"جاڭاوزەن ءىسى": ... كيىز ءۇي جانىپ كەتكەننىڭ وزىندە تولەپ بەرەمىن
«جاڭاوزەن ءىسى» بويىنشا اقتاۋ قالاسىندا ناۋرىز ايىنىڭ 27-ءسى كۇنى باستالعان سوت پروتسەسىنىڭ ءۇشىنشى كۇنى اياقتالدى. سوعان وراي ءىستى قاراۋ بارىسىن سوت زالىندا وتىرىپ باقىلاعان حالىقارالىق «جاڭاوزەن-2011» كوميتەتىنىڭ بىرنەشە مۇشەسى وسى جولدار اۆتورىنا تەلەفون ارقىلى حابارلاعان نەگىزگى مالىمەتتەر تومەندەگىدەي.
سۋديا ارالباي ناعاشىباەۆ توراعالىق ەتەتىن سوت پروتسەسىنە 37 ايىپتالۋشى، 188 جابىرلەنۋشى، 45 كۋاگەر، 6 مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى مەن 12 قورعاۋشى قاتىسۋدا.
مەنىڭشە، بۇگىنگى رەپورتاجىمىزدا بىردەن استىن سىزا حابارلاۋعا تۇراتىن نەگىزگى جانە قۋانىشتى جاعداي - ءۇش كۇن ىشىندە ءسوز بەرىلىپ، سۇرالعان 40-قا تارتا جابىرلەنۋشىنىڭ باسىم كوپشىلىگى (نەگىزىنەن شاعىن كاسىپكەرلىكپەن اينالىساتىن زەينەت جاسىنداعى ايەلدەر) وزدەرىنىڭ شىعىندارىن ءوندىرىپ بەرۋ جونىندەگى تالاپ-ارىزدارىنان باس تارتاتىندىعىن مالىمدەگەن. سەبەپ - قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلىپ وتىرعان 37 ازاماتقا ولاردىڭ بارلىعىنىڭ دا ەشقانداي ايىپ تاقپايتىندىعى، سوندىقتان ايىپتالۋشىلاردى كىناسىز دەپ ەسەپتەيتىندىگى.
«جاڭاوزەن ءىسى» بويىنشا اقتاۋ قالاسىندا ناۋرىز ايىنىڭ 27-ءسى كۇنى باستالعان سوت پروتسەسىنىڭ ءۇشىنشى كۇنى اياقتالدى. سوعان وراي ءىستى قاراۋ بارىسىن سوت زالىندا وتىرىپ باقىلاعان حالىقارالىق «جاڭاوزەن-2011» كوميتەتىنىڭ بىرنەشە مۇشەسى وسى جولدار اۆتورىنا تەلەفون ارقىلى حابارلاعان نەگىزگى مالىمەتتەر تومەندەگىدەي.
سۋديا ارالباي ناعاشىباەۆ توراعالىق ەتەتىن سوت پروتسەسىنە 37 ايىپتالۋشى، 188 جابىرلەنۋشى، 45 كۋاگەر، 6 مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى مەن 12 قورعاۋشى قاتىسۋدا.
مەنىڭشە، بۇگىنگى رەپورتاجىمىزدا بىردەن استىن سىزا حابارلاۋعا تۇراتىن نەگىزگى جانە قۋانىشتى جاعداي - ءۇش كۇن ىشىندە ءسوز بەرىلىپ، سۇرالعان 40-قا تارتا جابىرلەنۋشىنىڭ باسىم كوپشىلىگى (نەگىزىنەن شاعىن كاسىپكەرلىكپەن اينالىساتىن زەينەت جاسىنداعى ايەلدەر) وزدەرىنىڭ شىعىندارىن ءوندىرىپ بەرۋ جونىندەگى تالاپ-ارىزدارىنان باس تارتاتىندىعىن مالىمدەگەن. سەبەپ - قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلىپ وتىرعان 37 ازاماتقا ولاردىڭ بارلىعىنىڭ دا ەشقانداي ايىپ تاقپايتىندىعى، سوندىقتان ايىپتالۋشىلاردى كىناسىز دەپ ەسەپتەيتىندىگى.
