جۇما, 26 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 4156 0 پىكىر 24 جەلتوقسان, 2012 ساعات 07:18

ورىنبەك ايتبەنبەتوۆ. تۇيەگە ەسكەرتكىش ورناتساق

قوعامنىڭ دامۋىنا وراي، ادامزاتتىڭ ماتەريالدىق يگىلىكتەردەن بولەك، رۋحاني قۇندىلىقتارعا بەت بۇرۋى زاڭدىلىق ەكەنى بەلگىلى. دەگەنمەن ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى ۇلىقتاۋ بارىسىندا، كەيبىر كەمشىن تۇستارىمىز  كوزگە ۇرىپ تۇرعانى بىلىنەتىندەي. سان عاسىر اڭساعان تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەن تۇستا، جاھاندانۋ ۇدەرىسىنە توتەپ بەرۋ ماسەلەسى كەزىگىپ وتىر. عالامدىق جاھاندانۋعا جۇتىلىپ كەتپەۋ ءۇشىن، بارلىق مادەني جانە رۋحاني قۇندىلىقتارىمىزدى ناسيحاتتاپ وتىرعانىمىز ءجون سەكىلدى. الەمدەگى ۇلكەندى-كىشىلى حالىقتار قال-قادەرىنشە ءوز مادەنيەتىن،ءتىلىن،ونەرىن ناسيحاتتاۋدا. ءبىزدىڭ التايدان اتىراۋعا، جايىقتان جەتىسۋعا، سۇلۋ كوكشەدەن سىردىڭ قىزىلقۇمىنا دەيىنگى ۇلانعايىر ولكەگە يەلىك ەتىپ، «مىڭ ءولىپ،مىڭ تىرىلگەن...» حالىق بولىپ قالىپتاسىپ، ەگەمەن ەل بولۋىمىزدا قازاق تۇلپارلارى مەن «ءشول كەمەسى» تۇيەلەردىڭ ولشەۋسىز ۇلەسى بارىن بارشامىز بىلۋگە ءتيىسپىز. حالقىمىزدا «تۇيە-بايلىق، جىلقى-سالتانات،سيىر-شايلىق، قوي-جاندىق»،-دەيتىنى بار. سوناۋ الىمساقتان بەرى حالقىمىزدىڭ مىنسە-كولىگى، ىشسە ءسۇتى مەن شۇباتى، كيسە كيىمى بولىپ كەلگەن ويسىلقارا تۇقىمىنىڭ ماڭىزى ۇمىتىلا باستاعانداي. ارعى ءداۋىردى ايتپاعاندا، وتكەن عاسىرداعى تۇركسىبتى سالۋدا، قاراعاندى مەن ەكىباستۇزدىڭ كومىرى، قارساقپاي مەن بالقاشتىڭ جەز بەن مىسى، دوسسوردىڭ مۇنايىن يگەرۋدە «قاس ۇلەكتەن تۋعان كاتەپتى قارا نارلار...» تەڭدەسسىز ۇلەس قوسقانىن  جاس ۇرپاق ۇمىتپاسا ەكەن دەگىم كەلەدى.

قوعامنىڭ دامۋىنا وراي، ادامزاتتىڭ ماتەريالدىق يگىلىكتەردەن بولەك، رۋحاني قۇندىلىقتارعا بەت بۇرۋى زاڭدىلىق ەكەنى بەلگىلى. دەگەنمەن ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى ۇلىقتاۋ بارىسىندا، كەيبىر كەمشىن تۇستارىمىز  كوزگە ۇرىپ تۇرعانى بىلىنەتىندەي. سان عاسىر اڭساعان تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەن تۇستا، جاھاندانۋ ۇدەرىسىنە توتەپ بەرۋ ماسەلەسى كەزىگىپ وتىر. عالامدىق جاھاندانۋعا جۇتىلىپ كەتپەۋ ءۇشىن، بارلىق مادەني جانە رۋحاني قۇندىلىقتارىمىزدى ناسيحاتتاپ وتىرعانىمىز ءجون سەكىلدى. الەمدەگى ۇلكەندى-كىشىلى حالىقتار قال-قادەرىنشە ءوز مادەنيەتىن،ءتىلىن،ونەرىن ناسيحاتتاۋدا. ءبىزدىڭ التايدان اتىراۋعا، جايىقتان جەتىسۋعا، سۇلۋ كوكشەدەن سىردىڭ قىزىلقۇمىنا دەيىنگى ۇلانعايىر ولكەگە يەلىك ەتىپ، «مىڭ ءولىپ،مىڭ تىرىلگەن...» حالىق بولىپ قالىپتاسىپ، ەگەمەن ەل بولۋىمىزدا قازاق تۇلپارلارى مەن «ءشول كەمەسى» تۇيەلەردىڭ ولشەۋسىز ۇلەسى بارىن بارشامىز بىلۋگە ءتيىسپىز. حالقىمىزدا «تۇيە-بايلىق، جىلقى-سالتانات،سيىر-شايلىق، قوي-جاندىق»،-دەيتىنى بار. سوناۋ الىمساقتان بەرى حالقىمىزدىڭ مىنسە-كولىگى، ىشسە ءسۇتى مەن شۇباتى، كيسە كيىمى بولىپ كەلگەن ويسىلقارا تۇقىمىنىڭ ماڭىزى ۇمىتىلا باستاعانداي. ارعى ءداۋىردى ايتپاعاندا، وتكەن عاسىرداعى تۇركسىبتى سالۋدا، قاراعاندى مەن ەكىباستۇزدىڭ كومىرى، قارساقپاي مەن بالقاشتىڭ جەز بەن مىسى، دوسسوردىڭ مۇنايىن يگەرۋدە «قاس ۇلەكتەن تۋعان كاتەپتى قارا نارلار...» تەڭدەسسىز ۇلەس قوسقانىن  جاس ۇرپاق ۇمىتپاسا ەكەن دەگىم كەلەدى. كەيبىر حالىقتار سيىرعا، «تالپاق تاناۋعا»، يتكە ەسكەرتكىش قويىپ جاتقاندا ءبىزدىڭ تاڭدانا قاراپ وتىرعانىمىز تۇسىنىكسىز. قازاقتىڭ تالايلى تاعدىرىنىڭ سان عاسىرلىق  كۋاسى ىسپەتتى بولعان جامپوز قارا نارعا، تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتىڭ ماعىناسىن ۇعىندىراتىن ارۋاناعا، اسانقايعى بابامىزدىڭ جەلماياسىنا ەلىمىزدىڭ باس قالاسى استانا تورىنە سونداي-اق باسقا دا قالالاردىڭ كوركىن كەلتىرەتىن ەسكەرتكىش ورناتىلىپ جاتسا قۇبا-قۇپ دەر ەدىك. ەل اعالارى مەن ۇلتشىل ازاماتتارىمىز وسىنداي ۇلتىمىزعا رۋح بولارلىق ۇلاعاتتى ىستەرگە مۇرىندىق بولىپ جاتسا، نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. بۇل ءبىزدىڭ بابالار رۋحى الدىنداعى پارىزىمىز بەن قارىزىمىز.

قۇرمەتپەن،

ايتبەنبەتوۆ ورىنبەك ورىنباسارۇلى

قاراعاندى وبلىسى،

پريوزەرسك قالاسى.

«Abai.kz»

0 پىكىر