جاڭاوزەن iسi بويىنشا كۋاگەر الەكساندر بوجەنكونىڭ سۇيەگi كەشە جەر قوينىنا تاپسىرىلدى. ول جاڭاوزەن سىرتىنداعى تەڭگە زيراتىنا مۇسىلمان سالتىمەن جەرلەندi. "37-نiڭ" iسi بويىنشا وتكەن سوتتا ءوز جاۋاپتارىنان باس تارتىپ، تەرگەۋ وزiنە قىسىم جاسالعانىن اشىق ايتقان مارقۇم قازاننىڭ 11-i كۇنi كiسi قولىنان قازا تاپقان. بۇل جايلى دۇي­سەن­بi كۇنi وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا قۇقىق قورعاۋشى عالىم اعەلەۋوۆ مالiمدەگەن ەدi. سول-اق ەكەن، ەرتەسiندە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى بوجەنكونى بۇزاقىلار ءولتiردi, كۇدiكتiلەر قولعا ءتۇستi دەپ حابارلادى. الايدا بۇعان كۇمانمەن قارايتىندار دا جوق ەمەس.

"بۇل قىلمىس - كادIمگI بۇزاقىلىق"

جاڭاوزەن قالالىق iشكi iستەر دەپارتامەنتiنiڭ باسشىسى امانگەلدi دوساحانوۆ بوجەنكو ولiمiندە ساياسي استار جوق دەيدi. ونىڭ اقپارات اگەنتتiكتەرiنە بەرگەن تۇسiندiرمەسi مىنانداي: "ونى تاڭعى ساعات بەستەر شاماسىندا 5-ىقشاماۋدانىنان پوليتسەيلەر تاۋىپ الدى. جەدەل جاردەم شاقىرتىلىپ، بوجەنكو اۋرۋحاناعا جەتكi­زiل­دi".

جاڭاوزەن iسi بويىنشا كۋاگەر الەكساندر بوجەنكونىڭ سۇيەگi كەشە جەر قوينىنا تاپسىرىلدى. ول جاڭاوزەن سىرتىنداعى تەڭگە زيراتىنا مۇسىلمان سالتىمەن جەرلەندi. "37-نiڭ" iسi بويىنشا وتكەن سوتتا ءوز جاۋاپتارىنان باس تارتىپ، تەرگەۋ وزiنە قىسىم جاسالعانىن اشىق ايتقان مارقۇم قازاننىڭ 11-i كۇنi كiسi قولىنان قازا تاپقان. بۇل جايلى دۇي­سەن­بi كۇنi وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا قۇقىق قورعاۋشى عالىم اعەلەۋوۆ مالiمدەگەن ەدi. سول-اق ەكەن، ەرتەسiندە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى بوجەنكونى بۇزاقىلار ءولتiردi, كۇدiكتiلەر قولعا ءتۇستi دەپ حابارلادى. الايدا بۇعان كۇمانمەن قارايتىندار دا جوق ەمەس.

"بۇل قىلمىس - كادIمگI بۇزاقىلىق"

جاڭاوزەن قالالىق iشكi iستەر دەپارتامەنتiنiڭ باسشىسى امانگەلدi دوساحانوۆ بوجەنكو ولiمiندە ساياسي استار جوق دەيدi. ونىڭ اقپارات اگەنتتiكتەرiنە بەرگەن تۇسiندiرمەسi مىنانداي: "ونى تاڭعى ساعات بەستەر شاماسىندا 5-ىقشاماۋدانىنان پوليتسەيلەر تاۋىپ الدى. جەدەل جاردەم شاقىرتىلىپ، بوجەنكو اۋرۋحاناعا جەتكi­زiل­دi".

