كەز كەلگەن حالىقتىڭ ءتىلى - ونىڭ ۇلتتىق پسيحولوگياسىنىڭ نەگىزىن قالىپتاستىراتىن مادەني-رۋحاني فەنومەن.

ءتىل - ادەت-عۇرىپتى، سالت-ءداستۇردى سوزبەن ورنەكتەي وتىرىپ، ۇلت ساناسىن دانالىققا جەتەلەيتىن مىقتى قارۋ.

ءتىل - ۇلت پەن ونىڭ مەملەكەتتىك دامۋىن (رۋحاني، الەۋمەتتىك، مادەني جانە ت.ت.) قامتاماسىز ەتۋشى بىردەن-ءبىر تەتىك.

قازاقستاندا "مەملەكەتتىك ءتىل" - قازاق ءتىلى.

بۇل - تاريحي ادىلەتتىلىك، سەبەبى، بۇگىنگى قازاق جەرىنىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن عاسىرلار بويى باسىن تاۋەكەلگە تىگىپ، ونى قورعاپ وسى كۇنگە جەتكىزگەن، سول ءۇشىن ۇلى قۇرباندىقتارعا بارعان حالىقتىڭ بۇگىنگى اتى دا - قازاق ەلى.

قازاقستان - بۇگىندە تاۋەلسىز مەملەكەت.

ءوزىنىڭ دامۋ جولدارىن ءوزى انىقتايتىن دەربەستىككە قول جەتكىزگەن مەملەكەت.

ەندەشە، تاۋەلسىز قازاقستاندا قازاق ءتىلىنىڭ تولىق سالتانات قۇرۋى، قازاقستان "قازاق ءتىلى پاتشالىعى" بولۋى قاجەتتىگى - ادامزاتتىق مورالدىك تۇرعىدان جانە الەمدىك گەوساياسات، ءارى، مادەنيەتى تۇرعىدان، تىپتەن، جاراتۋشى حاق تۇرعىدان ەشقانداي كۇمانسىز ەكەنى انىق!

بۇل - تۇتاس قازاقستان حالىقتارىنىڭ قابىلدايتىن تىلدىك تۇرعىداعى باستى پرينتسيپ بولىپ تابىلادى.

قازاقستان - بەيبىتسۇيگىش مەملەكەت. سەبەبى، ەگەمەندى قازاق ۇلتىنىڭ تابيعاتى سونداي، ءبۇتىن بولمىسى سونداي.

سوندىقتان، قازاق حالقى ءوزىنىڭ انا ءتىلىنىڭ دامۋ ارەالى رەتىندە تەك قانا ءوز مەملەكەتىن تانيدى، ەشقاشان سىرتقى تىلدىك-مادەني ەكسپانسياعا بارمايدى.

بۇل - قازاق حالقىنىڭ موينىنا مەملەكەتتىك قارىم-قاتىناس جۇيەسىن تىلدىك دەڭگەيدە ساپالى قامتاماسىز ەتۋدىڭ بارلىق جاۋاپكەرشىلىگىن جۇكتەيدى.

بۇل وتە اۋىر جۇك. قازاق حالقى ءوز تاۋەلسىزدىگى مەن باياندى بولاشاعى ءۇشىن ونى ارقالاپ وتۋگە ىشتەي دايىن، بەكەم بەكىنگەن...

بىراق وسى ادىلەتتى شەشىمگە كەدەرگىلەر دە از ەمەس...

ول - قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە قۇلىقسىزدىق جانە قازاق تىلىنە قۇرمەتتىڭ ازدىعى. كەي جاعدايدا تىلگە دەگەن استامشىلدىق.

وسى كەدەرگىلەردى يگەرۋدىڭ جولدارى قانداي؟

ونىڭ جولدارى كوپ قىرلى، تەك قانا ء"تىل ماسەلەسىمەن" شەكتەلمەيدى. ماسەلەنىڭ شەشىمى وڭ بولۋى ءۇشىن:

1. مەملەكەتتىلىگىمىزدىڭ تاريحىن سىرتتان تانىلعان ەكسپانسيالىق-وتارلىق ەزگىدەن تازارتۋىمىز قاجەت. تاريح قويناۋىنا ۇڭىلە وتىرىپ ءتىل تاريحىنىڭ مىقتى كونسترۋكتسياسىن قۇرۋ قاجەت.
2. تىلگە دەگەن قاتىناستىڭ "تىلدەن تىسقارى" تۇراتىنىن ەسكەرە كەلە، بار سالادا قازاق مادەنيەتىنە دەگەن قاتىناستى مەنتالدىق دەڭگەيدە وزگەرتۋگە، وعان دەگەن قۇرمەتتىڭ ارتۋىنا، قازاق مادەنيەتى مەن سالتىنىڭ، ءداستۇرىنىڭ قوعام ومىرىندە شەشۋشى فاكتورعا اينالۋىن قامتاماسىز ەتۋگە ۇمتىلۋ كەرەك.
3. سوندا عانا تىلگە قاتىستى استامشىلدىق كوزقاراستار جۇمسارىپ، قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە كەدەرگى بولىپ تۇرعان ىشكى بارەر (ىشكى قامال) الىنادى.
4. ناتيجەسىندە ء"تىلدى مەڭگەرۋ" تابيعي قالىپقا ءتۇسىپ، قانداي دا ءبىر ساياسي نە الەۋمەتتىك سيپاتتاردان ارىلادى.
5. ءتىل دە جەتىلە تۇسەدى، ءوزىنىڭ كومۋنيكاتيۆتىك قىزمەتىنىڭ ساپاسىن كوتەرەدى.

(بۇل - بۇگىنگى تاڭدا ويعا ورالعان ورالىمدار. ازىرگە وسى)

ءابدىراشيت باكىرۇلى

Abai.kz