سەنبى, 27 ءساۋىر 2024
تالقى 3400 11 پىكىر 9 قىركۇيەك, 2021 ساعات 15:45

قازاقستان "تاليبان" بيلىگىن مويىنداي ما؟

اۋعانستاندى تالىبتەر تولىق باسىپ الىپ، سوڭعى قارسىلىق كۇشتەرى ورنالاسقان پاندجشەر ايماعىن ءوز قاراماعىنا قاراتقاننان كەيىن، ەل ۇكىمەتىنىڭ قۇرامىن جاريالادى. وعان ەكى تاجىك، ءبىر وزبەكتەن باسقا پۋشتۋن ازاماتتارى ەندى. بارلىعى دەرلىك تاليبانمەن تىعىز بايلانىستا بولعان جانە حالىقارالىق ىزدەۋدە جۇرگەن جاندار. ءتىپتى گۋانتانامو تۇرمەسىندە لاڭكەستىگى ءۇشىن وتىرعان جاندار دا بار. 

"تاليبان" ءوزىنىڭ يناۋگۋراتسياسىن 11 قىركۇيەكتە وتكىزۋى مۇمكىن دەگەن اقپارات بار. الايدا بۇل اقپاراتتى تالىبتەر نە راستامادى، نە جوققا شىعارمادى. رەسمي تۇرعىدان ولار ءوزىن ۇلىقتاۋ راسىمىنە قىتاي، رەسەي، پاكىستان، يران، كاتار، تۇركيا جانە وزبەكستان وكىلدەرىن شاقىردى. قازىردىڭ وزىندە رەسەي وكىل جىبەرەتىنىن ايتسا، قىتاي اۋعانستانعا 31 ملن دوللار كومەك كورسەتۋگە نيەتتى ەكەنىن جەتكىزدى. ياعني اتالمىش ەلدەر تالىبتەرمەن بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە دايىن ەكەنىن ناقتى اڭعارتىپ وتىر.

قازاقستان بيلىگىنىڭ تاليبانعا قاتىستى ۇستانىمى ءالى بەلگىسىز. "تاليبان" قوزعالىسى ءبىزدىڭ زاڭنامامىزعا سايكەس تىيىم سالىنعان لاڭكەستىك ۇيىمدار قاتارىندا. جوعارعى سوت 16 جىل بۇرىن سونداي شەشىم شىعارعان. دەي-تۇرا بيلىك تالىبتەرمەن بايلانىس ورناتۋى مۇمكىن. ول ەكونوميكالىق جاعدايعا جانە اۋعانستانداعى ەتنيكالىق قازاقتاردى ەلگە كوشىرۋگە قاتىستى بولۋى مۇمكىن.

كۇنى كەشە عانا پرەزيدەنت شەتەل ەلشىلەرىنە سەنىم گراموتاسىن تابىستاۋ ءراسىمىن وتكىزدى. اتالمىش شارادا قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستاننىڭ اۋعانستانعا قاتىستى ۇستانىمىن ايتتى:

"اۋعانستانداعى كۇردەلى داعدارىس جاعدايىندا قازاقستاننىڭ پراگماتيكالىق سىرتقى ساياساتى ماڭىزدى بولىپ وتىر. سوعىستان توز-توزى شىققان بۇل ەلمەن ورتاق شەكارامىز بولماسا دا، الماتى مەن كابۋلدىڭ اراسى ۇشاقپەن ءبىر-اق ساعاتتىق جەر.

مەن تمد، ەۋروپالىق وداق جانە تاياۋ شىعىستاعى ارىپتەستەرىممەن تىعىز بايلانىستا وتىرمىن. ەگەر سىزدەردىڭ مەملەكەتتەرىڭىز بەن ۇكىمەتتەرىڭىزدىڭ باسشىلارى نيەت بىلدىرسە، ولارمەن وي-پىكىر الماسۋعا ارقاشان دايىنمىن.

ازىرگە اۋعانستانداعى دۇربەلەڭ وڭىرلىك قاۋىپسىزدىك پروبلەمالارىنا نازار اۋدارتىپ تۇر. قازاقستان زورلىق-زومبىلىقتىڭ، زاڭسىز ەسىرتكى اينالىمىنىڭ جانە اۋعانستاننان تىس جەرلەرگە باقىلاۋسىز كوشىپ كەتۋدىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا بۇل ەلمەن ىنتىماقتاستىق ورناتۋعا دايىن.

تالىپتەر ءبىرتۇتاس، ينكليۋزيۆتى جانە وكىلەتتى ۇلتتىق ۇكىمەت قالىپتاستىرىپ، وزدەرىنىڭ، شىن مانىندە، بايسالدى پوزيتسيا ۇستاناتىنىن جانە كەلىسسوزدەرگە بەيىلدى ەكەنىن دالەلدەيدى دەپ ۇمىتتەنەمىن.

قازاقستان اۋعانستاننىڭ ءوز ىشىندە جانە كورشىلەرىمەن تاتۋ-ءتاتتى، بەيبىتشىلىكتە ءومىر سۇرەتىن تۇراقتى، ەگەمەن جانە ءبىرتۇتاس مەملەكەت بولعانىن قالايدى. ءبىز ءبىرىنشى كەزەكتە ەلدەگى قالىپتاسقان گۋمانيتارلىق قيىنشىلىقتاردى شەشۋ ءۇشىن جاڭا بيلىكپەن كونسترۋكتيۆتى ىسكەرلىك بايلانىستار ورناتۋعا دايىنبىز.

حالىقارالىق قوعامداستىق اۋعانستاندى قازىرگىدەي داعدارىس كەزىندە قيىنشىلىقتارمەن بەتپە-بەت قالدىرماۋى كەرەك.

كەرىسىنشە، ءبىز بولاشاقتا اۋعانستاننىڭ ەكونوميكالىق جانە ورنىقتى دامۋى ءۇشىن بارلىق ءىس-ارەكەتتەرىمىز بەن جوسپارلارىمىزدى جۇمىلدىرۋىمىز كەرەك", - دەدى ول.

Abai.kz

11 پىكىر