ماسەلەن، 50 ميلليون تەڭگە شىعىن شەككەن كاسىپكەر بيباتپا جالعاسباەۆا: «ءبىز ارىزدى پوليتسيا «جازىڭدار» دەگەن سوڭ جازعانبىز، بىراق تەرگەۋ مەن سوت ءادىل ءوتىپ جاتىر دەگەنگە كۇماندىمىز. شىن مانىندە ناقتى كىمدەردىڭ زيان كەلتىرگەندىگى انىقتالماعان، سوندىقتان مەن ەشكىمنىڭ وبالىنا قالعىم كەلمەيدى. شىعىندى سوتتالۋشىلار ەمەس، مەملەكەت وتەۋگە ءتيىس», - دەسە، ورازحان احىتوۆا: «مەن بۇل ازاماتتاردىڭ ەشقايسىسىن ۇرلىق پەن توناۋعا قاتىسقان قىلمىستىلار دەپ ەسەپتەمەيمىن. مەنىڭ شىعىنىم 3 ميلليون تەڭگەدەن اسادى، بىراق ول ءۇشىن بەيكۇنا ادامداردى جازالاعانىن قالامايمىن، ولاردىڭ تاعدىرى اقشادان قىمبات. ميلليون ميلليونىمەن، بالالار ءۇشىن قيدىم سونى», - دەپ كەسىپ ايتقان. امانكۇل ءىزباساروۆا: «مەن ءوزىم انامىن، ال مۇنداعى ايىپتىلار ورنىندا وتىرعانداردىڭ كوبىسى مەنىڭ بالامداي جاستار. مەنىڭ ەكى ميلليون تەڭگە شىعىنىمدى بۇلاردىڭ تولەگەنى ماعان كەرەك ەمەس جانە مەن بۇل بالالاردىڭ كىناسى جوق ەكەندىگىنە سەنىمدىمىن», - دەپ مالىمدەگەن.
سونداي-اق، شىعىنى 13 ميلليون 500 مىڭ تەڭگە قۇراعان جەكە كاسىپكەر جاقسىباي بەردوڭعاروۆ تا اقشادان ازاماتتىق پارىزدى جوعارى قويىپ، وزىنەن كەيىن ءسوز الاتىن جابىرلەنۋشىلەرگە دە سوتتالۋشى جىگىتتەردىڭ وبالىنا قالماۋ جونىندە كەڭەس بەرگەن ول: «ازاماتتاردىڭ كىنالى، نە كىناسىز ەكەنىن سوت شەشەدى. ال مەن ءوزىمنىڭ ازاماتتىق بورىشىم رەتىندە تالاپتارىمنان باس تارتىپ وتىرمىن. ەشكىم ءومىر بويى اقشانى جيناپ بىتپەيدى، ونى كورگە الىپ كىرمەيدى. قيراعان مەكەمەمدى نەسيە الىپ، قالپىنا كەلتىرىپ الارمىن. ءوز باسىم ايىپتالۋشىلاردى كىنالى دەپ ەسەپتەمەيمىن. ون ءۇش ميلليون دەگەن كوپ اقشا، بىراق باس امان بولسا دۇنيە تابىلادى».
مىنە، بيلىك ءوز كىناسىن بەيكۇنا ازاماتتارعا جابۋ ءۇشىن زاڭدى دا، ار-ۇياتتى دا، جالپى ادامگەرشىلىك قادىر-قاسيەت اتاۋلىنىڭ بارلىعىن تازا مانسۇقتاپ، الاسۇرا جانتالاسىپ جاتقان كەزدە قاراپايىم حالىق وكىلدەرى وزدەرىنىڭ ازاماتتىق پاراساتتىلىعى مەن ار-وجدانى ولاردىڭ ورەسى جەتپەيتىن زاڭعار بيىكتە تۇرعاندىعىن وسىلايشا پاش ەتتى!
وزىنە ايرىقشا نازار اۋداراتىن جانە ءبىر فاكت - جابىرلەنۋشىلەردىڭ ءبىرى، الاڭدا ورتەلگەن كيىز ءۇي يەسى ۇلكەن اجەي «ءۇيدى جەلتوقساننىڭ 15-ءى كۇنى الىپ تاستاعىسى كەلگەنمەن، پوليتسەيلەر العىزباي قويعانىن» ايتقان. وعان قالا اكىمى كەلىپ: «مىنە، سىزدەرگە قولحات جازىپ وتىرمىن. 2 ميلليون تەڭگە اقشا تولەيمىن، قورىقپاڭىزدار. ءتىپتى كيىز ءۇي جانىپ كەتكەننىڭ وزىندە تولەپ بەرەمىن», - دەگەن. ياعني، وسىنىڭ ءوزى-اق 16-جەلتوقسان كۇنگى ورتەۋلەر، قيراتۋلار، توناۋلار مەن باسقا دا ارانداتۋلاردى بيلىكتىڭ ءوزى الدىن-الا دايىنداعاندىعىن ايقىن ايعاقتاسا كەرەك.
