوققى جاساۋدىڭ بولىنبەس بولشەگىنە اينالدى. بۇل تەندەنتسيانى اڭعارعان ورتالىق ازيا ەلدەرى دە سوڭعى ۋاقىتتا درونداردى ساتىپ الۋعا، وندىرۋگە تىرىسىپ باعۋدا. ورتالىق ازياداعى تاجىكستان مەن قىرعىزستان اراسىنداعى شەكارالىق قاقتىعىستا قىرعىز تاراپى درونداردى قولدانىپ تا ۇلگەردى. اۋعانستانداعى بيلىكتى تالىبتەردىڭ باسىپ الۋى دا وا ەلدەرىن دروندار سانىن ارتتىرۋعا يتەرمەلەپ وتىر.

قىركۇيەك ايىنداعى قىرعىز تاجىك قاقتىعىسىندا بىشكەك سوققى جاساۋشى درونداردى قولدانعان ۆيدەونى جاريالادى. بۇل ورتالىق ازيادا ۇرىس جاعدايىندا العاش رەت دروندى قولدانۋ فاكتىسى بولاتىن. قىرعىزستان بايراقتار دروندارىن 2021 جىلى ساتىپ الدى. وعان دەيىن ول رەسەيدەن ورلان-10 جانە قىتايدان WJ-100 بارلاۋشى دروندارىن العان بولاتىن.

قىرعىزستاندا ءۇش سوققى جاساۋشى دروننىڭ بارى انىقتالدى. بۇل از، الايدا تاجىكستانمەن قاقتىعىستا ءبىرشاما باسىمدىق بەرۋى مۇمكىن. تاجىكستان دا درونداردى ساتىپ الۋعا تىرىسىپ جاتىر. قىركۇيەك ايىندا تاجىكستان تۇركيادان سوققى جاساۋشى دروندار الاتىنىن مالىمدەگەن بولاتىن، الايدا ارتىنشا ول اقپارات جوققا شىعارىلدى. كەيىن دۋشانبە درونداردى الۋ ماقساتىندا يرانعا ءوتىنىش جاساعانى انىقتالدى.

يران كوكتەمدە Ababil-2 دروندارىن قۇراستىراتىن زاۋىت قۇرىلىسىن تاجىكستان جەرىندە باستاعان بولاتىن. بارلاۋ جانە كاميكادزە قىزمەتىن اتقاراتىن بۇل دروندار تەحنولوگيالىق جاعىنان ەسكى سانالادى. ال جاقىن ارالىقتا تاجىك بيلىگى اقش-تان Puma بارلاۋ دروندارىن الۋى ىقتيمال. ۆاشينگتون بۇل درونداردى تالىبتەردى باقىلاۋ ماقساتىندا بەرۋى مۇمكىن. يران دروندارى ۋكراينا سوعىسىندا كەڭىنەن قولدانىلۋدا. بۇل فاكتىگە قاراپ، تاجىكستاننىڭ تەگەراننان درون ساتىپ الۋ مۇمكىندىگى مول ەكەنىن جوققا شىعارۋعا بولمايدى.

العاشقى سوققى جاساۋشى درونداردى ورتالىق ازيادا قازاقستان ساتىپ الدى. قىتايدىڭ Wing Loong دروندارىن ساتىپ العان استانا، ارتىنشا تۇركيامەن درون الۋ بويىنشا كەلىسىم جاسادى. قازاقستان تۇركيادان Anka دروندارىن الماق، سونىمەن قاتار ءدال وسى درونداردى قۇراستىرۋ زاۋىتى دا قازاقستاندا سالىنىپ جاتىر. قازاقستاندا يزاريل مەن رەسەيدىڭ بارلاۋ دروندارى دا بار.

وزبەكستان ورتالىق ازيا ەلدەرى بويىنشا درون ساتىپ الۋعا اسا ءمان بەرەر ەمەس. ساراپشىلار تاشكەنتتە سوققى جاساۋشى ءبىر عانا درون بار دەگەندى ايتادى. الايدا بارلىق اقپارات اسكەري قۇپيا بولعاندىقتان، بۇل بۇرمالانعان اقپارات بولۋى دا مۇمكىن. تاشكەنتتە ونداعان رەسەيلىك بارلاۋ دروندارى بارى بەلگىلى. تۇركىمەنستان جابىق ەسىك ساياساتىن ۇستاناتىن ەل. تۇركىمەن بيلىگى بايراكتار سوققى جاساۋشى دروندارىن ساتىپ العان العاشقى وا ەلى بولدى. اشحاباد دروندى اسكەري شەرۋدە كورسەتتى. ساراپشىلار تۇركىمەن اسكەرىندە بارلاۋشى جانە كاميكادزە دروندارىنىڭ جەتكىلىكتى ەكەنىن ايتادى.

وا ەلدەرى درونداردى ساتىپ الىپ قانا قويماي، وزدەرى وندىرۋگە دە تىرىسۋدا. ايماقتا درون وندىرۋدەن قازاقستان مەن وزبەكستان كوش باستاپ تۇر. قازاقستان 2021 جىلى شاعالا بارلاۋ درونىن سىناقتان ءساتتى وتكىزدى. ال وزبەكستان 2022 جىلى لاشىن درونىن سىناقتان وتكىزگەنىن جاريالادى. ەندى مىنە ءوزىنىڭ بارلاۋ درونىن قىرعىزستان دا شىعارۋعا نيەتتى ەكەنىن مالىمدەدى. جاقىندا الەۋمەتتىك جەلىدە ساارا-02 درونى جايلى ۆيدەو شىعىپ، ونى قىرعىزستاننىڭ درونى دەۋشىلەر دە بولدى. اقپاراتتى قىرعىز بيلىگى راستامادى جانە جوققا دا شىعارمادى. ساراپشىلار قىرعىزستاننىڭ اسكەري بيۋدجەتى از بولعاندىقتان ۇلكەن جوبالارعا قارجى ءبولۋ مۇمكىندىگى دە شەكتەۋلى ەكەنىن ايتادى.

كا مىرزا

Abai.kz