ا.دوساحانوۆ باستاپقىدا كۇدiكتiلەردi تابۋ وڭايعا سوق­پاعانىن ايتادى. بiراق ارتىنشا جابiرلەنۋشiنiڭ جەكە تۇلعاسى انىقتالعان سوڭ iزدەستiرۋ جۇمىستارى بوجەنكونىڭ تۇرعىلىقتى اۋدانىندا جۇرگiزiلiپتi. ءسويتiپ، سول كۇنi جولاۋشىلار تاسىعان كولiك جۇرگiزۋشiسi تابىلعان. جۇرگiزۋشi سول كۇنi الگi ەكi جiگiت سوققىعا جىعىلعان بiر جi­گiتتi كولiككە تيەپ الىپ كەتiپ، 5-ىقشاماۋدانىنا اپارىپ تاستاعانىن ايتىپ بەرگەن. وزگە دە كۋاگەرلەر تابىلعان. "قولعا تۇسكەن ەكەۋi الەكساندردى سوققىعا جىققانىن ايتتى. بۇلار الدىمەن سوزگە كەلiپ قالعان، ارتىنشا بۇل داۋ توبەلەسكە ۇلاستى".

بۇل iسكە قاتىستى ماڭ­عىس­تاۋ وبلىستىق iشكi iستەر دەپارتامەنتi رەسمي مالiم­دە­مە تاراتتى. "تەرگەۋ بارىسىندا بوجەنكو ماس كۇيدە دۇكەننەن الدەنە ساتىپ الۋعا كiرگەن. بۇل كەزدە دۇكەندە ساۋدا جاساپ تۇرعان ەكi جiگiتتiڭ ساتۋشىعا بەرەتiن 50 تەڭگەسi جەتپەي قالدى. مۇنى بايقاعان بوجەنكو "سەندەر ءۇشiن تولەي سالامىن" دەپ قالتاسىنان 50 تەڭگە شىعارىپ، سورەگە تاستاعان. بۇل ارەكەت ەكەۋiنە ۇناماي قالىپ، جiگiتتەر سوزگە كەلiپ قالعان. مۇنىڭ ارتى توبەلەسكە ۇلاستى. قاتتى سوققىعا جىعىلعان بوجەنكو جاڭا­وزەننiڭ ورتالىق اۋرۋحاناسىنا جەتكiزiلدi... ينتەرنەتتە بوجەنكو 16 جەلتوقسان كۇنگi جاڭاوزەن وقيعاسى بويىنشا كۋاگەر بولدى دەگەن اقپارات شىقتى. بۇل فاكتiنiڭ اتالعان وقيعالارمەن ەش بايلانىسى جوق. بۇل قىلمىس - كادiمگi بۇزاقىلىق", - دەلiنگەن وندا.

"قۇپيا" كۋاگەر

جاڭاوزەندە 16 جەلتوقسان كۇنگi جاپپاي تارتiپسiز­دiك­كە قاتىستى وتكەن سوت وتىرىسىندا بۇركەنشiك ات جا­مىل­عان ەكi كۋاگەر وزدەرiنە تەرگەۋ ورگاندارى قىسىم جاساعاندىقتان، جالعان كۋالiك بەرۋگە ءماجبۇر بولعانىن مالiمدەگەن. سونىڭ بiرi - "قايرات الپىسباەۆ" اتتى لاقاپ ات جامىلعان الەكساندر بوجەنكو. سوندا كۋاگەر ايىپتالۋشى جانات مۇرىنباەۆقا قارسى جاۋاپ بەرگەن بولاتىن. سول كەزدە ايىپتالۋشى ج.مۇرىنباەۆ ودان "ناماز وقىپ ءجۇرسiڭ بە؟" دەپ سۇرادى. كۋاگەر جاۋاپ بەرمەدi. ايىپتالۋشى: "بوجەنكو، مۇنىڭدى قويساڭشى. ول كۇنi سەنەن جۇمىس تۋرالى سۇرادىم عوي. ەشقانداي قورقىتىپ-ۇركiتۋ بولعان جوق. نەگە مەنiڭ ۇستiمنەن جالا جاۋىپ جاتىرسىڭ؟" - دەدi. بiراز ۇنسiزدiكتەن كەيiن انونيم كۋاگەر: "جانات، با­ۋىرىم، كەشiر! مەنi ۇرىپ-سوق­تى، وسىنداي كۋالiك بەرۋگە ءماجبۇر ەتتi. سەنi دە، وتباسىڭدى دا جاقسى بiلەمiن. ەكi اي بويى قينالدىم، اسىلىپ ولگiم كەلدi", - دەپ جىلاپ سالا بەردi. ايىپتالۋشى مۇرىنباەۆ ونى كەشiرگەنiن، ايىپتامايتىنىن ايتىپ، سوت زالىنا كەلۋiن سۇرادى. سۋديا ونى سوت زالىنا الىپ كەلۋگە رۇقسات بەردi. الايدا كۋاگەر بوجەنكو جاۋاپ بەرگەن بولمەدە جوق بولىپ شىقتى. ونى سول كۇيi سوت ءوتiپ جاتقان عيماراتتان تابا المادى. كەلەسi كۇنi سوتقا كەلگەن بوجەنكو ەشقايدا قاشپاعانىن، ونى "بiزدi ماسقارا ەتتiڭ" دەگەن پوليتسەيلەر بولiمشە­گە الىپ كەتكەنiن جايىپ سالعان ەدi.