تاعى ءبىر ماڭىزدى فاكت - سوتتا ادۆوكاتتار بتا بانكىنىڭ جاڭاوزەن قالالىق بولىمشەسىندەگى (تونالعان) بەينەكامەرالار تاسپالارىن تالاپ ەتكەن، بىراق مەملەكەتتىك ايىپتاۋشىلار ولاردى كورسەتكىسى كەلمەي: «ەگەر ونىڭ بارلىعىن قاراي بەرسەك، ءبىر اي دا جەتپەيدى»، - دەپ، ەش قيسىنعا كەلمەيتىن سىلتاۋ ايتقان. الايدا قورعاۋشىلار تالاپتان باس تارتپاي، تاباندىلىق تانىتقان سوڭ، امالسىزدان وقيعا كەزىندە بانك عيماراتىنان تۇسىرىلگەن ۇزىك-ۇزىك قىسقا بەينەجازبالار كورسەتىلگەن. سوندا بەتتەرىن بۇركەگەن جاسوسپىرىمدەردىڭ جانعىش شولمەكتەر لاقتىرعانى بايقالعان. سول كەزدە زالداعى جۇرتشىلىق: «مىنالار ءتىپتى جاپ-جاس بالالار عوي، سوتتالۋشىلاردىڭ ەشقايسىسىنا ۇقسامايدى»، - دەپ شۋ ەتە قالعان. جانە وسى جاعدايعا بايلانىستى ادۆوكاتتار تاراپىنان قويىلعان كوپتەگەن سۇراقتار جاۋاپسىز قالعان.
سوت بارىسىندا بىردە-ءبىر پوليتسەي سۇرالماعان، الايدا جۇرت نازارىن وزىنە ەرىكسىز اۋدارتقان مىناداي ءبىر قىزىق ءجايت ورىن العان. سۋديا ا.ناعاشىباەۆ كوپشىلىككە: «سوتقا ءارتۇرلى سەبەپتەرمەن كەلە المايتىن، بىراق وزدەرىنىڭ ارىزدارىندا ايتىلعان جاعدايلاردان باس تارتپايتىندىعىن جازعان 15-تەن استام ادام ارىزدارىن تاستاپ كەتىپتى»، - دەپ، سول «ارىز تاستاپ كەتكەن» ادامداردىڭ اتى-جوندەرى اراسىندا «مىلتىقبولوۆ» دەگەن فاميليانى اتاعان كەزدە زالداعى جۇرت: «قالايشا ول كەلە المايدى؟ سوت باستالعان كەزدە مىلتىقبولوۆ - پوليتسەي فويەدە ءجۇردى. مىناۋ ماسقارا عوي!» - دەپ شۋلاعاننان كەيىن سۋديا نە ايتارىن بىلمەي: «جوق، بۇل تەك ارىز عانا. ءبىز ءالى مۇنى قاراستىرامىز. جاي وزدەرىڭىزگە ايتقانىم عوي بالەنباي ارىز تۇسكەنىن»، - دەپ، ساسقالاقتاعان. ياعني، سوتتىڭ پوليتسەيدى جاسىرىن تۇردە قاراپايىم كۋا رەتىندە پايدالانۋ ارەكەتى اشكەرەلەنىپ قالعان.
قورىتا ايتقاندا، سوت پروتسەسىنىڭ العاشقى ءۇش كۇنىنىڭ ءوزى-اق ونىڭ نەبىر قۇيتىرقى جاعدايلارىن كورسەتىپ، بيلىك نەشە ايدان بەرى دايىنداعان قىلمىستىق ءىستىڭ شيكىلىكتەرى جەتىپ-ارتىلاتىندىعىن قازىردىڭ وزىندە ايعاقتاي باستادى دەۋگە تولىق نەگىز بار. مۇنداي سوتتىڭ كەلەسى وتىرىستارىندا جۇرتشىلىق تاعى قانداي «قىزىقتارعا» كۋا بولار ەكەن؟..
جاسارال قۋانىشالين،
حالىقارالىق «جاڭاوزەن-2011» كوميتەتىنىڭ
اقپاراتتىق توپ جەتەكشىسى.
الماتى قالاسى،
2012 جىلدىڭ 30-ناۋرىزى
«اباي-اقپارات»