جاستايىنان جەتiم قالعان ا.بوجەنكو جەتiمدەر ۇيiندە تاربيەلەنگەن. كەيiن قازاق وتباسى ونى اسىراۋىنا ال­عان. جاڭاوزەن وقيعاسىنان سوڭ 18 جەلتوقسان كۇنi تۇت­قىن­دالعان ا.بوجەنكو ومون ءوزiن قاتتى ۇرىپ-سوققانىن "ك پليۋس" ارناسىنا بايانداپ بەرگەن. سول سۇحباتىندا كۋاگەر: ""مەنتتەر مەنi قان­شا قيناسا دا، جالعان كۋالiك بەرiپ، جازىقسىز ادامدى وتىرعىزۋدان اللادان قورىقتىم. مەن اللانىڭ الدىنا بارعاندا نە دەيمiن؟ بiز بارلىعىمىز مۇسىلمانبىز، باۋىرلارمىز، بiزگە شىدامدىلىق كەرەك، ادامعا دا سەنۋ كەرەك. ارينە، ولار ءالi قوقان-لوققى جاسايدى، بiراق مەن سوڭىنا دەيiن شىدايمىن. مەن سوتتا ايتتىم - ولسەم دە لا­يىقتى ولiممەن ولە­مiن. مەنi دۋبينكامەن ۇرسا دا اياعىنا دەيiن شىدايمىن. ءوزiم جە­تiم­دەر ۇيiندە ءوستiم. ماعان سەنە مە، جوق پا... مەن وزiمە-ءوزiم سەنە­مiن. ەگەر ولسەم، مۇ­سىلمانشا كومگەنiن قالايمىن", - دەگەن ەدi.

بوجەنكونى قورقىتقان كIم؟

عالىم اگەلەۋوۆتiڭ ايتۋىنشا، ا.بوجەنكو بۇعان دەيiن وزiنە قىسىم جاسالعانىن مالiمدەگەن. "ومiردە ءارتۇرلi وقيعا بولادى عوي. بiراق تەرگەۋ ەڭ بiرiنشi كەزەكتە ونىڭ سوتتاعى جاۋابىن نازارعا الىپ، باستى نەگiز رەتiندە قاراستىرعانى ءجون. ونىڭ ۇستiنە، بۇعان دەيiن ونى بiرەۋلەر قورقىتىپ-ۇركiتكەن. بiز لەۆ پونومارەۆپەن بiرگە كەلiپ، ونىمەن كەزدەسپەك بولىپ حابارلاس­قانىمىزدا، بوجەنكو كەزدەسە المايتىنىن، وزiنە قىسىم جاسالىپ جاتقانىن ايتتى. ءسويتiپ، كەزدەسۋگە كەلمەدi. وعان قوقان-لوققىنى جەرگiلiكتi پوليتسەيلەر جاسادى ما، الدە قىسىم ۇقك تاراپىنان بولدى ما، بۇل جاعىن بiلمەيمiن. ايتەۋiر الەكساندر وزiنە قىسىم بولعانىن ايتتى", - دەدi ول.

"Liberty"قورىنىڭ جەتەكشiسi بوجەنكو اراققا سىلقيا تويىپ الدى دەگەنگە سەنبەيدi. "ول مۇسىلماندىقتى قابىلداعان ادام. Iشەتiن ادامعا ۇقسامايدى. Iشتi دەگەنگە سەنبەيمiن", - دەدi ع.اگەلەۋوۆ.

ەلنۇر باقىتقىزى

«جاس الاش» گازەتى